Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൩൩] ൭. ലോമസകസ്സപജാതകവണ്ണനാ

    [433] 7. Lomasakassapajātakavaṇṇanā

    അസ്സ ഇന്ദസമോ രാജാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. തഞ്ഹി ഭിക്ഖും സത്ഥാ ‘‘സച്ചം കിര ത്വം ഭിക്ഖു ഉക്കണ്ഠിതോസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘സച്ച’’ന്തി വുത്തേ ‘‘ഭിക്ഖു സിനേരുകമ്പനവാതോ കിം പുരാണപണ്ണാനി ന കമ്പേസ്സതി, യസസമങ്ഗിനോപി സപ്പുരിസാ ആയസക്യം പാപുണന്തി, കിലേസാ നാമേതേ പരിസുദ്ധസത്തേപി സംകിലിട്ഠേ കരോന്തി, പഗേവ താദിസ’’ന്തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Assa indasamo rājāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi bhikkhuṃ satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu ukkaṇṭhitosī’’ti pucchitvā ‘‘sacca’’nti vutte ‘‘bhikkhu sinerukampanavāto kiṃ purāṇapaṇṇāni na kampessati, yasasamaṅginopi sappurisā āyasakyaṃ pāpuṇanti, kilesā nāmete parisuddhasattepi saṃkiliṭṭhe karonti, pageva tādisa’’nti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബ്രഹ്മദത്തസ്സ പുത്തോ ബ്രഹ്മദത്തകുമാരോ നാമ പുരോഹിതപുത്തോ ച കസ്സപോ നാമ ദ്വേ സഹായകാ ഹുത്വാ ഏകാചരിയകുലേ സബ്ബസിപ്പാനി ഉഗ്ഗണ്ഹിംസു. അപരഭാഗേ ബ്രഹ്മദത്തകുമാരോ പിതു അച്ചയേന രജ്ജേ പതിട്ഠാസി. കസ്സപോ ചിന്തേസി ‘‘മയ്ഹം സഹായോ രാജാ ജാതോ, ഇദാനി മേ മഹന്തം ഇസ്സരിയം ദസ്സതി, കിം മേ ഇസ്സരിയേന, അഹം മാതാപിതരോ ച രാജാനഞ്ച ആപുച്ഛിത്വാ പബ്ബജിസ്സാമീ’’തി. സോ രാജാനഞ്ച മാതാപിതരോ ച ആപുച്ഛിത്വാ ഹിമവന്തം പവിസിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ സത്തമേ ദിവസേ അഭിഞ്ഞാ ച സമാപത്തിയോ ച നിബ്ബത്തേത്വാ ഉഞ്ഛാചരിയായ യാപേന്തോ വിഹാസി. പബ്ബജിതം പന നം ‘‘ലോമസകസ്സപോ’’തി സഞ്ജാനിംസു. സോ പരമജിതിന്ദ്രിയോ ഘോരതപോ താപസോ അഹോസി. തസ്സ തേജേന സക്കസ്സ ഭവനം കമ്പി. സക്കോ ആവജ്ജേന്തോ തം ദിസ്വാ ചിന്തേസി ‘‘അയം താപസോ അതിവിയ ഉഗ്ഗതേജോ സക്കഭാവാപി മം ചാവേയ്യ, ബാരാണസിരഞ്ഞാ സദ്ധിം ഏകതോ ഹുത്വാ തപമസ്സ ഭിന്ദിസ്സാമീ’’തി. സോ സക്കാനുഭാവേന അഡ്ഢരത്തസമയേ ബാരാണസിരഞ്ഞോ സിരിഗബ്ഭം പവിസിത്വാ സകലഗബ്ഭം സരീരപ്പഭായ ഓഭാസേത്വാ രഞ്ഞോ സന്തികേ ആകാസേ ഠിതോ ‘‘ഉട്ഠേഹി, മഹാരാജാ’’തി രാജാനം പബോധേസി. ‘‘കോസി ത്വ’’ന്തി വുത്തേ ‘‘സക്കോഹമസ്മീ’’തി ആഹ. ‘‘കിമത്ഥം ആഗതോസീ’’തി? ‘‘മഹാരാജ, സകലജമ്ബുദീപേ ഏകരജ്ജം ഇച്ഛസി, ന ഇച്ഛസീ’’തി? ‘‘കിസ്സ ന ഇച്ഛാമീ’’തി? അഥ നം സക്കോ ‘‘തേന ഹി ലോമസകസ്സപം ആനേത്വാ പസുഘാതയഞ്ഞം യജാപേഹി, സക്കസമോ അജരാമരോ ഹുത്വാ സകലജമ്ബുദീപേ രജ്ജം കാരേസ്സസീ’’തി വത്വാ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente brahmadattassa putto brahmadattakumāro nāma purohitaputto ca kassapo nāma dve sahāyakā hutvā ekācariyakule sabbasippāni uggaṇhiṃsu. Aparabhāge brahmadattakumāro pitu accayena rajje patiṭṭhāsi. Kassapo cintesi ‘‘mayhaṃ sahāyo rājā jāto, idāni me mahantaṃ issariyaṃ dassati, kiṃ me issariyena, ahaṃ mātāpitaro ca rājānañca āpucchitvā pabbajissāmī’’ti. So rājānañca mātāpitaro ca āpucchitvā himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā sattame divase abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā uñchācariyāya yāpento vihāsi. Pabbajitaṃ pana naṃ ‘‘lomasakassapo’’ti sañjāniṃsu. So paramajitindriyo ghoratapo tāpaso ahosi. Tassa tejena sakkassa bhavanaṃ kampi. Sakko āvajjento taṃ disvā cintesi ‘‘ayaṃ tāpaso ativiya uggatejo sakkabhāvāpi maṃ cāveyya, bārāṇasiraññā saddhiṃ ekato hutvā tapamassa bhindissāmī’’ti. So sakkānubhāvena aḍḍharattasamaye bārāṇasirañño sirigabbhaṃ pavisitvā sakalagabbhaṃ sarīrappabhāya obhāsetvā rañño santike ākāse ṭhito ‘‘uṭṭhehi, mahārājā’’ti rājānaṃ pabodhesi. ‘‘Kosi tva’’nti vutte ‘‘sakkohamasmī’’ti āha. ‘‘Kimatthaṃ āgatosī’’ti? ‘‘Mahārāja, sakalajambudīpe ekarajjaṃ icchasi, na icchasī’’ti? ‘‘Kissa na icchāmī’’ti? Atha naṃ sakko ‘‘tena hi lomasakassapaṃ ānetvā pasughātayaññaṃ yajāpehi, sakkasamo ajarāmaro hutvā sakalajambudīpe rajjaṃ kāressasī’’ti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൬൦.

    60.

    ‘‘അസ്സ ഇന്ദസമോ രാജ, അച്ചന്തം അജരാമരോ;

    ‘‘Assa indasamo rāja, accantaṃ ajarāmaro;

    സചേ ത്വം യഞ്ഞം യാജേയ്യ, ഇസിം ലോമസകസ്സപ’’ന്തി.

    Sace tvaṃ yaññaṃ yājeyya, isiṃ lomasakassapa’’nti.

    തത്ഥ അസ്സാതി ഭവിസ്സസി. യാജേയ്യാതി സചേ ത്വം അരഞ്ഞായതനതോ ഇസിം ലോമസകസ്സപം ആനേത്വാ യഞ്ഞം യജേയ്യാസീതി.

    Tattha assāti bhavissasi. Yājeyyāti sace tvaṃ araññāyatanato isiṃ lomasakassapaṃ ānetvā yaññaṃ yajeyyāsīti.

    തസ്സ വചനം സുത്വാ രാജാ ‘‘സാധൂ’’തി സമ്പടിച്ഛി. സക്കോ ‘‘തേന ഹി മാ പപഞ്ചം കരീ’’തി വത്വാ പക്കാമി. രാജാ പുനദിവസേ സേയ്യം നാമ അമച്ചം പക്കോസാപേത്വാ ‘‘സമ്മ, മയ്ഹം പിയസഹായകസ്സ ലോമസകസ്സപസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ മമ വചനേന ഏവം വദേഹി ‘രാജാ കിര തുമ്ഹേഹി പസുഘാതയഞ്ഞം യജാപേത്വാ സകലജമ്ബുദീപേ ഏകരാജാ ഭവിസ്സതി, തുമ്ഹാകമ്പി യത്തകം പദേസം ഇച്ഛഥ, തത്തകം ദസ്സതി, മയാ സദ്ധിം യഞ്ഞം യജിതും ആഗച്ഛഥാ’’’തി ആഹ. സോ ‘‘സാധു, ദേവാ’’തി താപസസ്സ വസനോകാസജാനനത്ഥം നഗരേ ഭേരിം ചരാപേത്വാ ഏകേന വനചരകേന ‘‘അഹം ജാനാമീ’’തി വുത്തേ തം പുരതോ കത്വാ മഹന്തേന പരിവാരേന തത്ഥ ഗന്ത്വാ ഇസിം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസിന്നോ തം സാസനം ആരോചേസി. അഥ നം സോ ‘‘സേയ്യ കിം നാമേതം കഥേസീ’’തി വത്വാ പടിക്ഖിപന്തോ ചതസ്സോ ഗാഥാ അഭാസി –

    Tassa vacanaṃ sutvā rājā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi. Sakko ‘‘tena hi mā papañcaṃ karī’’ti vatvā pakkāmi. Rājā punadivase seyyaṃ nāma amaccaṃ pakkosāpetvā ‘‘samma, mayhaṃ piyasahāyakassa lomasakassapassa santikaṃ gantvā mama vacanena evaṃ vadehi ‘rājā kira tumhehi pasughātayaññaṃ yajāpetvā sakalajambudīpe ekarājā bhavissati, tumhākampi yattakaṃ padesaṃ icchatha, tattakaṃ dassati, mayā saddhiṃ yaññaṃ yajituṃ āgacchathā’’’ti āha. So ‘‘sādhu, devā’’ti tāpasassa vasanokāsajānanatthaṃ nagare bheriṃ carāpetvā ekena vanacarakena ‘‘ahaṃ jānāmī’’ti vutte taṃ purato katvā mahantena parivārena tattha gantvā isiṃ vanditvā ekamantaṃ nisinno taṃ sāsanaṃ ārocesi. Atha naṃ so ‘‘seyya kiṃ nāmetaṃ kathesī’’ti vatvā paṭikkhipanto catasso gāthā abhāsi –

    ൬൧.

    61.

    ‘‘സസമുദ്ദപരിയായം, മഹിം സാഗരകുണ്ഡലം;

    ‘‘Sasamuddapariyāyaṃ, mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ;

    ന ഇച്ഛേ സഹ നിന്ദായ, ഏവം സേയ്യ വിജാനഹി.

    Na icche saha nindāya, evaṃ seyya vijānahi.

    ൬൨.

    62.

    ‘‘ധിരത്ഥു തം യസലാഭം, ധനലാഭഞ്ച ബ്രാഹ്മണ;

    ‘‘Dhiratthu taṃ yasalābhaṃ, dhanalābhañca brāhmaṇa;

    യാ വുത്തി വിനിപാതേന, അധമ്മചരണേന വാ.

    Yā vutti vinipātena, adhammacaraṇena vā.

    ൬൩.

    63.

    ‘‘അപി ചേ പത്തമാദായ, അനഗാരോ പരിബ്ബജേ;

    ‘‘Api ce pattamādāya, anagāro paribbaje;

    സായേവ ജീവികാ സേയ്യോ, യാ ചാധമ്മേന ഏസനാ.

    Sāyeva jīvikā seyyo, yā cādhammena esanā.

    ൬൪.

    64.

    ‘‘അപി ചേ പത്തമാദായ, അനഗാരോ പരിബ്ബജേ;

    ‘‘Api ce pattamādāya, anagāro paribbaje;

    അഞ്ഞം അഹിംസയം ലോകേ, അപി രജ്ജേന തം വര’’ന്തി.

    Aññaṃ ahiṃsayaṃ loke, api rajjena taṃ vara’’nti.

    തത്ഥ സസമുദ്ദപരിയായന്തി സസമുദ്ദപരിക്ഖേപം. സാഗരകുണ്ഡലന്തി ചത്താരോ ദീപേ പരിക്ഖിപിത്വാ ഠിതസാഗരേഹി കണ്ണവലിയാ ഠപിതകുണ്ഡലേഹി വിയ സമന്നാഗതം. സഹ നിന്ദായാതി ‘‘ഇമിനാ പസുഘാതകമ്മം കത’’ന്തി ഇമായ നിന്ദായ സഹ ചക്കവാളപരിയന്തം മഹാപഥവിം ന ഇച്ഛാമീതി വദതി. യാ വുത്തി വിനിപാതേനാതി നരകേ വിനിപാതകമ്മേന യാ ച ജീവിതവുത്തി ഹോതി, തം ധിരത്ഥു, ഗരഹാമി തം വുത്തിന്തി ദീപേതി. സായേവ ജീവികാതി പബ്ബജിതസ്സ മത്തികാപത്തം ആദായ പരഘരാനി ഉപസങ്കമിത്വാ ആഹാരപരിയേസനജീവികാവ യസധനലാഭതോ സതഗുണേന സഹസ്സഗുണേന വരതരാതി അത്ഥോ അപി രജ്ജേന തം വരന്തി തം അനഗാരസ്സ സതോ അഞ്ഞം അവിഹിംസന്തസ്സ പരിബ്ബജനം സകലജമ്ബുദീപരജ്ജേനപി വരന്തി അത്ഥോ.

    Tattha sasamuddapariyāyanti sasamuddaparikkhepaṃ. Sāgarakuṇḍalanti cattāro dīpe parikkhipitvā ṭhitasāgarehi kaṇṇavaliyā ṭhapitakuṇḍalehi viya samannāgataṃ. Saha nindāyāti ‘‘iminā pasughātakammaṃ kata’’nti imāya nindāya saha cakkavāḷapariyantaṃ mahāpathaviṃ na icchāmīti vadati. Yā vutti vinipātenāti narake vinipātakammena yā ca jīvitavutti hoti, taṃ dhiratthu, garahāmi taṃ vuttinti dīpeti. Sāyeva jīvikāti pabbajitassa mattikāpattaṃ ādāya paragharāni upasaṅkamitvā āhārapariyesanajīvikāva yasadhanalābhato sataguṇena sahassaguṇena varatarāti attho api rajjena taṃ varanti taṃ anagārassa sato aññaṃ avihiṃsantassa paribbajanaṃ sakalajambudīparajjenapi varanti attho.

    അമച്ചോ തസ്സ കഥം സുത്വാ ഗന്ത്വാ രഞ്ഞോ ആരോചേസി. തം സുത്വാ രാജാ ‘‘അനാഗച്ഛന്തേ കിം സക്കാ കാതു’’ന്തി തുണ്ഹീ അഹോസി. പുന സക്കോ അഡ്ഢരത്തസമയേ ആഗന്ത്വാ ആകാസേ ഠത്വാ ‘‘കിം, മഹാരാജ, ലോമസകസ്സപം ആനേത്വാ യഞ്ഞം ന യജാപേസീ’’തി ആഹ. ‘‘മയാ പേസിതോപി നാഗച്ഛതീ’’തി. ‘‘തേന ഹി, മഹാരാജ, അത്തനോ ധീതരം ചന്ദവതിം കുമാരികം അലങ്കരിത്വാ സേയ്യം തഥേവ പേസേത്വാ ‘സചേ കിര ആഗന്ത്വാ യഞ്ഞം യജിസ്സസി, രാജാ തേ ഇമം കുമാരികം ദസ്സതീ’തി വദാപേഹി, അദ്ധാ സോ കുമാരികായ പടിബദ്ധചിത്തോ ഹുത്വാ ആഗച്ഛിസ്സതീ’’തി. രാജാ ‘‘സാധൂ’’തി സമ്പടിച്ഛിത്വാ പുനദിവസേ സേയ്യസ്സ ഹത്ഥേ ധീതരം അദാസി. സോ രാജധീതരം ഗഹേത്വാ തത്ഥ ഗന്ത്വാ ഇസിം വന്ദിത്വാ പടിസന്ഥാരം കത്വാ ദേവച്ഛരപടിഭാഗം രാജധീതരം തസ്സ ദസ്സേത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. അഥ ഇസി ഇന്ദ്രിയാനി ഭിന്ദിത്വാ തം ഓലോകേസി, സഹ ഓലോകനേനേവ പടിബദ്ധചിത്തോ ഹുത്വാ ഝാനാ പരിഹായി. അമച്ചോ തസ്സ പടിബദ്ധചിത്തഭാവം ഞത്വാ ‘‘ഭന്തേ, സചേ കിര യഞ്ഞം യജിസ്സഥ, രാജാ തേ ഇമം ദാരികം പാദപരിചാരികം കത്വാ ദസ്സതീ’’തി ആഹ. സോ കിലേസവസേന കമ്പന്തോ ‘‘ഇമം കിര മേ ദസ്സതീ’’തി ആഹ. ‘‘ആമ, യഞ്ഞം യജന്തസ്സ തേ ദസ്സതീ’’തി. സോ ‘‘സാധു ഇമം ലഭന്തോ യജിസ്സാമീ’’തി വത്വാ തം ഗഹേത്വാ സഹേവ ജടാഹി അലങ്കതരഥം അഭിരുയ്ഹ ബാരാണസിം അഗമാസി. രാജാപി ‘‘ആഗച്ഛതി കിരാ’’തി സുത്വാ യഞ്ഞാവാടേ കമ്മം പട്ഠപേസി. അഥ നം ആഗതം ദിസ്വാ ‘‘സ്വേ യഞ്ഞം യജാഹി, അഹം ഇന്ദസമോ ഭവിസ്സാമി, യഞ്ഞപരിയോസാനേ തേ ധീതരം ദസ്സാമീ’’തി ആഹ. കസ്സപോ ‘‘സാധൂ’’തി സമ്പടിച്ഛി. അഥ നം രാജാ പുനദിവസേ തം ആദായ ചന്ദവതിയാ സദ്ധിംയേവ യഞ്ഞാവാടം ഗതോ. തത്ഥ ഹത്ഥിഅസ്സഉസഭാദിസബ്ബചതുപ്പദാ പടിപാടിയാ ഠപിതാവ അഹേസും. കസ്സപോ തേ സബ്ബേ ഹനിത്വാവ ഘാതേത്വാ യഞ്ഞം യജിതും ആരഭി. അഥ നം തത്ഥ സന്നിപതിതോ മഹാജനോ ദിസ്വാ ‘‘ഇദം തേ ലോമസകസ്സപ അയുത്തം അപ്പതിരൂപം, കിം നാമേതം കരോസീ’’തി വത്വാ പരിദേവന്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    Amacco tassa kathaṃ sutvā gantvā rañño ārocesi. Taṃ sutvā rājā ‘‘anāgacchante kiṃ sakkā kātu’’nti tuṇhī ahosi. Puna sakko aḍḍharattasamaye āgantvā ākāse ṭhatvā ‘‘kiṃ, mahārāja, lomasakassapaṃ ānetvā yaññaṃ na yajāpesī’’ti āha. ‘‘Mayā pesitopi nāgacchatī’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, attano dhītaraṃ candavatiṃ kumārikaṃ alaṅkaritvā seyyaṃ tatheva pesetvā ‘sace kira āgantvā yaññaṃ yajissasi, rājā te imaṃ kumārikaṃ dassatī’ti vadāpehi, addhā so kumārikāya paṭibaddhacitto hutvā āgacchissatī’’ti. Rājā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā punadivase seyyassa hatthe dhītaraṃ adāsi. So rājadhītaraṃ gahetvā tattha gantvā isiṃ vanditvā paṭisanthāraṃ katvā devaccharapaṭibhāgaṃ rājadhītaraṃ tassa dassetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha isi indriyāni bhinditvā taṃ olokesi, saha olokaneneva paṭibaddhacitto hutvā jhānā parihāyi. Amacco tassa paṭibaddhacittabhāvaṃ ñatvā ‘‘bhante, sace kira yaññaṃ yajissatha, rājā te imaṃ dārikaṃ pādaparicārikaṃ katvā dassatī’’ti āha. So kilesavasena kampanto ‘‘imaṃ kira me dassatī’’ti āha. ‘‘Āma, yaññaṃ yajantassa te dassatī’’ti. So ‘‘sādhu imaṃ labhanto yajissāmī’’ti vatvā taṃ gahetvā saheva jaṭāhi alaṅkatarathaṃ abhiruyha bārāṇasiṃ agamāsi. Rājāpi ‘‘āgacchati kirā’’ti sutvā yaññāvāṭe kammaṃ paṭṭhapesi. Atha naṃ āgataṃ disvā ‘‘sve yaññaṃ yajāhi, ahaṃ indasamo bhavissāmi, yaññapariyosāne te dhītaraṃ dassāmī’’ti āha. Kassapo ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi. Atha naṃ rājā punadivase taṃ ādāya candavatiyā saddhiṃyeva yaññāvāṭaṃ gato. Tattha hatthiassausabhādisabbacatuppadā paṭipāṭiyā ṭhapitāva ahesuṃ. Kassapo te sabbe hanitvāva ghātetvā yaññaṃ yajituṃ ārabhi. Atha naṃ tattha sannipatito mahājano disvā ‘‘idaṃ te lomasakassapa ayuttaṃ appatirūpaṃ, kiṃ nāmetaṃ karosī’’ti vatvā paridevanto dve gāthā abhāsi –

    ൬൫.

    65.

    ‘‘ബലം ചന്ദോ ബലം സുരിയോ, ബലം സമണബ്രാഹ്മണാ;

    ‘‘Balaṃ cando balaṃ suriyo, balaṃ samaṇabrāhmaṇā;

    ബലം വേലാ സമുദ്ദസ്സ, ബലാതിബലമിത്ഥിയോ.

    Balaṃ velā samuddassa, balātibalamitthiyo.

    ൬൬.

    66.

    ‘‘യഥാ ഉഗ്ഗതപം സന്തം, ഇസിം ലോമസകസ്സപം;

    ‘‘Yathā uggatapaṃ santaṃ, isiṃ lomasakassapaṃ;

    പിതു അത്ഥാ ചന്ദവതീ, വാജപേയ്യം അയാജയീ’’തി.

    Pitu atthā candavatī, vājapeyyaṃ ayājayī’’ti.

    തത്ഥ ബലം ചന്ദോ ബലം സുരിയോതി മഹന്ധകാരവിധമനേ അഞ്ഞം ബലം നാമ നത്ഥി, ചന്ദിമസൂരിയാവേത്ഥ ബലവന്തോതി അത്ഥോ. സമണബ്രാഹ്മണാതി ഇട്ഠാനിട്ഠവിസയവേഗസഹനേ ഖന്തിബലഞാണബലേന സമന്നാഗതാ സമിതപാപബാഹിതപാപാ സമണബ്രാഹ്മണാ. ബലം വേലാ സമുദ്ദസ്സാതി മഹാസമുദ്ദസ്സ ഉത്തരിതും അദത്വാ ഉദകം ആവരിത്വാ വിനാസേതും സമത്ഥതായ വേലാ ബലം നാമ. ബലാതിബലമിത്ഥിയോതി ഇത്ഥിയോ പന വിസദഞാണേപി അവീതരാഗേ അത്തനോ വസം ആനേത്വാ വിനാസേതും സമത്ഥതായ തേഹി സബ്ബേഹി ബലേഹിപി അതിബലാ നാമ, സബ്ബബലേഹി ഇത്ഥിബലമേവ മഹന്തന്തി അത്ഥോ. യഥാതി യസ്മാ. പിതു അത്ഥാതി പിതു വുഡ്ഢിഅത്ഥായ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യസ്മാ ഇമം ഉഗ്ഗതപം സമാനം സീലാദിഗുണാനം ഏസിതത്താ ഇസിം അയം ചന്ദവതീ നിസ്സീലം കത്വാ പിതു വുഡ്ഢിഅത്ഥായ വാജപേയ്യം യഞ്ഞം യാജേതി, തസ്മാ ജാനിതബ്ബമേതം ‘‘ബലാതിബലമിത്ഥിയോ’’തി.

    Tattha balaṃ cando balaṃ suriyoti mahandhakāravidhamane aññaṃ balaṃ nāma natthi, candimasūriyāvettha balavantoti attho. Samaṇabrāhmaṇāti iṭṭhāniṭṭhavisayavegasahane khantibalañāṇabalena samannāgatā samitapāpabāhitapāpā samaṇabrāhmaṇā. Balaṃ velā samuddassāti mahāsamuddassa uttarituṃ adatvā udakaṃ āvaritvā vināsetuṃ samatthatāya velā balaṃ nāma. Balātibalamitthiyoti itthiyo pana visadañāṇepi avītarāge attano vasaṃ ānetvā vināsetuṃ samatthatāya tehi sabbehi balehipi atibalā nāma, sabbabalehi itthibalameva mahantanti attho. Yathāti yasmā. Pitu atthāti pitu vuḍḍhiatthāya. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā imaṃ uggatapaṃ samānaṃ sīlādiguṇānaṃ esitattā isiṃ ayaṃ candavatī nissīlaṃ katvā pitu vuḍḍhiatthāya vājapeyyaṃ yaññaṃ yājeti, tasmā jānitabbametaṃ ‘‘balātibalamitthiyo’’ti.

    തസ്മിം സമയേ കസ്സപോ യഞ്ഞം യജനത്ഥായ ‘‘മങ്ഗലഹത്ഥിം ഗീവായം പഹരിസ്സാമീ’’തി ഖഗ്ഗരതനം ഉക്ഖിപി. ഹത്ഥീ തം ദിസ്വാ മരണഭയതജ്ജിതോ മഹാരവം രവി. തസ്സ രവം സുത്വാ സേസാപി ഹത്ഥിഅസ്സഉസഭാദയോ മരണഭയതജ്ജിതാ ഭയേന വിരവിംസു. മഹാജനോപി വിരവി. കസ്സപോ തം മഹാവിരവം സുത്വാ സംവേഗപ്പത്തോ ഹുത്വാ അത്തനോ ജടാദീനി ഓലോകേസി. അഥസ്സ ജടാമസ്സുകച്ഛലോമാനി പാകടാനി അഹേസും. സോ വിപ്പടിസാരീ ഹുത്വാ ‘‘അനനുരൂപം വത മേ പാപകമ്മം കത’’ന്തി സംവേഗം പകാസേന്തോ അട്ഠമം ഗാഥമാഹ –

    Tasmiṃ samaye kassapo yaññaṃ yajanatthāya ‘‘maṅgalahatthiṃ gīvāyaṃ paharissāmī’’ti khaggaratanaṃ ukkhipi. Hatthī taṃ disvā maraṇabhayatajjito mahāravaṃ ravi. Tassa ravaṃ sutvā sesāpi hatthiassausabhādayo maraṇabhayatajjitā bhayena viraviṃsu. Mahājanopi viravi. Kassapo taṃ mahāviravaṃ sutvā saṃvegappatto hutvā attano jaṭādīni olokesi. Athassa jaṭāmassukacchalomāni pākaṭāni ahesuṃ. So vippaṭisārī hutvā ‘‘ananurūpaṃ vata me pāpakammaṃ kata’’nti saṃvegaṃ pakāsento aṭṭhamaṃ gāthamāha –

    ൬൭.

    67.

    ‘‘തം ലോഭപകതം കമ്മം, കടുകം കാമഹേതുകം;

    ‘‘Taṃ lobhapakataṃ kammaṃ, kaṭukaṃ kāmahetukaṃ;

    തസ്സ മൂലം ഗവേസിസ്സം, ഛേച്ഛം രാഗം സബന്ധന’’ന്തി.

    Tassa mūlaṃ gavesissaṃ, checchaṃ rāgaṃ sabandhana’’nti.

    തസ്സത്ഥോ – മഹാരാജ, യം ഏതം മയാ ചന്ദവതിയാ ലോഭം ഉപ്പാദേത്വാ തേന ലോഭേന പകതം കാമഹേതുകം പാപകം, തം കടുകം തിഖിണവിപാകം. തസ്സാഹം അയോനിസോമനസികാരസങ്ഖാതം മൂലം ഗവേസിസ്സം, അലം മേ ഇമിനാ ഖഗ്ഗേന, പഞ്ഞാഖഗ്ഗം നീഹരിത്വാ സുഭനിമിത്തബന്ധനേന സദ്ധിം സബന്ധനം രാഗം ഛിന്ദിസ്സാമീതി.

