| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ธมฺมสงฺคณี-มูลฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
โลกุตฺตรวิปากกถาวณฺณนา
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
๕๐๕. ยถา วฎฺฎํ อาจินติ, ตถา ตณฺหาทีหิ อภิสงฺขตํ โลกิยกมฺมํ อุปจิตนฺติ วุจฺจติ ฯ โลกุตฺตรํ ปน เอวํ น โหตีติ ตถา น วุตฺตํฯ สุทฺธาคมนวเสนาติ อนิมิตฺตาปฺปณิหิตนามทายเกหิ สคุณารมฺมเณหิ วิชฺชมาเนหิปิ ผลสฺส สุญฺญตนามทานทีปเน อคฺคหิตภาเวเนว อโวมิเสฺสนาติ อโตฺถฯ อาคมนโต สุญฺญตาปฺปณิหิตนามวโต มคฺคสฺส อาคมนียฎฺฐาเน ฐตฺวา อตฺตโน ผลสฺส นามตฺตยทานํ โยชิตํ, อิตรสฺสปิ ปน ตเถว โยเชตพฺพํฯ นยมตฺตทสฺสนเญฺหตํฯ สคุณารมฺมเณหิ ปน นามตฺตยวโต อนิจฺจานุปสฺสนานนฺตรสฺสปิ มคฺคสฺส อาคมนียฎฺฐาเน ฐตฺวา อตฺตโน ผลสฺส นามตฺตยทานํ น นิวาริตนฺติฯ วฬญฺชนกผลสมาปตฺติยา จ วิปสฺสนาคมนวเสน นามลาเภ มคฺคสฺส วิย อนิมิตฺตนามลาโภ น สิยาฯ ยถา ปน มคฺคานนฺตรสฺส วิย วฬญฺชนกผลสมาปตฺติยาปิ ฌานปฎิปทาเภโท โหติ, เอวํ สุญฺญตาทินามลาเภ สติ อนิมิตฺตนามญฺจ ลภตีติฯ อวูปสนฺตายาติ อิทํ เกนจิ อเญฺญน อนนฺตริตตฺตา ตาทิสาย เอว สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย จ อนนฺตรปจฺจยภาวํ สนฺธาย วุตฺตํฯ เตน ฉนฺทาทโยปิ อตฺตโน อนนฺตรสทิสานํ ฉนฺทาทีนํ อุปฺปาทกา อธิปติภูตา อธิปติภูเต เอว อุปฺปาเทนฺตีติ อิมมตฺถํ ทีเปติฯ
505. Yathā vaṭṭaṃ ācinati, tathā taṇhādīhi abhisaṅkhataṃ lokiyakammaṃ upacitanti vuccati . Lokuttaraṃ pana evaṃ na hotīti tathā na vuttaṃ. Suddhāgamanavasenāti animittāppaṇihitanāmadāyakehi saguṇārammaṇehi vijjamānehipi phalassa suññatanāmadānadīpane aggahitabhāveneva avomissenāti attho. Āgamanato suññatāppaṇihitanāmavato maggassa āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmattayadānaṃ yojitaṃ, itarassapi pana tatheva yojetabbaṃ. Nayamattadassanañhetaṃ. Saguṇārammaṇehi pana nāmattayavato aniccānupassanānantarassapi maggassa āgamanīyaṭṭhāne ṭhatvā attano phalassa nāmattayadānaṃ na nivāritanti. Vaḷañjanakaphalasamāpattiyā ca vipassanāgamanavasena nāmalābhe maggassa viya animittanāmalābho na siyā. Yathā pana maggānantarassa viya vaḷañjanakaphalasamāpattiyāpi jhānapaṭipadābhedo hoti, evaṃ suññatādināmalābhe sati animittanāmañca labhatīti. Avūpasantāyāti idaṃ kenaci aññena anantaritattā tādisāya eva saddhāya…pe… paññāya ca anantarapaccayabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Tena chandādayopi attano anantarasadisānaṃ chandādīnaṃ uppādakā adhipatibhūtā adhipatibhūte eva uppādentīti imamatthaṃ dīpeti.
๕๕๕. กิเลสสมุเจฺฉทกสฺส มคฺคสฺส สมฺมาทิฎฺฐิอาทิกสฺส นิยฺยานิกสภาวสฺส ผเลนปิ ปฎิปฺปสฺสทฺธกิเลเสน นิยฺยานสภาเวเนว ภวิตพฺพํ, ตสฺมา ผเลปิ ‘‘มคฺคงฺคํ มคฺคปริยาปนฺน’’นฺติ วุตฺตํฯ เอวญฺจ กตฺวา มคฺควิภเงฺค ผเลสุ จ อฎฺฐงฺคิโก ปญฺจงฺคิโก จ มโคฺค อุทฺธโฎ, เอวํ โพชฺฌงฺคาปีติฯ มคฺคํ อุปาทายาติ มคฺคสทิสตาย มโคฺคติ อิมมตฺถํ สนฺธายาหฯ
555. Kilesasamucchedakassa maggassa sammādiṭṭhiādikassa niyyānikasabhāvassa phalenapi paṭippassaddhakilesena niyyānasabhāveneva bhavitabbaṃ, tasmā phalepi ‘‘maggaṅgaṃ maggapariyāpanna’’nti vuttaṃ. Evañca katvā maggavibhaṅge phalesu ca aṭṭhaṅgiko pañcaṅgiko ca maggo uddhaṭo, evaṃ bojjhaṅgāpīti. Maggaṃ upādāyāti maggasadisatāya maggoti imamatthaṃ sandhāyāha.
โลกุตฺตรวิปากกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ธมฺมสงฺคณีปาฬิ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / โลกุตฺตรวิปาก-ปฐมมคฺควิปากา • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ธมฺมสงฺคณิ-อฎฺฐกถา • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / โลกุตฺตรวิปากกถา • Lokuttaravipākakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-อนุฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / โลกุตฺตรวิปากกถาวณฺณนา • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
