| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[២១៦] ៦. មច្ឆជាតកវណ្ណនា
[216] 6. Macchajātakavaṇṇanā
ន មាយមគ្គិ តបតីតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ បុរាណទុតិយិកាបលោភនំ អារព្ភ កថេសិ។ តញ្ហិ ភិក្ខុំ សត្ថា ‘‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, ភិក្ខុ, ឧក្កណ្ឋិតោសី’’តិ បុច្ឆិ។ ‘‘សច្ចំ, ភន្តេ’’តិ វុត្តេ ‘‘កេន ឧក្កណ្ឋាបិតោសី’’តិ បុដ្ឋោ ‘‘បុរាណទុតិយិកាយា’’តិ អាហ។ អថ នំ សត្ថា ‘‘អយំ តេ ភិក្ខុ ឥត្ថី អនត្ថការិកា, បុព្ពេបិ ត្វំ ឯតំ និស្សាយ សូលេន វិជ្ឈិត្វា អង្គារេសុ បចិត្វា ខាទិតព្ពតំ បត្តោ បណ្ឌិតេ និស្សាយ ជីវិតំ អលត្ថា’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Na māyamaggi tapatīti idaṃ satthā jetavane viharanto purāṇadutiyikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Tañhi bhikkhuṃ satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, bhikkhu, ukkaṇṭhitosī’’ti pucchi. ‘‘Saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘kena ukkaṇṭhāpitosī’’ti puṭṭho ‘‘purāṇadutiyikāyā’’ti āha. Atha naṃ satthā ‘‘ayaṃ te bhikkhu itthī anatthakārikā, pubbepi tvaṃ etaṃ nissāya sūlena vijjhitvā aṅgāresu pacitvā khāditabbataṃ patto paṇḍite nissāya jīvitaṃ alatthā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ តស្ស បុរោហិតោ អហោសិ។ អថេកទិវសំ កេវដ្ដា ជាលេ លគ្គំ មច្ឆំ ឧទ្ធរិត្វា ឧណ្ហវាលុកាបិដ្ឋេ ឋបេត្វា ‘‘អង្គារេសុ នំ បចិត្វា ខាទិស្សាមា’’តិ សូលំ តច្ឆិំសុ។ មច្ឆោ មច្ឆិំ អារព្ភ បរិទេវមានោ ឥមា គាថា អវោច –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa purohito ahosi. Athekadivasaṃ kevaṭṭā jāle laggaṃ macchaṃ uddharitvā uṇhavālukāpiṭṭhe ṭhapetvā ‘‘aṅgāresu naṃ pacitvā khādissāmā’’ti sūlaṃ tacchiṃsu. Maccho macchiṃ ārabbha paridevamāno imā gāthā avoca –
១៣១.
131.
‘‘ន មាយមគ្គិ តបតិ, ន សូលោ សាធុតច្ឆិតោ;
‘‘Na māyamaggi tapati, na sūlo sādhutacchito;
យញ្ច មំ មញ្ញតេ មច្ឆី, អញ្ញំ សោ រតិយា គតោ។
Yañca maṃ maññate macchī, aññaṃ so ratiyā gato.
១៣២.
132.
‘‘សោ មំ ទហតិ រាគគ្គិ, ចិត្តំ ចូបតបេតិ មំ;
‘‘So maṃ dahati rāgaggi, cittaṃ cūpatapeti maṃ;
ជាលិនោ មុញ្ចថាយិរា មំ, ន កាមេ ហញ្ញតេ ក្វចី’’តិ។
Jālino muñcathāyirā maṃ, na kāme haññate kvacī’’ti.
តត្ថ ន មាយមគ្គិ តបតីតិ ន មំ អយំ អគ្គិ តបតិ, ន តាបំ ជនេតិ, ន សោចយតីតិ អត្ថោ។ ន សូលោតិ អយំ សូលោបិ សាធុតច្ឆិតោ មំ ន តបតិ, ន មេ សោកំ ឧប្បាទេតិ។ យញ្ច មំ មញ្ញតេតិ យំ បន មំ មច្ឆី ឯវំ មញ្ញតិ ‘‘អញ្ញំ មច្ឆិំ សោ បញ្ចកាមគុណរតិយា គតោ’’តិ, តទេវ មំ តបតិ សោចយតិ។ សោ មំ ទហតីតិ យោ បនេស រាគគ្គិ, សោ មំ ទហតិ ឈាបេតិ។ ចិត្តំ ចូបតបេតិ មន្តិ រាគសម្បយុត្តកំ មម ចិត្តមេវ ច មំ ឧបតាបេតិ កិលមេតិ វិហេឋេតិ។ ជាលិនោតិ កេវដ្ដេ អាលបតិ។ តេ ហិ ជាលស្ស អត្ថិតាយ ‘‘ជាលិនោ’’តិ វុច្ចន្តិ។ មុញ្ចថាយិរា មន្តិ មុញ្ចថ មំ សាមិនោតិ យាចតិ។ ន កាមេ ហញ្ញតេ ក្វចីតិ កាមេ បតិដ្ឋិតោ កាមេន នីយមានោ សត្តោ ន ក្វចិ ហញ្ញតិ។ ន ហិ តំ តុម្ហាទិសា ហនិតុំ អនុច្ឆវិកាតិ បរិទេវតិ។ អថ វា កាមេតិ ហេតុវចនេ ភុម្មំ, កាមហេតុ មច្ឆិំ អនុពន្ធមានោ នាម ន ក្វចិ តុម្ហាទិសេហិ ហញ្ញតីតិ បរិទេវតិ។ តស្មិំ ខណេ ពោធិសត្តោ នទីតីរំ គតោ តស្ស មច្ឆស្ស បរិទេវិតសទ្ទំ សុត្វា កេវដ្ដេ ឧបសង្កមិត្វា តំ មច្ឆំ មោចេសិ។
Tattha na māyamaggi tapatīti na maṃ ayaṃ aggi tapati, na tāpaṃ janeti, na socayatīti attho. Na sūloti ayaṃ sūlopi sādhutacchito maṃ na tapati, na me sokaṃ uppādeti. Yañca maṃ maññateti yaṃ pana maṃ macchī evaṃ maññati ‘‘aññaṃ macchiṃ so pañcakāmaguṇaratiyā gato’’ti, tadeva maṃ tapati socayati. So maṃ dahatīti yo panesa rāgaggi, so maṃ dahati jhāpeti. Cittaṃ cūpatapeti manti rāgasampayuttakaṃ mama cittameva ca maṃ upatāpeti kilameti viheṭheti. Jālinoti kevaṭṭe ālapati. Te hi jālassa atthitāya ‘‘jālino’’ti vuccanti. Muñcathāyirā manti muñcatha maṃ sāminoti yācati. Na kāme haññate kvacīti kāme patiṭṭhito kāmena nīyamāno satto na kvaci haññati. Na hi taṃ tumhādisā hanituṃ anucchavikāti paridevati. Atha vā kāmeti hetuvacane bhummaṃ, kāmahetu macchiṃ anubandhamāno nāma na kvaci tumhādisehi haññatīti paridevati. Tasmiṃ khaṇe bodhisatto nadītīraṃ gato tassa macchassa paridevitasaddaṃ sutvā kevaṭṭe upasaṅkamitvā taṃ macchaṃ mocesi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ឧក្កណ្ឋិតភិក្ខុ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហិ ។ ‘‘តទា មច្ឆី បុរាណទុតិយិកា អហោសិ, មច្ឆោ ឧក្កណ្ឋិតភិក្ខុ, បុរោហិតោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi . ‘‘Tadā macchī purāṇadutiyikā ahosi, maccho ukkaṇṭhitabhikkhu, purohito pana ahameva ahosi’’nti.
មច្ឆជាតកវណ្ណនា ឆដ្ឋា។
Macchajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ២១៦. មច្ឆជាតកំ • 216. Macchajātakaṃ
