Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ೧೮. ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ

    18. Maggapaccayaniddesavaṇṇanā

    ೧೮. ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿ ಚ ಏವಂ ಅನವಜ್ಜಸಾವಜ್ಜಭೇದೇನ ದುವಿಧಮ್ಪಿ। ವೀರಿಯಂ ಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕಾದಿಭಾವಸಾಮಞ್ಞೇನ ಸಹ ಗಹೇತ್ವಾ, ಏಕೇಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇಹಿ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವೇಹಿ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೇ ಲಬ್ಭಮಾನಾನಿ ಚ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ, ಚ-ಸದ್ದೇನ ಅಲಬ್ಭಮಾನಾನಿ ಚ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯತ್ತಾಭಾವಾ। ಯದಿ ಏವಂ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಾನೀತಿ ಆಹ ‘‘ಮಗ್ಗಙ್ಗವಚನಸಾಮಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಪರಿಯಾಯನಿದ್ದೇಸೋ ಇಧ ಕಿಮತ್ಥಿಯೋತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಏವಞ್ಹಿ ಸುತ್ತವೋಹಾರೋಪಿ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಪನ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನಾತಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಅಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿಪಿ ಸುತ್ತೇ ಮಗ್ಗಙ್ಗವೋಹಾರಸಿದ್ಧಿಯಾ ಇಧ ಮಗ್ಗಙ್ಗೇಹಿ ಸಹ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ। ಉದ್ಧರಿತ್ವಾತಿ ಪದುದ್ಧಾರಂ ಕತ್ವಾ। ಇದಾನಿ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವಾದಸಙ್ಗಾನಿ ನ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ, ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಹಿ ಪಾಳಿಯಂ…ಪೇ॰… ವತ್ತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವತೋಯೇವ ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ, ನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ವಿಯ ಸಭಾವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    18. Duvidhampi saṅkappanti sammāsaṅkappo micchāsaṅkappoti ca evaṃ anavajjasāvajjabhedena duvidhampi. Vīriyaṃ samādhinti etthāpi eseva nayo. Saṅgaṇhitvā vitakkādibhāvasāmaññena saha gahetvā, ekekameva katvā gahetvāti attho. Tehi micchāvācākammantājīvehi. Idhāti imasmiṃ maggapaccayaniddese labbhamānāni ca maggapaccayabhāvato, ca-saddena alabbhamānāni ca maggapaccayattābhāvā. Yadi evaṃ kasmā vuttānīti āha ‘‘maggaṅgavacanasāmaññenā’’ti. Evaṃ pariyāyaniddeso idha kimatthiyoti codanaṃ sandhāyāha ‘‘evañhi suttavohāropi dassito hotī’’ti. Evaṃ pana dassentenāti paramatthato amaggaṅgānipi sutte maggaṅgavohārasiddhiyā idha maggaṅgehi saha dassentena. Uddharitvāti paduddhāraṃ katvā. Idāni micchāvācādīhi saddhiṃ dvādasaṅgāni na dassetabbāni, kasmāti ceti āha ‘‘na hi pāḷiyaṃ…pe… vattabbo’’ti. Tappaṭipakkhabhāvatoyeva micchāmaggaṅgāni, na micchādiṭṭhiādayo viya sabhāvatoti adhippāyo.

    ಪರಿಯಾಯನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಮಗ್ಗಙ್ಗದಸ್ಸನತ್ಥೇಪಿ ಅತ್ಥವಚನೇ ಏವಂ ನ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪರಿಯಾಯ…ಪೇ॰… ಅಧಿಕರಣಾನೀ’’ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಥಾ ‘‘ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಪಾಳಿಗತಅಧಿಕರಣಸದ್ದಪತಿರೂಪಕೋ ಅಞ್ಞೋ ಅಧಿಕರಣಸದ್ದೋ ಪಾಳಿಗತತದಞ್ಞಸಾಧಾರಣತಾಯ ಉಭಯಪದತ್ಥೋ ಉದ್ಧಟೋ ‘‘ಅಧಿಕರಣಂ ನಾಮ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನೀ’’ತಿ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಂ ಇತರಞ್ಚ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೇನ ಪಾಳಿಗತತದಞ್ಞಸಾಧಾರಣೋ ಮಗ್ಗಙ್ಗಸದ್ದೋ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ, ತಥಾ ನ ಕತನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಗತೋಯೇವ ಮಗ್ಗಙ್ಗಸದ್ದೋ ಉದ್ಧಟೋ, ನ ತದಞ್ಞಸಾಧಾರಣೋ, ನ ಚ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರಮುಖೇನ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ಥೋ ನಿಯಮಿತೋ, ತಸ್ಮಾ। ತೇಸೂತಿ ಅಹೇತುಕಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು। ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ…ಪೇ॰… ಸಮಾಧಯೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಙ್ಕಪ್ಪವಾಯಾಮಸಮಾಧಯೋ ಸಮ್ಮಾಮಿಚ್ಛಾಸದ್ದೇಹಿ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವುತ್ತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ಯಥಾವುತ್ತಾ ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಸಙ್ಕಪ್ಪವಾಯಾಮಸಮಾಧಿಪ್ಪತ್ತಾ ಪನ ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ಸನ್ತಿಯೇವಾತಿ। ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಿಕೇ ಅನವಸೇಸೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಥಾವುತ್ತಾ’’ತಿ। ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನನಿಯಮನತ್ಥತ್ತಾ ನ ವಿಸೇಸನತ್ಥತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    Pariyāyanippariyāyamaggaṅgadassanatthepi atthavacane evaṃ na vattabbamevāti dassento ‘‘pariyāya…pe… adhikaraṇānī’’ti āha. Tassattho – yathā ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassā’’ti ettha pāḷigataadhikaraṇasaddapatirūpako añño adhikaraṇasaddo pāḷigatatadaññasādhāraṇatāya ubhayapadattho uddhaṭo ‘‘adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇānī’’ti, evamidhāpi nippariyāyaṃ itarañca maggaṅgaṃ dassetukāmena pāḷigatatadaññasādhāraṇo maggaṅgasaddo uddharitabbo siyā, tathā na katanti. Tasmāti yasmā pāḷigatoyeva maggaṅgasaddo uddhaṭo, na tadaññasādhāraṇo, na ca atthuddhāramukhena adhippetattho niyamito, tasmā. Tesūti ahetukacittuppādesu. ‘‘Sammādiṭṭhi…pe… samādhayo’’ti ettha saṅkappavāyāmasamādhayo sammāmicchāsaddehi visesetvā vuttāti āha ‘‘sammādiṭṭhiādayo yathāvuttā santī’’ti. Saṅkappavāyāmasamādhippattā pana tattha keci santiyevāti. Atha vā sammādiṭṭhiādayoti vuttappakāre sammādiṭṭhiādike anavasese sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘yathāvuttā’’ti. Uppattiṭṭhānaniyamanatthattā na visesanatthattāti adhippāyo.

    ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Maggapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೧೮. ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 18. Maggapaccayaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact