| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੩. ਮਘਦੇવਸੁਤ੍ਤਂ
3. Maghadevasuttaṃ
੩੦੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਮਿਥਿਲਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ 1। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍વਾਕਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਗવਤੋ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯ? ਨ ਅਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏਕਂਸਂ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਗવਤੋ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯ? ਨ ਅਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇવ ਮਿਥਿਲਾਯਂ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਮਘਦੇવੋ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ; ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਾਜਾ ਮਘਦੇવੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਕਪ੍ਪਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਦਾ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਮੇ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਰਾਜਾਨਂ ਮਘਦੇવਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ ਦੇવਸ੍ਸ ਦੇવਦੂਤਾ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨੀ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਮਮ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।
308. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mithilāyaṃ viharati maghadevaambavane 2. Atha kho bhagavā aññatarasmiṃ padese sitaṃ pātvākāsi. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘ko nu kho hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. Atha kho āyasmā ānando ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. ‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, imissāyeva mithilāyaṃ rājā ahosi maghadevo nāma dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassa. Atha kho, ānanda, rājā maghadevo bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena rañño maghadevassa sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna rājānaṃ maghadevaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā, dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā rañño maghadevassa añjalismiṃ patiṭṭhāpesi.
੩੦੯. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਾਜਾ ਮਘਦੇવੋ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ ਮੇ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਦੇવਦੂਤਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ; ਭੁਤ੍ਤਾ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਮਾਨੁਸਕਾ ਕਾਮਾ; ਸਮਯੋ ਦਿਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ। ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਇਮਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜ। ਅਹਂ ਪਨ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਯਦਾ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਪੁਰਿਸਯੁਗੇ વਤ੍ਤਮਾਨੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸ੍ਸ વਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਾਜਾ ਮਘਦੇવੋ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ 3 ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ।
309. ‘‘Atha kho, ānanda, rājā maghadevo kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti. Atha kho, ānanda, rājā maghadevo kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena 4 pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi.
‘‘ਰਾਜਾ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਮਘਦੇવੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਮਾਰਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਪਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿ। ਸੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ।
‘‘Rājā kho panānanda, maghadevo caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.
੩੧੦. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਕਪ੍ਪਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਦਾ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ ਦੇવਸ੍ਸ ਦੇવਦੂਤਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨੀ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਮਮ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।
310. ‘‘Atha kho rañño, ānanda, maghadevassa putto bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kho āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa puttassa paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena rañño maghadevassa puttassa sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna rañño maghadevassa puttaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako rañño maghadevassa puttassa paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā rañño maghadevassa puttassa añjalismiṃ patiṭṭhāpesi.
‘‘ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ, ਮੇ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਦੇવਦੂਤਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ; ਭੁਤ੍ਤਾ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਮਾਨੁਸਕਾ ਕਾਮਾ; ਸਮਯੋ ਦਿਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ। ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਇਮਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜ। ਅਹਂ ਪਨ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਯਦਾ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਪੁਰਿਸਯੁਗੇ વਤ੍ਤਮਾਨੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸ੍ਸ વਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਰਞ੍ਞੋ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਮਾਰਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਪਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿ। ਸੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ।
‘‘Atha kho, ānanda, rañño maghadevassa putto kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho, me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti. Atha kho, ānanda, rañño maghadevassa putto kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Rañño kho panānanda, maghadevassa putto caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi.
੩੧੧. ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਮਘਦੇવਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਪਪੁਤ੍ਤਕਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਰਾਜਸਹਸ੍ਸਾਨਿ 5 ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ। ਤੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂਸੁ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂਸੁ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂਸੁ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂਸੁ। ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਮਾਰਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਿਂਸੁ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਪਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸੁਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸੁਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੁ। ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਨਿਮਿ ਤੇਸਂ ਰਾਜਾ 6 ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਹੋਸਿ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ; ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ।
311. ‘‘Rañño kho panānanda, maghadevassa puttapaputtakā tassa paramparā caturāsītirājasahassāni 7 imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃsu. Te mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihariṃsu, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihariṃsu. Caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷiṃsu, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresuṃ, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresuṃ, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā brahmacariyamacariṃsu. Te cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpagā ahesuṃ. Nimi tesaṃ rājā 8 pacchimako ahosi dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassa.
੩੧੨. ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਸੁਧਮ੍ਮਾਯਂ ਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਲਾਭਾ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਯੇਸਂ ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ; ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਦੇવੇ ਤਾવਤਿਂਸੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ ਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਮਾਰਿਸਾ, ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਦਟ੍ਠੁ’ਨ੍ਤਿ? ‘ਇਚ੍ਛਾਮ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸ, ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਦਟ੍ਠੁ’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਮਯੇਨ ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਸੀਸਂਨ੍ਹਾਤੋ 9 ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦવਰਗਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ – ਦੇવੇਸੁ ਤਾવਤਿਂਸੇਸੁ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਮੁਖੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ। ਦੇવਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾવਤਿਂਸਾ ਸੁਧਮ੍ਮਾਯਂ ਸਭਾਯਂ ਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨਰੂਪਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ – ‘‘ਲਾਭਾ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਯੇਸਂ ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ; ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਦੇવਾ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾવਤਿਂਸਾ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ। ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਅਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਪਹਿਣਿਸ੍ਸਾਮਿ; ਅਭਿਰੁਹੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਯਾਨਂ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ।
312. ‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’ti. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘iccheyyātha no tumhe, mārisā, nimiṃ rājānaṃ daṭṭhu’nti? ‘Icchāma mayaṃ, mārisa, nimiṃ rājānaṃ daṭṭhu’nti. Tena kho pana, ānanda, samayena nimi rājā tadahuposathe pannarase sīsaṃnhāto 10 uposathiko uparipāsādavaragato nisinno hoti. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – devesu tāvatiṃsesu antarahito nimissa rañño pamukhe pāturahosi. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘lābhā te, mahārāja, suladdhaṃ te, mahārāja. Devā, mahārāja, tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ kittayamānarūpā sannisinnā – ‘‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’’ti. Devā te, mahārāja, tāvatiṃsā dassanakāmā. Tassa te ahaṃ, mahārāja, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ pahiṇissāmi; abhiruheyyāsi, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno’ti. Adhivāsesi kho, ānanda, nimi rājā tuṇhībhāvena.
੩੧੩. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ – ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਮੁਖੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਦੇવੇਸੁ ਤਾવਤਿਂਸੇਸੁ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਮਾਤਲਿਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਸਮ੍ਮ ਮਾਤਲਿ, ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ਅਯਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੋ ਆਜਞ੍ਞਰਥੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਪੇਸਿਤੋ; ਅਭਿਰੁਹੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਯਾਨਂ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਾਤਲਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੋ ਆਜਞ੍ਞਰਥੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਪੇਸਿਤੋ; ਅਭਿਰੁਹ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਯਾਨਂ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ। ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਤਮੇਨ ਤਂ ਨੇਮਿ, ਯੇਨ વਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ ਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਨ੍ਤਿ, ਯੇਨ વਾ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਾ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ? ‘ਉਭਯੇਨੇવ ਮਂ, ਮਾਤਲਿ, ਨੇਹੀ’ਤਿ। ਸਮ੍ਪવੇਸੇਸਿ 11 ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਾਤਲਿ, ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਸੁਧਮ੍ਮਂ ਸਭਂ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ। ਸ੍વਾਗਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ। ਦੇવਾ ਤੇ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾવਤਿਂਸਾ ਸੁਧਮ੍ਮਾਯਂ ਸਭਾਯਂ ਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨਰੂਪਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ – ‘‘ਲਾਭਾ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ વਤ, ਭੋ, વਿਦੇਹਾਨਂ, ਯੇਸਂ ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ; ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਦੇવਾ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾવਤਿਂਸਾ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ । ਅਭਿਰਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇવੇਸੁ ਦੇવਾਨੁਭਾવੇਨਾ’ਤਿ। ‘ਅਲਂ, ਮਾਰਿਸ, ਤਤ੍ਥੇવ ਮਂ ਮਿਥਿਲਂ ਪਟਿਨੇਤੁ। ਤਥਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ; ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਾਮਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’ਤਿ।
313. ‘‘Atha kho, ānanda, sakko devānamindo nimissa rañño adhivāsanaṃ viditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – nimissa rañño pamukhe antarahito devesu tāvatiṃsesu pāturahosi. Atha kho, ānanda, sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma mātali, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadehi – ayaṃ te, mahārāja, sahassayutto ājaññaratho sakkena devānamindena pesito; abhiruheyyāsi, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno’ti. ‘Evaṃ, bhaddantavā’ti kho, ānanda, mātali saṅgāhako sakkassa devānamindassa paṭissutvā sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘ayaṃ te, mahārāja, sahassayutto ājaññaratho sakkena devānamindena pesito; abhiruha, mahārāja, dibbaṃ yānaṃ avikampamāno. Api ca, mahārāja, katamena taṃ nemi, yena vā pāpakammā pāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedenti, yena vā kalyāṇakammā kalyāṇakammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedentī’ti? ‘Ubhayeneva maṃ, mātali, nehī’ti. Sampavesesi 12 kho, ānanda, mātali, saṅgāhako nimiṃ rājānaṃ sudhammaṃ sabhaṃ. Addasā kho, ānanda, sakko devānamindo nimiṃ rājānaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘ehi kho, mahārāja. Svāgataṃ, mahārāja. Devā te dassanakāmā, mahārāja, tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ kittayamānarūpā sannisinnā – ‘‘lābhā vata, bho, videhānaṃ, suladdhaṃ vata, bho, videhānaṃ, yesaṃ nimi rājā dhammiko dhammarājā dhamme ṭhito mahārājā; dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’’ti. Devā te, mahārāja, tāvatiṃsā dassanakāmā . Abhirama, mahārāja, devesu devānubhāvenā’ti. ‘Alaṃ, mārisa, tattheva maṃ mithilaṃ paṭinetu. Tathāhaṃ dhammaṃ carissāmi brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca; uposathañca upavasāmi cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassā’ti.
੩੧੪. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਮਾਤਲਿਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਸਮ੍ਮ ਮਾਤਲਿ, ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਮਿਥਿਲਂ ਪਟਿਨੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਾਤਲਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਮਿਥਿਲਂ ਪਟਿਨੇਸਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਸੁ ਨੇਗਮੇਸੁ ਚੇવ ਜਾਨਪਦੇਸੁ ਚ, ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਉਪવਸਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ ਅਟ੍ਠਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਕਪ੍ਪਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯਦਾ ਮੇ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਮੇ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਨਿਮਿਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ ਦੇવਸ੍ਸ ਦੇવਦੂਤਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨੀ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਕਪ੍ਪਕ, ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਮਮ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਾਨਿ ਪਲਿਤਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਾਤੁਭੂਤਾ ਖੋ ਮੇ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਦੇવਦੂਤਾ; ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ; ਭੁਤ੍ਤਾ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਮਾਨੁਸਕਾ ਕਾਮਾ; ਸਮਯੋ ਦਿਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ। ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਇਮਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜ। ਅਹਂ ਪਨ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਯਦਾ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਪੁਰਿਸਯੁਗੇ વਤ੍ਤਮਾਨੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸ੍ਸ વਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਤਾਤ ਕੁਮਾਰ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤ੍વਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ।
314. ‘‘Atha kho, ānanda, sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma mātali, sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ tattheva mithilaṃ paṭinehī’ti. ‘Evaṃ, bhaddantavā’ti kho, ānanda, mātali saṅgāhako sakkassa devānamindassa paṭissutvā sahassayuttaṃ ājaññarathaṃ yojetvā nimiṃ rājānaṃ tattheva mithilaṃ paṭinesi. Tatra sudaṃ, ānanda, nimi rājā dhammaṃ carati brāhmaṇagahapatikesu negamesu ceva jānapadesu ca, uposathañca upavasati cātuddasiṃ pañcadasiṃ aṭṭhamiñca pakkhassāti. Atha kho, ānanda, nimi rājā bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena kappakaṃ āmantesi – ‘yadā me, samma kappaka, passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako nimissa rañño paccassosi. Addasā kho, ānanda, kappako bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena nimissa rañño sirasmiṃ palitāni jātāni. Disvāna nimiṃ rājānaṃ etadavoca – ‘pātubhūtā kho devassa devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātānī’ti. ‘Tena hi, samma kappaka, tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā mama añjalismiṃ patiṭṭhāpehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, ānanda, kappako nimissa rañño paṭissutvā tāni palitāni sādhukaṃ saṇḍāsena uddharitvā nimissa rañño añjalismiṃ patiṭṭhāpesi. Atha kho, ānanda, nimi rājā kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘pātubhūtā kho me, tāta kumāra, devadūtā; dissanti sirasmiṃ palitāni jātāni; bhuttā kho pana me mānusakā kāmā; samayo dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ rajjaṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Tena hi, tāta kumāra, yadā tvampi passeyyāsi sirasmiṃ palitāni jātāni, atha kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyāsi. Yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosi. Yasmiṃ kho, tāta kumāra, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ tāhaṃ, tāta kumāra, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyāsi, mā kho me tvaṃ antimapuriso ahosī’ti.
੩੧੫. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨਿਮਿ ਰਾਜਾ ਕਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਗਾਮવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਾਧੁਕਂ ਰਜ੍ਜੇ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ , ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਨਿਮਿ ਖੋ, ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਰਾਜਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਮਾਰਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਪਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਘਦੇવਅਮ੍ਬવਨੇ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿ। ਸੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ। ਨਿਮਿਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨਾਨਨਨ੍ਦ , ਰਞ੍ਞੋ ਕਲ਼ਾਰਜਨਕੋ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ। ਨ ਸੋ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਸੋ ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ। ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸਿ।
315. ‘‘Atha kho, ānanda, nimi rājā kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā imasmiṃyeva maghadevaambavane kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ , tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā vihāsi. Nimi kho, panānanda, rājā caturāsītivassasahassāni kumārakīḷitaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni oparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni imasmiṃyeva maghadevaambavane agārasmā anagāriyaṃ pabbajito brahmacariyamacari. So cattāro brahmavihāre bhāvetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmalokūpago ahosi. Nimissa kho panānananda , rañño kaḷārajanako nāma putto ahosi. Na so agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. So taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ samucchindi. So tesaṃ antimapuriso ahosi.
੩੧੬. ‘‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਞ੍ਞੋ ਨੂਨ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਾ ਮਘਦੇવੋ ਅਹੋਸਿ, ਯੇਨ ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ 13। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਾ ਮਘਦੇવੋ ਅਹੋਸਿਂ। (ਅਹਂ ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਨਿਂ,) 14 ਮਯਾ ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ; ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਸਿ। ਤਂ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਯਾવਦੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ। ਇਦਂ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਮਯਾ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਕਤਮਞ੍ਚਾਨਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਮਯਾ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ? ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ , ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਇਦਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਮਯਾ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਤਂ વੋ ਅਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਥ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸਾ ਅਹੁવਤ੍ਥ’। ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਰਿਸਯੁਗੇ વਤ੍ਤਮਾਨੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸ੍ਸ વਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ વੋ ਅਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਯੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ વਤ੍ਤਂ ਨਿਹਿਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਥ, ਮਾ ਖੋ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸਾ ਅਹੁવਤ੍ਥਾ’’’ਤਿ।
316. ‘‘Siyā kho pana te, ānanda, evamassa – ‘añño nūna tena samayena rājā maghadevo ahosi, yena taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihita’nti 15. Na kho panetaṃ, ānanda, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena rājā maghadevo ahosiṃ. (Ahaṃ taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihiniṃ,) 16 mayā taṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ; pacchimā janatā anuppavattesi. Taṃ kho panānanda, kalyāṇaṃ vattaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva brahmalokūpapattiyā. Idaṃ kho panānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Katamañcānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo , sammāsati, sammāsamādhi. Idaṃ kho, ānanda, etarahi mayā kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Taṃ vo ahaṃ, ānanda, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyātha, mā kho me tumhe antimapurisā ahuvattha’. Yasmiṃ kho, ānanda, purisayuge vattamāne evarūpassa kalyāṇassa vattassa samucchedo hoti so tesaṃ antimapuriso hoti. Taṃ vo ahaṃ, ānanda, evaṃ vadāmi – ‘yena me idaṃ kalyāṇaṃ vattaṃ nihitaṃ anuppavatteyyātha, mā kho me tumhe antimapurisā ahuvatthā’’’ti.
ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੀਤਿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ਮਘਦੇવਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਤਤਿਯਂ।
Maghadevasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਮਘਦੇવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Maghadevasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੩. ਮਘਦੇવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Maghadevasuttavaṇṇanā
