Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ൯. മഗ്ഗകഥാ

    9. Maggakathā

    മഗ്ഗകഥാവണ്ണനാ

    Maggakathāvaṇṇanā

    ൨൩൭. ഇദാനി തേസം തിണ്ണം വിപല്ലാസാനം പഹാനകരം അരിയമഗ്ഗം ദസ്സേന്തേന കഥിതായ മഗ്ഗകഥായ അപുബ്ബത്ഥാനുവണ്ണനാ. തത്ഥ മഗ്ഗോതി കേനട്ഠേന മഗ്ഗോതി യോ ബുദ്ധസാസനേ മഗ്ഗോതി വുച്ചതി, സോ കേനട്ഠേന മഗ്ഗോ നാമ ഹോതീതി അത്ഥോ. മിച്ഛാദിട്ഠിയാ പഹാനായാതിആദീസു ദസസു പരിയായേസു പഠമോ പഠമോ തസ്സ തസ്സ മഗ്ഗങ്ഗസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവസേന വുത്തോ. മഗ്ഗോ ചേവ ഹേതു ചാതി തസ്സ തസ്സ കിച്ചസ്സ കരണായ പടിപദട്ഠേന മഗ്ഗോ, സമ്പാപകട്ഠേന ഹേതു. തേന മഗ്ഗസ്സ പടിപദട്ഠോ സമ്പാപകട്ഠോ ച വുത്തോ ഹോതി. ‘‘അയം മഗ്ഗോ അയം പടിപദാ’’തിആദീസു (സം॰ നി॰ ൫.൫, ൪൮) ഹി പടിപദാ മഗ്ഗോ, ‘‘മഗ്ഗസ്സ നിയ്യാനട്ഠോ ഹേതുട്ഠോ’’തിആദീസു (പടി॰ മ॰ ൨.൮) സമ്പാപകോ ഹേതു. ഏവം ദ്വീഹി ദ്വീഹി പദേഹി ‘‘മഗ്ഗോതി കേനട്ഠേന മഗ്ഗോ’’തി പുച്ഛായ വിസ്സജ്ജനം കതം ഹോതി. സഹജാതാനം ധമ്മാനം ഉപത്ഥമ്ഭനായാതി അത്തനാ സഹജാതാനം അരൂപധമ്മാനം സഹജാതഅഞ്ഞമഞ്ഞനിസ്സയാദിഭാവേന ഉപത്ഥമ്ഭനഭാവായ. കിലേസാനം പരിയാദാനായാതി തംതംമഗ്ഗവജ്ഝാനം വുത്താവസേസകിലേസാനം ഖേപനായ. പടിവേധാദിവിസോധനായാതി ഏത്ഥ യസ്മാ ‘‘കോ ചാദി കുസലാനം ധമ്മാനം, സീലഞ്ച സുവിസുദ്ധം ദിട്ഠി ച ഉജുകാ’’തി (സം॰ നി॰ ൫.൩൬൯, ൩൮൧) വചനതോ സീലഞ്ച ദിട്ഠി ച സച്ചപടിവേധസ്സ ആദി. സോ ച ആദിമഗ്ഗക്ഖണേ വിസുജ്ഝതി. തസ്മാ ‘‘പടിവേധാദിവിസോധനായാ’’തി വുത്തം. ചിത്തസ്സ അധിട്ഠാനായാതി സമ്പയുത്തചിത്തസ്സ സകകിച്ചേ പതിട്ഠാനായ. ചിത്തസ്സ വോദാനായാതി ചിത്തസ്സ പരിസുദ്ധഭാവായ. വിസേസാധിഗമായാതി ലോകിയതോ വിസേസപടിലാഭായ. ഉത്തരി പടിവേധായാതി ലോകിയതോ ഉത്തരി പടിവിജ്ഝനത്ഥായ. സച്ചാഭിസമയായാതി ചതുന്നം സച്ചാനം ഏകാഭിസമയായ കിച്ചനിപ്ഫത്തിവസേന ഏകപടിവേധായ. നിരോധേ പതിട്ഠാപനായാതി ചിത്തസ്സ വാ പുഗ്ഗലസ്സ വാ നിബ്ബാനേ പതിട്ഠാപനത്ഥായ. സകദാഗാമിമഗ്ഗക്ഖണാദീസു അട്ഠ മഗ്ഗങ്ഗാനി ഏകതോ കത്വാ തംതംമഗ്ഗവജ്ഝകിലേസപ്പഹാനം വുത്തം. ഏവം വചനേ കാരണം ഹേട്ഠാ വുത്തമേവ. യസ്മാ ഉപരൂപരിമഗ്ഗേനാപി സുട്ഠു ആദിവിസോധനാ സുട്ഠു ചിത്തവോദാനഞ്ച ഹോതി, തസ്മാ താനിപി പദാനി വുത്താനി.

    237. Idāni tesaṃ tiṇṇaṃ vipallāsānaṃ pahānakaraṃ ariyamaggaṃ dassentena kathitāya maggakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha maggoti kenaṭṭhena maggoti yo buddhasāsane maggoti vuccati, so kenaṭṭhena maggo nāma hotīti attho. Micchādiṭṭhiyā pahānāyātiādīsu dasasu pariyāyesu paṭhamo paṭhamo tassa tassa maggaṅgassa ujuvipaccanīkavasena vutto. Maggo ceva hetu cāti tassa tassa kiccassa karaṇāya paṭipadaṭṭhena maggo, sampāpakaṭṭhena hetu. Tena maggassa paṭipadaṭṭho sampāpakaṭṭho ca vutto hoti. ‘‘Ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.5, 48) hi paṭipadā maggo, ‘‘maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho’’tiādīsu (paṭi. ma. 2.8) sampāpako hetu. Evaṃ dvīhi dvīhi padehi ‘‘maggoti kenaṭṭhena maggo’’ti pucchāya vissajjanaṃ kataṃ hoti. Sahajātānaṃ dhammānaṃ upatthambhanāyāti attanā sahajātānaṃ arūpadhammānaṃ sahajātaaññamaññanissayādibhāvena upatthambhanabhāvāya. Kilesānaṃ pariyādānāyāti taṃtaṃmaggavajjhānaṃ vuttāvasesakilesānaṃ khepanāya. Paṭivedhādivisodhanāyāti ettha yasmā ‘‘ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ, sīlañca suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369, 381) vacanato sīlañca diṭṭhi ca saccapaṭivedhassa ādi. So ca ādimaggakkhaṇe visujjhati. Tasmā ‘‘paṭivedhādivisodhanāyā’’ti vuttaṃ. Cittassa adhiṭṭhānāyāti sampayuttacittassa sakakicce patiṭṭhānāya. Cittassa vodānāyāti cittassa parisuddhabhāvāya. Visesādhigamāyāti lokiyato visesapaṭilābhāya. Uttari paṭivedhāyāti lokiyato uttari paṭivijjhanatthāya. Saccābhisamayāyāti catunnaṃ saccānaṃ ekābhisamayāya kiccanipphattivasena ekapaṭivedhāya. Nirodhe patiṭṭhāpanāyāti cittassa vā puggalassa vā nibbāne patiṭṭhāpanatthāya. Sakadāgāmimaggakkhaṇādīsu aṭṭha maggaṅgāni ekato katvā taṃtaṃmaggavajjhakilesappahānaṃ vuttaṃ. Evaṃ vacane kāraṇaṃ heṭṭhā vuttameva. Yasmā uparūparimaggenāpi suṭṭhu ādivisodhanā suṭṭhu cittavodānañca hoti, tasmā tānipi padāni vuttāni.

    ദസ്സനമഗ്ഗോതിആദീഹി യാവ പരിയോസാനാ തസ്സ ധമ്മസ്സ ലക്ഖണവസേന മഗ്ഗട്ഠോ വുത്തോ. താനി സബ്ബാനിപി പദാനി അഭിഞ്ഞേയ്യനിദ്ദേസേ വുത്തത്ഥാനേവ. ഏവമേത്ഥ യഥാസമ്ഭവം ലോകിയലോകുത്തരോ മഗ്ഗോ നിദ്ദിട്ഠോ. ഹേതുട്ഠേന മഗ്ഗോതി ച അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ നിദ്ദിട്ഠോ. നിപ്പരിയായമഗ്ഗത്താ ചസ്സ പുന ‘‘മഗ്ഗോ’’തി ന വുത്തം. ആധിപതേയ്യട്ഠേന ഇന്ദ്രിയാതി ആദീനി ച ഇന്ദ്രിയാദീനം അത്ഥവസേന വുത്താനി, ന മഗ്ഗട്ഠവസേന. സച്ചാനീതി ചേത്ഥ സച്ചഞാണാനി. സബ്ബേപി തേ ധമ്മാ നിബ്ബാനസ്സ പടിപദട്ഠേന മഗ്ഗോ. അന്തേ വുത്തം നിബ്ബാനം പന സംസാരദുക്ഖാഭിഭൂതേഹി ദുക്ഖനിസ്സരണത്ഥികേഹി സപ്പുരിസേഹി മഗ്ഗീയതി ഗവേസീയതീതി മഗ്ഗോതി വുത്തന്തി വേദിതബ്ബന്തി.

    Dassanamaggotiādīhi yāva pariyosānā tassa dhammassa lakkhaṇavasena maggaṭṭho vutto. Tāni sabbānipi padāni abhiññeyyaniddese vuttatthāneva. Evamettha yathāsambhavaṃ lokiyalokuttaro maggo niddiṭṭho. Hetuṭṭhena maggoti ca aṭṭhaṅgiko maggo niddiṭṭho. Nippariyāyamaggattā cassa puna ‘‘maggo’’ti na vuttaṃ. Ādhipateyyaṭṭhena indriyāti ādīni ca indriyādīnaṃ atthavasena vuttāni, na maggaṭṭhavasena. Saccānīti cettha saccañāṇāni. Sabbepi te dhammā nibbānassa paṭipadaṭṭhena maggo. Ante vuttaṃ nibbānaṃ pana saṃsāradukkhābhibhūtehi dukkhanissaraṇatthikehi sappurisehi maggīyati gavesīyatīti maggoti vuttanti veditabbanti.

    മഗ്ഗകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Maggakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ൯. മഗ്ഗകഥാ • 9. Maggakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact