Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi |
၅. မာဃသုတ္တံ
5. Māghasuttaṃ
ဧဝံ မေ သုတံ – ဧက သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခော မာဃော မာဏဝော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော မာဃော မာဏဝော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
Evaṃ me sutaṃ – eka samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho māgho māṇavo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘အဟဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ, ဒာယကော ဒာနပတိ ဝဒညူ ယာစယောဂော; ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသာမိ; ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတ္ဝာ ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ ဓမ္မာဓိဂတေဟိ ဧကသ္သပိ ဒဒာမိ ဒ္ဝိန္နမ္ပိ တိဏ္ဏမ္ပိ စတုန္နမ္ပိ ပဉ္စန္နမ္ပိ ဆန္နမ္ပိ သတ္တန္နမ္ပိ အဋ္ဌန္နမ္ပိ နဝန္နမ္ပိ ဒသန္နမ္ပိ ဒဒာမိ, ဝီသာယပိ တိံသာယပိ စတ္တာလီသာယပိ ပညာသာယပိ ဒဒာမိ, သတသ္သပိ ဒဒာမိ, ဘိယ္ယောပိ ဒဒာမိ။ ကစ္စာဟံ, ဘော ဂောတမ, ဧဝံ ဒဒန္တော ဧဝံ ယဇန္တော ဗဟုံ ပုညံ ပသဝာမီ’’တိ ?
‘‘Ahañhi, bho gotama, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesāmi; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāmi dvinnampi tiṇṇampi catunnampi pañcannampi channampi sattannampi aṭṭhannampi navannampi dasannampi dadāmi, vīsāyapi tiṃsāyapi cattālīsāyapi paññāsāyapi dadāmi, satassapi dadāmi, bhiyyopi dadāmi. Kaccāhaṃ, bho gotama, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavāmī’’ti ?
‘‘တဂ္ဃ တ္ဝံ, မာဏဝ, ဧဝံ ဒဒန္တော ဧဝံ ယဇန္တော ဗဟုံ ပုညံ ပသဝသိ။ ယော ခော, မာဏဝ, ဒာယကော ဒာနပတိ ဝဒညူ ယာစယောဂော; ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ; ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတ္ဝာ ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ ဓမ္မာဓိဂတေဟိ ဧကသ္သပိ ဒဒာတိ။ပေ.။ သတသ္သပိ ဒဒာတိ, ဘိယ္ယောပိ ဒဒာတိ, ဗဟုံ သော ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။ အထ ခော မာဃော မာဏဝော ဘဂဝန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘Taggha tvaṃ, māṇava, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavasi. Yo kho, māṇava, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesati; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāti…pe… satassapi dadāti, bhiyyopi dadāti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti. Atha kho māgho māṇavo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
၄၉၁.
491.
‘‘ပုစ္ဆာမဟံ ဂောတမံ ဝဒညုံ၊ (ဣတိ မာဃော မာဏဝော)
‘‘Pucchāmahaṃ gotamaṃ vadaññuṃ, (iti māgho māṇavo)
ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပာနံ၊ ကထံ ဟုတံ ယဇမာနသ္သ သုဇ္ဈေ’’။
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, kathaṃ hutaṃ yajamānassa sujjhe’’.
၄၉၂.
492.
‘‘ယော ယာစယောဂော ဒာနပတိ ဂဟဋ္ဌော၊ (မာဃာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (māghāti bhagavā)
ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော။
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပာနံ၊ အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယ္ယေဘိ တာဒိ’’။
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi’’.
၄၉၃.
493.
‘‘ယော ယာစယောဂော ဒာနပတိ ဂဟဋ္ဌော၊ (ဣတိ မာဃော မာဏဝော)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)
ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော။
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပာနံ၊ အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေယ္ယေ’’။
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, akkhāhi me bhagavā dakkhiṇeyye’’.
၄၉၄.
494.
‘‘ယေ ဝေ အသတ္တာ 7 ဝိစရန္တိ လောကေ၊ အကိဉ္စနာ ကေဝလိနော ယတတ္တာ။
‘‘Ye ve asattā 8 vicaranti loke, akiñcanā kevalino yatattā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၄၉၅.
495.
‘‘ယေ သဗ္ဗသံယောဇနဗန္ဓနစ္ဆိဒာ၊ ဒန္တာ ဝိမုတ္တာ အနီဃာ နိရာသာ။
‘‘Ye sabbasaṃyojanabandhanacchidā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၄၉၆.
496.
‘‘ယေ သဗ္ဗသံယောဇနဝိပ္ပမုတ္တာ၊ ဒန္တာ ဝိမုတ္တာ အနီဃာ နိရာသာ။
‘‘Ye sabbasaṃyojanavippamuttā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၄၉၇.
497.
‘‘ရာဂဉ္စ ဒောသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ၊ ခီဏာသဝာ ဝူသိတဗ္ရဟ္မစရိယာ။
‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၄၉၈.
498.
‘‘ယေသု န မာယာ ဝသတိ န မာနော၊ ခီဏာသဝာ ဝူသိတဗ္ရဟ္မစရိယာ။
‘‘Yesu na māyā vasati na māno, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၄၉၉.
499.
‘‘ယေ ဝီတလောဘာ အမမာ နိရာသာ၊ ခီဏာသဝာ ဝူသိတဗ္ရဟ္မစရိယာ။
‘‘Ye vītalobhā amamā nirāsā, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၀.
500.
‘‘ယေ ဝေ န တဏ္ဟာသု ဥပာတိပန္နာ၊ ဝိတရေယ္ယ ဩဃံ အမမာ စရန္တိ။
‘‘Ye ve na taṇhāsu upātipannā, vitareyya oghaṃ amamā caranti;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၁.
501.
‘‘ယေသံ တဏ္ဟာ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ၊ ဘဝာဘဝာယ ဣဓ ဝာ ဟုရံ ဝာ။
‘‘Yesaṃ taṇhā natthi kuhiñci loke, bhavābhavāya idha vā huraṃ vā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၂.
502.
‘‘ယေ ကာမေ ဟိတ္ဝာ အဂဟာ စရန္တိ၊ သုသညတတ္တာ တသရံဝ ဥဇ္ဇုံ။
‘‘Ye kāme hitvā agahā caranti, susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၃.
503.
‘‘ယေ ဝီတရာဂာ သုသမာဟိတိန္ဒ္ရိယာ၊ စန္ဒောဝ ရာဟုဂ္ဂဟဏာ ပမုတ္တာ။
‘‘Ye vītarāgā susamāhitindriyā, candova rāhuggahaṇā pamuttā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၄.
504.
‘‘သမိတာဝိနော ဝီတရာဂာ အကောပာ၊ ယေသံ ဂတီ နတ္ထိဓ ဝိပ္ပဟာယ။
‘‘Samitāvino vītarāgā akopā, yesaṃ gatī natthidha vippahāya;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၅.
505.
‘‘ဇဟိတ္ဝာ ဇာတိမရဏံ အသေသံ၊ ကထံကထိံ သဗ္ဗမုပာတိဝတ္တာ။
‘‘Jahitvā jātimaraṇaṃ asesaṃ, kathaṃkathiṃ sabbamupātivattā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၆.
506.
‘‘ယေ အတ္တဒီပာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊ အကိဉ္စနာ သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တာ။
‘‘Ye attadīpā vicaranti loke, akiñcanā sabbadhi vippamuttā;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၇.
507.
‘‘ယေ ဟေတ္ထ ဇာနန္တိ ယထာ တထာ ဣဒံ၊ အယမန္တိမာ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝောတိ။
‘‘Ye hettha jānanti yathā tathā idaṃ, ayamantimā natthi punabbhavoti;
ကာလေန တေသု ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
၅၀၈.
508.
‘‘ယော ဝေဒဂူ ဈာနရတော သတီမာ၊ သမ္ဗောဓိပတ္တော သရဏံ ဗဟူနံ။
‘‘Yo vedagū jhānarato satīmā, sambodhipatto saraṇaṃ bahūnaṃ;
ကာလေန တမ္ဟိ ဟဗ္ယံ ပဝေစ္ဆေ၊ ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ’’။
Kālena tamhi habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha’’.
၅၀၉.
509.
‘‘အဒ္ဓာ အမောဃာ မမ ပုစ္ဆနာ အဟု၊ အက္ခာသိ မေ ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေယ္ယေ။
‘‘Addhā amoghā mama pucchanā ahu, akkhāsi me bhagavā dakkhiṇeyye;
တ္ဝဉ္ဟေတ္ထ ဇာနာသိ ယထာ တထာ ဣဒံ၊ တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော။
Tvañhettha jānāsi yathā tathā idaṃ, tathā hi te vidito esa dhammo.
၅၁၀.
510.
‘‘ယော ယာစယောဂော ဒာနပတိ ဂဟဋ္ဌော၊ (ဣတိ မာဃော မာဏဝော)
‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)
ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော။
Puññatthiko yajati puññapekkho;
ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပာနံ၊
Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ,
အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝာ ယညသမ္ပဒံ’’။
Akkhāhi me bhagavā yaññasampadaṃ’’.
၅၁၁.
511.
‘‘ယဇသ္သု ယဇမာနော မာဃာတိ ဘဂဝာ၊ သဗ္ဗတ္ထ စ ဝိပ္ပသာဒေဟိ စိတ္တံ။
‘‘Yajassu yajamāno māghāti bhagavā, sabbattha ca vippasādehi cittaṃ;
အာရမ္မဏံ ယဇမာနသ္သ ယညော၊ ဧတ္ထပ္ပတိဋ္ဌာယ ဇဟာတိ ဒောသံ။
Ārammaṇaṃ yajamānassa yañño, etthappatiṭṭhāya jahāti dosaṃ.
၅၁၂.
512.
‘‘သော ဝီတရာဂော ပဝိနေယ္ယ ဒောသံ၊ မေတ္တံ စိတ္တံ ဘာဝယမပ္ပမာဏံ။
‘‘So vītarāgo pavineyya dosaṃ, mettaṃ cittaṃ bhāvayamappamāṇaṃ;
ရတ္တိန္ဒိဝံ သတတမပ္ပမတ္တော၊ သဗ္ဗာ ဒိသာ ဖရတိ အပ္ပမညံ’’။
Rattindivaṃ satatamappamatto, sabbā disā pharati appamaññaṃ’’.
၅၁၃.
513.
‘‘ကော သုဇ္ဈတိ မုစ္စတိ ဗဇ္ဈတီ စ၊ ကေနတ္တနာ ဂစ္ဆတိ 9 ဗ္ရဟ္မလောကံ။
‘‘Ko sujjhati muccati bajjhatī ca, kenattanā gacchati 10 brahmalokaṃ;
အဇာနတော မေ မုနိ ဗ္ရူဟိ ပုဋ္ဌော၊ ဘဂဝာ ဟိ မေ သက္ခိ ဗ္ရဟ္မဇ္ဇဒိဋ္ဌော။
Ajānato me muni brūhi puṭṭho, bhagavā hi me sakkhi brahmajjadiṭṭho;
တုဝဉ္ဟိ နော ဗ္ရဟ္မသမောသိ သစ္စံ၊ ကထံ ဥပပဇ္ဇတိ ဗ္ရဟ္မလောကံ ဇုတိမ’’။
Tuvañhi no brahmasamosi saccaṃ, kathaṃ upapajjati brahmalokaṃ jutima’’.
၅၁၄.
514.
‘‘ယော ယဇတိ တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ၊ (မာဃာတိ ဘဂဝာ)
‘‘Yo yajati tividhaṃ yaññasampadaṃ, (māghāti bhagavā)
အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယ္ယေဘိ တာဒိ။
Ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi;
ဧဝံ ယဇိတ္ဝာ သမ္မာ ယာစယောဂော၊
Evaṃ yajitvā sammā yācayogo,
ဥပပဇ္ဇတိ ဗ္ရဟ္မလောကန္တိ ဗ္ရူမီ’’တိ။
Upapajjati brahmalokanti brūmī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဃော မာဏဝော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂောတမ။ပေ.။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပာဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
Evaṃ vutte, māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
မာဃသုတ္တံ ပဉ္စမံ နိဋ္ဌိတံ။
Māghasuttaṃ pañcamaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ၅. မာဃသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Māghasuttavaṇṇanā