    Tassattho – mahārāja, yaṃ etaṃ mayā candavatiyā lobhaṃ uppādetvā tena lobhena pakataṃ kāmahetukaṃ pāpakaṃ, taṃ kaṭukaṃ tikhiṇavipākaṃ. Tassāhaṃ ayonisomanasikārasaṅkhātaṃ mūlaṃ gavesissaṃ, alaṃ me iminā khaggena, paññākhaggaṃ nīharitvā subhanimittabandhanena saddhiṃ sabandhanaṃ rāgaṃ chindissāmīti.

    അഥ നം രാജാ ‘‘മാ ഭായി സമ്മ, ഇദാനി തേ ചന്ദവതിം കുമാരിഞ്ച രട്ഠഞ്ച സത്തരതനരാസിഞ്ച ദസ്സാമി, യജാഹി യഞ്ഞ’’ന്തി ആഹ. തം സുത്വാ കസ്സപോ ‘‘ന മേ, മഹാരാജ, ഇമിനാ കിലേസേന അത്ഥോ’’തി വത്വാ ഓസാനഗാഥമാഹ –

    Atha naṃ rājā ‘‘mā bhāyi samma, idāni te candavatiṃ kumāriñca raṭṭhañca sattaratanarāsiñca dassāmi, yajāhi yañña’’nti āha. Taṃ sutvā kassapo ‘‘na me, mahārāja, iminā kilesena attho’’ti vatvā osānagāthamāha –

    ൬൮.

    68.

    ‘‘ധിരത്ഥു കാമേ സുബഹൂപി ലോകേ, തപോവ സേയ്യോ കാമഗുണേഹി രാജ;

    ‘‘Dhiratthu kāme subahūpi loke, tapova seyyo kāmaguṇehi rāja;

    തപോ കരിസ്സാമി പഹായ കാമേ, തവേവ രട്ഠം ചന്ദവതീ ച ഹോതൂ’’തി.

    Tapo karissāmi pahāya kāme, taveva raṭṭhaṃ candavatī ca hotū’’ti.

    തത്ഥ സുബഹൂപീതി അതിബഹുകേപി. തപോ കരിസ്സാമീതി സീലസംയമതപമേവ കരിസ്സാമി.

    Tattha subahūpīti atibahukepi. Tapo karissāmīti sīlasaṃyamatapameva karissāmi.

    സോ ഏവം വത്വാ കസിണം സമന്നാഹരിത്വാ നട്ഠം വിസേസം ഉപ്പാദേത്വാ ആകാസേ പല്ലങ്കേന നിസീദിത്വാ രഞ്ഞോ ധമ്മം ദേസേത്വാ ‘‘അപ്പമത്തോ ഹോഹീ’’തി ഓവദിത്വാ യഞ്ഞാവാടം വിദ്ധംസാപേത്വാ മഹാജനസ്സ അഭയദാനം ദാപേത്വാ രഞ്ഞോ യാചന്തസ്സേവ ഉപ്പതിത്വാ അത്തനോ വസനട്ഠാനമേവ ഗന്ത്വാ യാവജീവം ഠത്വാ ആയുപരിയോസാനേ ബ്രഹ്മലോകപരായണോ അഹോസി.

    So evaṃ vatvā kasiṇaṃ samannāharitvā naṭṭhaṃ visesaṃ uppādetvā ākāse pallaṅkena nisīditvā rañño dhammaṃ desetvā ‘‘appamatto hohī’’ti ovaditvā yaññāvāṭaṃ viddhaṃsāpetvā mahājanassa abhayadānaṃ dāpetvā rañño yācantasseva uppatitvā attano vasanaṭṭhānameva gantvā yāvajīvaṃ ṭhatvā āyupariyosāne brahmalokaparāyaṇo ahosi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖു സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. തദാ സേയ്യോ മഹാഅമച്ചോ സാരിപുത്തോ അഹോസി, ലോമസകസ്സപോ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā seyyo mahāamacco sāriputto ahosi, lomasakassapo pana ahameva ahosinti.

    ലോമസകസ്സപജാതകവണ്ണനാ സത്തമാ.

    Lomasakassapajātakavaṇṇanā sattamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൩൩. ലോമസകസ്സപജാതകം • 433. Lomasakassapajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact