| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
លោកុត្តរវិបាកកថាវណ្ណនា
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
៥០៥. តណ្ហាវិជ្ជាទីហិ អាហិតវិសេសំ លោកិយកម្មំ វិបាកុប្បាទនសមត្ថំ ហោតិ, ន អញ្ញថាតិ វុត្តំ ‘‘តណ្ហាទីហិ អភិសង្ខត’’ន្តិ។ ឥតរស្សាតិ សុញ្ញតាប្បណិហិតនាមរហិតស្ស។ យោ សុទ្ធិកបដិបទាយ វិភាវិតោ, យោ ច សុត្តន្តបរិយាយេន អនិមិត្តោតិ វុច្ចតិ។ តេនេវាហ ‘‘អនិច្ចានុបស្សនានន្តរស្សបិ មគ្គស្សា’’តិអាទិ។ វឡញ្ជន…បេ.… ភេទោ ហោតិ មគ្គាគមនវសេនាតិ អធិប្បាយោ។ ‘‘មគ្គានន្តរផលចិត្តស្មិំ យេវា’’តិ វចនំ អបេក្ខិត្វា ‘‘សុញ្ញតាទិនាមលាភេ សតី’’តិ សាសង្កំ អាហ។ អនិមិត្តនាមញ្ច លភតិ មគ្គាគមនតោ ផលស្ស នាមលាភេ វិសេសាភាវតោតិ អធិប្បាយោ។ តាទិសាយ ឯវាតិ យាទិសា មគ្គេ សទ្ធា, តាទិសាយ ឯវ ផលេ សទ្ធាយ។
505. Taṇhāvijjādīhi āhitavisesaṃ lokiyakammaṃ vipākuppādanasamatthaṃ hoti, na aññathāti vuttaṃ ‘‘taṇhādīhi abhisaṅkhata’’nti. Itarassāti suññatāppaṇihitanāmarahitassa. Yo suddhikapaṭipadāya vibhāvito, yo ca suttantapariyāyena animittoti vuccati. Tenevāha ‘‘aniccānupassanānantarassapi maggassā’’tiādi. Vaḷañjana…pe… bhedo hoti maggāgamanavasenāti adhippāyo. ‘‘Maggānantaraphalacittasmiṃ yevā’’ti vacanaṃ apekkhitvā ‘‘suññatādināmalābhe satī’’ti sāsaṅkaṃ āha. Animittanāmañca labhati maggāgamanato phalassa nāmalābhe visesābhāvatoti adhippāyo. Tādisāya evāti yādisā magge saddhā, tādisāya eva phale saddhāya.
៥៥៥. ‘‘កតមេ ធម្មា និយ្យានិកា? ចត្តារោ មគ្គា’’តិ វចនតោ (ធ. ស. ១២៩៥, ១៦០៩) អនិយ្យានិកបទនិទ្ទេសេ ច ‘‘ចតូសុ ភូមីសុ វិបាកោ’’តិ (ធ. ស. ១៦១០) វុត្តត្តា ន និប្បរិយាយេន ផលំ និយ្យានសភាវំ, និយ្យានសភាវស្ស បន វិបាកោ កិលេសានំ បដិប្បស្សទ្ធិប្បហានវសេន បវត្តមានោ បរិយាយតោ តថា វុច្ចតីតិ អាហ ‘‘និយ្យានិកសភាវស្សា’’តិអាទិ។ បញ្ចង្គិកោ ចាតិ ឯតេន មគ្គវិភង្គេ សព្ពវារេសុបិ ផលស្ស មគ្គបរិយាយោ អាគតោតិ ទស្សេតិ។ តត្ថ ហិ អរិយមគ្គក្ខណេ វិជ្ជមានាសុបិ វិរតីសុ តទវសិដ្ឋានំ បញ្ចន្នំ ការាបកង្គានំ អតិរេកកិច្ចតាទស្សនត្ថំ បាឡិយំ បញ្ចង្គិកោបិ មគ្គោ ឧទ្ធដោតិ។ ឯវំ ពោជ្ឈង្គាបីតិ យថា មគ្គោ, ឯវំ មគ្គពោជ្ឈង្គវិភង្គេសុ ផលេសុ ច ពោជ្ឈង្គា ឧទ្ធដាតិ អត្ថោ។
555. ‘‘Katame dhammā niyyānikā? Cattāro maggā’’ti vacanato (dha. sa. 1295, 1609) aniyyānikapadaniddese ca ‘‘catūsu bhūmīsu vipāko’’ti (dha. sa. 1610) vuttattā na nippariyāyena phalaṃ niyyānasabhāvaṃ, niyyānasabhāvassa pana vipāko kilesānaṃ paṭippassaddhippahānavasena pavattamāno pariyāyato tathā vuccatīti āha ‘‘niyyānikasabhāvassā’’tiādi. Pañcaṅgiko cāti etena maggavibhaṅge sabbavāresupi phalassa maggapariyāyo āgatoti dasseti. Tattha hi ariyamaggakkhaṇe vijjamānāsupi viratīsu tadavasiṭṭhānaṃ pañcannaṃ kārāpakaṅgānaṃ atirekakiccatādassanatthaṃ pāḷiyaṃ pañcaṅgikopi maggo uddhaṭoti. Evaṃ bojjhaṅgāpīti yathā maggo, evaṃ maggabojjhaṅgavibhaṅgesu phalesu ca bojjhaṅgā uddhaṭāti attho.
លោកុត្តរវិបាកកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / លោកុត្តរវិបាក-បឋមមគ្គវិបាកា • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / លោកុត្តរវិបាកកថា • Lokuttaravipākakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / លោកុត្តរវិបាកកថាវណ្ណនា • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
