| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาตปาฬิ • Suttanipātapāḷi |
๕. มาฆสุตฺตํ
5. Māghasuttaṃ
เอวํ เม สุตํ – เอก สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฎ ปพฺพเตฯ อถ โข มาโฆ มาณโว เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ –
Evaṃ me sutaṃ – eka samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho māgho māṇavo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘อหญฺหิ, โภ โคตม, ทายโก ทานปติ วทญฺญู ยาจโยโค; ธเมฺมน โภเค ปริเยสามิ; ธเมฺมน โภเค ปริเยสิตฺวา ธมฺมลเทฺธหิ โภเคหิ ธมฺมาธิคเตหิ เอกสฺสปิ ททามิ ทฺวินฺนมฺปิ ติณฺณมฺปิ จตุนฺนมฺปิ ปญฺจนฺนมฺปิ ฉนฺนมฺปิ สตฺตนฺนมฺปิ อฎฺฐนฺนมฺปิ นวนฺนมฺปิ ทสนฺนมฺปิ ททามิ, วีสายปิ ติํสายปิ จตฺตาลีสายปิ ปญฺญาสายปิ ททามิ, สตสฺสปิ ททามิ, ภิโยฺยปิ ททามิฯ กจฺจาหํ, โภ โคตม, เอวํ ททโนฺต เอวํ ยชโนฺต พหุํ ปุญฺญํ ปสวามี’’ติ ?
‘‘Ahañhi, bho gotama, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesāmi; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāmi dvinnampi tiṇṇampi catunnampi pañcannampi channampi sattannampi aṭṭhannampi navannampi dasannampi dadāmi, vīsāyapi tiṃsāyapi cattālīsāyapi paññāsāyapi dadāmi, satassapi dadāmi, bhiyyopi dadāmi. Kaccāhaṃ, bho gotama, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavāmī’’ti ?
‘‘ตคฺฆ ตฺวํ, มาณว, เอวํ ททโนฺต เอวํ ยชโนฺต พหุํ ปุญฺญํ ปสวสิฯ โย โข, มาณว, ทายโก ทานปติ วทญฺญู ยาจโยโค; ธเมฺมน โภเค ปริเยสติ; ธเมฺมน โภเค ปริเยสิตฺวา ธมฺมลเทฺธหิ โภเคหิ ธมฺมาธิคเตหิ เอกสฺสปิ ททาติ…เป.… สตสฺสปิ ททาติ, ภิโยฺยปิ ททาติ, พหุํ โส ปุญฺญํ ปสวตี’’ติฯ อถ โข มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
‘‘Taggha tvaṃ, māṇava, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavasi. Yo kho, māṇava, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesati; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāti…pe… satassapi dadāti, bhiyyopi dadāti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti. Atha kho māgho māṇavo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
๔๙๑.
491.
‘‘ปุจฺฉามหํ โคตมํ วทญฺญุํ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
‘‘Pucchāmahaṃ gotamaṃ vadaññuṃ, (iti māgho māṇavo)
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, กถํ หุตํ ยชมานสฺส สุเชฺฌ’’ฯ
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, kathaṃ hutaṃ yajamānassa sujjhe’’.
๔๙๒.
492.
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหโฎฺฐ, (มาฆาติ ภควา)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (māghāti bhagavā)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปโกฺข;
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, อาราธเย ทกฺขิเณเยฺยภิ ตาทิ’’ฯ
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi’’.
๔๙๓.
493.
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหโฎฺฐ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปโกฺข;
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ, อกฺขาหิ เม ภควา ทกฺขิเณเยฺย’’ฯ
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, akkhāhi me bhagavā dakkhiṇeyye’’.
๔๙๔.
494.
‘‘เย เว อสตฺตา 7 วิจรนฺติ โลเก, อกิญฺจนา เกวลิโน ยตตฺตา;
‘‘Ye ve asattā 8 vicaranti loke, akiñcanā kevalino yatattā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๔๙๕.
495.
‘‘เย สพฺพสํโยชนพนฺธนจฺฉิทา, ทนฺตา วิมุตฺตา อนีฆา นิราสา;
‘‘Ye sabbasaṃyojanabandhanacchidā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๔๙๖.
496.
‘‘เย สพฺพสํโยชนวิปฺปมุตฺตา, ทนฺตา วิมุตฺตา อนีฆา นิราสา;
‘‘Ye sabbasaṃyojanavippamuttā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๔๙๗.
497.
‘‘ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๔๙๘.
498.
‘‘เยสุ น มายา วสติ น มาโน, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
‘‘Yesu na māyā vasati na māno, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๔๙๙.
499.
‘‘เย วีตโลภา อมมา นิราสา, ขีณาสวา วูสิตพฺรหฺมจริยา;
‘‘Ye vītalobhā amamā nirāsā, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๐.
500.
‘‘เย เว น ตณฺหาสุ อุปาติปนฺนา, วิตเรยฺย โอฆํ อมมา จรนฺติ;
‘‘Ye ve na taṇhāsu upātipannā, vitareyya oghaṃ amamā caranti;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๑.
501.
‘‘เยสํ ตณฺหา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก, ภวาภวาย อิธ วา หุรํ วา;
‘‘Yesaṃ taṇhā natthi kuhiñci loke, bhavābhavāya idha vā huraṃ vā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๒.
502.
‘‘เย กาเม หิตฺวา อคหา จรนฺติ, สุสญฺญตตฺตา ตสรํว อุชฺชุํ;
‘‘Ye kāme hitvā agahā caranti, susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๓.
503.
‘‘เย วีตราคา สุสมาหิตินฺทฺริยา, จโนฺทว ราหุคฺคหณา ปมุตฺตา;
‘‘Ye vītarāgā susamāhitindriyā, candova rāhuggahaṇā pamuttā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๔.
504.
‘‘สมิตาวิโน วีตราคา อโกปา, เยสํ คตี นตฺถิธ วิปฺปหาย;
‘‘Samitāvino vītarāgā akopā, yesaṃ gatī natthidha vippahāya;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๕.
505.
‘‘ชหิตฺวา ชาติมรณํ อเสสํ, กถํกถิํ สพฺพมุปาติวตฺตา;
‘‘Jahitvā jātimaraṇaṃ asesaṃ, kathaṃkathiṃ sabbamupātivattā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๖.
506.
‘‘เย อตฺตทีปา วิจรนฺติ โลเก, อกิญฺจนา สพฺพธิ วิปฺปมุตฺตา;
‘‘Ye attadīpā vicaranti loke, akiñcanā sabbadhi vippamuttā;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๗.
507.
‘‘เย เหตฺถ ชานนฺติ ยถา ตถา อิทํ, อยมนฺติมา นตฺถิ ปุนพฺภโวติ;
‘‘Ye hettha jānanti yathā tathā idaṃ, ayamantimā natthi punabbhavoti;
กาเลน เตสุ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถฯ
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
๕๐๘.
508.
‘‘โย เวทคู ฌานรโต สตีมา, สโมฺพธิปโตฺต สรณํ พหูนํ;
‘‘Yo vedagū jhānarato satīmā, sambodhipatto saraṇaṃ bahūnaṃ;
กาเลน ตมฺหิ หพฺยํ ปเวเจฺฉ, โย พฺราหฺมโณ ปุญฺญเปโกฺข ยเชถ’’ฯ
Kālena tamhi habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha’’.
๕๐๙.
509.
‘‘อทฺธา อโมฆา มม ปุจฺฉนา อหุ, อกฺขาสิ เม ภควา ทกฺขิเณเยฺย;
‘‘Addhā amoghā mama pucchanā ahu, akkhāsi me bhagavā dakkhiṇeyye;
ตฺวเญฺหตฺถ ชานาสิ ยถา ตถา อิทํ, ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธโมฺมฯ
Tvañhettha jānāsi yathā tathā idaṃ, tathā hi te vidito esa dhammo.
๕๑๐.
510.
‘‘โย ยาจโยโค ทานปติ คหโฎฺฐ, (อิติ มาโฆ มาณโว)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)
ปุญฺญตฺถิโก ยชติ ปุญฺญเปโกฺข;
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ททํ ปเรสํ อิธ อนฺนปานํ,
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ,
อกฺขาหิ เม ภควา ยญฺญสมฺปทํ’’ฯ
Akkhāhi me bhagavā yaññasampadaṃ’’.
๕๑๑.
511.
‘‘ยชสฺสุ ยชมาโน มาฆาติ ภควา, สพฺพตฺถ จ วิปฺปสาเทหิ จิตฺตํ;
‘‘Yajassu yajamāno māghāti bhagavā, sabbattha ca vippasādehi cittaṃ;
อารมฺมณํ ยชมานสฺส ยโญฺญ, เอตฺถปฺปติฎฺฐาย ชหาติ โทสํฯ
Ārammaṇaṃ yajamānassa yañño, etthappatiṭṭhāya jahāti dosaṃ.
๕๑๒.
512.
‘‘โส วีตราโค ปวิเนยฺย โทสํ, เมตฺตํ จิตฺตํ ภาวยมปฺปมาณํ;
‘‘So vītarāgo pavineyya dosaṃ, mettaṃ cittaṃ bhāvayamappamāṇaṃ;
รตฺตินฺทิวํ สตตมปฺปมโตฺต, สพฺพา ทิสา ผรติ อปฺปมญฺญํ’’ฯ
Rattindivaṃ satatamappamatto, sabbā disā pharati appamaññaṃ’’.
๕๑๓.
513.
‘‘โก สุชฺฌติ มุจฺจติ พชฺฌตี จ, เกนตฺตนา คจฺฉติ 9 พฺรหฺมโลกํ;
‘‘Ko sujjhati muccati bajjhatī ca, kenattanā gacchati 10 brahmalokaṃ;
อชานโต เม มุนิ พฺรูหิ ปุโฎฺฐ, ภควา หิ เม สกฺขิ พฺรหฺมชฺชทิโฎฺฐ;
Ajānato me muni brūhi puṭṭho, bhagavā hi me sakkhi brahmajjadiṭṭho;
ตุวญฺหิ โน พฺรหฺมสโมสิ สจฺจํ, กถํ อุปปชฺชติ พฺรหฺมโลกํ ชุติม’’ฯ
Tuvañhi no brahmasamosi saccaṃ, kathaṃ upapajjati brahmalokaṃ jutima’’.
๕๑๔.
514.
‘‘โย ยชติ ติวิธํ ยญฺญสมฺปทํ, (มาฆาติ ภควา)
‘‘Yo yajati tividhaṃ yaññasampadaṃ, (māghāti bhagavā)
อาราธเย ทกฺขิเณเยฺยภิ ตาทิ;
Ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi;
เอวํ ยชิตฺวา สมฺมา ยาจโยโค,
Evaṃ yajitvā sammā yācayogo,
อุปปชฺชติ พฺรหฺมโลกนฺติ พฺรูมี’’ติฯ
Upapajjati brahmalokanti brūmī’’ti.
เอวํ วุเตฺต, มาโฆ มาณโว ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อชฺชตเคฺค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ
Evaṃ vutte, māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
มาฆสุตฺตํ ปญฺจมํ นิฎฺฐิตํฯ
Māghasuttaṃ pañcamaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ๕. มาฆสุตฺตวณฺณนา • 5. Māghasuttavaṇṇanā
