| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
၃. မဃဒေဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Maghadevasuttavaṇṇanā
၃၀၈. ပုဗ္ဗေ မဃဒေဝော နာမ ရာဇာတိ အတီတကာလေ ဣမသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ အနေကဝသ္သသဟသ္သာယုကေသု မနုသ္သေသု ပဋိပာဋိယာ ဥပ္ပန္နာနံ စတုရာသီတိသဟသ္သာနံ စက္ကဝတ္တိရာဇူနံ အာဒိပုရိသော မဃဒေဝောတိ ဧဝံနာမော ရာဇာ။
308.Pubbemaghadevo nāma rājāti atītakāle imasmiṃyeva kappe anekavassasahassāyukesu manussesu paṭipāṭiyā uppannānaṃ caturāsītisahassānaṃ cakkavattirājūnaṃ ādipuriso maghadevoti evaṃnāmo rājā.
ဓမ္မောတိ ရာဇဓမ္မောတိ လောကိကာ ဝဒန္တိ။ မဟာဗောဓိနိဓာနပာရမိတာသင္ခာတော ပန ဓမ္မော အတ္ထီတိ ဓမ္မိကော။ ဓမ္မေနာတိ ဉာယေန။ တဒာ ဗ္ရဟ္မဝိဟာရာဒိဘာဝနာဓမ္မသ္သ ရညော အနဓိဂတတ္တာ တသ္သပိ ဝာ အနဘိဇ္ဈာဒီဟိ သမာနယောဂက္ခမတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒသကုသလကမ္မပထေ ဌိတော’’တိ။ ဓမ္မန္တိ ဓမ္မတော အနပေတံ။ တထာ ဟိ စ သော ပက္ခပာတာဘာဝတော ‘‘သမော’’တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘သမံ စရတီ’’တိ။ ပကတိနိယာမေနေဝာတိ ပဝေဏိယာ အာဂတနိယာမေနေဝ။ ယသ္မာ နိဂမဇနပဒေသု ယေဘုယ္ယေန ဂဟပတီနံ သင္ဂဟော, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဂဟပတိကာန’’န္တ္ဝေဝ ဝုတ္တံ။ ပာဠိယံ ပန အညမေဝ နာဂရစာရိတ္တံ, အညံ နေဂမဇနပဒစာရိတ္တန္တိ တေ ဝိသုံ ဂဟိတာ ‘‘နေဂမေသု စေဝ ဇနပဒေသု စာ’’တိ။ ပစ္စုဂ္ဂမနနိဂ္ဂမနဝသေန ဥပောသထသ္သ ပဋိဟရဏံ ပာဋိဟာရိယော, သော ဧဝ ပာဋိဟာရိကော, ပက္ခော။ ဣမေ ဒိဝသာတိ ဣမေ စတ္တာရော ဒိဝသာ။
Dhammoti rājadhammoti lokikā vadanti. Mahābodhinidhānapāramitāsaṅkhāto pana dhammo atthīti dhammiko. Dhammenāti ñāyena. Tadā brahmavihārādibhāvanādhammassa rañño anadhigatattā tassapi vā anabhijjhādīhi samānayogakkhamattā vuttaṃ ‘‘dasakusalakammapathe ṭhito’’ti. Dhammanti dhammato anapetaṃ. Tathā hi ca so pakkhapātābhāvato ‘‘samo’’ti vuccatīti āha ‘‘samaṃ caratī’’ti. Pakatiniyāmenevāti paveṇiyā āgataniyāmeneva. Yasmā nigamajanapadesu yebhuyyena gahapatīnaṃ saṅgaho, tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘gahapatikāna’’ntveva vuttaṃ. Pāḷiyaṃ pana aññameva nāgaracārittaṃ, aññaṃ negamajanapadacārittanti te visuṃ gahitā ‘‘negamesu ceva janapadesu cā’’ti. Paccuggamananiggamanavasena uposathassa paṭiharaṇaṃ pāṭihāriyo, so eva pāṭihāriko, pakkho. Ime divasāti ime cattāro divasā.
၃၀၉. ဒေဝောတိ မစ္စု အဘိဘဝနဋ္ဌေန။ ယထာ ဟိ ဒေဝော ပကတိသတ္တေ အဘိဘဝတိ, ဧဝံ မစ္စု သတ္တေ အဘိဘဝတိ။ ‘‘အဟံ အသုကံ မဒ္ဒိတုံ အာဂမိသ္သာမိ, တ္ဝံ တသ္သ ကေသေ ဂဟေတ္ဝာ မာ ဝိသ္သဇ္ဇေဟီ’’တိ မစ္စုဒေဝသ္သ အာဏာကရာ ဒူတာ ဝိယာတိ ဒူတာတိ ဝုစ္စန္တိ။ အလင္ကတပဋိယတ္တာယာတိ ဣဒံ အတ္တနော ဒိဗ္ဗာနုဘာဝံ အာဝိကတ္ဝာ ဌိတာယာတိ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ။ ဒေဝတာဗ္ယာကရဏသဒိသမေဝ ဟောတိ န စိရေနေဝ မရဏသမ္ဘဝတော။ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာနန္တိ ခီဏာသဝဗ္ရဟ္မာနံ။ တေ ဟိ စရိမဘဝေ ဗောဓိသတ္တာနံ ဇိဏ္ဏာဒိကေ ဒသ္သေန္တိ။
309.Devoti maccu abhibhavanaṭṭhena. Yathā hi devo pakatisatte abhibhavati, evaṃ maccu satte abhibhavati. ‘‘Ahaṃ asukaṃ maddituṃ āgamissāmi, tvaṃ tassa kese gahetvā mā vissajjehī’’ti maccudevassa āṇākarā dūtā viyāti dūtāti vuccanti. Alaṅkatapaṭiyattāyāti idaṃ attano dibbānubhāvaṃ āvikatvā ṭhitāyāti dassetuṃ vuttaṃ. Devatābyākaraṇasadisameva hoti na cireneva maraṇasambhavato. Visuddhidevānanti khīṇāsavabrahmānaṃ. Te hi carimabhave bodhisattānaṃ jiṇṇādike dassenti.
ဒုခိတဉ္စ ဗ္ယာဓိတန္တိ ဗ္ယာဓိဘာဝေန သဉ္ဇာတဒုက္ခန္တိ အတ္ထော။ အန္တိမဘဝိကဗောဓိသတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝေဟိ ဥပဋ္ဌာပိတဘာဝံ ဥပာဒာယ တဒညေသံ တေဟိ အနုပဋ္ဌာပိတာနမ္ပိ ပဏ္ဍိတာနံ တထာ ဝောဟရိတဗ္ဗတာ ပရိယာယသိဒ္ဓာတိ အာဟ ‘‘ဣမိနာ ပရိယာယေနာ’’တိ။
Dukhitañca byādhitanti byādhibhāvena sañjātadukkhanti attho. Antimabhavikabodhisattānaṃ visuddhidevehi upaṭṭhāpitabhāvaṃ upādāya tadaññesaṃ tehi anupaṭṭhāpitānampi paṇḍitānaṃ tathā voharitabbatā pariyāyasiddhāti āha ‘‘iminā pariyāyenā’’ti.
ဒိသမ္ပတီတိ ဝိဘတ္တိအလောပေန နိဒ္ဒေသော, ဒိသာသီသေန ဒေသာ ဝုတ္တာတိ ဒေသာနံ အဓိပတိရာဇာတိ အတ္ထော။ ဥတ္တမင္ဂေ သိရသိ ရုဟန္တီတိ ဥတ္တမင္ဂရုဟာ, ကေသာ။ တေ ပနေတ္ထ ယသ္မာ ပလိတတ္တာ အဝိသေသတော သဗ္ဗပစ္ဆိမဝယသန္ဒသ္သကာ ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘‘ဝယောဟရာ’’တိ ဝုတ္တာ။
Disampatīti vibhattialopena niddeso, disāsīsena desā vuttāti desānaṃ adhipatirājāti attho. Uttamaṅge sirasi ruhantīti uttamaṅgaruhā, kesā. Te panettha yasmā palitattā avisesato sabbapacchimavayasandassakā honti, tasmā ‘‘vayoharā’’ti vuttā.
ပုရိသယုဂော ယသ္မာ တသ္မိံ ဝံသေ သဉ္ဇာတပုရိသဋ္ဌိတိယာ ပရိစ္ဆိန္နော, တသ္မာ အာဟ ‘‘ဝံသသမ္ဘဝေ ပုရိသေ’’တိ။ ရာဇဂေဟတော အာဟဋဘိက္ခာယ ယာပေန္တောတိ ဣမိနာ ကုမာရကပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဥပဂတဘာဝံ ဒသ္သေတိ။
Purisayugo yasmā tasmiṃ vaṃse sañjātapurisaṭṭhitiyā paricchinno, tasmā āha ‘‘vaṃsasambhave purise’’ti. Rājagehato āhaṭabhikkhāya yāpentoti iminā kumārakapabbajjāya upagatabhāvaṃ dasseti.
ပရိဟရိယမာနောဝာတိ အညေန အညေန ပရိဟရိယမာနော ဝိယ ဝေလာယ ဝေလာယ တေန မဟတာ ပရိဇနေန ဥပဋ္ဌိယမာနော ကုမာရကီဠံ ကီဠီတိ အတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘ပရိဟရိယမာနော ဧဝာ’’တိ အဝဓာရဏဝသေန အတ္ထံ ဝဒန္တိ, တထာ သတိ စတုရာသီတိဝသ္သသဟသ္သာနိ ထညပာယီ တရုဏဒာရကော အဟောသီတိ အာပဇ္ဇတီတိ တဒယုတ္တံ။ ကုမာရကာလံ ဝတ္ဝာ တဒနန္တရံ ဩပရဇ္ဇဝစနတော ဝိရုဒ္ဓဉ္စေတံ။ (ပဉ္စမင္ဂလဝစနေန ဥန္နင္ဂလမင္ဂလဥက္ကန္တနမင္ဂလကမ္မဟာယမင္ဂလဒုသ္သမင္ဂလာနိ သမုပဂတာနိ ဧဝ အဟေသုန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)။
Parihariyamānovāti aññena aññena parihariyamāno viya velāya velāya tena mahatā parijanena upaṭṭhiyamāno kumārakīḷaṃ kīḷīti attho. Keci pana ‘‘parihariyamāno evā’’ti avadhāraṇavasena atthaṃ vadanti, tathā sati caturāsītivassasahassāni thaññapāyī taruṇadārako ahosīti āpajjatīti tadayuttaṃ. Kumārakālaṃ vatvā tadanantaraṃ oparajjavacanato viruddhañcetaṃ. (Pañcamaṅgalavacanena unnaṅgalamaṅgalaukkantanamaṅgalakammahāyamaṅgaladussamaṅgalāni samupagatāni eva ahesunti daṭṭhabbaṃ).
၃၁၁. သဝံသဝသေန အာဂတာ ပုတ္တနတ္တုအာဒယော ပုတ္တာ စ ပပုတ္တာ စ ဧတိသ္သာတိ ပုတ္တပပုတ္တကာ ပရမ္ပရာ။ နိဟတန္တိ နိဟိတံ ဌပိတံ, ပဝတ္တိတန္တိ အတ္ထော။ နိဟတန္တိ ဝာ သတတံ ပတိဋ္ဌိတဘာဝေန ဝဠဉ္ဇိတန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ကလ္ယာဏဝတ္တ’’န္တိ။ အတိရေကတရာ ဒ္ဝေ ဂုဏာတိ မဟာသတ္တသ္သ မဃဒေဝကာလတော အတိရေကတရာ ဒ္ဝေ ဂုဏာ ဣတရရာဇူဟိ ပန အတိရေကတရာ အနေကသတသဟသ္သပ္ပဘေဒာ ဧဝ ဂုဏာ အဟေသုန္တိ။
311. Savaṃsavasena āgatā puttanattuādayo puttā ca paputtā ca etissāti puttapaputtakā paramparā. Nihatanti nihitaṃ ṭhapitaṃ, pavattitanti attho. Nihatanti vā satataṃ patiṭṭhitabhāvena vaḷañjitanti attho. Tenāha ‘‘kalyāṇavatta’’nti. Atirekatarā dve guṇāti mahāsattassa maghadevakālato atirekatarā dve guṇā itararājūhi pana atirekatarā anekasatasahassappabhedā eva guṇā ahesunti.
၃၁၂. တေတ္တိံသ သဟပုညကာရိနော ဧတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာတိ တံသဟစရိတဋ္ဌာနံ တေတ္တိံသံ, တဒေဝ တာဝတိံသံ, တံနိဝာသော ဧတေသန္တိ တာဝတိံသာ။ နိဝာသဘာဝော စ တေသံ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနပုဗ္ဗကောတိ အာဟ – ‘‘ဒေဝာနံ တာဝတိံသာနန္တိ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝာန’’န္တိ။ ရညောတိ နိမိမဟာရာဇသ္သ။ ဩဝာဒေ ဌတ္ဝာတိ ‘‘သီလံ အရက္ခန္တော မမ သန္တိကံ မာ အာဂစ္ဆတူ’’တိ နိဂ္ဂဏ္ဟနဝသေနပိ, ‘‘ဧကန္တတော မမ ဝိဇိတေ ဝသန္တေန သီလံ ရက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ ပဝတ္တိတဩဝာဒဝသေနပိ ဩဝာဒေ ဌတ္ဝာ။
312. Tettiṃsa sahapuññakārino ettha nibbattāti taṃsahacaritaṭṭhānaṃ tettiṃsaṃ, tadeva tāvatiṃsaṃ, taṃnivāso etesanti tāvatiṃsā. Nivāsabhāvo ca tesaṃ tattha nibbattanapubbakoti āha – ‘‘devānaṃ tāvatiṃsānanti tāvatiṃsabhavane nibbattadevāna’’nti. Raññoti nimimahārājassa. Ovāde ṭhatvāti ‘‘sīlaṃ arakkhanto mama santikaṃ mā āgacchatū’’ti niggaṇhanavasenapi, ‘‘ekantato mama vijite vasantena sīlaṃ rakkhitabba’’nti evaṃ pavattitaovādavasenapi ovāde ṭhatvā.
အထ နန္တိ မဟာဇုတိကံ မဟာဝိပ္ဖာရံ မဟာနုဘာဝံ နိမိရာဇာနံ။ ‘‘သက္ကောဟမသ္မိ ဒေဝိန္ဒော, တဝ သန္တိကမာဂတော’’တိ အတ္တနော သက္ကဘာဝံ ပဝေဒေတ္ဝာ ‘‘ကင္ခံ တေ ပဋိဝိနောဒေသ္သာမီ’’တိ အာဟ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗဘူတာနမိသ္သရာ’’တိအာဒိ။
Athananti mahājutikaṃ mahāvipphāraṃ mahānubhāvaṃ nimirājānaṃ. ‘‘Sakkohamasmi devindo, tava santikamāgato’’ti attano sakkabhāvaṃ pavedetvā ‘‘kaṅkhaṃ te paṭivinodessāmī’’ti āha. Tenāha ‘‘sabbabhūtānamissarā’’tiādi.
သီလံ ဥပာဒာယ ဩမကတာယ ‘‘ကိ’’န္တိ ဟီဠေန္တော ဝဒတိ။ ဂုဏဝိသိဋ္ဌတာယာတိ လာဘယသာဒီနဉ္စေဝ ပိယမနာပတာဒီနဉ္စ အာသဝက္ခယပရိယောသာနာနံ နိမိတ္တဘာဝေန ဥတ္တမဂုဏတာယ။ တဒာ သက္ကော အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော, သော အတ္တနော ပုရိမဇာတိယံ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓံဝ ဒာနတော သီလံ မဟန္တံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘အဟဉ္ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အတ္တနာ ဝသိယမာနံ ကာမာဝစရဒေဝလောကံ သန္ဓာယ ‘‘ပေတ္တိဝိသယတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္သ ဟိ ကပ္ပသတသဟသ္သံ ဝိဝဋ္ဋဇ္ဈာသယသ္သ ပူရိတပာရမိသ္သ ဒေဝလောကော ပေတလောကော ဝိယ ဥပဋ္ဌာသိ။ တေနေဝာဟ ‘‘အစ္ဆရာဂဏသင္ဃုဋ္ဌံ, ပိသာစဂဏသေဝိတ’’န္တိ (သံ. နိ. ၁.၄၆)။
Sīlaṃ upādāya omakatāya ‘‘ki’’nti hīḷento vadati. Guṇavisiṭṭhatāyāti lābhayasādīnañceva piyamanāpatādīnañca āsavakkhayapariyosānānaṃ nimittabhāvena uttamaguṇatāya. Tadā sakko anuruddhatthero, so attano purimajātiyaṃ paccakkhasiddhaṃva dānato sīlaṃ mahantaṃ vibhāvento ‘‘ahañhī’’tiādimāha. Tattha attanā vasiyamānaṃ kāmāvacaradevalokaṃ sandhāya ‘‘pettivisayato’’ti vuttaṃ. Tassa hi kappasatasahassaṃ vivaṭṭajjhāsayassa pūritapāramissa devaloko petaloko viya upaṭṭhāsi. Tenevāha ‘‘accharāgaṇasaṅghuṭṭhaṃ, pisācagaṇasevita’’nti (saṃ. ni. 1.46).
ခတ္တိယေတိ ခတ္တိယဇာတိယံ။ ဝိသုဇ္ဈတီတိ ဗ္ရဟ္မလောကူပပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ ကာမသံကိလေသဝိသုဇ္ဈနတော။ ကာယာတိ စ ဗ္ရဟ္မကာယမာဟ။
Khattiyeti khattiyajātiyaṃ. Visujjhatīti brahmalokūpapattiṃ sandhāya vadati kāmasaṃkilesavisujjhanato. Kāyāti ca brahmakāyamāha.
ဣမသ္သ မမ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗရူပံ ဒိသ္ဝာ ‘‘အဟုဒေဝ ဘယ’’န္တိ စိန္တေတ္ဝာ အာဟ ‘‘အဝိကမ္ပမာနော’’တိ။ ဘာယန္တော ဟိ စိတ္တသ္သ အညထတ္တေန ကာယသ္သ စ ဆမ္ဘိတတ္တေန ဝိကမ္ပတိ နာမ။ တေနာဟ ‘‘အဘာယမာနော’’တိ။ သုခံ ကထေတုံ ဟောတီတိ ပုညဖလံ ကထေတုံ သုခံ ဟောတိ။
Imassa mama adiṭṭhapubbarūpaṃ disvā ‘‘ahudeva bhaya’’nti cintetvā āha ‘‘avikampamāno’’ti. Bhāyanto hi cittassa aññathattena kāyassa ca chambhitattena vikampati nāma. Tenāha ‘‘abhāyamāno’’ti. Sukhaṃ kathetuṃ hotīti puññaphalaṃ kathetuṃ sukhaṃ hoti.
၃၁၃. မနံ အာဂမ္မ ယုတ္တာယေဝ ဟောန္တီတိ မာတလိသ္သ သက္ကသ္သေဝ စိတ္တံ ဇာနိတ္ဝာ ယုတ္တာ ဝိယ ဟောန္တိ, ရထေ ယုတ္တအာဇာနီယကိစ္စံ ကရောန္တိ ဒေဝပုတ္တာ။ ဧဝံ တာဒိသေ ကာလေ တထာ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, ယထာ ဧရာဝဏော ဒေဝပုတ္တော ဟတ္ထိကိစ္စံ။ နဒ္ဓိတော ပဋ္ဌာယာတိ ရထပဉ္ဇရပရိယန္တေန အက္ခသ္သ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ နဒ္ဓီ, တတော ပဋ္ဌာယ။ အက္ခော ဗဇ္ဈတိ ဧတ္ထာတိ အက္ခဗဒ္ဓော, အက္ခေန ရထသ္သ ဗဒ္ဓဋ္ဌာနံ။ ယထာ ဒေဝလောကတော ယာဝ စန္ဒမဏ္ဍလသ္သ ဂမနဝီထိ, တာဝ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဟေဋ္ဌာမုခမေဝ ရထံ ပေသေသိ, ဧဝံ စန္ဒမဏ္ဍလသ္သ ဂမနဝီထိတော ယာဝ ရညော ပာသာဒော, တာဝ တထေဝ ပေသေသိ။ ဒ္ဝေ မဂ္ဂေ ဒသ္သေတ္ဝာတိ ပတောဒလဋ္ဌိယာ အာကာသံ ဝိလိခန္တော ဝိယ အတ္တနော အာနုဘာဝေန နိရယဂာမီ ဒေဝလောကဂာမီ စာတိ ဒ္ဝေ မဂ္ဂေ ဒသ္သေတ္ဝာ။ ကတမေနာတိအာဒိ ဒေသနာမတ္တံ, ယထာ တေန ရထေန ဂစ္ဆန္တသ္သ နိရယော ဒေဝလောကော စ ပာကဋာ ဟောန္တိ, တထာ ကရဏံ အဓိပ္ပေတံ။
313.Manaṃ āgamma yuttāyeva hontīti mātalissa sakkasseva cittaṃ jānitvā yuttā viya honti, rathe yuttaājānīyakiccaṃ karonti devaputtā. Evaṃ tādise kāle tathā paṭipajjanti, yathā erāvaṇo devaputto hatthikiccaṃ. Naddhito paṭṭhāyāti rathapañjarapariyantena akkhassa sambandhaṭṭhānaṃ naddhī, tato paṭṭhāya. Akkho bajjhati etthāti akkhabaddho, akkhena rathassa baddhaṭṭhānaṃ. Yathā devalokato yāva candamaṇḍalassa gamanavīthi, tāva attano ānubhāvena heṭṭhāmukhameva rathaṃ pesesi, evaṃ candamaṇḍalassa gamanavīthito yāva rañño pāsādo, tāva tatheva pesesi. Dve magge dassetvāti patodalaṭṭhiyā ākāsaṃ vilikhanto viya attano ānubhāvena nirayagāmī devalokagāmī cāti dve magge dassetvā. Katamenātiādi desanāmattaṃ, yathā tena rathena gacchantassa nirayo devaloko ca pākaṭā honti, tathā karaṇaṃ adhippetaṃ.
ဝုတ္တကာရဏမေဝ သန္ဓာယာဟ မဟာသတ္တော ‘‘ဥဘယေနေဝ မံ မာတလိ နေဟီ’’တိ။ ဒုဂ္ဂန္တိ ဒုဂ္ဂမံ။ ဝေတ္တရဏိန္တိ ဧဝံနာမကံ နိရယံ။ ကုထိတန္တိ ပက္ကုထိတံ နိပက္ကတေလသဒိသဇာလံ။ ခာရသံယုတ္တန္တိ ခာရောဒကသဒိသံ။
Vuttakāraṇameva sandhāyāha mahāsatto ‘‘ubhayeneva maṃ mātali nehī’’ti. Dugganti duggamaṃ. Vettaraṇinti evaṃnāmakaṃ nirayaṃ. Kuthitanti pakkuthitaṃ nipakkatelasadisajālaṃ. Khārasaṃyuttanti khārodakasadisaṃ.
ရထံ နိဝတ္တေတ္ဝာတိ နိရယာဘိမုခတော နိဝတ္တေတ္ဝာ။ ဗီရဏီဒေဝဓီတာယာတိ ‘‘ဗီရဏီ’’တိ ဧဝံနာမိကာယ အစ္ဆရာယ။ သောဏဒိန္နဒေဝပုတ္တသ္သာတိ ‘‘သောဏဒိန္နော’’တိ ဧဝံနာမကသ္သ ဒေဝပုတ္တသ္သ။ ဂဏဒေဝပုတ္တာနန္တိ ဂဏဝသေန ပုညံ ကတ္ဝာ ဂဏဝသေနေဝ နိဗ္ဗတ္တဒေဝပုတ္တာနံ။
Rathaṃ nivattetvāti nirayābhimukhato nivattetvā. Bīraṇīdevadhītāyāti ‘‘bīraṇī’’ti evaṃnāmikāya accharāya. Soṇadinnadevaputtassāti ‘‘soṇadinno’’ti evaṃnāmakassa devaputtassa. Gaṇadevaputtānanti gaṇavasena puññaṃ katvā gaṇavaseneva nibbattadevaputtānaṃ.
ပတ္တကာလေတိ ဥပကဋ္ဌာယ ဝေလာယ။ အတိထိန္တိ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ကသ္သပသ္သ ဘဂဝတော သာသနေ ဧကံ ခီဏာသဝတ္ထေရန္တိပိ ဝဒန္တိ။ မာတာဝ ပုတ္တံ သကိမာဘိနန္ဒီတိ ယထာ ပဝာသတော အာဂတံ ပုတ္တံ မာတာ သကိံ ဧကဝာရံ အာဂတကာလေ အဘိနန္ဒတိ, တထာ နိစ္စကာလေ အဘိနန္ဒိ သက္ကစ္စံ ပရိဝိသိ။ သံယမာ သံဝိဘာဂာတိ သီလသံယမာ သံဝိဘာဂသီလာ။ ဇာတကေတိ နိမိဇာတကေ။
Pattakāleti upakaṭṭhāya velāya. Atithinti paccekasambuddhaṃ. Kassapassa bhagavato sāsane ekaṃ khīṇāsavattherantipi vadanti. Mātāva puttaṃ sakimābhinandīti yathā pavāsato āgataṃ puttaṃ mātā sakiṃ ekavāraṃ āgatakāle abhinandati, tathā niccakāle abhinandi sakkaccaṃ parivisi. Saṃyamā saṃvibhāgāti sīlasaṃyamā saṃvibhāgasīlā. Jātaketi nimijātake.
စိတ္တကူဋန္တိ ဒေဝနဂရသ္သ ဒက္ခိဏဒိသာယ ဒ္ဝာရကောဋ္ဌကံ။ သက္ကော စိတ္တံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တောတိ မဟာသတ္တေ ပဝတ္တံ ဒေဝတာနံ သက္ကာရသမ္မာနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ အတ္တနော ဥသူယစိတ္တံ ဗဟိ အနာဝိကတ္ဝာ အဗ္ဘန္တရေယေဝ စ နံ ဌပေတုံ အသက္ကောန္တော။ အညေသံ ပုညေန ဝသာဟီတိ သက္ကသ္သ မဟာသတ္တံ ရောသေတုကာမတာယ အာရာဓနံ နိဒသ္သေတိ။ ပုရာဏသက္ကော ဒီဃာယုကော, တံ ဥပာဒာယ ဇရာဇိဏ္ဏံ ဝိယ ကတ္ဝာ ‘‘ဇရသက္ကော’’တိ ဝုတ္တံ။
Cittakūṭanti devanagarassa dakkhiṇadisāya dvārakoṭṭhakaṃ. Sakko cittaṃ sandhāretuṃ asakkontoti mahāsatte pavattaṃ devatānaṃ sakkārasammānaṃ paṭicca uppannaṃ attano usūyacittaṃ bahi anāvikatvā abbhantareyeva ca naṃ ṭhapetuṃ asakkonto. Aññesaṃ puññena vasāhīti sakkassa mahāsattaṃ rosetukāmatāya ārādhanaṃ nidasseti. Purāṇasakko dīghāyuko, taṃ upādāya jarājiṇṇaṃ viya katvā ‘‘jarasakko’’ti vuttaṃ.
၃၁၅. သေသံ သဗ္ဗန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇုပဂမနာ သေသံ အတ္တနော ဝံသေ ပောရာဏရာဇူနံ ရာဇစာရိတ္တံ။ ပာကတိကန္တိ ပုန သဘာဝတ္တမေဝ ဂတော အဟောသိ, အပဗ္ဗဇိတဘာဝဝစနေနေဝသ္သ ဗ္ရဟ္မဝိဟာရဘာဝနာဒီနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂုဏာနံ အဘာဝော ဒီပိတော ဟောတိ။
315.Sesaṃ sabbanti pabbajjupagamanā sesaṃ attano vaṃse porāṇarājūnaṃ rājacārittaṃ. Pākatikanti puna sabhāvattameva gato ahosi, apabbajitabhāvavacanenevassa brahmavihārabhāvanādīnaṃ pabbajjāguṇānaṃ abhāvo dīpito hoti.
၃၁၆. ဝီရိယံ အကရောန္တော သမုစ္ဆိန္ဒတိ, န တာဝ သမုစ္ဆိန္နံ, ကလ္ယာဏမိတ္တသံသဂ္ဂာဒိပစ္စယသမဝာယေ သတိ သီလဝတံ ကလ္ယာဏဝတ္တံ ပဝတ္တေတုံ သက္ကောတိ ။ ဒုသ္သီလေန သမုစ္ဆိန္နံ နာမ ဟောတိ တသ္သ တတ္ထ နိရာသဘာဝေန ပဋိပတ္တိယာ ဧဝ အသမ္ဘဝတော။ သတ္တ သေခာ ပဝတ္တေန္တိ ကလ္ယာဏဝတ္တသ္သ အပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စတ္တာ။ ခီဏာသဝေန ပဝတ္တိတံ နာမ ပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စတ္တာ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
316.Vīriyaṃ akaronto samucchindati, na tāva samucchinnaṃ, kalyāṇamittasaṃsaggādipaccayasamavāye sati sīlavataṃ kalyāṇavattaṃ pavattetuṃ sakkoti . Dussīlena samucchinnaṃ nāma hoti tassa tattha nirāsabhāvena paṭipattiyā eva asambhavato. Satta sekhā pavattenti kalyāṇavattassa apariniṭṭhitakiccattā. Khīṇāsavena pavattitaṃ nāma pariniṭṭhitakiccattā. Sesaṃ suviññeyyameva.
မဃဒေဝသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။
Maghadevasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၃. မဃဒေဝသုတ္တံ • 3. Maghadevasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၃. မဃဒေဝသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Maghadevasuttavaṇṇanā
