Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౪. లోమసకఙ్గియభద్దేకరత్తసుత్తం
4. Lomasakaṅgiyabhaddekarattasuttaṃ
౨౮౬. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో 1 సక్కేసు విహరతి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. అథ ఖో చన్దనో దేవపుత్తో అభిక్కన్తాయ రత్తియా అభిక్కన్తవణ్ణో కేవలకప్పం నిగ్రోధారామం ఓభాసేత్వా యేనాయస్మా లోమసకఙ్గియో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో చన్దనో దేవపుత్తో ఆయస్మన్తం లోమసకఙ్గియం ఏతదవోచ – ‘‘ధారేసి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’’తి? ‘‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు, న ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. ధారేసి పన త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథా. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి? ‘‘ధారేమి ఖో అహం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి. ‘‘యథా కథం పన త్వం, ఆవుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి? ‘‘ఏకమిదం, భిక్ఖు, సమయం భగవా దేవేసు తావతింసేసు విహరతి పారిచ్ఛత్తకమూలే పణ్డుకమ్బలసిలాయం. తత్ర భగవా దేవానం తావతింసానం భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ అభాసి –
286. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā lomasakaṅgiyo 2 sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho candano devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ nigrodhārāmaṃ obhāsetvā yenāyasmā lomasakaṅgiyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho candano devaputto āyasmantaṃ lomasakaṅgiyaṃ etadavoca – ‘‘dhāresi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’’ti? ‘‘Ahampi kho, bhikkhu, na dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Dhāresi pana tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattiyo gāthā. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’’ti? ‘‘Dhāremi kho ahaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, āvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’’ti? ‘‘Ekamidaṃ, bhikkhu, samayaṃ bhagavā devesu tāvatiṃsesu viharati pāricchattakamūle paṇḍukambalasilāyaṃ. Tatra bhagavā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsi –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘ఏవం ఖో అహం, భిక్ఖు, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథా. ఉగ్గణ్హాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; పరియాపుణాహి త్వం , భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; ధారేహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. అత్థసంహితో, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసో చ విభఙ్గో చ ఆదిబ్రహ్మచరియకో’’తి. ఇదమవోచ చన్దనో దేవపుత్తో. ఇదం వత్వా తత్థేవన్తరధాయి.
‘‘Evaṃ kho ahaṃ, bhikkhu, dhāremi bhaddekarattiyo gāthā. Uggaṇhāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; pariyāpuṇāhi tvaṃ , bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; dhārehi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Atthasaṃhito, bhikkhu, bhaddekarattassa uddeso ca vibhaṅgo ca ādibrahmacariyako’’ti. Idamavoca candano devaputto. Idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi.
౨౮౭. అథ ఖో ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో తస్సా రత్తియా అచ్చయేన సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన సావత్థి తేన చారికం పక్కామి. అనుపుబ్బేన చారికం చరమానో యేన సావత్థి జేతవనం అనాథపిణ్డికస్స ఆరామో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో భగవన్తం ఏతదవోచ –
287. Atha kho āyasmā lomasakaṅgiyo tassā rattiyā accayena senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā lomasakaṅgiyo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ఏకమిదాహం, భన్తే, సమయం సక్కేసు విహరామి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. అథ ఖో, భన్తే, అఞ్ఞతరో దేవపుత్తో అభిక్కన్తాయ రత్తియా అభిక్కన్తవణ్ణో కేవలకప్పం నిగ్రోధారామం ఓభాసేత్వా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో, భన్తే, సో దేవపుత్తో మం ఏతదవోచ – ‘ధారేసి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’తి? ఏవం వుత్తే అహం, భన్తే, తం దేవపుత్తం ఏతదవోచం – ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’తి? ‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు, న ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. ధారేసి పన త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథా. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’తి? ‘ధారేమి ఖో అహం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’తి. ‘యథా కథం పన త్వం, ఆవుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’తి? ఏకమిదం, భిక్ఖు, సమయం భగవా దేవేసు తావతింసేసు విహరతి పారిచ్ఛత్తకమూలే పణ్డుకమ్బలసిలాయం . తత్ర ఖో భగవా దేవానం తావతింసానం భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ అభాసి –
‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ sakkesu viharāmi kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho, bhante, aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ nigrodhārāmaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhante, so devaputto maṃ etadavoca – ‘dhāresi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, taṃ devaputtaṃ etadavocaṃ – ‘na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’ti? ‘Ahampi kho, bhikkhu, na dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Dhāresi pana tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattiyo gāthā. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’ti? ‘Dhāremi kho ahaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’ti. ‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, āvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’ti? Ekamidaṃ, bhikkhu, samayaṃ bhagavā devesu tāvatiṃsesu viharati pāricchattakamūle paṇḍukambalasilāyaṃ . Tatra kho bhagavā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca abhāsi –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘ఏవం ఖో అహం, భిక్ఖు, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథా. ఉగ్గణ్హాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; పరియాపుణాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; ధారేహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. అత్థసంహితో, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసో చ విభఙ్గో చ ఆదిబ్రహ్మచరియకో’తి. ఇదమవోచ, భన్తే, సో దేవపుత్తో; ఇదం వత్వా తత్థేవన్తరధాయి. సాధు మే, భన్తే, భగవా భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ దేసేతూ’’తి.
