| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೪. ಮಧುರಸುತ್ತಂ
4. Madhurasuttaṃ
೩೧೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ಮಧುರಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗುನ್ದಾವನೇ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಧುರೋ ಅವನ್ತಿಪುತ್ತೋ – ‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಕಚ್ಚಾನೋ ಮಧುರಾಯಂ 1 ವಿಹರತಿ ಗುನ್ದಾವನೇ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಕಚ್ಚಾನಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಚಿತ್ತಕಥೀ ಕಲ್ಯಾಣಪಟಿಭಾನೋ ವುದ್ಧೋ ಚೇವ ಅರಹಾ ಚ’। ಸಾಧು ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ಅರಹತಂ ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಧುರೋ ಅವನ್ತಿಪುತ್ತೋ ಭದ್ರಾನಿ ಭದ್ರಾನಿ ಯಾನಾನಿ ಯೋಜಾಪೇತ್ವಾ ಭದ್ರಂ ಯಾನಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಭದ್ರೇಹಿ ಭದ್ರೇಹಿ ಯಾನೇಹಿ ಮಧುರಾಯ ನಿಯ್ಯಾಸಿ ಮಹಚ್ಚರಾಜಾನುಭಾವೇನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಯಾವತಿಕಾ ಯಾನಸ್ಸ ಭೂಮಿ ಯಾನೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾನಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಪತ್ತಿಕೋವ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಧುರೋ ಅವನ್ತಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸುಕ್ಕೋ ವಣ್ಣೋ, ಕಣ್ಹೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ನೋ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪುತ್ತಾ ಓರಸಾ ಮುಖತೋ ಜಾತಾ ಬ್ರಹ್ಮಜಾ ಬ್ರಹ್ಮನಿಮ್ಮಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’ತಿ। ಇಧ ಭವಂ ಕಚ್ಚಾನೋ ಕಿಮಕ್ಖಾಯೀ’’ತಿ? ‘‘ಘೋಸೋಯೇವ ಖೋ ಏಸೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸುಕ್ಕೋ ವಣ್ಣೋ, ಕಣ್ಹೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ನೋ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪುತ್ತಾ ಓರಸಾ ಮುಖತೋ ಜಾತಾ ಬ್ರಹ್ಮಜಾ ಬ್ರಹ್ಮನಿಮ್ಮಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’ತಿ। ತದಮಿನಾಪೇತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
317. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno madhurāyaṃ viharati gundāvane. Assosi kho rājā mādhuro avantiputto – ‘‘samaṇo khalu, bho, kaccāno madhurāyaṃ 2 viharati gundāvane. Taṃ kho pana bhavantaṃ kaccānaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘paṇḍito viyatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno vuddho ceva arahā ca’. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho rājā mādhuro avantiputto bhadrāni bhadrāni yānāni yojāpetvā bhadraṃ yānaṃ abhiruhitvā bhadrehi bhadrehi yānehi madhurāya niyyāsi mahaccarājānubhāvena āyasmantaṃ mahākaccānaṃ dassanāya. Yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikova yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā mādhuro avantiputto āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇā, bho kaccāna, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Idha bhavaṃ kaccāno kimakkhāyī’’ti? ‘‘Ghosoyeva kho eso, mahārāja, lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Tadamināpetaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghosoyeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
೩೧೮. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಚೇಪಿ ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ? ‘‘ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಚೇಪಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ।
318. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, khattiyassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa… suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Khattiyassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa… suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಚೇಪಿ ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ … ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ? ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಚೇಪಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ … ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, brāhmaṇassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… vessopissāssa… suddopissāssa … khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Brāhmaṇassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… vessopissāssa… suddopissāssa … khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ವೇಸ್ಸಸ್ಸ ಚೇಪಿ ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ? ‘‘ವೇಸ್ಸಸ್ಸ ಚೇಪಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, vessassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… suddopissāssa… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Vessassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… suddopissāssa… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸುದ್ದಸ್ಸ ಚೇಪಿ ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ… ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ? ‘‘ಸುದ್ದಸ್ಸ ಚೇಪಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಜ್ಝೇಯ್ಯ ಧನೇನ ವಾ ಧಞ್ಞೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಜಾತರೂಪೇನ ವಾ ಸುದ್ದೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀತಿ… ಖತ್ತಿಯೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ… ವೇಸ್ಸೋಪಿಸ್ಸಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, suddassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Suddassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādīti… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಸಂ 3 ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋ ಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ 4 ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
೩೧೯. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಮುಸಾವಾದೀ ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಫರುಸವಾಚೋ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ 5 ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಖತ್ತಿಯೋಪಿ ಹಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಮುಸಾವಾದೀ ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಫರುಸವಾಚೋ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಮೇ ಏತ್ಥ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತ’’ನ್ತಿ।
319. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa khattiyo pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi 6 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Khattiyopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಮಹಾರಾಜ! ಸಾಧು ಖೋ ತೇ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ಹೋತಿ, ಸಾಧು ಚ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ…ಪೇ॰… ಇಧಸ್ಸ ವೇಸ್ಸೋ…ಪೇ॰… ಇಧಸ್ಸ ಸುದ್ದೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸುದ್ದೋಪಿ ಹಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಮೇ ಏತ್ಥ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತ’’ನ್ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa brāhmaṇo…pe… idhassa vesso…pe… idhassa suddo pāṇātipātī adinnādāyī…pe… micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Suddopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātī adinnādāyī…pe… micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಮಹಾರಾಜ! ಸಾಧು ಖೋ ತೇ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ಹೋತಿ, ಸಾಧು ಚ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಸಂ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋ ಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
೩೨೦. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ 7 ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಖತ್ತಿಯೋಪಿ ಹಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಮೇ ಏತ್ಥ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತ’’ನ್ತಿ।
320. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa khattiyo pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi 8 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Khattiyopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಮಹಾರಾಜ! ಸಾಧು ಖೋ ತೇ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ಹೋತಿ, ಸಾಧು ಚ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಇಧಸ್ಸ ವೇಸ್ಸೋ, ಇಧಸ್ಸ ಸುದ್ದೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸುದ್ದೋಪಿ ಹಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಮೇ ಏತ್ಥ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತ’’ನ್ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa brāhmaṇo, idhassa vesso, idhassa suddo pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato…pe… sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Suddopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato…pe… sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಮಹಾರಾಜ! ಸಾಧು ಖೋ ತೇ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ಹೋತಿ, ಸಾಧು ಚ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಅರಹತಂ ಸುತಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಸಂ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ । ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋ ಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti . ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
೩೨೧. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ಖತ್ತಿಯೋ ಸನ್ಧಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ನಿಲ್ಲೋಪಂ ವಾ ಹರೇಯ್ಯ, ಏಕಾಗಾರಿಕಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ, ಪರಿಪನ್ಥೇ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಪರದಾರಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಞ್ಚೇ ತೇ ಪುರಿಸಾ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ದೇವ, ಚೋರೋ ಆಗುಚಾರೀ। ಇಮಸ್ಸ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ದಣ್ಡಂ ಪಣೇಹೀ’ತಿ। ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಘಾತೇಯ್ಯಾಮ ವಾ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಜಾಪೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯಾಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾ ಹಿಸ್ಸ , ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪುಬ್ಬೇ ‘ಖತ್ತಿಯೋ’ತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಸಾಸ್ಸ ಅನ್ತರಹಿತಾ; ಚೋರೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ 9 ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
321. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha khattiyo sandhiṃ vā chindeyya, nillopaṃ vā hareyya, ekāgārikaṃ vā kareyya, paripanthe vā tiṭṭheyya, paradāraṃ vā gaccheyya, tañce te purisā gahetvā dasseyyuṃ – ‘ayaṃ te, deva, coro āgucārī. Imassa yaṃ icchasi taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Ghāteyyāma vā, bho kaccāna, jāpeyyāma vā pabbājeyyāma vā yathāpaccayaṃ vā kareyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa , bho kaccāna, pubbe ‘khattiyo’ti samaññā sāssa antarahitā; corotveva saṅkhyaṃ 10 gacchatī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಇಧ ವೇಸ್ಸೋ, ಇಧ ಸುದ್ದೋ ಸನ್ಧಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ನಿಲ್ಲೋಪಂ ವಾ ಹರೇಯ್ಯ, ಏಕಾಗಾರಿಕಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ, ಪರಿಪನ್ಥೇ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಪರದಾರಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಞ್ಚೇ ತೇ ಪುರಿಸಾ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ದೇವ, ಚೋರೋ ಆಗುಚಾರೀ। ಇಮಸ್ಸ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ದಣ್ಡಂ ಪಣೇಹೀ’ತಿ। ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಘಾತೇಯ್ಯಾಮ ವಾ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಜಾಪೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯಾಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾ ಹಿಸ್ಸ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪುಬ್ಬೇ ‘ಸುದ್ದೋ’ತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಸಾಸ್ಸ ಅನ್ತರಹಿತಾ; ಚೋರೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha brāhmaṇo, idha vesso, idha suddo sandhiṃ vā chindeyya, nillopaṃ vā hareyya, ekāgārikaṃ vā kareyya, paripanthe vā tiṭṭheyya, paradāraṃ vā gaccheyya, tañce te purisā gahetvā dasseyyuṃ – ‘ayaṃ te, deva, coro āgucārī. Imassa yaṃ icchasi taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Ghāteyyāma vā, bho kaccāna, jāpeyyāma vā pabbājeyyāma vā yathāpaccayaṃ vā kareyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘suddo’ti samaññā sāssa antarahitā; corotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಸಂ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋ ಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
೩೨೨. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ಖತ್ತಿಯೋ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ, ವಿರತೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ, ವಿರತೋ ಮುಸಾವಾದಾ, ರತ್ತೂಪರತೋ, ಏಕಭತ್ತಿಕೋ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಸೀಲವಾ, ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ? ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಾಮ ವಾ 11, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಚ್ಚುಟ್ಠೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾಮ ಅಭಿನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ನಂ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರೇಹಿ ಧಮ್ಮಿಕಂ ವಾ ಅಸ್ಸ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿಂ ಸಂವಿದಹೇಯ್ಯಾಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾ ಹಿಸ್ಸ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪುಬ್ಬೇ ‘ಖತ್ತಿಯೋ’ತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಸಾಸ್ಸ ಅನ್ತರಹಿತಾ; ಸಮಣೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
322. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha khattiyo kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito assa virato pāṇātipātā, virato adinnādānā, virato musāvādā, rattūparato, ekabhattiko, brahmacārī, sīlavā, kalyāṇadhammo? Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Abhivādeyyāma vā 12, bho kaccāna, paccuṭṭheyyāma vā āsanena vā nimanteyyāma abhinimanteyyāma vā naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃ vā assa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘khattiyo’ti samaññā sāssa antarahitā; samaṇotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಇಧ ವೇಸ್ಸೋ, ಇಧ ಸುದ್ದೋ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಸ್ಸ ವಿರತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ, ವಿರತೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವಿರತೋ ಮುಸಾವಾದಾ, ರತ್ತೂಪರತೋ, ಏಕಭತ್ತಿಕೋ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಸೀಲವಾ, ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ? ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಾಮ ವಾ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪಚ್ಚುಟ್ಠೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾಮ ಅಭಿನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾಮ ವಾ ನಂ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರೇಹಿ ಧಮ್ಮಿಕಂ ವಾ ಅಸ್ಸ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿಂ ಸಂವಿದಹೇಯ್ಯಾಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾ ಹಿಸ್ಸ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪುಬ್ಬೇ ‘ಸುದ್ದೋ’ತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಸಾಸ್ಸ ಅನ್ತರಹಿತಾ; ಸಮಣೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha brāhmaṇo, idha vesso, idha suddo kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito assa virato pāṇātipātā, virato adinnādānā virato musāvādā, rattūparato, ekabhattiko, brahmacārī, sīlavā, kalyāṇadhammo? Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Abhivādeyyāma vā, bho kaccāna, paccuṭṭheyyāma vā āsanena vā nimanteyyāma abhinimanteyyāma vā naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃ vā assa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘suddo’ti samaññā sāssa antarahitā; samaṇotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ ನೋ ವಾ? ಕಥಂ ವಾ ತೇ ಏತ್ಥ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣಾ ಸಮಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಸಂ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಘೋಸೋ ಯೇವೇಸೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ – ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸೇಟ್ಠೋ ವಣ್ಣೋ, ಹೀನೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋವ ಸುಕ್ಕೋ ವಣ್ಣೋ, ಕಣ್ಹೋ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ನೋ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ; ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪುತ್ತಾ ಓರಸಾ ಮುಖತೋ ಜಾತಾ ಬ್ರಹ್ಮಜಾ ಬ್ರಹ್ಮನಿಮ್ಮಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮದಾಯಾದಾ’’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’’’ti.
೩೨೩. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ರಾಜಾ ಮಾಧುರೋ ಅವನ್ತಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ‘ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಕಚ್ಚಾನೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಕಚ್ಚಾನಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ । ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಕಚ್ಚಾನೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಮಾ ಖೋ ಮಂ ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಸರಣಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಮೇವ ತ್ವಂ 13 ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛ ಯಮಹಂ ಸರಣಂ ಗತೋ’’ತಿ। ‘‘ಕಹಂ ಪನ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಏತರಹಿ ಸೋ ಭಗವಾ ವಿಹರತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ? ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಏತರಹಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇಪಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸಸು ಯೋಜನೇಸು, ದಸಪಿ ಮಯಂ ಯೋಜನಾನಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ। ಸಚೇಪಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ವೀಸತಿಯಾ ಯೋಜನೇಸು, ತಿಂಸಾಯ ಯೋಜನೇಸು, ಚತ್ತಾರೀಸಾಯ ಯೋಜನೇಸು, ಪಞ್ಞಾಸಾಯ ಯೋಜನೇಸು, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಯೋಜನಾನಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ। ಯೋಜನಸತೇ ಚೇಪಿ ಮಯಂ ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸುಣೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ, ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ। ಯತೋ ಚ, ಭೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಸೋ ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಕಚ್ಚಾನೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
323. Evaṃ vutte, rājā mādhuro avantiputto āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho kaccāna, abhikkantaṃ, bho kaccāna! Seyyathāpi, bho kaccāna, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā kaccānena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ kaccānaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca . Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. ‘‘Mā kho maṃ tvaṃ, mahārāja, saraṇaṃ agamāsi. Tameva tvaṃ 14 bhagavantaṃ saraṇaṃ gaccha yamahaṃ saraṇaṃ gato’’ti. ‘‘Kahaṃ pana, bho kaccāna, etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti? ‘‘Parinibbuto kho, mahārāja, etarahi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho’’ti. ‘‘Sacepi mayaṃ, bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ dasasu yojanesu, dasapi mayaṃ yojanāni gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Sacepi mayaṃ, bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ vīsatiyā yojanesu, tiṃsāya yojanesu, cattārīsāya yojanesu, paññāsāya yojanesu, paññāsampi mayaṃ yojanāni gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Yojanasate cepi mayaṃ bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ, yojanasatampi mayaṃ gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Yato ca, bho kaccāna, parinibbuto so bhagavā, parinibbutampi mayaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ಮಧುರಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।
Madhurasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಮಧುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Madhurasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೪. ಮಧುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Madhurasuttavaṇṇanā
