| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိဘင္ဂပာဠိ • Vibhaṅgapāḷi |
၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော
11. Maggaṅgavibhaṅgo
၁. သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
1. Suttantabhājanīyaṃ
၄၈၆. အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
486. Ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၈၇. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယ ဉာဏံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
487. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammādiṭṭhi’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင္ကပ္ပော? နေက္ခမ္မသင္ကပ္ပော, အဗ္ယာပာဒသင္ကပ္ပော, အဝိဟိံသာသင္ကပ္ပော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင္ကပ္ပော’’။
Tattha katamo sammāsaṅkappo? Nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsaṅkappo’’.
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝာစာ? မုသာဝာဒာ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပာ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝာစာ’’။
Tattha katamā sammāvācā? Musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī – ayaṃ vuccati ‘‘sammāvācā’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
Tattha katamo sammākammanto? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī – ayaṃ vuccati ‘‘sammākammanto’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝော? ဣဓ အရိယသာဝကော မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝော’’။
Tattha katamo sammāājīvo? Idha ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappeti – ayaṃ vuccati ‘‘sammāājīvo’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝာယာမော? ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပာဒာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝာယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝာယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ ပဒဟတိ, အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပာဒာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝာယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယ္ယောဘာဝာယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပာရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝာယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ ပဒဟတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝာယာမော’’။
Tattha katamo sammāvāyāmo? Idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati – ayaṃ vuccati ‘‘sammāvāyāmo’’.
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ, ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ, စိတ္တေ စိတ္တာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
Tattha katamā sammāsati? Idha bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, citte cittānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsati’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ; သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။
Tattha katamo sammāsamādhi? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsamādhi’’.
၄၈၈. အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
488. Ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၈၉. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိသ္သိတံ ဝိရာဂနိသ္သိတံ နိရောဓနိသ္သိတံ ဝောသ္သဂ္ဂပရိဏာမိံ, သမ္မာသင္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာဝာစံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာဝာယာမံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိသ္သိတံ ဝိရာဂနိသ္သိတံ နိရောဓနိသ္သိတံ ဝောသ္သဂ္ဂပရိဏာမိံ။
489. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Idha bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ, sammāsaṅkappaṃ bhāveti…pe… sammāvācaṃ bhāveti…pe… sammākammantaṃ bhāveti…pe… sammāājīvaṃ bhāveti…pe… sammāvāyāmaṃ bhāveti…pe… sammāsatiṃ bhāveti…pe… sammāsamādhiṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
Suttantabhājanīyaṃ.
၂. အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
2. Abhidhammabhājanīyaṃ
၄၉၀. အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
490. Aṭṭhaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၉၁. တတ္ထ ကတမော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
491. Tattha katamo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye aṭṭhaṅgiko maggo hoti – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
၄၉၂. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
492. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammādiṭṭhi’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင္ကပ္ပော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော သင္ကပ္ပော အပ္ပနာ ဗ္ယပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ သမ္မာသင္ကပ္ပော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင္ကပ္ပော’’။
Tattha katamo sammāsaṅkappo? Yo takko vitakko saṅkappo appanā byappanā cetaso abhiniropanā sammāsaṅkappo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsaṅkappo’’.
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝာစာ? ယာ စတူဟိ ဝစီဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာဝာစာ မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝာစာ’’။
Tattha katamā sammāvācā? Yā catūhi vacīduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī akiriyā akaraṇaṃ anajjhāpatti velāanatikkamo setughāto sammāvācā maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāvācā’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ယာ တီဟိ ကာယဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာကမ္မန္တော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
Tattha katamo sammākammanto? Yā tīhi kāyaduccaritehi ārati virati paṭivirati veramaṇī akiriyā akaraṇaṃ anajjhāpatti velāanatikkamo setughāto sammākammanto maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammākammanto’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝော? ယာ မိစ္ဆာအာဇီဝာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာအာဇီဝော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝော’’။
Tattha katamo sammāājīvo? Yā micchāājīvā ārati virati paṭivirati veramaṇī akiriyā akaraṇaṃ anajjhāpatti velāanatikkamo setughāto sammāājīvo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāājīvo’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝာယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော။ပေ.။ သမ္မာဝာယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝာယာမော’’။
Tattha katamo sammāvāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāvāyāmo’’.
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုသ္သတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
Tattha katamā sammāsati? Yā sati anussati…pe… sammāsati satisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsati’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တသ္သ ဌိတိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ အဋ္ဌင္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
Tattha katamo sammāsamādhi? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsamādhi’’. Ayaṃ vuccati ‘‘aṭṭhaṅgiko maggo’’. Avasesā dhammā aṭṭhaṅgikena maggena sampayuttā.
၄၉၃. ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
493. Pañcaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၉၄. တတ္ထ ကတမော ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
494. Tattha katamo pañcaṅgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye pañcaṅgiko maggo hoti – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၉၅. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
495. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammādiṭṭhi’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင္ကပ္ပော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော။ပေ.။ သမ္မာသင္ကပ္ပော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင္ကပ္ပော’’။
Tattha katamo sammāsaṅkappo? Yo takko vitakko…pe… sammāsaṅkappo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsaṅkappo’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝာယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော။ပေ.။ သမ္မာဝာယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝာယာမော’’။
Tattha katamo sammāvāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāvāyāmo’’.
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုသ္သတိ။ပေ.။ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
Tattha katamā sammāsati? Yā sati anussati…pe… sammāsati satisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsati’’.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တသ္သ ဌိတိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဉ္စင္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
Tattha katamo sammāsamādhi? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsamādhi’’. Ayaṃ vuccati ‘‘pañcaṅgiko maggo’’. Avasesā dhammā pañcaṅgikena maggena sampayuttā.
၄၉၆. ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
496. Pañcaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၄၉၇. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသင္ကပ္ပေန သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဝာယာမေန သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသတိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
497. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yā tasmiṃ samaye paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammādiṭṭhi’’. Avasesā dhammā sammādiṭṭhiyā sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāsaṅkappena sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāvāyāmena sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāsatiyā sampayuttā.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တသ္သ ဌိတိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တာ။
Tattha katamo sammāsamādhi? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsamādhi’’. Avasesā dhammā sammāsamādhinā sampayuttā.
၄၉၈. အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
498. Aṭṭhaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
၄၉၉. တတ္ထ ကတမော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖသ္သော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပော ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တသ္သေဝ လောကုတ္တရသ္သ ကုသလသ္သ ဈာနသ္သ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပာကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ အဋ္ဌင္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
499. Tattha katamo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, tasmiṃ samaye aṭṭhaṅgiko maggo hoti – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi. Ayaṃ vuccati ‘‘aṭṭhaṅgiko maggo’’. Avasesā dhammā aṭṭhaṅgikena maggena sampayuttā.
၅၀၀. ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
500. Pañcaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၅၀၁. တတ္ထ ကတမော ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖသ္သော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပော ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တသ္သေဝ လောကုတ္တရသ္သ ကုသလသ္သ ဈာနသ္သ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပာကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဉ္စင္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
501. Tattha katamo pañcaṅgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, tasmiṃ samaye pañcaṅgiko maggo hoti – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. Ayaṃ vuccati ‘‘pañcaṅgiko maggo’’. Avasesā dhammā pañcaṅgikena maggena sampayuttā.
၅၀၂. ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
502. Pañcaṅgiko maggo – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၅၀၃. တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖသ္သော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပော ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တသ္သေဝ လောကုတ္တရသ္သ ကုသလသ္သ ဈာနသ္သ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပာကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပညာ ပဇာနနာ။ပေ.။ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသင္ကပ္ပေန သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဝာယာမေန သမ္ပယုတ္တာ။ပေ.။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသတိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
503. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, yā tasmiṃ samaye paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi dhammavicayasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammādiṭṭhi’’. Avasesā dhammā sammādiṭṭhiyā sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāsaṅkappena sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāvāyāmena sampayuttā…pe… avasesā dhammā sammāsatiyā sampayuttā.
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယ္ယာနိကံ အပစယဂာမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖသ္သော ဟောတိ။ပေ.။ အဝိက္ခေပော ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တသ္သေဝ လောကုတ္တရသ္သ ကုသလသ္သ ဈာနသ္သ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပာကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ပေ.။ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တသ္သ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတိ အဝိသာဟာရော အဝိက္ခေပော အဝိသာဟဋမာနသတာ သမထော သမာဓိန္ဒ္ရိယံ သမာဓိဗလံ သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော မဂ္ဂင္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တာ။
Tattha katamo sammāsamādhi? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Tasseva lokuttarassa kusalassa jhānassa katattā bhāvitattā vipākaṃ vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ suññataṃ, yā tasmiṃ samaye cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro avikkhepo avisāhaṭamānasatā samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi samādhisambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘sammāsamādhi’’. Avasesā dhammā sammāsamādhinā sampayuttā.
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
Abhidhammabhājanīyaṃ.
၃. ပဉ္ဟာပုစ္ဆကံ
3. Pañhāpucchakaṃ
၅၀၄. အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင္ကပ္ပော, သမ္မာဝာစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝော, သမ္မာဝာယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
504. Ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.
၅၀၅. အဋ္ဌန္နံ မဂ္ဂင္ဂာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗ္ယာကတာ။ပေ.။ ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
505. Aṭṭhannaṃ maggaṅgānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?
၁. တိကံ
1. Tikaṃ
၅၀၆. သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗ္ယာကတာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော သုခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော; သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သုခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ , သိယာ အဒုက္ခမသုခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ သိယာ ဝိပာကာ, သိယာ ဝိပာကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပာဒိန္နအနုပာဒာနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော; သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော ပီတိသဟဂတော, သုခသဟဂတော, န ဥပေက္ခာသဟဂတော; သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒသ္သနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒသ္သနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အပစယဂာမိနော, သိယာ နေဝာစယဂာမိနာပစယဂာမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ န မဂ္ဂာရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂာဓိပတိနော; သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂာဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပာဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာ။ ဗဟိဒ္ဓာရမ္မဏာ။ အနိဒသ္သနအပ္ပဋိဃာ။
506. Siyā kusalā, siyā abyākatā. Sammāsaṅkappo sukhāya vedanāya sampayutto; satta maggaṅgā siyā sukhāya vedanāya sampayuttā , siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Siyā vipākā, siyā vipākadhammadhammā. Anupādinnaanupādāniyā. Asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Sammāsaṅkappo avitakkavicāramatto; satta maggaṅgā siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā. Sammāsaṅkappo pītisahagato, sukhasahagato, na upekkhāsahagato; satta maggaṅgā siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Siyā apacayagāmino, siyā nevācayagāmināpacayagāmino. Siyā sekkhā, siyā asekkhā. Appamāṇā. Appamāṇārammaṇā. Paṇītā. Siyā sammattaniyatā, siyā aniyatā. Na maggārammaṇā, siyā maggahetukā, siyā maggādhipatino; siyā na vattabbā maggahetukātipi, maggādhipatinotipi. Siyā uppannā, siyā anuppannā, siyā uppādino. Siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Na vattabbā atītārammaṇātipi, anāgatārammaṇātipi, paccuppannārammaṇātipi. Siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā. Bahiddhārammaṇā. Anidassanaappaṭighā.
၂. ဒုကံ
2. Dukaṃ
၅၀၇. သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ န ဟေတူ။ သဟေတုကာ။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စ, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ န ဟေတူ သဟေတုကာ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ န ဝတ္တဗ္ဗာ န ဟေတု သဟေတုကာတိပိ, န ဟေတု အဟေတုကာတိပိ။
507. Sammādiṭṭhi hetu, satta maggaṅgā na hetū. Sahetukā. Hetusampayuttā. Sammādiṭṭhi hetu ceva sahetukā ca, satta maggaṅgā na vattabbā hetū ceva sahetukā cāti, sahetukā ceva na ca hetū. Sammādiṭṭhi hetu ceva hetusampayuttā ca, satta maggaṅgā na vattabbā hetū ceva hetusampayuttā cāti, hetusampayuttā ceva na ca hetū. Satta maggaṅgā na hetū sahetukā, sammādiṭṭhi na vattabbā na hetu sahetukātipi, na hetu ahetukātipi.
သပ္ပစ္စယာ ။ သင္ခတာ။ အနိဒသ္သနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပာ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယ္ယာ, ကေနစိ န ဝိညေယ္ယာ။
Sappaccayā . Saṅkhatā. Anidassanā. Appaṭighā. Arūpā. Lokuttarā. Kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā.
နော အာသဝာ။ အနာသဝာ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝာ စေဝ သာသဝာ စာတိပိ, သာသဝာ စေဝ နော စ အာသဝာတိပိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝာ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝာတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝာ။
No āsavā. Anāsavā. Āsavavippayuttā. Na vattabbā āsavā ceva sāsavā cātipi, sāsavā ceva no ca āsavātipi. Na vattabbā āsavā ceva āsavasampayuttā cātipi, āsavasampayuttā ceva no ca āsavātipi. Āsavavippayuttā. Anāsavā.
နော သံယောဇနာ။ပေ.။ နော ဂန္ထာ။ပေ.။ နော ဩဃာ။ပေ.။ နော ယောဂာ။ပေ.။ နော နီဝရဏာ။ပေ.။ နော ပရာမာသာ။ပေ.။ သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ။ စေတသိကာ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသဟဘုနော။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဗာဟိရာ။ နော ဥပာဒာ။ အနုပာဒိန္နာ။
No saṃyojanā…pe… no ganthā…pe… no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā…pe… no parāmāsā…pe… sārammaṇā. No cittā. Cetasikā. Cittasampayuttā. Cittasaṃsaṭṭhā. Cittasamuṭṭhānā. Cittasahabhuno. Cittānuparivattino. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino. Bāhirā. No upādā. Anupādinnā.
နော ဥပာဒာနာ။ပေ.။ နော ကိလေသာ။ပေ.။ န ဒသ္သနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒသ္သနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော အဝိတက္ကော, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော သဝိစာရော, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော သပ္ပီတိကော , သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော ပီတိသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော သုခသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သမ္မာသင္ကပ္ပော န ဥပေက္ခာသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင္ဂာ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပာဝစရာ။ န အရူပာဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ သိယာ နိယ္ယာနိကာ, သိယာ အနိယ္ယာနိကာ။ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
No upādānā…pe… no kilesā…pe… na dassanena pahātabbā. Na bhāvanāya pahātabbā. Na dassanena pahātabbahetukā. Na bhāvanāya pahātabbahetukā. Sammāsaṅkappo avitakko, satta maggaṅgā siyā savitakkā, siyā avitakkā. Sammāsaṅkappo savicāro, satta maggaṅgā siyā savicārā, siyā avicārā. Sammāsaṅkappo sappītiko , satta maggaṅgā siyā sappītikā, siyā appītikā. Sammāsaṅkappo pītisahagato, satta maggaṅgā siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Sammāsaṅkappo sukhasahagato, satta maggaṅgā siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Sammāsaṅkappo na upekkhāsahagato, satta maggaṅgā siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā. Na kāmāvacarā. Na rūpāvacarā. Na arūpāvacarā. Apariyāpannā. Siyā niyyānikā, siyā aniyyānikā. Siyā niyatā, siyā aniyatā. Anuttarā. Araṇāti.
ပဉ္ဟာပုစ္ဆကံ။
Pañhāpucchakaṃ.
မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော နိဋ္ဌိတော။
Maggaṅgavibhaṅgo niṭṭhito.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / အဘိဓမ္မပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
၁. သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
၂. အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
၃. ပဉ္ဟာပုစ္ဆကဝဏ္ဏနာ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-မူလဋီကာ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-အနုဋီကာ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
