Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိဘင္ဂ-မူလဋီကာ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော
11. Maggaṅgavibhaṅgo
၂. အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
၄၉၀. အဘိဓမ္မေ လောကုတ္တရစိတ္တဘာဇနီယေပိ ‘‘တသ္မိံ ခော ပန သမယေ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဟောန္တိ။ပေ.။ အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဟောတီ’’တိ (ဓ. သ. ၃၃၇) ဝုတ္တတ္တာ ဣဓာပိ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ အဘိဓမ္မာနုရူပံ ဒေသနံ ကရောန္တော ‘‘အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော’’တိ အရိယောပပဒတံ န ကရောတိ။
490. Abhidhamme lokuttaracittabhājanīyepi ‘‘tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti…pe… aṭṭhaṅgiko maggo hotī’’ti (dha. sa. 337) vuttattā idhāpi abhidhammabhājanīye abhidhammānurūpaṃ desanaṃ karonto ‘‘aṭṭhaṅgiko maggo’’ti ariyopapadataṃ na karoti.
၄၉၃. တသ္မိံ သမယေတိ လောကိယကာလေန ဧတေသံ အတိရေကကိစ္စံ ဒသ္သေတိ။ ဝိရတိဥပ္ပာဒနေန မိစ္ဆာဝာစာဒီနိ ပုဂ္ဂလံ ပဇဟာပေန္တီတိ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒီနိ ပဉ္စ ‘‘ကာရာပကင္ဂာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ သမ္မာဝာစာဒိကိရိယာ ဟိ ဝိရတိ, တဉ္စ ဧတာနိ ကာရာပေန္တီတိ။ ဝိရတိဝသေနာတိ ဝိရမဏကိရိယာဝသေန, န ကာရာပကဘာဝေန ကတ္တုဘာဝေန စာတိ အတ္ထော။ ဣမံ။ပေ.။ ကိစ္စာတိရေကတံ ဒသ္သေတုန္တိ လောကုတ္တရက္ခဏေပိ ဣမာနေဝ ပဉ္စ သမ္မာဝာစာဒိတ္တယသ္သ ဧကက္ခဏေ ကာရာပကာနီတိ ဒသ္သေတုန္တိ အတ္ထော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌာဒိကာ ဒသ, တပ္ပစ္စယာ အကုသလာ စ ဒသာတိ ဝီသတိ အကုသလပက္ခိယာ, သမ္မာဒိဋ္ဌာဒိကာ ဒသ, တပ္ပစ္စယာ စ ကုသလာ ဒသာတိ ဝီသတိ ကုသလပက္ခိယာ စ မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တေ (မ. နိ. ၃.၁၃၆) ဝုတ္တာတိ တသ္သ ဧတံ နာမံ။
493. Tasmiṃ samayeti lokiyakālena etesaṃ atirekakiccaṃ dasseti. Viratiuppādanena micchāvācādīni puggalaṃ pajahāpentīti sammādiṭṭhādīni pañca ‘‘kārāpakaṅgānī’’ti vuttāni. Sammāvācādikiriyā hi virati, tañca etāni kārāpentīti. Virativasenāti viramaṇakiriyāvasena, na kārāpakabhāvena kattubhāvena cāti attho. Imaṃ…pe… kiccātirekataṃ dassetunti lokuttarakkhaṇepi imāneva pañca sammāvācādittayassa ekakkhaṇe kārāpakānīti dassetunti attho. Micchādiṭṭhādikā dasa, tappaccayā akusalā ca dasāti vīsati akusalapakkhiyā, sammādiṭṭhādikā dasa, tappaccayā ca kusalā dasāti vīsati kusalapakkhiyā ca mahācattārīsakasutte (ma. ni. 3.136) vuttāti tassa etaṃ nāmaṃ.
ပုညဘာဂိယာတိ ပုညကောဋ္ဌာသေ ဘဝာ, ပုညာဘိသင္ခာရေကဒေသဘူတာတိ အတ္ထော။ ခန္ဓောပဓိံ ဝိပစ္စတိ, တတ္ထ ဝာ ဝိပစ္စတီတိ ဥပဓိဝေပက္ကာ။
Puññabhāgiyāti puññakoṭṭhāse bhavā, puññābhisaṅkhārekadesabhūtāti attho. Khandhopadhiṃ vipaccati, tattha vā vipaccatīti upadhivepakkā.
ပဉ္စင္ဂိကမဂ္ဂံ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ တတ္ထ ဧကေကံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တသ္သ တသ္သေဝ သမယဝဝတ္ထာနံ ကတ္ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇနံ ‘‘ပာဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ပာဋိယေက္ကံ ဝိသ္သဇ္ဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သဟ ပန ပုစ္ဆိတ္ဝာ ပဉ္စန္နမ္ပိ သမယဝဝတ္ထာနံ ကတ္ဝာ ဝိသ္သဇ္ဇနေ ‘‘တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ပညာ’’တိအာဒိကော ပဋိနိဒ္ဒေသော ဧကတော ဝိသ္သဇ္ဇနပဋိနိဒ္ဒေသတ္တာ န ပာဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနံ နာမ ဟောတီတိ။ တတ္ထ ပဉ္စင္ဂိကဝာရေ ဧဝ ပာဋိယေက္ကံ ပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနံ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒီသု ကာရာပကင္ဂေသု ဧကေကမုခာယ ဘာဝနာယ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝာစာဒီနိ ဟိ ပုဗ္ဗသုဒ္ဓိယာ သိဇ္ဈန္တိ, န မဂ္ဂသ္သ ဥပစာရေနာတိ။
Pañcaṅgikamaggaṃ uddisitvā tattha ekekaṃ pucchitvā tassa tasseva samayavavatthānaṃ katvā vissajjanaṃ ‘‘pāṭiyekkaṃ pucchitvā pāṭiyekkaṃ vissajjana’’nti vuttaṃ. Saha pana pucchitvā pañcannampi samayavavatthānaṃ katvā vissajjane ‘‘tattha katamā sammādiṭṭhiyā paññā’’tiādiko paṭiniddeso ekato vissajjanapaṭiniddesattā na pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ nāma hotīti. Tattha pañcaṅgikavāre eva pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ sammādiṭṭhādīsu kārāpakaṅgesu ekekamukhāya bhāvanāya magguppattiṃ sandhāya katanti veditabbaṃ. Vācādīni hi pubbasuddhiyā sijjhanti, na maggassa upacārenāti.
အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Maggaṅgavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဝိဘင္ဂပာဠိ • Vibhaṅgapāḷi / ၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / အဘိဓမ္မပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / ၂. အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-အနုဋီကာ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ၁၁. မဂ္ဂင္ဂဝိဘင္ဂော • 11. Maggaṅgavibhaṅgo