Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౪. మగ్గుప్పాదనపఞ్హో
4. Magguppādanapañho
౪. ‘‘భన్తే నాగసేన, భాసితమ్పేతం భగవతా ‘తథాగతో భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి. పున చ భణితం ‘అద్దసం ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, పురాణం మగ్గం పురాణం అఞ్జసం పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాత’న్తి. యది, భన్తే నాగసేన, తథాగతో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా, తేన హి ‘అద్దసం ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, పురాణం మగ్గం పురాణం అఞ్జసం పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాత’న్తి యం వచనం, తం మిచ్ఛా. యది తథాగతేన భణితం ‘అద్దసం ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, పురాణం మగ్గం పురాణం అఞ్జసం పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాత’న్తి, తేన హి ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి తమ్పి వచనం మిచ్ఛా. అయమ్పి ఉభతో కోటికో పఞ్హో తవానుప్పత్తో, సో తయా నిబ్బాహితబ్బో’’తి.
4. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgato bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato anuppannassa maggassa uppādetā, tena hi ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti, tena hi ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘భాసితమ్పేతం , మహారాజ, భగవతా ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి. భణితఞ్చ ‘అద్దసం ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, పురాణం మగ్గం పురాణం అఞ్జసం పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాత’న్తి, తం ద్వయమ్పి సభావవచనమేవ, పుబ్బకానం, మహారాజ, తథాగతానం అన్తరధానేన అసతి అనుసాసకే మగ్గో అన్తరధాయి, తం 1 తథాగతో మగ్గం లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం పఞ్ఞాచక్ఖునా సమ్పస్సమానో 2 అద్దస పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాతం, తంకారణా ఆహ ‘అద్దసం ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, పురాణం మగ్గం పురాణం అఞ్జసం పుబ్బకేహి సమ్మాసమ్బుద్ధేహి అనుయాత’న్తి.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti. Bhaṇitañca ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti, taṃ dvayampi sabhāvavacanameva, pubbakānaṃ, mahārāja, tathāgatānaṃ antaradhānena asati anusāsake maggo antaradhāyi, taṃ 3 tathāgato maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno 4 addasa pubbakehi sammāsambuddhehi anuyātaṃ, taṃkāraṇā āha ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti.
‘‘పుబ్బకానం, మహారాజ, తథాగతానం అన్తరధానేన అసతి అనుసాసకే లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం మగ్గం యం దాని తథాగతో సఞ్చరణం అకాసి, తంకారణా ఆహ ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి.
‘‘Pubbakānaṃ, mahārāja, tathāgatānaṃ antaradhānena asati anusāsake luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ maggaṃ yaṃ dāni tathāgato sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.
‘‘ఇధ, మహారాజ, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స అన్తరధానేన మణిరతనం గిరిసిఖన్తరే నిలీయతి, అపరస్స చక్కవత్తిస్స సమ్మాపటిపత్తియా ఉపగచ్ఛతి, అపి ను ఖో తం, మహారాజ, మణిరతనం తస్స పకత’’న్తి? ‘‘న హి, భన్తే, పాకతికం యేవ తం మణిరతనం, తేన పన నిబ్బత్తిత’’న్తి 5. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, పాకతికం పుబ్బకేహి తథాగతేహి అనుచిణ్ణం అట్ఠఙ్గికం సివం మగ్గం అసతి అనుసాసకే లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం భగవా పఞ్ఞాచక్ఖునా సమ్పస్సమానో ఉప్పాదేసి, సఞ్చరణం అకాసి, తంకారణా ఆహ ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి.
‘‘Idha, mahārāja, rañño cakkavattissa antaradhānena maṇiratanaṃ girisikhantare nilīyati, aparassa cakkavattissa sammāpaṭipattiyā upagacchati, api nu kho taṃ, mahārāja, maṇiratanaṃ tassa pakata’’nti? ‘‘Na hi, bhante, pākatikaṃ yeva taṃ maṇiratanaṃ, tena pana nibbattita’’nti 6. ‘‘Evameva kho, mahārāja, pākatikaṃ pubbakehi tathāgatehi anuciṇṇaṃ aṭṭhaṅgikaṃ sivaṃ maggaṃ asati anusāsake luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ bhagavā paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, సన్తం యేవ పుత్తం యోనియా జనయిత్వా మాతా ‘జనికా’తి వుచ్చతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, తథాగతో సన్తం యేవ మగ్గం లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం పఞ్ఞాచక్ఖునా సమ్పస్సమానో ఉప్పాదేసి, సఞ్చరణం అకాసి, తంకారణా ఆహ ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, santaṃ yeva puttaṃ yoniyā janayitvā mātā ‘janikā’ti vuccati, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, కోచి పురిసో యం కిఞ్చి నట్ఠం పస్సతి, ‘తేన తం భణ్డం నిబ్బత్తిత’న్తి జనో వోహరతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, తథాగతో సన్తం యేవ మగ్గం లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం పఞ్ఞాచక్ఖునా సమ్పస్సమానో ఉప్పాదేసి, సఞ్చరణం అకాసి, తంకారణా ఆహ ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’తి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, koci puriso yaṃ kiñci naṭṭhaṃ passati, ‘tena taṃ bhaṇḍaṃ nibbattita’nti jano voharati, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.
‘‘యథా వా పన, మహారాజ, కోచి పురిసో వనం సోధేత్వా భూమిం నీహరతి, ‘తస్స సా భూమీ’తి జనో వోహరతి, న చేసా భూమి తేన పవత్తితా, తం భూమిం కారణం కత్వా భూమిసామికో నామ హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, తథాగతో సన్తం యేవ మగ్గం లుగ్గం పలుగ్గం గూళ్హం పిహితం పటిచ్ఛన్నం అసఞ్చరణం పఞ్ఞాయ సమ్పస్సమానో ఉప్పాదేసి, సఞ్చరణం అకాసి, తంకారణా ఆహ ‘తథాగతో, భిక్ఖవే, అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుప్పన్నస్స మగ్గస్స ఉప్పాదేతా’’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామీ’’తి.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, koci puriso vanaṃ sodhetvā bhūmiṃ nīharati, ‘tassa sā bhūmī’ti jano voharati, na cesā bhūmi tena pavattitā, taṃ bhūmiṃ kāraṇaṃ katvā bhūmisāmiko nāma hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññāya sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
మగ్గుప్పాదనపఞ్హో చతుత్థో.
Magguppādanapañho catuttho.
Footnotes: