| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๗. มธุปิณฺฑิกเตฺถรอปทานวณฺณนา
7. Madhupiṇḍikattheraapadānavaṇṇanā
วิวเน กานเน ทิสฺวาติอาทิกํ อายสฺมโต มธุปิณฺฑิกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล เนสาทโยนิยํ นิพฺพโตฺต มหาอรเญฺญ ปฎิวสติฯ ตทา วิเวกาภิรติยา สมฺปตฺตํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ทิสฺวา สมาธิโต วุฎฺฐิตสฺส ตสฺส สุมธุรํ มธุมทาสิฯ ตตฺถ จ ปสนฺนมานโส วนฺทิตฺวา ปกฺกามิฯ โส เตเนว ปุเญฺญน สมฺปตฺติํ อนุภวโนฺต เทวมนุเสฺสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Vivane kānane disvātiādikaṃ āyasmato madhupiṇḍikattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle nesādayoniyaṃ nibbatto mahāaraññe paṭivasati. Tadā vivekābhiratiyā sampattaṃ siddhatthaṃ bhagavantaṃ disvā samādhito vuṭṭhitassa tassa sumadhuraṃ madhumadāsi. Tattha ca pasannamānaso vanditvā pakkāmi. So teneva puññena sampattiṃ anubhavanto devamanussesu saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto vuddhippatto satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi.
๓๗. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต วิวเน กานเน ทิสฺวาติอาทิมาหฯ ตตฺถ วิวเนติ วิเสเสน วนํ ปตฺถฎํ วิวนํ, หตฺถิอสฺสรถสเทฺทหิ เภริสเทฺทหิ จ วตฺถุกามกิเลสกาเมหิ จ วิคตํ พฺยาปคตนฺติ อโตฺถ, กานนสงฺขาเต มหาอรเญฺญ วิวเนติ สมฺพโนฺธฯ โอสธิํว วิโรจนฺตนฺติ ภววฑฺฒกิชนานํ อิจฺฉิติจฺฉิตํ นิปฺผาเทตีติ โอสธํฯ โอชานิพฺพตฺติการณํ ปฎิจฺจ ยาย ตารกาย อุคฺคตาย อุทฺธรนฺติ คณฺหนฺตีติ สา โอสธิฯ โอสธิตารกา อิว วิโรจนฺตีติ วตฺตเพฺพ คาถาพนฺธสุขตฺถํ ‘‘โอสธิํว วิโรจนฺต’’นฺติ จ วุตฺตํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
37. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vivane kānane disvātiādimāha. Tattha vivaneti visesena vanaṃ patthaṭaṃ vivanaṃ, hatthiassarathasaddehi bherisaddehi ca vatthukāmakilesakāmehi ca vigataṃ byāpagatanti attho, kānanasaṅkhāte mahāaraññe vivaneti sambandho. Osadhiṃva virocantanti bhavavaḍḍhakijanānaṃ icchiticchitaṃ nipphādetīti osadhaṃ. Ojānibbattikāraṇaṃ paṭicca yāya tārakāya uggatāya uddharanti gaṇhantīti sā osadhi. Osadhitārakā iva virocantīti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ ‘‘osadhiṃva virocanta’’nti ca vuttaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
มธุปิณฺฑิกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Madhupiṇḍikattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๗. มธุปิณฺฑิกเตฺถรอปทานํ • 7. Madhupiṇḍikattheraapadānaṃ
