Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
లోకుత్తరవిపాకకథావణ్ణనా
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
౫౦౫. తణ్హావిజ్జాదీహి ఆహితవిసేసం లోకియకమ్మం విపాకుప్పాదనసమత్థం హోతి, న అఞ్ఞథాతి వుత్తం ‘‘తణ్హాదీహి అభిసఙ్ఖత’’న్తి. ఇతరస్సాతి సుఞ్ఞతాప్పణిహితనామరహితస్స. యో సుద్ధికపటిపదాయ విభావితో, యో చ సుత్తన్తపరియాయేన అనిమిత్తోతి వుచ్చతి. తేనేవాహ ‘‘అనిచ్చానుపస్సనానన్తరస్సపి మగ్గస్సా’’తిఆది. వళఞ్జన…పే॰… భేదో హోతి మగ్గాగమనవసేనాతి అధిప్పాయో. ‘‘మగ్గానన్తరఫలచిత్తస్మిం యేవా’’తి వచనం అపేక్ఖిత్వా ‘‘సుఞ్ఞతాదినామలాభే సతీ’’తి సాసఙ్కం ఆహ. అనిమిత్తనామఞ్చ లభతి మగ్గాగమనతో ఫలస్స నామలాభే విసేసాభావతోతి అధిప్పాయో. తాదిసాయ ఏవాతి యాదిసా మగ్గే సద్ధా, తాదిసాయ ఏవ ఫలే సద్ధాయ.
505. Taṇhāvijjādīhi āhitavisesaṃ lokiyakammaṃ vipākuppādanasamatthaṃ hoti, na aññathāti vuttaṃ ‘‘taṇhādīhi abhisaṅkhata’’nti. Itarassāti suññatāppaṇihitanāmarahitassa. Yo suddhikapaṭipadāya vibhāvito, yo ca suttantapariyāyena animittoti vuccati. Tenevāha ‘‘aniccānupassanānantarassapi maggassā’’tiādi. Vaḷañjana…pe… bhedo hoti maggāgamanavasenāti adhippāyo. ‘‘Maggānantaraphalacittasmiṃ yevā’’ti vacanaṃ apekkhitvā ‘‘suññatādināmalābhe satī’’ti sāsaṅkaṃ āha. Animittanāmañca labhati maggāgamanato phalassa nāmalābhe visesābhāvatoti adhippāyo. Tādisāya evāti yādisā magge saddhā, tādisāya eva phale saddhāya.
౫౫౫. ‘‘కతమే ధమ్మా నియ్యానికా? చత్తారో మగ్గా’’తి వచనతో (ధ॰ స॰ ౧౨౯౫, ౧౬౦౯) అనియ్యానికపదనిద్దేసే చ ‘‘చతూసు భూమీసు విపాకో’’తి (ధ॰ స॰ ౧౬౧౦) వుత్తత్తా న నిప్పరియాయేన ఫలం నియ్యానసభావం, నియ్యానసభావస్స పన విపాకో కిలేసానం పటిప్పస్సద్ధిప్పహానవసేన పవత్తమానో పరియాయతో తథా వుచ్చతీతి ఆహ ‘‘నియ్యానికసభావస్సా’’తిఆది. పఞ్చఙ్గికో చాతి ఏతేన మగ్గవిభఙ్గే సబ్బవారేసుపి ఫలస్స మగ్గపరియాయో ఆగతోతి దస్సేతి. తత్థ హి అరియమగ్గక్ఖణే విజ్జమానాసుపి విరతీసు తదవసిట్ఠానం పఞ్చన్నం కారాపకఙ్గానం అతిరేకకిచ్చతాదస్సనత్థం పాళియం పఞ్చఙ్గికోపి మగ్గో ఉద్ధటోతి. ఏవం బోజ్ఝఙ్గాపీతి యథా మగ్గో, ఏవం మగ్గబోజ్ఝఙ్గవిభఙ్గేసు ఫలేసు చ బోజ్ఝఙ్గా ఉద్ధటాతి అత్థో.
555. ‘‘Katame dhammā niyyānikā? Cattāro maggā’’ti vacanato (dha. sa. 1295, 1609) aniyyānikapadaniddese ca ‘‘catūsu bhūmīsu vipāko’’ti (dha. sa. 1610) vuttattā na nippariyāyena phalaṃ niyyānasabhāvaṃ, niyyānasabhāvassa pana vipāko kilesānaṃ paṭippassaddhippahānavasena pavattamāno pariyāyato tathā vuccatīti āha ‘‘niyyānikasabhāvassā’’tiādi. Pañcaṅgiko cāti etena maggavibhaṅge sabbavāresupi phalassa maggapariyāyo āgatoti dasseti. Tattha hi ariyamaggakkhaṇe vijjamānāsupi viratīsu tadavasiṭṭhānaṃ pañcannaṃ kārāpakaṅgānaṃ atirekakiccatādassanatthaṃ pāḷiyaṃ pañcaṅgikopi maggo uddhaṭoti. Evaṃ bojjhaṅgāpīti yathā maggo, evaṃ maggabojjhaṅgavibhaṅgesu phalesu ca bojjhaṅgā uddhaṭāti attho.
లోకుత్తరవిపాకకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / లోకుత్తరవిపాక-పఠమమగ్గవిపాకా • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / లోకుత్తరవిపాకకథా • Lokuttaravipākakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / లోకుత్తరవిపాకకథావణ్ణనా • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā