| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
4. මධුරසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Madhurasuttavaṇṇanā
317. මධුරායන්‌ති උත්‌තරමධුරායං. ගුන්‌දාවනෙති කාළසිප්‌පලිවනෙ. අතිමුත්‌තකවනෙති ච වදන්‌ති. චතූසු වණ්‌ණෙසු බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො. පණ්‌ඩරොති පරිසුද්‌ධො. කාළකොති අපරිසුද්‌ධො. ජාතිගොත්‌තාදිපඤ්‌ඤාපනට්‌ඨානෙසූති ජාතිගොත්‌තාදිවසෙන සුද්‌ධචින්‌තායං බ්‍රාහ්‌මණා එව සුද්‌ධජාතිකා, න ඉතරෙති අධිප්‌පායො. සංසාරතො වා සුද්‌ධචින්‌තායං බ්‍රාහ්‌මණාව සුජ්‌ඣන්‌ති වෙදවිහිතස්‌ස සුද්‌ධවිධිනො අඤ්‌ඤෙසං අවිසයත්‌තාති අධිප්‌පායො. තං පනෙතං තෙසං විරුජ්‌ඣති ඛත්‌තියවෙස්‌සානම්‌පි මන්‌තජ්‌ඣෙනස්‌ස අනුඤ්‌ඤාතත්‌තා, මන්‌තජ්‌ඣෙනවිධිනා ච සංසාරසුද්‌ධියාභාවතො. පුත්‌තා නාම අනොරසාපි හොන්‌ති, න තථා ඉමෙති ආහ ‘‘ඔරසා’’ති. උරෙ සංවඩ්‌ඪිතපුත්‌තොපි ‘‘ඔරස’’න්‌ති වුච්‌චති. ඉමෙ පන මුඛතො නිග්‌ගතො හුත්‌වා උරෙ සංවඩ්‌ඪාති දස්‌සෙතුං ‘‘ඔරසා මුඛතො ජාතා’’ති වුත්‌තං. තතො එව බ්‍රහ්‌මතො ජාතාති බ්‍රහ්‌මජා, බ්‍රහ්‌මසම්‌භූතාපි ‘‘බ්‍රහ්‌මජා’’ති වුච්‌චන්‌ති, න තථා ඉමෙ. ඉමෙ පන පච්‌චක්‌ඛතො බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතාති බ්‍රහ්‌මනිම්‌මිතා, තතො එව බ්‍රහ්‌මතො ලද්‌ධබ්‌බවිජ්‌ජාදිදායජ්‌ජදායාදාති බ්‍රහ්‌මදායාදාති සබ්‌බමෙතං බ්‍රාහ්‌මණානං කත්‌ථනාපලාපසදිසං විඤ්‌ඤූනං අප්‌පමාණං අවිමද්‌දක්‌ඛමං වාචාවත්‌ථුමත්‌තං බ්‍රහ්‌මකුත්‌තස්‌සෙව අභාවතො. යං පනෙත්‌ථ වත්‌තබ්‌බං, තං විසුද්‌ධිමග්‌ගවණ්‌ණනායං වුත්‌තමෙව. තෙනාහ ‘‘ඝොසොයෙවා’’තිආදි. වොහාරමත්‌තමෙවෙතන්‌ති එතං ‘‘බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො’’තිආදි වචනමත්‌තමෙව, න තස්‌ස අත්‌ථො තෙහි අධිප්‌පෙතප්‌පකාරො අත්‌ථි.
317.Madhurāyanti uttaramadhurāyaṃ. Gundāvaneti kāḷasippalivane. Atimuttakavaneti ca vadanti. Catūsu vaṇṇesu brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo. Paṇḍaroti parisuddho. Kāḷakoti aparisuddho. Jātigottādipaññāpanaṭṭhānesūti jātigottādivasena suddhacintāyaṃ brāhmaṇā eva suddhajātikā, na itareti adhippāyo. Saṃsārato vā suddhacintāyaṃ brāhmaṇāva sujjhanti vedavihitassa suddhavidhino aññesaṃ avisayattāti adhippāyo. Taṃ panetaṃ tesaṃ virujjhati khattiyavessānampi mantajjhenassa anuññātattā, mantajjhenavidhinā ca saṃsārasuddhiyābhāvato. Puttā nāma anorasāpi honti, na tathā imeti āha ‘‘orasā’’ti. Ure saṃvaḍḍhitaputtopi ‘‘orasa’’nti vuccati. Ime pana mukhato niggato hutvā ure saṃvaḍḍhāti dassetuṃ ‘‘orasā mukhato jātā’’ti vuttaṃ. Tato eva brahmato jātāti brahmajā, brahmasambhūtāpi ‘‘brahmajā’’ti vuccanti, na tathā ime. Ime pana paccakkhato brahmunā nimmitāti brahmanimmitā, tato eva brahmato laddhabbavijjādidāyajjadāyādāti brahmadāyādāti sabbametaṃ brāhmaṇānaṃ katthanāpalāpasadisaṃ viññūnaṃ appamāṇaṃ avimaddakkhamaṃ vācāvatthumattaṃ brahmakuttasseva abhāvato. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ visuddhimaggavaṇṇanāyaṃ vuttameva. Tenāha ‘‘ghosoyevā’’tiādi. Vohāramattamevetanti etaṃ ‘‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo’’tiādi vacanamattameva, na tassa attho tehi adhippetappakāro atthi.
318. සමිජ්‌ඣෙය්‍යාති දිට්‌ඨිදීපනවසෙන අත්‌තනො අජ්‌ඣාසයො නිප්‌ඵජ්‌ජෙය්‍ය. තෙනාහ ‘‘මනොරථො පූරෙය්‍යා’’ති. ඛත්‌තියොපීති පරඛත්‌තියොපි . අස්‌සාති සමිද්‌ධධනාදිං පත්‌තස්‌ස. තෙනාහ – ‘‘ඉස්‌සරියසම්‌පත්‌තස්‌සා’’ති නෙසන්‌ති එතෙසං චතුන්‌නං වණ්‌ණානං එත්‌ථ පුබ්‌බුට්‌ඨායිභාවාදිනා ඉතරෙහි උපචරිතබ්‌බතාය න කිඤ්‌චි නානාකරණන්‌ති යොජනා.
318.Samijjheyyāti diṭṭhidīpanavasena attano ajjhāsayo nipphajjeyya. Tenāha ‘‘manoratho pūreyyā’’ti. Khattiyopīti parakhattiyopi . Assāti samiddhadhanādiṃ pattassa. Tenāha – ‘‘issariyasampattassā’’ti nesanti etesaṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ ettha pubbuṭṭhāyibhāvādinā itarehi upacaritabbatāya na kiñci nānākaraṇanti yojanā.
322. අහං චීවරාදීහි උපට්‌ඨාකො, තුම්‌හාකං ඉච්‌ඡිතච්‌ඡිතක්‌ඛණෙ වදෙය්‍යාථ යෙනත්‌ථොති යොජනා. චොරාදිඋපද්‌දවනිසෙධනෙන රක්‌ඛාගුත්‌ති, දානාදිනිමිත්‌තඋපද්‌දවනිසෙධනෙන ආවරණගුත්‌ති. පච්‌චුප්‌පන්‌නානත්‌ථනිසෙධනෙන වා රක්‌ඛාගුත්‌ති, ආගාමිඅනත්‌ථනිසෙධනෙන ආවරණගුත්‌ති. එත්‌ථ ච ඛත්‌තියාදීසු යො යො ඉස්‌සරො, තස්‌ස ඉතරෙන අනුවත්‌තෙතබ්‌බභාවෙ, කුසලාකුසලකරණෙන නෙසං වසෙන ලද්‌ධබ්‌බඅභිසම්‌පරායෙ, පබ්‌බජිතෙහි ලද්‌ධබ්‌බසාමීචිකිරියාය ච අණුමත්‌තොපි විසෙසො නත්‌ථි, තස්‌මා සො විසෙසාභාවො පාළියං තත්‌ථ තත්‌ථ වාරෙ ‘‘එවං සන්‌තෙ’’තිආදිනා විභාවිතො. සෙසං සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
322. Ahaṃ cīvarādīhi upaṭṭhāko, tumhākaṃ icchitacchitakkhaṇe vadeyyātha yenatthoti yojanā. Corādiupaddavanisedhanena rakkhāgutti, dānādinimittaupaddavanisedhanena āvaraṇagutti. Paccuppannānatthanisedhanena vā rakkhāgutti, āgāmianatthanisedhanena āvaraṇagutti. Ettha ca khattiyādīsu yo yo issaro, tassa itarena anuvattetabbabhāve, kusalākusalakaraṇena nesaṃ vasena laddhabbaabhisamparāye, pabbajitehi laddhabbasāmīcikiriyāya ca aṇumattopi viseso natthi, tasmā so visesābhāvo pāḷiyaṃ tattha tattha vāre ‘‘evaṃ sante’’tiādinā vibhāvito. Sesaṃ suviññeyyameva.
මධුරසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා සමත්‌තා.
Madhurasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. මධුරසුත්‌තං • 4. Madhurasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. මධුරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Madhurasuttavaṇṇanā
