Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi

    ൪. മഗ്ഗുപ്പാദനപഞ്ഹോ

    4. Magguppādanapañho

    . ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ഭാസിതമ്പേതം ഭഗവതാ ‘തഥാഗതോ ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി. പുന ച ഭണിതം ‘അദ്ദസം ഖ്വാഹം, ഭിക്ഖവേ, പുരാണം മഗ്ഗം പുരാണം അഞ്ജസം പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാത’ന്തി. യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, തഥാഗതോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ, തേന ഹി ‘അദ്ദസം ഖ്വാഹം, ഭിക്ഖവേ, പുരാണം മഗ്ഗം പുരാണം അഞ്ജസം പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാത’ന്തി യം വചനം, തം മിച്ഛാ. യദി തഥാഗതേന ഭണിതം ‘അദ്ദസം ഖ്വാഹം, ഭിക്ഖവേ, പുരാണം മഗ്ഗം പുരാണം അഞ്ജസം പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാത’ന്തി, തേന ഹി ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി തമ്പി വചനം മിച്ഛാ. അയമ്പി ഉഭതോ കോടികോ പഞ്ഹോ തവാനുപ്പത്തോ, സോ തയാ നിബ്ബാഹിതബ്ബോ’’തി.

    4. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgato bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato anuppannassa maggassa uppādetā, tena hi ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti, tena hi ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.

    ‘‘ഭാസിതമ്പേതം , മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി. ഭണിതഞ്ച ‘അദ്ദസം ഖ്വാഹം, ഭിക്ഖവേ, പുരാണം മഗ്ഗം പുരാണം അഞ്ജസം പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാത’ന്തി, തം ദ്വയമ്പി സഭാവവചനമേവ, പുബ്ബകാനം, മഹാരാജ, തഥാഗതാനം അന്തരധാനേന അസതി അനുസാസകേ മഗ്ഗോ അന്തരധായി, തം 1 തഥാഗതോ മഗ്ഗം ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം പഞ്ഞാചക്ഖുനാ സമ്പസ്സമാനോ 2 അദ്ദസ പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാതം, തംകാരണാ ആഹ ‘അദ്ദസം ഖ്വാഹം, ഭിക്ഖവേ, പുരാണം മഗ്ഗം പുരാണം അഞ്ജസം പുബ്ബകേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി അനുയാത’ന്തി.

    ‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti. Bhaṇitañca ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti, taṃ dvayampi sabhāvavacanameva, pubbakānaṃ, mahārāja, tathāgatānaṃ antaradhānena asati anusāsake maggo antaradhāyi, taṃ 3 tathāgato maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno 4 addasa pubbakehi sammāsambuddhehi anuyātaṃ, taṃkāraṇā āha ‘addasaṃ khvāhaṃ, bhikkhave, purāṇaṃ maggaṃ purāṇaṃ añjasaṃ pubbakehi sammāsambuddhehi anuyāta’nti.

    ‘‘പുബ്ബകാനം, മഹാരാജ, തഥാഗതാനം അന്തരധാനേന അസതി അനുസാസകേ ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം മഗ്ഗം യം ദാനി തഥാഗതോ സഞ്ചരണം അകാസി, തംകാരണാ ആഹ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി.

    ‘‘Pubbakānaṃ, mahārāja, tathāgatānaṃ antaradhānena asati anusāsake luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ maggaṃ yaṃ dāni tathāgato sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.

    ‘‘ഇധ, മഹാരാജ, രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ അന്തരധാനേന മണിരതനം ഗിരിസിഖന്തരേ നിലീയതി, അപരസ്സ ചക്കവത്തിസ്സ സമ്മാപടിപത്തിയാ ഉപഗച്ഛതി, അപി നു ഖോ തം, മഹാരാജ, മണിരതനം തസ്സ പകത’’ന്തി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ, പാകതികം യേവ തം മണിരതനം, തേന പന നിബ്ബത്തിത’’ന്തി 5. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, പാകതികം പുബ്ബകേഹി തഥാഗതേഹി അനുചിണ്ണം അട്ഠങ്ഗികം സിവം മഗ്ഗം അസതി അനുസാസകേ ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം ഭഗവാ പഞ്ഞാചക്ഖുനാ സമ്പസ്സമാനോ ഉപ്പാദേസി, സഞ്ചരണം അകാസി, തംകാരണാ ആഹ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി.

    ‘‘Idha, mahārāja, rañño cakkavattissa antaradhānena maṇiratanaṃ girisikhantare nilīyati, aparassa cakkavattissa sammāpaṭipattiyā upagacchati, api nu kho taṃ, mahārāja, maṇiratanaṃ tassa pakata’’nti? ‘‘Na hi, bhante, pākatikaṃ yeva taṃ maṇiratanaṃ, tena pana nibbattita’’nti 6. ‘‘Evameva kho, mahārāja, pākatikaṃ pubbakehi tathāgatehi anuciṇṇaṃ aṭṭhaṅgikaṃ sivaṃ maggaṃ asati anusāsake luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ bhagavā paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, സന്തം യേവ പുത്തം യോനിയാ ജനയിത്വാ മാതാ ‘ജനികാ’തി വുച്ചതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, തഥാഗതോ സന്തം യേവ മഗ്ഗം ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം പഞ്ഞാചക്ഖുനാ സമ്പസ്സമാനോ ഉപ്പാദേസി, സഞ്ചരണം അകാസി, തംകാരണാ ആഹ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, santaṃ yeva puttaṃ yoniyā janayitvā mātā ‘janikā’ti vuccati, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, കോചി പുരിസോ യം കിഞ്ചി നട്ഠം പസ്സതി, ‘തേന തം ഭണ്ഡം നിബ്ബത്തിത’ന്തി ജനോ വോഹരതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, തഥാഗതോ സന്തം യേവ മഗ്ഗം ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം പഞ്ഞാചക്ഖുനാ സമ്പസ്സമാനോ ഉപ്പാദേസി, സഞ്ചരണം അകാസി, തംകാരണാ ആഹ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’തി.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, koci puriso yaṃ kiñci naṭṭhaṃ passati, ‘tena taṃ bhaṇḍaṃ nibbattita’nti jano voharati, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññācakkhunā sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’ti.

    ‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, കോചി പുരിസോ വനം സോധേത്വാ ഭൂമിം നീഹരതി, ‘തസ്സ സാ ഭൂമീ’തി ജനോ വോഹരതി, ന ചേസാ ഭൂമി തേന പവത്തിതാ, തം ഭൂമിം കാരണം കത്വാ ഭൂമിസാമികോ നാമ ഹോതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, തഥാഗതോ സന്തം യേവ മഗ്ഗം ലുഗ്ഗം പലുഗ്ഗം ഗൂള്ഹം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം അസഞ്ചരണം പഞ്ഞായ സമ്പസ്സമാനോ ഉപ്പാദേസി, സഞ്ചരണം അകാസി, തംകാരണാ ആഹ ‘തഥാഗതോ, ഭിക്ഖവേ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അനുപ്പന്നസ്സ മഗ്ഗസ്സ ഉപ്പാദേതാ’’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, koci puriso vanaṃ sodhetvā bhūmiṃ nīharati, ‘tassa sā bhūmī’ti jano voharati, na cesā bhūmi tena pavattitā, taṃ bhūmiṃ kāraṇaṃ katvā bhūmisāmiko nāma hoti, evameva kho, mahārāja, tathāgato santaṃ yeva maggaṃ luggaṃ paluggaṃ gūḷhaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ asañcaraṇaṃ paññāya sampassamāno uppādesi, sañcaraṇaṃ akāsi, taṃkāraṇā āha ‘tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā’’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    മഗ്ഗുപ്പാദനപഞ്ഹോ ചതുത്ഥോ.

    Magguppādanapañho catuttho.







    Footnotes:
    1. സോ തം (സീ॰ പീ॰ ക॰)
    2. സമ്മസമാനോ (സീ॰ പീ॰)
    3. so taṃ (sī. pī. ka.)
    4. sammasamāno (sī. pī.)
    5. നിബ്ബത്തന്തി (സീ॰ പീ॰)
    6. nibbattanti (sī. pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact