Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయసఙ్గహ-అట్ఠకథా • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā |
౬. మచ్ఛమంసవినిచ్ఛయకథా
6. Macchamaṃsavinicchayakathā
౩౮. మచ్ఛమంసేసు పన మచ్ఛగ్గహణేన సబ్బమ్పి జలజం వుత్తం. తత్థ అకప్పియం నామ నత్థి. మంసేసు పన మనుస్సహత్థిఅస్ససునఖఅహిసీహబ్యగ్ఘదీపిఅచ్ఛతరచ్ఛానం వసేన దస మంసాని అకప్పియాని. తత్థ మనుస్సమంసే థుల్లచ్చయం, సేసేసు దుక్కటం. ఇతి ఇమేసం మనుస్సాదీనం దసన్నం మంసమ్పి అట్ఠిపి లోహితమ్పి చమ్మమ్పి లోమమ్పి సబ్బం న వట్టతి. వసాసు పన ఏకా మనుస్సవసావ న వట్టతి. ఖీరాదీసు అకప్పియం నామ నత్థి. ఇమేసు పన అకప్పియమంసేసు అట్ఠిఆదీసు వా యం కిఞ్చి ఞత్వా వా అఞత్వా వా ఖాదన్తస్స ఆపత్తియేవ. యదా జానాతి, తదా దేసేతబ్బా. ‘‘అపుచ్ఛిత్వావ ఖాదిస్సామీ’’తి గణ్హతో పటిగ్గహణేపి దుక్కటం, ‘‘పుచ్ఛిత్వా ఖాదిస్సామీ’’తి గణ్హతో అనాపత్తి. ఉద్దిస్సకతం పన జానిత్వా ఖాదన్తస్సేవ ఆపత్తి, పచ్ఛా జానన్తో ఆపత్తియా న కారేతబ్బో (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౨౮౧).
38.Macchamaṃsesu pana macchaggahaṇena sabbampi jalajaṃ vuttaṃ. Tattha akappiyaṃ nāma natthi. Maṃsesu pana manussahatthiassasunakhaahisīhabyagghadīpiacchataracchānaṃ vasena dasa maṃsāni akappiyāni. Tattha manussamaṃse thullaccayaṃ, sesesu dukkaṭaṃ. Iti imesaṃ manussādīnaṃ dasannaṃ maṃsampi aṭṭhipi lohitampi cammampi lomampi sabbaṃ na vaṭṭati. Vasāsu pana ekā manussavasāva na vaṭṭati. Khīrādīsu akappiyaṃ nāma natthi. Imesu pana akappiyamaṃsesu aṭṭhiādīsu vā yaṃ kiñci ñatvā vā añatvā vā khādantassa āpattiyeva. Yadā jānāti, tadā desetabbā. ‘‘Apucchitvāva khādissāmī’’ti gaṇhato paṭiggahaṇepi dukkaṭaṃ, ‘‘pucchitvā khādissāmī’’ti gaṇhato anāpatti. Uddissakataṃ pana jānitvā khādantasseva āpatti, pacchā jānanto āpattiyā na kāretabbo (mahāva. aṭṭha. 281).
తత్థ (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౪౧౦) ఉద్దిస్సకతం నామ భిక్ఖూనం అత్థాయ వధిత్వా సమ్పాదితం మచ్ఛమంసం. ఉభయమ్పి హి ఉద్దిస్సకతం న వట్టతి. తమ్పి అదిట్ఠం అసుతం అపరిసఙ్కితం వట్టతి. తికోటిపరిసుద్ధఞ్హి మచ్ఛమంసం భగవతా అనుఞ్ఞాతం అదిట్ఠం అసుతం అపరిసఙ్కితం. తత్థ అదిట్ఠం నామ భిక్ఖూనం అత్థాయ మిగమచ్ఛే వధిత్వా గయ్హమానం అదిట్ఠం. అసుతం నామ భిక్ఖూనం అత్థాయ మిగమచ్ఛే వధిత్వా గహితన్తి అసుతం. అపరిసఙ్కితం పన దిట్ఠపరిసఙ్కితం సుతపరిసఙ్కితం తదుభయవినిముత్తపరిసఙ్కితఞ్చ ఞత్వా తబ్బిపక్ఖతో జానితబ్బం. కథం? ఇధ భిక్ఖూ పస్సన్తి మనుస్సే జాలవాగురాదిహత్థే గామతో వా నిక్ఖమన్తే అరఞ్ఞే వా విచరన్తే. దుతియదివసే చ నేసం తం గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠానం సమచ్ఛమంసం పిణ్డపాతం అభిహరన్తి. తే తేన దిట్ఠేన పరిసఙ్కన్తి ‘‘భిక్ఖూనం ను ఖో అత్థాయ కత’’న్తి, ఇదం దిట్ఠపరిసఙ్కితం, ఏతం గహేతుం న వట్టతి. యం ఏవం అపరిసఙ్కితం, తం వట్టతి. సచే పన తే మనుస్సా ‘‘కస్మా, భన్తే, న గణ్హథా’’తి పుచ్ఛిత్వా తమత్థం సుత్వా ‘‘నయిదం, భన్తే, భిక్ఖూనం అత్థాయ కతం, అమ్హేహి అత్తనో అత్థాయ వా రాజయుత్తాదీనం వా అత్థాయ కత’’న్తి వదన్తి, కప్పతి.
Tattha (pārā. aṭṭha. 2.410) uddissakataṃ nāma bhikkhūnaṃ atthāya vadhitvā sampāditaṃ macchamaṃsaṃ. Ubhayampi hi uddissakataṃ na vaṭṭati. Tampi adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitaṃ vaṭṭati. Tikoṭiparisuddhañhi macchamaṃsaṃ bhagavatā anuññātaṃ adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitaṃ. Tattha adiṭṭhaṃ nāma bhikkhūnaṃ atthāya migamacche vadhitvā gayhamānaṃ adiṭṭhaṃ. Asutaṃ nāma bhikkhūnaṃ atthāya migamacche vadhitvā gahitanti asutaṃ. Aparisaṅkitaṃ pana diṭṭhaparisaṅkitaṃ sutaparisaṅkitaṃ tadubhayavinimuttaparisaṅkitañca ñatvā tabbipakkhato jānitabbaṃ. Kathaṃ? Idha bhikkhū passanti manusse jālavāgurādihatthe gāmato vā nikkhamante araññe vā vicarante. Dutiyadivase ca nesaṃ taṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhiharanti. Te tena diṭṭhena parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ diṭṭhaparisaṅkitaṃ, etaṃ gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati. Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ vā atthāya kata’’nti vadanti, kappati.
న హేవ ఖో భిక్ఖూ పస్సన్తి, అపిచ ఖో సుణన్తి ‘‘మనుస్సా కిర జాలవాగురాదిహత్థా గామతో వా నిక్ఖమన్తి, అరఞ్ఞే వా విచరన్తీ’’తి. దుతియదివసే చ తేసం తం గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠానం సమచ్ఛమంసం పిణ్డపాతం అభిహరన్తి. తే తేన సుతేన పరిసఙ్కన్తి ‘‘భిక్ఖూనం ను ఖో అత్థాయ కత’’న్తి, ఇదం సుతపరిసఙ్కితం నామ, ఏతం గహేతుం న వట్టతి. యం ఏవం అపరిసఙ్కితం, తం వట్టతి. సచే పన తే మనుస్సా ‘‘కస్మా, భన్తే, న గణ్హథా’’తి పుచ్ఛిత్వా తమత్థం సుత్వా ‘‘నయిదం, భన్తే, భిక్ఖూనం అత్థాయ కతం, అమ్హేహి అత్తనో అత్థాయ వా రాజయుత్తాదీనం వా అత్థాయ కత’’న్తి వదన్తి, కప్పతి.
Na heva kho bhikkhū passanti, apica kho suṇanti ‘‘manussā kira jālavāgurādihatthā gāmato vā nikkhamanti, araññe vā vicarantī’’ti. Dutiyadivase ca tesaṃ taṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhiharanti. Te tena sutena parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ sutaparisaṅkitaṃ nāma, etaṃ gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati. Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ vā atthāya kata’’nti vadanti, kappati.
న హేవ ఖో పన భిక్ఖూ పస్సన్తి న సుణన్తి, అపిచ ఖో తేసం తం గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠానం పత్తం గహేత్వా సమచ్ఛమంసం పిణ్డపాతం అభిసఙ్ఖరిత్వా అభిహరన్తి. తే పరిసఙ్కన్తి ‘‘భిక్ఖూనం ను ఖో అత్థాయ కత’’న్తి, ఇదం తదుభయవినిముత్తపరిసఙ్కితం నామ, ఏతమ్పి గహేతుం న వట్టతి. యం ఏవం అపరిసఙ్కితం, తం వట్టతి. సచే పన తే మనుస్సా ‘‘కస్మా, భన్తే, న గణ్హథా’’తి పుచ్ఛిత్వా తమత్థం సుత్వా ‘‘నయిదం, భన్తే, భిక్ఖూనం అత్థాయ కతం, అమ్హేహి అత్తనో అత్థాయ వా రాజయుత్తాదీనం వా అత్థాయ కతం, పవత్తమంసం వా కప్పియమేవ లభిత్వా భిక్ఖూనం అత్థాయ సమ్పాదిత’’న్తి వదన్తి, కప్పతి. మతానం పేతకిచ్చత్థాయ మఙ్గలాదీనం వా అత్థాయ కతేపి ఏసేవ నయో. యం యఞ్హి భిక్ఖూనంయేవ అత్థాయ అకతం, యత్థ చ నిబ్బేమతికో హోతి, తం సబ్బం కప్పతి.
Na heva kho pana bhikkhū passanti na suṇanti, apica kho tesaṃ taṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ pattaṃ gahetvā samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhisaṅkharitvā abhiharanti. Te parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ tadubhayavinimuttaparisaṅkitaṃ nāma, etampi gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati. Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ vā atthāya kataṃ, pavattamaṃsaṃ vā kappiyameva labhitvā bhikkhūnaṃ atthāya sampādita’’nti vadanti, kappati. Matānaṃ petakiccatthāya maṅgalādīnaṃ vā atthāya katepi eseva nayo. Yaṃ yañhi bhikkhūnaṃyeva atthāya akataṃ, yattha ca nibbematiko hoti, taṃ sabbaṃ kappati.
౩౯. సచే పన ఏకస్మిం విహారే భిక్ఖూనం ఉద్దిస్సకతం హోతి, తే చ అత్తనో అత్థాయ కతభావం న జానన్తి, అఞ్ఞే జానన్తి. యే జానన్తి, తేసం న వట్టతి, ఇతరేసం పన వట్టతి. అఞ్ఞే న జానన్తి, తేయేవ జానన్తి, తేసంయేవ న వట్టతి, అఞ్ఞేసం వట్టతి. తేపి ‘‘అమ్హాకం అత్థాయ కత’’న్తి జానన్తి, అఞ్ఞేపి ‘‘ఏతేసం అత్థాయ కత’’న్తి జానన్తి, సబ్బేసమ్పి న వట్టతి. సబ్బే న జానన్తి, సబ్బేసమ్పి వట్టతి. పఞ్చసు హి సహధమ్మికేసు యస్స వా తస్స వా అత్థాయ ఉద్దిస్సకతం సబ్బేసం న కప్పతి.
39. Sace pana ekasmiṃ vihāre bhikkhūnaṃ uddissakataṃ hoti, te ca attano atthāya katabhāvaṃ na jānanti, aññe jānanti. Ye jānanti, tesaṃ na vaṭṭati, itaresaṃ pana vaṭṭati. Aññe na jānanti, teyeva jānanti, tesaṃyeva na vaṭṭati, aññesaṃ vaṭṭati. Tepi ‘‘amhākaṃ atthāya kata’’nti jānanti, aññepi ‘‘etesaṃ atthāya kata’’nti jānanti, sabbesampi na vaṭṭati. Sabbe na jānanti, sabbesampi vaṭṭati. Pañcasu hi sahadhammikesu yassa vā tassa vā atthāya uddissakataṃ sabbesaṃ na kappati.
సచే పన కోచి ఏకం భిక్ఖుం ఉద్దిస్స పాణం వధిత్వా తస్స పత్తం పూరేత్వా దేతి, సో చ అత్తనో అత్థాయ కతభావం జానంయేవ గహేత్వా అఞ్ఞస్స భిక్ఖునో దేతి, సో తం తస్స సద్ధాయ పరిభుఞ్జతి, కస్స ఆపత్తీతి? ద్విన్నమ్పి అనాపత్తి. యఞ్హి ఉద్దిస్స కతం, తస్స అభుత్తతాయ అనాపత్తి, ఇతరస్స అజాననతాయ. కప్పియమంసస్స హి పటిగ్గహణే ఆపత్తి నత్థి, ఉద్దిస్సకతఞ్చ అజానిత్వా భుత్తస్స పచ్ఛా ఞత్వా ఆపత్తిదేసనాకిచ్చం నామ నత్థి. అకప్పియమంసం పన అజానిత్వా భుత్తేన పచ్ఛా ఞత్వాపి ఆపత్తి దేసేతబ్బా. ఉద్దిస్సకతఞ్హి ఞత్వా భుఞ్జతోవ ఆపత్తి, అకప్పియమంసం అజానిత్వా భుఞ్జన్తస్సపి ఆపత్తియేవ, తస్మా ఆపత్తిభీరుకేన రూపం సల్లక్ఖేన్తేనపి పుచ్ఛిత్వావ మంసం పటిగ్గహేతబ్బం. పరిభోగకాలే ‘‘పుచ్ఛిత్వా పరిభుఞ్జిస్సామీ’’తి వా గహేత్వా పుచ్ఛిత్వావ పరిభుఞ్జితబ్బం. కస్మా? దువిఞ్ఞేయ్యత్తా. అచ్ఛమంసమ్పి హి సూకరమంససదిసం హోతి, దీపిమంసాదీని చ మిగమంసాదిసదిసాని, తస్మా పుచ్ఛిత్వా గహణమేవ వత్తన్తి వదన్తి.
Sace pana koci ekaṃ bhikkhuṃ uddissa pāṇaṃ vadhitvā tassa pattaṃ pūretvā deti, so ca attano atthāya katabhāvaṃ jānaṃyeva gahetvā aññassa bhikkhuno deti, so taṃ tassa saddhāya paribhuñjati, kassa āpattīti? Dvinnampi anāpatti. Yañhi uddissa kataṃ, tassa abhuttatāya anāpatti, itarassa ajānanatāya. Kappiyamaṃsassa hi paṭiggahaṇe āpatti natthi, uddissakatañca ajānitvā bhuttassa pacchā ñatvā āpattidesanākiccaṃ nāma natthi. Akappiyamaṃsaṃ pana ajānitvā bhuttena pacchā ñatvāpi āpatti desetabbā. Uddissakatañhi ñatvā bhuñjatova āpatti, akappiyamaṃsaṃ ajānitvā bhuñjantassapi āpattiyeva, tasmā āpattibhīrukena rūpaṃ sallakkhentenapi pucchitvāva maṃsaṃ paṭiggahetabbaṃ. Paribhogakāle ‘‘pucchitvā paribhuñjissāmī’’ti vā gahetvā pucchitvāva paribhuñjitabbaṃ. Kasmā? Duviññeyyattā. Acchamaṃsampi hi sūkaramaṃsasadisaṃ hoti, dīpimaṃsādīni ca migamaṃsādisadisāni, tasmā pucchitvā gahaṇameva vattanti vadanti.
ఇతి పాళిముత్తకవినయవినిచ్ఛయసఙ్గహే
Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe
మచ్ఛమంసవినిచ్ఛయకథా సమత్తా.
Macchamaṃsavinicchayakathā samattā.