| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೩. ಮಘದೇವಸುತ್ತಂ
3. Maghadevasuttaṃ
೩೦೮. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಿಥಿಲಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ 1। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಸಿತಂ ಪಾತ್ವಾಕಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಭಗವತೋ ಸಿತಸ್ಸ ಪಾತುಕಮ್ಮಾಯ? ನ ಅಕಾರಣೇನ ತಥಾಗತಾ ಸಿತಂ ಪಾತುಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಏಕಂಸಂ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಭಗವತೋ ಸಿತಸ್ಸ ಪಾತುಕಮ್ಮಾಯ? ನ ಅಕಾರಣೇನ ತಥಾಗತಾ ಸಿತಂ ಪಾತುಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಮಿಥಿಲಾಯಂ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ ಮಘದೇವೋ ನಾಮ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಮಹಾರಾಜಾ; ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಾ ಮಘದೇವೋ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಪ್ಪಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಯದಾ ಮೇ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಮೇ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ। ದಿಸ್ವಾನ ರಾಜಾನಂ ಮಘದೇವಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ ದೇವಸ್ಸ ದೇವದೂತಾ, ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನೀ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಮಮ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ।
308. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mithilāyaṃ viharati maghadevaambavane 2. Atha kho bhagavā aññatarasmiṃ padese sitaṃ pātvākāsi. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘ko nu kho hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. Atha kho āyasmā ānando ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. ‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, imissāyeva mithilāyaṃ rājā ahosi maghadevo nāma dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassa. Atha kho, ānanda, rājā maghadevo bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena rañño maghadevassa sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna rājānaṃ maghadevaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā, dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā rañño maghadevassa añjalismiṃ patiṭṭhāpesi.
೩೦೯. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಾ ಮಘದೇವೋ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಆಮನ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ ಮೇ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ದೇವದೂತಾ; ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ; ಭುತ್ತಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಮಾನುಸಕಾ ಕಾಮಾ; ಸಮಯೋ ದಿಬ್ಬೇ ಕಾಮೇ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ। ಏಹಿ ತ್ವಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಇಮಂ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ। ಅಹಂ ಪನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ತೇನ ಹಿ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಯದಾ ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಪುರಿಸಯುಗೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ಸ ವತ್ತಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ ಸೋ ತೇಸಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಹೋತಿ। ತಂ ತಾಹಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಾ ಮಘದೇವೋ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಸೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ 3 ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ।
309. ‘‘Atha kho, ānanda, rājā maghadevo kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti. Atha kho, ānanda, rājā maghadevo kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena 4 pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi.
‘‘ರಾಜಾ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಮಘದೇವೋ ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಕುಮಾರಕೀಳಿತಂ ಕೀಳಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಓಪರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಚರಿ। ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ।
‘‘Rājā kho panānanda, maghadevo caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.
೩೧೦. ‘‘ಅಥ ಖೋ ರಞ್ಞೋ, ಆನನ್ದ, ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಪ್ಪಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಯದಾ ಮೇ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ। ದಿಸ್ವಾನ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ ದೇವಸ್ಸ ದೇವದೂತಾ; ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನೀ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಮಮ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ।
310. ‘‘Atha kho rañño, ānanda, maghadevassa putto bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kho āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa puttassa paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena rañño maghadevassa puttassa sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna rañño maghadevassa puttaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa puttassa paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā rañño maghadevassa puttassa añjalismiṃ patiṭṭhāpesi.
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಆಮನ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ, ಮೇ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ದೇವದೂತಾ; ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ; ಭುತ್ತಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಮಾನುಸಕಾ ಕಾಮಾ; ಸಮಯೋ ದಿಬ್ಬೇ ಕಾಮೇ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ। ಏಹಿ ತ್ವಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಇಮಂ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ। ಅಹಂ ಪನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ತೇನ ಹಿ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಯದಾ ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಪುರಿಸಯುಗೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ಸ ವತ್ತಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ ಸೋ ತೇಸಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಹೋತಿ। ತಂ ತಾಹಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಞ್ಞೋ ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಸೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ರಞ್ಞೋ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಕುಮಾರಕೀಳಿತಂ ಕೀಳಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಓಪರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಚರಿ। ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ।
‘‘Atha kho, ānanda, rañño maghadevassa putto kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho, me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti. Atha kho, ānanda, rañño maghadevassa putto kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Rañño kho panānanda, maghadevassa putto caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.
೩೧೧. ‘‘ರಞ್ಞೋ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಮಘದೇವಸ್ಸ ಪುತ್ತಪಪುತ್ತಕಾ ತಸ್ಸ ಪರಮ್ಪರಾ ಚತುರಾಸೀತಿರಾಜಸಹಸ್ಸಾನಿ 5 ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು। ತೇ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಕುಮಾರಕೀಳಿತಂ ಕೀಳಿಂಸು, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಓಪರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸುಂ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸುಂ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಚರಿಂಸು। ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಾ ಅಹೇಸುಂ। ನಿಮಿ ತೇಸಂ ರಾಜಾ 6 ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಅಹೋಸಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಮಹಾರಾಜಾ; ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸ।
311. ‘‘Rañño kho panānanda, maghadevassa puttapaputtakā tassa paramparā caturāsītirājasahassāni 7 imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃsu. Te mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu. Caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷiṃsu, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresuṃ, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresuṃ, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā brahmacariyamacariṃsu. Te cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpagā ahesuṃ. Nimi tesaṃ rājā 8 pacchimako ahosi dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassa.
೩೧೨. ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಆನನ್ದ, ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘ಲಾಭಾ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಯೇಸಂ ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಮಹಾರಾಜಾ; ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಮಾರಿಸಾ, ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ದಟ್ಠು’ನ್ತಿ? ‘ಇಚ್ಛಾಮ ಮಯಂ, ಮಾರಿಸ, ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ದಟ್ಠು’ನ್ತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯೇನ ನಿಮಿ ರಾಜಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ಸೀಸಂನ್ಹಾತೋ 9 ಉಪೋಸಥಿಕೋ ಉಪರಿಪಾಸಾದವರಗತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ದೇವೇಸು ತಾವತಿಂಸೇಸು ಅನ್ತರಹಿತೋ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಮುಖೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಲಾಭಾ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಸುಲದ್ಧಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ। ದೇವಾ, ಮಹಾರಾಜ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನರೂಪಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ – ‘‘ಲಾಭಾ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಯೇಸಂ ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಮಹಾರಾಜಾ; ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸಾ’’ತಿ। ದೇವಾ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ತಾವತಿಂಸಾ ದಸ್ಸನಕಾಮಾ। ತಸ್ಸ ತೇ ಅಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಆಜಞ್ಞರಥಂ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮಿ; ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿಬ್ಬಂ ಯಾನಂ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ನಿಮಿ ರಾಜಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
312. ‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’ti. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘iccheyyātha no tumhe, mārisā, nimiṃ rājānaṃ daṭṭhu’nti? ‘Icchāma mayaṃ, mārisa, nimiṃ rājānaṃ daṭṭhu’nti. Tena kho pana, ānanda, samayena nimi rājā tadahuposathe pannarase sīsaṃnhāto 10 uposathiko uparipāsādavaragato nisinno hoti. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – devesu tāvatiṃsesu antarahito nimissa rañño pamukhe pāturahosi. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘lābhā te, mahārāja, suladdhaṃ te, mahārāja. Devā, mahārāja, tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ kittayamānarūpā sannisinnā – ‘‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’’ti. Devā te, mahārāja, tāvatiṃsā dassanakāmā. Tassa te ahaṃ, mahārāja, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ pahiṇissāmi; abhiruheyyāsi, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno’ti. Adhivāsesi kho, ānanda, nimi rājā tuṇhībhāvena.
೩೧೩. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಮುಖೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ದೇವೇಸು ತಾವತಿಂಸೇಸು ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಮಾತಲಿಂ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಮಾತಲಿ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಆಜಞ್ಞರಥಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ಅಯಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತೋ ಆಜಞ್ಞರಥೋ ಸಕ್ಕೇನ ದೇವಾನಮಿನ್ದೇನ ಪೇಸಿತೋ; ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿಬ್ಬಂ ಯಾನಂ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ಭದ್ದನ್ತವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾತಲಿ ಸಙ್ಗಾಹಕೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಆಜಞ್ಞರಥಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತೋ ಆಜಞ್ಞರಥೋ ಸಕ್ಕೇನ ದೇವಾನಮಿನ್ದೇನ ಪೇಸಿತೋ; ಅಭಿರುಹ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿಬ್ಬಂ ಯಾನಂ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ। ಅಪಿ ಚ, ಮಹಾರಾಜ, ಕತಮೇನ ತಂ ನೇಮಿ, ಯೇನ ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಾ ಪಾಪಕಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತಿ, ಯೇನ ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಾ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ? ‘ಉಭಯೇನೇವ ಮಂ, ಮಾತಲಿ, ನೇಹೀ’ತಿ। ಸಮ್ಪವೇಸೇಸಿ 11 ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾತಲಿ, ಸಙ್ಗಾಹಕೋ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಸುಧಮ್ಮಂ ಸಭಂ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಏಹಿ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ। ಸ್ವಾಗತಂ, ಮಹಾರಾಜ। ದೇವಾ ತೇ ದಸ್ಸನಕಾಮಾ, ಮಹಾರಾಜ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನರೂಪಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ – ‘‘ಲಾಭಾ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ, ಭೋ, ವಿದೇಹಾನಂ, ಯೇಸಂ ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಮಹಾರಾಜಾ; ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸಾ’’ತಿ। ದೇವಾ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ತಾವತಿಂಸಾ ದಸ್ಸನಕಾಮಾ । ಅಭಿರಮ, ಮಹಾರಾಜ, ದೇವೇಸು ದೇವಾನುಭಾವೇನಾ’ತಿ। ‘ಅಲಂ, ಮಾರಿಸ, ತತ್ಥೇವ ಮಂ ಮಿಥಿಲಂ ಪಟಿನೇತು। ತಥಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ; ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸಾಮಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸಾ’ತಿ।
313. ‘‘Atha kho, ānanda, sakko devānamindo nimissa rañño adhivāsanaṃ viditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – nimissa rañño pamukhe antarahito devesu tāvatiṃsesu pāturahosi. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma mātali, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadehi – ayaṃ te, mahārāja, sahassayutto ājaññaratho sakkena devānamindena pesito; abhiruheyyāsi, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno’ti. ‘Evaṃ, bhaddantavā’ti kho, ānanda, mātali saṅgāhako sakkassa devānamindassa paṭissutvā sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘ayaṃ te, mahārāja, sahassayutto ājaññaratho sakkena devānamindena pesito; abhiruha, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno. Api ca, mahārāja, katamena taṃ nemi, yena vā pāpakammā pāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedenti, yena vā kalyāṇakammā kalyāṇakammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedentī’ti? ‘Ubhayeneva maṃ, mātali, nehī’ti. Sampavesesi 12 kho, ānanda, mātali, saṅgāhako nimiṃ rājānaṃ sudhammaṃ sabhaṃ. Addasā kho, ānanda, sakko devānamindo nimiṃ rājānaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘ehi kho, mahārāja. Svāgataṃ, mahārāja. Devā te dassanakāmā, mahārāja, tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ kittayamānarūpā sannisinnā – ‘‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’’ti. Devā te, mahārāja, tāvatiṃsā dassanakāmā . Abhirama, mahārāja, devesu devānubhāvenā’ti. ‘Alaṃ, mārisa, tattheva maṃ mithilaṃ paṭinetu. Tathāhaṃ dhammaṃ carissāmi brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasāmi cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’ti.
೩೧೪. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಮಾತಲಿಂ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಮಾತಲಿ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಆಜಞ್ಞರಥಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ತತ್ಥೇವ ಮಿಥಿಲಂ ಪಟಿನೇಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ಭದ್ದನ್ತವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾತಲಿ ಸಙ್ಗಾಹಕೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಆಜಞ್ಞರಥಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ತತ್ಥೇವ ಮಿಥಿಲಂ ಪಟಿನೇಸಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ, ಆನನ್ದ, ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ, ಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಉಪವಸತಿ ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಟ್ಠಮಿಞ್ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಪ್ಪಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಯದಾ ಮೇ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಮೇ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಬಹೂನಂ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ। ದಿಸ್ವಾನ ನಿಮಿಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ ದೇವಸ್ಸ ದೇವದೂತಾ; ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನೀ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಮಮ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಪ್ಪಕೋ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಾನಿ ಪಲಿತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ನಿಮಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಆಮನ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘ಪಾತುಭೂತಾ ಖೋ ಮೇ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ದೇವದೂತಾ; ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ; ಭುತ್ತಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಮಾನುಸಕಾ ಕಾಮಾ; ಸಮಯೋ ದಿಬ್ಬೇ ಕಾಮೇ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ। ಏಹಿ ತ್ವಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಇಮಂ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ। ಅಹಂ ಪನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ತೇನ ಹಿ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಯದಾ ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಾನಿ ಜಾತಾನಿ, ಅಥ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಪುರಿಸಯುಗೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ಸ ವತ್ತಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ ಸೋ ತೇಸಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಹೋತಿ। ತಂ ತಾಹಂ, ತಾತ ಕುಮಾರ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ।
314. ‘‘Atha kho, ānanda, sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma mātali, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ tattheva mithilaṃ paṭinehī’ti. ‘Evaṃ, bhaddantavā’ti kho, ānanda, mātali saṅgāhako sakkassa devānamindassa paṭissutvā sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ tattheva mithilaṃ paṭinesi. Tatra sudaṃ, ānanda, nimi rājā dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca, uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassāti. Atha kho, ānanda, nimi rājā bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako nimissa rañño paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena nimissa rañño sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako nimissa rañño paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā nimissa rañño añjalismiṃ patiṭṭhāpesi. Atha kho, ānanda, nimi rājā kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti.
೩೧೫. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ನಿಮಿ ರಾಜಾ ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಗಾಮವರಂ ದತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಕುಮಾರಂ ಸಾಧುಕಂ ರಜ್ಜೇ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಸೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ , ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ನಿಮಿ ಖೋ, ಪನಾನನ್ದ, ರಾಜಾ ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಕುಮಾರಕೀಳಿತಂ ಕೀಳಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಓಪರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಚತುರಾಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಘದೇವಅಮ್ಬವನೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಮಚರಿ। ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ। ನಿಮಿಸ್ಸ ಖೋ ಪನಾನನನ್ದ , ರಞ್ಞೋ ಕಳಾರಜನಕೋ ನಾಮ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ನ ಸೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಸೋ ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಅಹೋಸಿ।
315. ‘‘Atha kho, ānanda, nimi rājā kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ , tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Nimi kho, panānanda, rājā caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi. Nimissa kho panānananda , rañño kaḷārajanako nāma putto ahosi. Na so agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ samucchindi. So tesaṃ antimapuriso ahosi.
೩೧೬. ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಅಞ್ಞೋ ನೂನ ತೇನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಾ ಮಘದೇವೋ ಅಹೋಸಿ, ಯೇನ ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತ’ನ್ತಿ 13। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಹಂ ತೇನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಾ ಮಘದೇವೋ ಅಹೋಸಿಂ। (ಅಹಂ ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿನಿಂ,) 14 ಮಯಾ ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ; ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಸಿ। ತಂ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ। ಇದಂ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಮಯಾ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಕತಮಞ್ಚಾನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಮಯಾ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ? ಅಯಮೇವ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ, ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ, ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ , ಸಮ್ಮಾಸತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಮಯಾ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ತಂ ವೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಥ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸಾ ಅಹುವತ್ಥ’। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಪುರಿಸಯುಗೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ಸ ವತ್ತಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ ಸೋ ತೇಸಂ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸೋ ಹೋತಿ। ತಂ ವೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ಯೇನ ಮೇ ಇದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ವತ್ತಂ ನಿಹಿತಂ ಅನುಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಥ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ ಅನ್ತಿಮಪುರಿಸಾ ಅಹುವತ್ಥಾ’’’ತಿ।
316. ‘‘Siyā kho pana te, ānanda, evamassa – ‘añño nūna tena samayena rājā maghadevo ahosi, yena taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihita’nti 15. Na kho panetaṃ, ānanda, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena rājā maghadevo ahosiṃ. (Ahaṃ taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihiniṃ,) 16 mayā taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ; pacchimā janatā anuppavattesi. Taṃ kho panānanda, kalyāṇaṃ vattaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva brahmalokūpapattiyā. Idaṃ kho panānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Katamañcānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo , sammāsati, sammāsamādhi. Idaṃ kho, ānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Taṃ vo ahaṃ, ānanda, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyātha, mā kho me tumhe antimapurisā ahuvattha’. Yasmiṃ kho, ānanda, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ vo ahaṃ, ānanda, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyātha, mā kho me tumhe antimapurisā ahuvatthā’’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ಮಘದೇವಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।
Maghadevasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಮಘದೇವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Maghadevasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೩. ಮಘದೇವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Maghadevasuttavaṇṇanā