‘‘Evaṃ kho ahaṃ, bhikkhu, dhāremi bhaddekarattiyo gāthā. Uggaṇhāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; pariyāpuṇāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; dhārehi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Atthasaṃhito, bhikkhu, bhaddekarattassa uddeso ca vibhaṅgo ca ādibrahmacariyako’ti. Idamavoca, bhante, so devaputto; idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi. Sādhu me, bhante, bhagavā bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca desetū’’ti.
౨౮౮. ‘‘జానాసి పన త్వం, భిక్ఖు, తం దేవపుత్త’’న్తి? ‘‘న ఖో అహం, భన్తే, జానామి తం దేవపుత్త’’న్తి. ‘‘చన్దనో నామ సో, భిక్ఖు, దేవపుత్తో. చన్దనో, భిక్ఖు, దేవపుత్తో అట్ఠిం కత్వా 3 మనసికత్వా సబ్బచేతసా 4 సమన్నాహరిత్వా ఓహితసోతో ధమ్మం సుణాతి. తేన హి, భిక్ఖు, సుణాహి, సాధుకం మనసి కరోహి; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –
288. ‘‘Jānāsi pana tvaṃ, bhikkhu, taṃ devaputta’’nti? ‘‘Na kho ahaṃ, bhante, jānāmi taṃ devaputta’’nti. ‘‘Candano nāma so, bhikkhu, devaputto. Candano, bhikkhu, devaputto aṭṭhiṃ katvā 5 manasikatvā sabbacetasā 6 samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. Tena hi, bhikkhu, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā lomasakaṅgiyo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా;
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā;
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే ముని’’.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate muni’’.
‘‘కథఞ్చ, భిక్ఖు, అతీతం అన్వాగమేతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, అతీతం అన్వాగమేతి. కథఞ్చ , భిక్ఖు, అతీతం నాన్వాగమేతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, అతీతం నాన్వాగమేతి. కథఞ్చ, భిక్ఖు, అనాగతం పటికఙ్ఖతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, అనాగతం పటికఙ్ఖతి. కథఞ్చ, భిక్ఖు, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి. కథఞ్చ, భిక్ఖు, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి. కథఞ్చ, భిక్ఖు, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి…పే॰… ఏవం ఖో, భిక్ఖు, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి.
‘‘Kathañca, bhikkhu, atītaṃ anvāgameti…pe… evaṃ kho, bhikkhu, atītaṃ anvāgameti. Kathañca , bhikkhu, atītaṃ nānvāgameti…pe… evaṃ kho, bhikkhu, atītaṃ nānvāgameti. Kathañca, bhikkhu, anāgataṃ paṭikaṅkhati…pe… evaṃ kho, bhikkhu, anāgataṃ paṭikaṅkhati. Kathañca, bhikkhu, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati…pe… evaṃ kho, bhikkhu, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati. Kathañca, bhikkhu, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati…pe… evaṃ kho, bhikkhu, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati. Kathañca, bhikkhu, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati…pe… evaṃ kho, bhikkhu, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati.
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా లోమసకఙ్గియో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā lomasakaṅgiyo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
లోమసకఙ్గియభద్దేకరత్తసుత్తం నిట్ఠితం చతుత్థం.
Lomasakaṅgiyabhaddekarattasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౪. లోమసకఙ్గియభద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 4. Lomasakaṅgiyabhaddekarattasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౪. లోమసకకఙ్గియభద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 4. Lomasakakaṅgiyabhaddekarattasuttavaṇṇanā