| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
ಮಗ್ಗಙ್ಗನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
Maggaṅganiddesavaṇṇanā
೨೪. ಸುತ್ತನ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನೇಸು ಲೋಕಿಯವಿರತಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೇ ಚ ಯಥಾಯೋಗಂ ಸಮ್ಪಯೋಗತೋ ಚ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಚ ವತ್ತಮಾನಾಯ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣತೋ ಏಕೀಭೂತಾಯ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ। ವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಿವೇಕೋತಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ ದೂರೀಕರಣವಸೇನ ವಿವೇಕೋ। ಕೇಸಂ? ನೀವರಣಾನಂ। ತಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಭಾವಯತೋತಿಆದಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ ಪಠಮಜ್ಝಾನಮೇವ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತೇ ಸೇಸಜ್ಝಾನಾನಿಪಿ ವುತ್ತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ। ಝಾನೇಸುಪಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿವೇಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತದಙ್ಗವಿವೇಕೋತಿ ತೇನ ತೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಙ್ಗೇನ ವಿವೇಕೋ। ದಿಟ್ಠಿಗತಾನನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿವೇಕಸ್ಸ ದುಕ್ಕರತ್ತಾ ಪಧಾನತ್ತಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿವಿವೇಕೋವ ವುತ್ತೋ। ತಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತೇ ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾದಿವಿವೇಕೋಪಿ ವುತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಂ ಸಮಾಧಿನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಸಮಾಧಿಂ। ಸಮುಚ್ಛೇದವಿವೇಕೋತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಮುಚ್ಛೇದೇನ ವಿವೇಕೋ। ಲೋಕುತ್ತರಂ ಖಯಗಾಮಿಮಗ್ಗನ್ತಿ ಖಯಸಙ್ಖಾತನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಂ। ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಿವೇಕೋತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ವಿವೇಕೋ। ನಿಸ್ಸರಣವಿವೇಕೋತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖತನಿಸ್ಸರಣಭೂತೋ ಸಙ್ಖಾರವಿವೇಕೋ। ಛನ್ದಜಾತೋ ಹೋತೀತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಜಾತಧಮ್ಮಛನ್ದೋ ಹೋತಿ। ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತೋತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇಯೇವ ಸದ್ಧಾಯ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಚಿತ್ತಞ್ಚಸ್ಸ ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇಯೇವ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ಅಸ್ಸ ಯೋಗಿಸ್ಸ ಸುಅಧಿಟ್ಠಿತಂ ಸುಟ್ಠು ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಛನ್ದೋ ಸದ್ಧಾ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನವಿವೇಕಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಯಾ ನಾಮ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಚಿತ್ತಞ್ಚಸ್ಸ ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಸಮಾಧಿ ವುತ್ತೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ವಿರಾಗಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
24. Suttantaniddese sammādiṭṭhiyāti sāmivacanaṃ. Jhānavipassanāmaggaphalanibbānesu lokiyaviratisampayuttacitte ca yathāyogaṃ sampayogato ca ārammaṇato ca vattamānāya sammādiṭṭhiyā sāmaññalakkhaṇato ekībhūtāya sammādiṭṭhiyā. Vikkhambhanavivekoti vikkhambhanavasena dūrīkaraṇavasena viveko. Kesaṃ? Nīvaraṇānaṃ. Tassa paṭhamaṃ jhānaṃ bhāvayatotiādi vikkhambhanavasena paṭhamajjhānameva vuttaṃ. Tasmiṃ vutte sesajjhānānipi vuttāneva honti. Jhānesupi sammādiṭṭhiyā vijjamānattā sammādiṭṭhiyā viveko nāma hoti. Tadaṅgavivekoti tena tena vipassanāñāṇaṅgena viveko. Diṭṭhigatānanti diṭṭhivivekassa dukkarattā padhānattā ca diṭṭhivivekova vutto. Tasmiṃ vutte niccasaññādivivekopi vuttova hoti. Nibbedhabhāgiyaṃ samādhinti vipassanāsampayuttasamādhiṃ. Samucchedavivekoti kilesānaṃ samucchedena viveko. Lokuttaraṃ khayagāmimagganti khayasaṅkhātanibbānagāmilokuttaramaggaṃ. Paṭippassaddhivivekoti kilesānaṃ paṭippassaddhiyā viveko. Nissaraṇavivekoti sabbasaṅkhatanissaraṇabhūto saṅkhāraviveko. Chandajāto hotīti pubbabhāge jātadhammachando hoti. Saddhādhimuttoti pubbabhāgeyeva saddhāya adhimutto hoti. Cittañcassa svādhiṭṭhitanti pubbabhāgeyeva cittañca assa yogissa suadhiṭṭhitaṃ suṭṭhu patiṭṭhitaṃ hoti. Iti chando saddhā cittanti ime tayo dhammā pubbabhāge uppannavivekānaṃ upanissayattā nissayā nāma. Keci pana ‘‘cittañcassa svādhiṭṭhitanti samādhi vutto’’ti vadanti. Virāgādīsupi eseva nayo.
ನಿರೋಧವಾರೇ ಪನ ನಿರೋಧಸದ್ದತೋ ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಅಮತಾ ಧಾತೂತಿ ವುತ್ತಂ, ಸೇಸೇಸು ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ। ದ್ವಾದಸ ನಿಸ್ಸಯಾತಿ ಛನ್ದಸದ್ಧಾಚಿತ್ತಾನಿಯೇವ ವಿವೇಕಾದೀಸು ಚತೂಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ತಯೋ ತಯೋ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾದಸ ನಿಸ್ಸಯಾ ಹೋನ್ತಿ।
Nirodhavāre pana nirodhasaddato aññaṃ pariyāyavacanaṃ dassentena amatā dhātūti vuttaṃ, sesesu nirodho nibbānanti ubhayatthāpi nibbānameva. Dvādasa nissayāti chandasaddhācittāniyeva vivekādīsu catūsu ekekasmiṃ tayo tayo katvā dvādasa nissayā honti.
೨೫. ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪವಾಯಾಮಸತಿಸಮಾಧೀನಮ್ಪಿ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಅತ್ಥಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಮ್ಮಾವಾಚಾಕಮ್ಮನ್ತಾ ಜೀವಾನಂ ಪನ ಝಾನಕ್ಖಣೇ ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇ ಚ ಅಭಾವಾ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪರಭಾಗವಸೇನ ವತ್ತಮಾನಾ ವಿರತಿಯೋ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾ ಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಾ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ನೀವರಣಾನಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಞ್ಚ ವಿವೇಕವಿರಾಗನಿರೋಧಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ ತಥಾ ಪವತ್ತಮಾನಾನಂ ವಿರತೀನಂ ವಿವೇಕಾದಯೋ ನಾಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತೇ ‘‘ತತೋ, ತ್ವಂ ಭಿಕ್ಖು, ಇಮಂ ಸಮಾಧಿಂ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಪ್ಪೀತಿಕಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಾತಸಹಗತಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಮ್ಪಿ ಭಾವೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೬೩) ಮೇತ್ತಾದಯೋ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾದಯೋ ಚ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಮೂಲಸಮಾಧಿವಸೇನ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಿಕಾ ವಿಯ ವುತ್ತಾ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪರಭಾಗವಸೇನ ವಿರತಿಯೋ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಮತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನ ಭಗವಾ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ। ಗಮ್ಭೀರಞ್ಹಿ ಬುದ್ಧವಚನಂ, ಆಚರಿಯೇ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
25. Sammāsaṅkappavāyāmasatisamādhīnampi imināva nayena atthayojanā veditabbā. Sammāvācākammantā jīvānaṃ pana jhānakkhaṇe vipassanākkhaṇe ca abhāvā jhānavipassanānaṃ pubbabhāgaparabhāgavasena vattamānā viratiyo jhānavipassanā sannissitā katvā vuttāti veditabbaṃ. Nīvaraṇānaṃ diṭṭhigatānañca vivekavirāganirodhapaṭinissaggā tathā pavattamānānaṃ viratīnaṃ vivekādayo nāmāti veditabbaṃ. Yathā aṭṭhakanipāte ‘‘tato, tvaṃ bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkaṃ savicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaṃ avicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsī’’ti (a. ni. 8.63) mettādayo kāyānupassanādayo ca niyakajjhattamūlasamādhivasena catukkapañcakajjhānikā viya vuttā, evamidhāpi pubbabhāgaparabhāgavasena viratiyo vuttāti veditabbaṃ. Byañjanacchāyamattaṃ gahetvā na bhagavā abbhācikkhitabbo. Gambhīrañhi buddhavacanaṃ, ācariye payirupāsitvā adhippāyato gahetabbaṃ.
೨೬-೨೭. ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಬಲಇನ್ದ್ರಿಯವಾರೇಸುಪಿ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।
26-27. Bojjhaṅgabalaindriyavāresupi imināva nayena attho veditabboti.
ವಿವೇಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vivekakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧. ಮಗ್ಗಙ್ಗನಿದ್ದೇಸೋ • 1. Maggaṅganiddeso
