| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / धम्मसङ्गणी-मूलटीका • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
लोकुत्तरविपाककथावण्णना
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
५०५. यथा वट्टं आचिनति, तथा तण्हादीहि अभिसङ्खतं लोकियकम्मं उपचितन्ति वुच्चति । लोकुत्तरं पन एवं न होतीति तथा न वुत्तं। सुद्धागमनवसेनाति अनिमित्ताप्पणिहितनामदायकेहि सगुणारम्मणेहि विज्जमानेहिपि फलस्स सुञ्ञतनामदानदीपने अग्गहितभावेनेव अवोमिस्सेनाति अत्थो। आगमनतो सुञ्ञताप्पणिहितनामवतो मग्गस्स आगमनीयट्ठाने ठत्वा अत्तनो फलस्स नामत्तयदानं योजितं, इतरस्सपि पन तथेव योजेतब्बं। नयमत्तदस्सनञ्हेतं। सगुणारम्मणेहि पन नामत्तयवतो अनिच्चानुपस्सनानन्तरस्सपि मग्गस्स आगमनीयट्ठाने ठत्वा अत्तनो फलस्स नामत्तयदानं न निवारितन्ति। वळञ्जनकफलसमापत्तिया च विपस्सनागमनवसेन नामलाभे मग्गस्स विय अनिमित्तनामलाभो न सिया। यथा पन मग्गानन्तरस्स विय वळञ्जनकफलसमापत्तियापि झानपटिपदाभेदो होति, एवं सुञ्ञतादिनामलाभे सति अनिमित्तनामञ्च लभतीति। अवूपसन्तायाति इदं केनचि अञ्ञेन अनन्तरितत्ता तादिसाय एव सद्धाय…पे॰… पञ्ञाय च अनन्तरपच्चयभावं सन्धाय वुत्तं। तेन छन्दादयोपि अत्तनो अनन्तरसदिसानं छन्दादीनं उप्पादका अधिपतिभूता अधिपतिभूते एव उप्पादेन्तीति इममत्थं दीपेति।
505. Yathā vaṭṭaṃ ācinati, tathā taṇhādīhi abhisaṅkhataṃ lokiyakammaṃ upacitanti vuccati . Lokuttaraṃ pana evaṃ na hotīti tathā na vuttaṃ. Suddhāgamanavasenāti animittāppaṇihitanāmadāyakehi saguṇārammaṇehi vijjamānehipi phalassa suññatanāmadānadīpane aggahitabhāveneva avomissenāti attho. Āgamanato suññatāppaṇihitanāmavato maggassa āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmattayadānaṃ yojitaṃ, itarassapi pana tatheva yojetabbaṃ. Nayamattadassanañhetaṃ. Saguṇārammaṇehi pana nāmattayavato aniccānupassanānantarassapi maggassa āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmattayadānaṃ na nivāritanti. Vaḷañjanakaphalasamāpattiyā ca vipassanāgamanavasena nāmalābhe maggassa viya animittanāmalābho na siyā. Yathā pana maggānantarassa viya vaḷañjanakaphalasamāpattiyāpi jhānapaṭipadābhedo hoti, evaṃ suññatādināmalābhe sati animittanāmañca labhatīti. Avūpasantāyāti idaṃ kenaci aññena anantaritattā tādisāya eva saddhāya…pe… paññāya ca anantarapaccayabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Tena chandādayopi attano anantarasadisānaṃ chandādīnaṃ uppādakā adhipatibhūtā adhipatibhūte eva uppādentīti imamatthaṃ dīpeti.
५५५. किलेससमुच्छेदकस्स मग्गस्स सम्मादिट्ठिआदिकस्स निय्यानिकसभावस्स फलेनपि पटिप्पस्सद्धकिलेसेन निय्यानसभावेनेव भवितब्बं, तस्मा फलेपि ‘‘मग्गङ्गं मग्गपरियापन्न’’न्ति वुत्तं। एवञ्च कत्वा मग्गविभङ्गे फलेसु च अट्ठङ्गिको पञ्चङ्गिको च मग्गो उद्धटो, एवं बोज्झङ्गापीति। मग्गं उपादायाति मग्गसदिसताय मग्गोति इममत्थं सन्धायाह।
555. Kilesasamucchedakassa maggassa sammādiṭṭhiādikassa niyyānikasabhāvassa phalenapi paṭippassaddhakilesena niyyānasabhāveneva bhavitabbaṃ, tasmā phalepi ‘‘maggaṅgaṃ maggapariyāpanna’’nti vuttaṃ. Evañca katvā maggavibhaṅge phalesu ca aṭṭhaṅgiko pañcaṅgiko ca maggo uddhaṭo, evaṃ bojjhaṅgāpīti. Maggaṃ upādāyāti maggasadisatāya maggoti imamatthaṃ sandhāyāha.
लोकुत्तरविपाककथावण्णना निट्ठिता।
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / धम्मसङ्गणीपाळि • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / लोकुत्तरविपाक-पठममग्गविपाका • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / धम्मसङ्गणि-अट्ठकथा • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / लोकुत्तरविपाककथा • Lokuttaravipākakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / धम्मसङ्गणी-अनुटीका • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / लोकुत्तरविपाककथावण्णना • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
