| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationမဇ္ဈိမ နိကာယ ၁၃၄
The Middle-Length Suttas Collection 134
လောမသကင်္ဂိယဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ
Lomasakaṅgiya and One Fine Night
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြေါဓာရာမေ၊
Now at that time Venerable Lomasakaṅgiya was staying in the Sakyan country at Kapilavatthu in the Banyan Tree Monastery.
အထ ခေါ စန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ နိဂြေါဓာရာမံ ဩဘာသေတွာ ယေနာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ စန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော အာယသ္မန္တံ လောမသကင်္ဂိယံ ဧတဒဝေါစ:
Then, late at night, the glorious god Candana, lighting up the entire Banyan Tree Monastery, went up to the Venerable Lomasakaṅgiya, and stood to one side. Standing to one side, he said to Lomasakaṅgiya:
“ဓာရေသိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ”တိ?
“Bhikkhu, do you remember the recitation passage and analysis of One Fine Night?”
“န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ”တိ?
“No, friend, I do not. Do you?”
“အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ ဓာရေသိ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ?
“I also do not. But do you remember just the verses on One Fine Night?”
“န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ?
“I do not. Do you?”
“ဓာရေမိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ၊
“I do.”
“ယထာ ကထံ ပန တွံ, အာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ?
“How do you remember the verses on One Fine Night?”
“ဧကမိဒံ, ဘိက္ခု, သမယံ ဘဂဝါ ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု ဝိဟရတိ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ၊ တတြ ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ အဘာသိ:
“This one time, the Buddha was staying among the gods of the Thirty-Three at the root of the Shady Orchid Tree on the stone spread with a cream rug. There he taught the recitation passage and analysis of One Fine Night to the gods of the Thirty-Three:
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
‘Don’t run back to the past, don’t hope for the future. What’s past is left behind; the future has not arrived;
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
and phenomena in the present are clearly seen in every case. Knowing this, foster it—unfaltering, unshakable.
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
Today’s the day to keenly work—who knows, tomorrow may bring death! For there is no bargain to be struck with Death and his mighty hordes.
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
The peaceful sage explained it’s those who keenly meditate like this, tireless all night and day, who truly have that one fine night.’
ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခု, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ၊ ဥဂ္ဂဏှာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ပရိယာပုဏာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ဓာရေဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ အတ္ထသံဟိတော, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသော စ ဝိဘင်္ဂေါ စ အာဒိဗြဟ္မစရိယကော”တိ၊
That’s how I remember the verses of One Fine Night. Learn the recitation passage and analysis of One Fine Night, bhikkhu, memorize it, and remember it. It is beneficial and relates to the fundamentals of the spiritual life.”
ဣဒမဝေါစ စန္ဒနော ဒေဝပုတ္တော၊ ဣဒံ ဝတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ၊
That’s what the god Candana said before vanishing right there.
အထ ခေါ အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ၊ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ:
Then Lomasakaṅgiya set his lodgings in order and, taking his bowl and robe, set out for Sāvatthī. Eventually he came to Sāvatthī and Jeta’s Grove. He went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened. Then he added:
“ဧကမိဒါဟံ, ဘန္တေ, သမယံ သက္ကေသု ဝိဟရာမိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြေါဓာရာမေ၊ အထ ခေါ, ဘန္တေ, အညတရော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ နိဂြေါဓာရာမံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ, ဘန္တေ, သော ဒေဝပုတ္တော မံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဓာရေသိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ'တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ: ‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ'တိ? ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ ဓာရေသိ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ? ‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ? ‘ဓာရေမိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ၊ ‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, အာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ? ‘ဧကမိဒံ, ဘိက္ခု, သမယံ ဘဂဝါ ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု ဝိဟရတိ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ၊ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ အဘာသိ:
“အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ”တိ၊
ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခု, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ၊ ဥဂ္ဂဏှာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ပရိယာပုဏာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ဓာရေဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ အတ္ထသံဟိတော, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသော စ ဝိဘင်္ဂေါ စ အာဒိဗြဟ္မစရိယကော'တိ၊
ဣဒမဝေါစ, ဘန္တေ, သော ဒေဝပုတ္တော၊ ဣဒံ ဝတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ၊ သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ ဒေသေတူ”တိ၊
“Sir, please teach me the recitation passage and analysis of One Fine night.”
“ဇာနာသိ ပန တွံ, ဘိက္ခု, တံ ဒေဝပုတ္တန်”တိ?
“But bhikkhu, do you know that god?”
“န ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဇာနာမိ တံ ဒေဝပုတ္တန်”တိ၊
“I do not, sir.”
“စန္ဒနော နာမ သော, ဘိက္ခု, ဒေဝပုတ္တော၊ စန္ဒနော, ဘိက္ခု, ဒေဝပုတ္တော အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ၊ တေန ဟိ, ဘိက္ခု, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“That god was named Candana. Candana pays attention, applies the mind, concentrates wholeheartedly, and actively listens to the teaching. Well then, bhikkhu, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:
“Yes, sir,” Lomasakaṅgiya replied. The Buddha said this:
“အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
“Don’t run back to the past, don’t hope for the future. What’s past is left behind; the future has not arrived;
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
and phenomena in the present are clearly seen in every case. Knowing this, foster it—unfaltering, unshakable.
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
Today’s the day to keenly work—who knows, tomorrow may bring death! For there is no bargain to be struck with Death and his mighty hordes.
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနိ၊
The peaceful sage explained it’s those who keenly meditate like this, tireless all night and day, who truly have that one fine night.
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, အတီတံ အနွာဂမေတိ …ပေ…
And how do you run back to the past? …”
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, အတီတံ အနွာဂမေတိ၊
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, အတီတံ နာနွာဂမေတိ …ပေ…
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, အတီတံ နာနွာဂမေတိ၊
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ …ပေ…
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ၊
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ …ပေ…
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ၊
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ …ပေ…
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ၊
ကထဉ္စ, ဘိက္ခု, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ …ပေ…
ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ၊
အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ”တိ၊
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနော အာယသ္မာ လောမသကင်္ဂိယော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Lomasakaṅgiya was happy with what the Buddha said.
လောမသကင်္ဂိယဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
