| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā |
೧೧. ಮಗ್ಗಙ್ಗವಿಭಙ್ಗೋ
11. Maggaṅgavibhaṅgo
೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೪೯೦. ಅಭಿಧಮ್ಮೇತಿ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಹೇ। ಸೋ ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಾಭಿಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ನ ವಿಭಙ್ಗದೇಸನಾ ವಿಯ ಸುತ್ತನ್ತನಯವಿಮಿಸ್ಸಾ। ಅರಿಯೋಪಪದತಂ ನ ಕರೋತಿ ವಿನಾಪಿ ತೇನಸ್ಸ ಅರಿಯಭಾವಸಿದ್ಧಿತೋ। ತೇನಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಯಥಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ।
490. Abhidhammeti dhammasaṅgahe. So hi nibbattitābhidhammadesanā, na vibhaṅgadesanā viya suttantanayavimissā. Ariyopapadataṃ na karoti vināpi tenassa ariyabhāvasiddhito. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yathā hī’’tiādi.
೪೯೩. ‘‘ಲೋಕಿಯಕಾಲೇನಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಭಾವನಾನುಭಾವೇನ ಕಿಚ್ಚಾತಿರೇಕಸಿದ್ಧೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಏತೇಸನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದೀನಂ। ಅಪ್ಪಹಾನೇ, ಪಹಾನೇ ಚ ಆದೀನವಾನಿಸಂಸವಿಭಾವನಾದಿನಾ ವಿಸೇಸಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾದೀನಿ ಪಜಹಾಪೇನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾದಿತೋ ನಿವತ್ತಿ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದಿಕಿರಿಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದಿಕಿರಿಯಾ ಹಿ ವಿರತೀ’’ತಿ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ವಿಯ ನ ಕಾರಾಪಕಭಾವೇನ, ತಂಸಮಙ್ಗೀಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಯ ನ ಕತ್ತುಭಾವೇನ। ಲೋಕುತ್ತರಕ್ಖಣೇಪೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಲೋಕಿಯಕ್ಖಣೇಯೇವ, ಅಥ ಖೋ ಲೋಕುತ್ತರಕ್ಖಣೇಪಿ।
493. ‘‘Lokiyakālenā’’ti idaṃ pubbabhāgabhāvanānubhāvena kiccātirekasiddhīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Etesanti sammādiṭṭhiādīnaṃ. Appahāne, pahāne ca ādīnavānisaṃsavibhāvanādinā visesappaccayattā sammādiṭṭhiādīni micchāvācādīni pajahāpentīti vuttāni. Micchāvācādito nivatti sammāvācādikiriyāti vuttaṃ ‘‘sammāvācādikiriyā hi viratī’’ti. Sammādiṭṭhiādayo viya na kārāpakabhāvena, taṃsamaṅgīpuggalo viya na kattubhāvena. Lokuttarakkhaṇepīti na kevalaṃ lokiyakkhaṇeyeva, atha kho lokuttarakkhaṇepi.
ಖನ್ಧೋಪಧಿಂ ವಿಪಚ್ಚತೀತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿದಾಯಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ತತ್ಥ ವಿಪಚ್ಚತೀತಿ ಪವತ್ತಿವಿಪಾಕದಾಯಿಕಂ।
Khandhopadhiṃ vipaccatīti paṭisandhidāyikaṃ sandhāyāha. Tattha vipaccatīti pavattivipākadāyikaṃ.
ಏಕೇಕನ್ತಿ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಕೇಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ। ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಏಕೇಕಅಙ್ಗಸ್ಸೇವ, ನ ಅಙ್ಗಸಮುದಾಯಸ್ಸ। ಸಹ ಪನ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾತಿ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ। ಏಕತೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಪಟಿನಿದ್ದೇಸತ್ತಾತಿ ಯದಿಪಿ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ? ಯಾ ಪಞ್ಞಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ವಿಭ॰ ೪೯೫) ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಕತಂ, ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೪೯೪) ಪನ ಏಕತೋ ಕತಾಯ ಪುಚ್ಛಾಯ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಪಟಿನಿದ್ದೇಸಭಾವತೋ ನ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕವಾರೇ ಏವ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಕತಂ, ನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕವಾರೇತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ಏಕೇಕಮುಖಾಯಾತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಿಮುಖಾಯ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅರಿಯಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ ಸಉಪನಿಸಂ ಸಪರಿಕ್ಖಾರ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೨೮)। ಪುಬ್ಬಸುದ್ಧಿಯಾ ಸಿಜ್ಝನ್ತಿ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಆಜೀವೋ ಸುಪರಿಸುದ್ಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೪೩೧), ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದಿಮುಖಾ ಭಾವನಾ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ನ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಉಪಚಾರೇನಾ’’ತಿ।
Ekekanti ‘‘tattha katamā sammādiṭṭhī’’tiādinā ekekaṃ aṅgaṃ pucchitvā. Tassa tassevāti ekekaaṅgasseva, na aṅgasamudāyassa. Saha pana pucchitvāti ‘‘tattha katamo pañcaṅgiko maggo’’ti pucchitvā. Ekato vissajjanapaṭiniddesattāti yadipi ‘‘tattha katamā sammādiṭṭhi? Yā paññā’’tiādinā (vibha. 495) vissajjanaṃ kataṃ, ‘‘tattha katamo pañcaṅgiko maggo’’ti (vibha. 494) pana ekato katāya pucchāya vissajjanavasena paṭiniddesabhāvato na pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ nāma hoti. Kasmā panettha pañcaṅgikavāre eva pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ kataṃ, na aṭṭhaṅgikavāreti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tatthā’’tiādi. Ekekamukhāyāti sammādiṭṭhiādimukhāya. Tena vuttaṃ ‘‘ariyaṃ vo, bhikkhave, sammādiṭṭhiṃ desessāmi saupanisaṃ saparikkhāra’’ntiādi (saṃ. ni. 5.28). Pubbasuddhiyā sijjhanti. Tathā hi vuttaṃ ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.431), tasmā sammāvācādimukhā bhāvanā natthīti adhippāyo. Tenāha ‘‘na maggassa upacārenā’’ti.
ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಮಗ್ಗಙ್ಗವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Maggaṅgavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೧೧. ಮಗ್ಗಙ್ಗವಿಭಙ್ಗೋ • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / ೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೧೧. ಮಗ್ಗಙ್ಗವಿಭಙ್ಗೋ • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
