| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१८. मग्गपच्चयनिद्देसवण्णना
18. Maggapaccayaniddesavaṇṇanā
१८. मग्गपच्चयनिद्देसे मग्गङ्गानीति अहेतुकचित्तुप्पादवज्जेसु सेसचित्तेसु उप्पन्नानि पञ्ञा, वितक्को, सम्मावाचाकम्मन्ताजीवा, वीरियं, सति, समाधि, मिच्छादिट्ठि, मिच्छावाचाकम्मन्ताजीवाति इमानि द्वादसङ्गानि। मग्गस्स पन हेतुपच्छिमकत्ता अहेतुकचित्तेसु मग्गङ्गानि न उद्धटानि। तंसमुट्ठानानन्ति इधापि कटत्तारूपं सङ्गहितमेव। वुत्तञ्हेतं पञ्हावारे – ‘‘पटिसन्धिक्खणे विपाकाब्याकतानि मग्गङ्गानि सम्पयुत्तकानं खन्धानं कटत्ता च रूपानं मग्गपच्चयेन पच्चयो’’ति। अयं तावेत्थ पाळिवण्णना।
18. Maggapaccayaniddese maggaṅgānīti ahetukacittuppādavajjesu sesacittesu uppannāni paññā, vitakko, sammāvācākammantājīvā, vīriyaṃ, sati, samādhi, micchādiṭṭhi, micchāvācākammantājīvāti imāni dvādasaṅgāni. Maggassa pana hetupacchimakattā ahetukacittesu maggaṅgāni na uddhaṭāni. Taṃsamuṭṭhānānanti idhāpi kaṭattārūpaṃ saṅgahitameva. Vuttañhetaṃ pañhāvāre – ‘‘paṭisandhikkhaṇe vipākābyākatāni maggaṅgāni sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ maggapaccayena paccayo’’ti. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
अयं पन मग्गपच्चयो द्वादसन्नं मग्गङ्गानं वसेन ठितोपि जातिभेदतो कुसलादिवसेन चतुधा, कुसलादीनञ्च कामावचरादिभूमिभेदतो द्वादसधा भिज्जतीति एवमेत्थ नानप्पकारभेदतो विञ्ञातब्बो विनिच्छयो । एवं भिन्ने पनेत्थ चतुभूमकम्पि कुसलमग्गङ्गं पञ्चवोकारे सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव चित्तसमुट्ठानरूपस्स च, ठपेत्वा रूपावचरं अवसेसं आरुप्पे सम्पयुत्तधम्मानञ्ञेव मग्गपच्चयेन पच्चयोति सब्बं झानपच्चये विय वित्थारेतब्बन्ति एवमेत्थ पच्चयुप्पन्नतोपि विञ्ञातब्बो विनिच्छयोति।
Ayaṃ pana maggapaccayo dvādasannaṃ maggaṅgānaṃ vasena ṭhitopi jātibhedato kusalādivasena catudhā, kusalādīnañca kāmāvacarādibhūmibhedato dvādasadhā bhijjatīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo . Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalamaggaṅgaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, ṭhapetvā rūpāvacaraṃ avasesaṃ āruppe sampayuttadhammānaññeva maggapaccayena paccayoti sabbaṃ jhānapaccaye viya vitthāretabbanti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
मग्गपच्चयनिद्देसवण्णना।
Maggapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / (२) पच्चयनिद्देसो • (2) Paccayaniddeso
