| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೫. ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತಂ
5. Māgaṇḍiyasuttaṃ
೨೦೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕುರೂಸು ವಿಹರತಿ ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕುರೂನಂ ನಿಗಮೋ, ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ 1। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಅಞ್ಞತರೋ ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ 2 ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಸ್ಸ ನ್ವಯಂ ಭೋತೋ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಸಮಣಸೇಯ್ಯಾನುರೂಪಂ 3 ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ತಸ್ಸೇಸಾ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾ’’ತಿ। ‘‘ದುದ್ದಿಟ್ಠಂ ವತ, ಭೋ ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅದ್ದಸಾಮ; ದುದ್ದಿಟ್ಠಂ ವತ, ಭೋ ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅದ್ದಸಾಮ! ಯೇ ಮಯಂ ತಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭೂನಹುನೋ 4 ಸೇಯ್ಯಂ ಅದ್ದಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ರಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಾಚಂ; ರಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ , ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಾಚಂ। ಬಹೂ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಸಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ವಿನೀತಾ ಅರಿಯೇ ಞಾಯೇ ಧಮ್ಮೇ ಕುಸಲೇ’’ತಿ। ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಚೇಪಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾಮ – ‘ಭೂನಹು 5 ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ತಂ ಭೋತೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸ್ಸ ಅಗರು ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಮಿ ತಂ 6 ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ಭವಂ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ವುತ್ತೋವ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
207. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo, bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇasanthārake 7. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kammāsadhammaṃ piṇḍāya pāvisi. Kammāsadhammaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena aññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho māgaṇḍiyo 8 paribbājako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ tenupasaṅkami. Addasā kho māgaṇḍiyo paribbājako bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇasanthārakaṃ paññattaṃ. Disvāna bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘kassa nvayaṃ bhoto bhāradvājassa agyāgāre tiṇasanthārako paññatto, samaṇaseyyānurūpaṃ 9 maññe’’ti? ‘‘Atthi, bho māgaṇḍiya, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tassesā bhoto gotamassa seyyā paññattā’’ti. ‘‘Duddiṭṭhaṃ vata, bho bhāradvāja, addasāma; duddiṭṭhaṃ vata, bho bhāradvāja, addasāma! Ye mayaṃ tassa bhoto gotamassa bhūnahuno 10 seyyaṃ addasāmā’’ti. ‘‘Rakkhassetaṃ, māgaṇḍiya, vācaṃ; rakkhassetaṃ , māgaṇḍiya, vācaṃ. Bahū hi tassa bhoto gotamassa khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi abhippasannā vinītā ariye ñāye dhamme kusale’’ti. ‘‘Sammukhā cepi mayaṃ, bho bhāradvāja, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ passeyyāma, sammukhāpi naṃ vadeyyāma – ‘bhūnahu 11 samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Sace taṃ bhoto māgaṇḍiyassa agaru āroceyyāmi taṃ 12 samaṇassa gotamassā’’ti. ‘‘Appossukko bhavaṃ bhāradvājo vuttova naṃ vadeyyā’’ti.
೨೦೮. ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ವಿಸುದ್ಧಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಿಕಾಯ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ। ಅಥ ಖೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹು ಪನ ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂಯೇವ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಂವಿಗ್ಗೋ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮಯಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಆರೋಚೇತುಕಾಮಾ। ಅಥ ಚ ಪನ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅನಕ್ಖಾತಂಯೇವ ಅಕ್ಖಾಸೀ’’ತಿ। ಅಯಞ್ಚ ಹಿ 13 ಭಗವತೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
208. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya bhāradvājagottassa brāhmaṇassa māgaṇḍiyena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nisīdi bhagavā paññatte tiṇasanthārake. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘ahu pana te, bhāradvāja, māgaṇḍiyena paribbājakena saddhiṃ imaṃyeva tiṇasanthārakaṃ ārabbha kocideva kathāsallāpo’’ti? Evaṃ vutte, bhāradvājagotto brāhmaṇo saṃviggo lomahaṭṭhajāto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etadeva kho pana mayaṃ bhoto gotamassa ārocetukāmā. Atha ca pana bhavaṃ gotamo anakkhātaṃyeva akkhāsī’’ti. Ayañca hi 14 bhagavato bhāradvājagottena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā hoti. Atha kho māgaṇḍiyo paribbājako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho māgaṇḍiyaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca –
೨೦೯. ‘‘ಚಕ್ಖುಂ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರೂಪಾರಾಮಂ ರೂಪರತಂ ರೂಪಸಮ್ಮುದಿತಂ। ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದನ್ತಂ ಗುತ್ತಂ ರಕ್ಖಿತಂ ಸಂವುತಂ, ತಸ್ಸ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸೋತಂ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ದಾರಾಮಂ…ಪೇ॰… ಘಾನಂ .೨೦೨೭೩ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ ಗನ್ಧಾರಾಮಂ… ಜಿವ್ಹಾ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರಸಾರಾಮಾ ರಸರತಾ ರಸಸಮ್ಮುದಿತಾ। ಸಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದನ್ತಾ ಗುತ್ತಾ ರಕ್ಖಿತಾ ಸಂವುತಾ, ತಸ್ಸಾ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಾಯೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾರಾಮೋ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬರತೋ…ಪೇ॰… ಮನೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಧಮ್ಮಾರಾಮೋ ಧಮ್ಮರತೋ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುದಿತೋ। ಸೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದನ್ತೋ ಗುತ್ತೋ ರಕ್ಖಿತೋ ಸಂವುತೋ, ತಸ್ಸ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ।
209. ‘‘Cakkhuṃ kho, māgaṇḍiya, rūpārāmaṃ rūparataṃ rūpasammuditaṃ. Taṃ tathāgatassa dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ, tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Sotaṃ kho, māgaṇḍiya, saddārāmaṃ…pe… ghānaṃ.20273 kho, māgaṇḍiya gandhārāmaṃ… jivhā kho, māgaṇḍiya, rasārāmā rasaratā rasasammuditā. Sā tathāgatassa dantā guttā rakkhitā saṃvutā, tassā ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Kāyo kho, māgaṇḍiya, phoṭṭhabbārāmo phoṭṭhabbarato…pe… mano kho, māgaṇḍiya, dhammārāmo dhammarato dhammasammudito. So tathāgatassa danto gutto rakkhito saṃvuto, tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti.
೨೧೦. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ – ‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಪರಿಚಾರಿತಪುಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ರೂಪಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ರೂಪತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ರೂಪಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಿಮಸ್ಸ ವಚನೀಯ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ – ‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಪರಿಚಾರಿತಪುಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಿಮಸ್ಸ ವಚನೀಯ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।
210. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya – ‘idhekacco cakkhuviññeyyehi rūpehi paricāritapubbo assa iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, so aparena samayena rūpānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā rūpataṇhaṃ pahāya rūpapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihareyya. Imassa pana te, māgaṇḍiya, kimassa vacanīya’’’nti? ‘‘Na kiñci, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya – ‘idhekacco sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi paricāritapubbo assa iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, so aparena samayena phoṭṭhabbānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā phoṭṭhabbataṇhaṃ pahāya phoṭṭhabbapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihareyya. Imassa pana te, māgaṇḍiya, kimassa vacanīya’’’nti? ‘‘Na kiñci, bho gotama’’.
೨೧೧. ‘‘ಅಹಂ ಖೋ ಪನ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಅಹೇಸುಂ – ಏಕೋ ವಸ್ಸಿಕೋ, ಏಕೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ, ಏಕೋ ಗಿಮ್ಹಿಕೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ 15 ಮಾಸೇ ನಿಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ತೂರಿಯೇಹಿ 16 ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ 17 ನ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓರೋಹಾಮಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೇ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ। ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ । ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।
211. ‘‘Ahaṃ kho pana, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. Tassa mayhaṃ, māgaṇḍiya, tayo pāsādā ahesuṃ – eko vassiko, eko hemantiko, eko gimhiko. So kho ahaṃ, māgaṇḍiya, vassike pāsāde vassike cattāro 18 māse nippurisehi tūriyehi 19 paricārayamāno 20 na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante. So tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi . Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati, aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
೨೧೨. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ…ಪೇ॰… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ನನ್ದನೇ ವನೇ ಅಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಗಹಪತಿಂ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಂ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಂ।
212. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreyya cakkhuviññeyyehi rūpehi…pe… phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ. So tattha nandane vane accharāsaṅghaparivuto dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreyya. So passeyya gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ನನ್ದನೇ ವನೇ ಅಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಅಮುಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಿಹೇಯ್ಯ, ಮಾನುಸಕಾನಂ ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ ಮಾನುಸಕೇಹಿ ವಾ ಕಾಮೇಹಿ ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಮಾನುಸಕೇಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕಾಮೇಹಿ ದಿಬ್ಬಕಾಮಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೇ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ, ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so devaputto nandane vane accharāsaṅghaparivuto dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno amussa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā piheyya, mānusakānaṃ vā pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ mānusakehi vā kāmehi āvaṭṭeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. Taṃ kissa hetu? Mānusakehi, bho gotama, kāmehi dibbakāmā abhikkantatarā ca paṇītatarā cā’’ti. ‘‘Evameva kho ahaṃ, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante, so tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi. Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
೨೧೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಕುಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಅರೋಗೋ ಅಸ್ಸ ಸುಖೀ ಸೇರೀ ಸಯಂವಸೀ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗಮೋ। ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಕುಟ್ಠಿಂ ಪುರಿಸಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅರುಗತ್ತಂ ಪಕ್ಕಗತ್ತಂ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಂ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನಂ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇನ್ತಂ।
213. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya, arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṃ gamo. So aññaṃ kuṭṭhiṃ purisaṃ passeyya arugattaṃ pakkagattaṃ kimīhi khajjamānaṃ nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamānaṃ aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpentaṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಸ್ಸ ಕುಟ್ಠಿಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಿಹೇಯ್ಯ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಸೇವನಾಯ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ರೋಗೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸತಿ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯಂ ಹೋತಿ, ರೋಗೇ ಅಸತಿ ನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೇ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ। ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so puriso amussa kuṭṭhissa purisassa piheyya aṅgārakāsuyā vā bhesajjaṃ paṭisevanāya vā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Roge hi, bho gotama, sati bhesajjena karaṇīyaṃ hoti, roge asati na bhesajjena karaṇīyaṃ hotī’’ti. ‘‘Evameva kho ahaṃ, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ, cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante. So tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi. Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati, aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
೨೧೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಕುಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಅರೋಗೋ ಅಸ್ಸ ಸುಖೀ ಸೇರೀ ಸಯಂವಸೀ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗಮೋ। ತಮೇನಂ ದ್ವೇ ಬಲವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ನಾನಾಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಂ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ।
214. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya, arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṃ gamo. Tamenaṃ dve balavanto purisā nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuṃ upakaḍḍheyyuṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಚಿತಿಚೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಸು ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಇದಾನೇವ ನು ಖೋ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ ಉದಾಹು ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚಾ’’ತಿ ? ‘‘ಇದಾನಿ ಚೇವ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ। ಅಸು ಚ 21, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಉಪಹತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೇಯೇವ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ ಸುಖಮಿತಿ ವಿಪರೀತಸಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಲತ್ಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅತೀತಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾನಂ ಕಾಮಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ, ಅನಾಗತಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾನಂ ಕಾಮಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ, ಏತರಹಿಪಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಕಾಮಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ। ಇಮೇ ಚ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಉಪಹತಿನ್ದ್ರಿಯಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೇಸುಯೇವ ಕಾಮೇಸು ಸುಖಮಿತಿ ವಿಪರೀತಸಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಲತ್ಥುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so puriso iti citiceva kāyaṃ sannāmeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Asu hi, bho gotama, aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, idāneva nu kho so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca udāhu pubbepi so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho cā’’ti ? ‘‘Idāni ceva, bho gotama, so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca, pubbepi so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca. Asu ca 22, bho gotama, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno upahatindriyo dukkhasamphasseyeva aggismiṃ sukhamiti viparītasaññaṃ paccalatthā’’ti. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, atītampi addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca, anāgatampi addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca, etarahipi paccuppannaṃ addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca. Ime ca, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena pariḍayhamānā upahatindriyā dukkhasamphassesuyeva kāmesu sukhamiti viparītasaññaṃ paccalatthuṃ.
೨೧೫. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇತಿ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಸು ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇತಿ ತಥಾ ತಥಾ’ಸ್ಸ 23 ತಾನಿ ವಣಮುಖಾನಿ ಅಸುಚಿತರಾನಿ ಚೇವ ಹೋನ್ತಿ ದುಗ್ಗನ್ಧತರಾನಿ ಚ ಪೂತಿಕತರಾನಿ ಚ , ಹೋತಿ ಚೇವ ಕಾಚಿ ಸಾತಮತ್ತಾ ಅಸ್ಸಾದಮತ್ತಾ – ಯದಿದಂ ವಣಮುಖಾನಂ ಕಣ್ಡೂವನಹೇತು; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ ತಥಾ ತಥಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಚೇವ ಪವಡ್ಢತಿ, ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹನ್ತಿ, ಹೋತಿ ಚೇವ ಸಾತಮತ್ತಾ ಅಸ್ಸಾದಮತ್ತಾ – ಯದಿದಂ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ।
215. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeti. Yathā yathā kho, māgaṇḍiya, asu kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeti tathā tathā’ssa 24 tāni vaṇamukhāni asucitarāni ceva honti duggandhatarāni ca pūtikatarāni ca , hoti ceva kāci sātamattā assādamattā – yadidaṃ vaṇamukhānaṃ kaṇḍūvanahetu; evameva kho, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena ca pariḍayhamānā kāme paṭisevanti. Yathā yathā kho, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena ca pariḍayhamānā kāme paṭisevanti tathā tathā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ kāmataṇhā ceva pavaḍḍhati, kāmapariḷāhena ca pariḍayhanti, hoti ceva sātamattā assādamattā – yadidaṃ pañcakāmaguṇe paṭicca.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ತೇ ದಿಟ್ಠೋ ವಾ ಸುತೋ ವಾ ರಾಜಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೋ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ ವಾ ವಿಹರತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ವಾ’’ತಿ ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಸಾಧು, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ! ಮಯಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ನೇವ ದಿಟ್ಠಂ ನ ಸುತಂ ರಾಜಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೋ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ ವಾ ವಿಹರತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ವಾ। ಅಥ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ವಿಹಾಸುಂ ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ವಿಹಾಸುಂ ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu te diṭṭho vā suto vā rājā vā rājamahāmatto vā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno kāmataṇhaṃ appahāya kāmapariḷāhaṃ appaṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā’’ti ? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sādhu, māgaṇḍiya! Mayāpi kho etaṃ, māgaṇḍiya, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ rājā vā rājamahāmatto vā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno kāmataṇhaṃ appahāya kāmapariḷāhaṃ appaṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā. Atha kho, māgaṇḍiya, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā vigatapipāsā ajjhattaṃ vūpasantacittā vihāsuṃ vā viharanti vā viharissanti vā sabbe te kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāsā ajjhattaṃ vūpasantacittā vihāsuṃ vā viharanti vā viharissanti vā’’ti. Atha kho bhagavā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖಂ।
‘‘Ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ;
ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಚ ಮಗ್ಗಾನಂ, ಖೇಮಂ ಅಮತಗಾಮಿನ’’ನ್ತಿ॥
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṃ, khemaṃ amatagāmina’’nti.
೨೧೬. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಯಾವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಚಿದಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ। ಮಯಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸುತಂ ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ; ತಯಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಮೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಂ ಪನ ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸುತಂ ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ, ಕತಮಂ ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಕತಮಂ ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಸಕಾನೇವ ಸುದಂ ಗತ್ತಾನಿ ಪಾಣಿನಾ ಅನೋಮಜ್ಜತಿ – ‘‘ಇದನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏತರಹಿ ಅರೋಗೋ ಸುಖೀ, ನ ಮಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಬಾಧತೀ’’ತಿ।
216. Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti. Mayāpi kho etaṃ, bho gotama, sutaṃ pubbakānaṃ paribbājakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti; tayidaṃ, bho gotama, sametī’’ti. ‘‘Yaṃ pana te etaṃ, māgaṇḍiya, sutaṃ pubbakānaṃ paribbājakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti, katamaṃ taṃ ārogyaṃ, katamaṃ taṃ nibbāna’’nti? Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako sakāneva sudaṃ gattāni pāṇinā anomajjati – ‘‘idantaṃ, bho gotama, ārogyaṃ, idantaṃ nibbānaṃ. Ahañhi, bho gotama, etarahi arogo sukhī, na maṃ kiñci ābādhatī’’ti.
೨೧೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ 25 ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ಸೋ ಸುಣೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ , ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ! ಸೋ ಓದಾತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ 26 ವಞ್ಚೇಯ್ಯ – ‘ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ!
217. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni 27 rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. So suṇeyya cakkhumato bhāsamānassa – ‘chekaṃ vata, bho , odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti! So odātapariyesanaṃ careyya. Tamenaṃ aññataro puriso telamalikatena sāhuḷicīrena 28 vañceyya – ‘idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. So taṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti!
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ಜಾನನ್ತೋ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅಮುಂ ತೇಲಮಲಿಕತಂ ಸಾಹುಳಿಚೀರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ ಉದಾಹು ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸದ್ಧಾಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಜಾನನ್ತೋ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸೋ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ತೇಲಮಲಿಕತಂ ಸಾಹುಳಿಚೀರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ, ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸದ್ಧಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಅನ್ಧಾ ಅಚಕ್ಖುಕಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ , ಅಥ ಚ ಪನಿಮಂ ಗಾಥಂ ಭಾಸನ್ತಿ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ। ಪುಬ್ಬಕೇಹೇಸಾ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅರಹನ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇಹಿ ಗಾಥಾ ಭಾಸಿತಾ –
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so jaccandho puriso jānanto passanto amuṃ telamalikataṃ sāhuḷicīraṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti udāhu cakkhumato saddhāyā’’ti? ‘‘Ajānanto hi, bho gotama, apassanto so jaccandho puriso amuṃ telamalikataṃ sāhuḷicīraṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti, cakkhumato saddhāyā’’ti. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, aññatitthiyā paribbājakā andhā acakkhukā ajānantā ārogyaṃ, apassantā nibbānaṃ , atha ca panimaṃ gāthaṃ bhāsanti – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti. Pubbakehesā, māgaṇḍiya, arahantehi sammāsambuddhehi gāthā bhāsitā –
‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖಂ।
‘Ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ;
ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಚ ಮಗ್ಗಾನಂ, ಖೇಮಂ ಅಮತಗಾಮಿನ’ನ್ತಿ॥
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṃ, khemaṃ amatagāmina’nti.
೨೧೮. ‘‘ಸಾ ಏತರಹಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪುಥುಜ್ಜನಗಾಥಾ 29। ಅಯಂ ಖೋ ಪನ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಾಯೋ ರೋಗಭೂತೋ ಗಣ್ಡಭೂತೋ ಸಲ್ಲಭೂತೋ ಅಘಭೂತೋ ಆಬಾಧಭೂತೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಕಾಯಂ ರೋಗಭೂತಂ ಗಣ್ಡಭೂತಂ ಸಲ್ಲಭೂತಂ ಅಘಭೂತಂ ಆಬಾಧಭೂತಂ – ‘ಇದನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ತಞ್ಹಿ ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅರಿಯಂ ಚಕ್ಖುಂ ನತ್ಥಿ ಯೇನ ತ್ವಂ ಅರಿಯೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ! ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
218. ‘‘Sā etarahi anupubbena puthujjanagāthā 30. Ayaṃ kho pana, māgaṇḍiya, kāyo rogabhūto gaṇḍabhūto sallabhūto aghabhūto ābādhabhūto, so tvaṃ imaṃ kāyaṃ rogabhūtaṃ gaṇḍabhūtaṃ sallabhūtaṃ aghabhūtaṃ ābādhabhūtaṃ – ‘idantaṃ, bho gotama, ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti vadesi. Tañhi te, māgaṇḍiya, ariyaṃ cakkhuṃ natthi yena tvaṃ ariyena cakkhunā ārogyaṃ jāneyyāsi, nibbānaṃ passeyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ ārogyaṃ jāneyyaṃ, nibbānaṃ passeyya’’nti.
೨೧೯. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ನ ಚಕ್ಖೂನಿ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ನ ಚಕ್ಖೂನಿ ವಿಸೋಧೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ನನು ಸೋ ವೇಜ್ಜೋ ಯಾವದೇವ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಹಞ್ಚೇ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ – ‘ಇದನ್ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ, ಸೋ ತ್ವಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ನ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ। ಸೋ ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ ಮಮಸ್ಸ ವಿಹೇಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ। ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
219. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma na cakkhūni uppādeyya, na cakkhūni visodheyya. Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, nanu so vejjo yāvadeva kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, ahañce te dhammaṃ deseyyaṃ – ‘idantaṃ ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti, so tvaṃ ārogyaṃ na jāneyyāsi, nibbānaṃ na passeyyāsi. So mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa. Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ ārogyaṃ jāneyyaṃ, nibbānaṃ passeyya’’nti.
೨೨೦. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ಸೋ ಸುಣೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ! ಸೋ ಓದಾತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ ವಞ್ಚೇಯ್ಯ – ‘ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ – ಉದ್ಧಂವಿರೇಚನಂ ಅಧೋವಿರೇಚನಂ ಅಞ್ಜನಂ ಪಚ್ಚಞ್ಜನಂ ನತ್ಥುಕಮ್ಮಂ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಚಕ್ಖೂನಿ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖೂನಿ ವಿಸೋಧೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಸಹ ಚಕ್ಖುಪ್ಪಾದಾ ಯೋ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ತೇಲಮಲಿಕತೇ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇ ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಪಹೀಯೇಥ। ತಞ್ಚ ನಂ ಪುರಿಸಂ ಅಮಿತ್ತತೋಪಿ ದಹೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕತೋಪಿ ದಹೇಯ್ಯ, ಅಪಿ ಚ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ವತ, ಭೋ, ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಪುರಿಸೇನ ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ ನಿಕತೋ ವಞ್ಚಿತೋ ಪಲುದ್ಧೋ – ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಹಞ್ಚೇ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ – ‘ಇದನ್ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತ್ವಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಸ್ಸ ತೇ ಸಹ ಚಕ್ಖುಪ್ಪಾದಾ ಯೋ ಪಞ್ಚಸುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಪಹೀಯೇಥ; ಅಪಿ ಚ ತೇ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ವತ, ಭೋ, ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಚಿತ್ತೇನ ನಿಕತೋ ವಞ್ಚಿತೋ ಪಲುದ್ಧೋ 31। ಅಹಞ್ಹಿ ರೂಪಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ವೇದನಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ಸಞ್ಞಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ಸಙ್ಖಾರೇಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಉಪಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ ಭವೋ, ಭವಪಚ್ಚಯಾ ಜಾತಿ, ಜಾತಿಪಚ್ಚಯಾ ಜರಾಮರಣಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ; ಏವಮೇತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ಹೋತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ! ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ ಇಮಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ಅನನ್ಧೋ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
220. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. So suṇeyya cakkhumato bhāsamānassa – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti! So odātapariyesanaṃ careyya. Tamenaṃ aññataro puriso telamalikatena sāhuḷicīrena vañceyya – ‘idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. So taṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya – uddhaṃvirecanaṃ adhovirecanaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ natthukammaṃ. So taṃ bhesajjaṃ āgamma cakkhūni uppādeyya, cakkhūni visodheyya. Tassa saha cakkhuppādā yo amusmiṃ telamalikate sāhuḷicīre chandarāgo so pahīyetha. Tañca naṃ purisaṃ amittatopi daheyya, paccatthikatopi daheyya, api ca jīvitā voropetabbaṃ maññeyya – ‘dīgharattaṃ vata, bho, ahaṃ iminā purisena telamalikatena sāhuḷicīrena nikato vañcito paluddho – idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. Evameva kho, māgaṇḍiya, ahañce te dhammaṃ deseyyaṃ – ‘idantaṃ ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti. So tvaṃ ārogyaṃ jāneyyāsi, nibbānaṃ passeyyāsi. Tassa te saha cakkhuppādā yo pañcasupādānakkhandhesu chandarāgo so pahīyetha; api ca te evamassa – ‘dīgharattaṃ vata, bho, ahaṃ iminā cittena nikato vañcito paluddho 32. Ahañhi rūpaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, vedanaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, saññaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, saṅkhāreyeva upādiyamāno upādiyiṃ, viññāṇaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ. Tassa me upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ imamhā āsanā anandho vuṭṭhaheyya’’nti.
೨೨೧. ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಪ್ಪುರಿಸೇ ಭಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಪ್ಪುರಿಸೇ ಭಜಿಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಸಿ; ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ; ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಾಮಂಯೇವ ಞಸ್ಸಸಿ, ಸಾಮಂ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ಇಮೇ ರೋಗಾ ಗಣ್ಡಾ ಸಲ್ಲಾ; ಇಧ ರೋಗಾ ಗಣ್ಡಾ ಸಲ್ಲಾ ಅಪರಿಸೇಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಉಪಾದಾನನಿರೋಧಾ ಭವನಿರೋಧೋ, ಭವನಿರೋಧಾ ಜಾತಿನಿರೋಧೋ, ಜಾತಿನಿರೋಧಾ ಜರಾಮರಣಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ; ಏವಮೇತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ನಿರೋಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।
221. ‘‘Tena hi tvaṃ, māgaṇḍiya, sappurise bhajeyyāsi. Yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, sappurise bhajissasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, saddhammaṃ sossasi; yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, saddhammaṃ sossasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, dhammānudhammaṃ paṭipajjissasi; yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, dhammānudhammaṃ paṭipajjissasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, sāmaṃyeva ñassasi, sāmaṃ dakkhissasi – ime rogā gaṇḍā sallā; idha rogā gaṇḍā sallā aparisesā nirujjhanti. Tassa me upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti.
೨೨೨. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ । ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸತಿ; ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ , ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ। ಅಪಿ ಚ ಮೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲವೇಮತ್ತತಾ ವಿದಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ; ಅಹಂ ಚತ್ತಾರಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿವಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಚತುನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತು, ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತು ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ । ಅಲತ್ಥ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಅಲತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಂ। ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸೀತಿ।
222. Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca . Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Yo kho, māgaṇḍiya, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati; catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti , upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti. ‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ, ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya; ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu, upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti . Alattha kho māgaṇḍiyo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā māgaṇḍiyo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā māgaṇḍiyo arahataṃ ahosīti.
ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
Māgaṇḍiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Māgaṇḍiyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Māgaṇḍiyasuttavaṇṇanā
