Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၉. မဟာအသ္သပုရသုတ္တံ
9. Mahāassapurasuttaṃ
၄၁၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ အင္ဂေသု ဝိဟရတိ အသ္သပုရံ နာမ အင္ဂာနံ နိဂမော။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
415. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅgesu viharati assapuraṃ nāma aṅgānaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘သမဏာ သမဏာတိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဇနော သဉ္ဇာနာတိ။ တုမ္ဟေ စ ပန ‘ကေ တုမ္ဟေ’တိ ပုဋ္ဌာ သမာနာ ‘သမဏာမ္ဟာ’တိ ပဋိဇာနာထ; တေသံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံသမညာနံ သတံ ဧဝံပဋိညာနံ သတံ ‘ယေ ဓမ္မာ သမဏကရဏာ စ ဗ္ရာဟ္မဏကရဏာ စ တေ ဓမ္မေ သမာဒာယ ဝတ္တိသ္သာမ, ဧဝံ နော အယံ အမ္ဟာကံ သမညာ စ သစ္စာ ဘဝိသ္သတိ ပဋိညာ စ ဘူတာ။ ယေသဉ္စ မယံ စီဝရပိဏ္ဍပာတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ ပရိဘုဉ္ဇာမ, တေသံ တေ ကာရာ အမ္ဟေသု မဟပ္ဖလာ ဘဝိသ္သန္တိ မဟာနိသံသာ, အမ္ဟာကဉ္စေဝာယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အဝဉ္ဈာ ဘဝိသ္သတိ သဖလာ သဥဒ္ရယာ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Samaṇā samaṇāti vo, bhikkhave, jano sañjānāti. Tumhe ca pana ‘ke tumhe’ti puṭṭhā samānā ‘samaṇāmhā’ti paṭijānātha; tesaṃ vo, bhikkhave, evaṃsamaññānaṃ sataṃ evaṃpaṭiññānaṃ sataṃ ‘ye dhammā samaṇakaraṇā ca brāhmaṇakaraṇā ca te dhamme samādāya vattissāma, evaṃ no ayaṃ amhākaṃ samaññā ca saccā bhavissati paṭiññā ca bhūtā. Yesañca mayaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ paribhuñjāma, tesaṃ te kārā amhesu mahapphalā bhavissanti mahānisaṃsā, amhākañcevāyaṃ pabbajjā avañjhā bhavissati saphalā saudrayā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
၄၁၆. ‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သမဏကရဏာ စ ဗ္ရာဟ္မဏကရဏာ စ? ‘ဟိရောတ္တပ္ပေန သမန္နာဂတာ ဘဝိသ္သာမာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ , အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ , ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
416. ‘‘Katame ca, bhikkhave, dhammā samaṇakaraṇā ca brāhmaṇakaraṇā ca? ‘Hirottappena samannāgatā bhavissāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā , alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave , paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၁၇. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော ဘဝိသ္သတိ ဥတ္တာနော ဝိဝဋော န စ ဆိဒ္ဒဝာ သံဝုတော စ။ တာယ စ ပန ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရတာယ နေဝတ္တာနုက္ကံသေသ္သာမ န ပရံ ဝမ္ဘေသ္သာမာ’တိ 1 ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
417. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Parisuddho no kāyasamācāro bhavissati uttāno vivaṭo na ca chiddavā saṃvuto ca. Tāya ca pana parisuddhakāyasamācāratāya nevattānukkaṃsessāma na paraṃ vambhessāmā’ti 2 evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၁၈. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ပရိသုဒ္ဓော နော ဝစီသမာစာရော ဘဝိသ္သတိ ဥတ္တာနော ဝိဝဋော န စ ဆိဒ္ဒဝာ သံဝုတော စ။ တာယ စ ပန ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရတာယ နေဝတ္တာနုက္ကံသေသ္သာမ န ပရံ ဝမ္ဘေသ္သာမာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော , ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
418. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Parisuddho no vacīsamācāro bhavissati uttāno vivaṭo na ca chiddavā saṃvuto ca. Tāya ca pana parisuddhavacīsamācāratāya nevattānukkaṃsessāma na paraṃ vambhessāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo , bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၁၉. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ပရိသုဒ္ဓော နော မနောသမာစာရော ဘဝိသ္သတိ ဥတ္တာနော ဝိဝဋော န စ ဆိဒ္ဒဝာ သံဝုတော စ။ တာယ စ ပန ပရိသုဒ္ဓမနောသမာစာရတာယ နေဝတ္တာနုက္ကံသေသ္သာမ န ပရံ ဝမ္ဘေသ္သာမာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
419. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Parisuddho no manosamācāro bhavissati uttāno vivaṭo na ca chiddavā saṃvuto ca. Tāya ca pana parisuddhamanosamācāratāya nevattānukkaṃsessāma na paraṃ vambhessāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၀. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ပရိသုဒ္ဓော နော အာဇီဝော ဘဝိသ္သတိ ဥတ္တာနော ဝိဝဋော န စ ဆိဒ္ဒဝာ သံဝုတော စ။ တာယ စ ပန ပရိသုဒ္ဓာဇီဝတာယ နေဝတ္တာနုက္ကံသေသ္သာမ န ပရံ ဝမ္ဘေသ္သာမာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော အာဇီဝော; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော , နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
420. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Parisuddho no ājīvo bhavissati uttāno vivaṭo na ca chiddavā saṃvuto ca. Tāya ca pana parisuddhājīvatāya nevattānukkaṃsessāma na paraṃ vambhessāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājīvo; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho , natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၁. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒ္ဝာရာ ဘဝိသ္သာမ; စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသ္ဝာ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇိသ္သာမ, ရက္ခိသ္သာမ စက္ခုန္ဒ္ရိယံ, စက္ခုန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇိသ္သာမ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ။ပေ.။ ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ဇိဝ္ဟာယ ရသံ သာယိတ္ဝာ။ပေ.။ ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတ္ဝာ။ပေ.။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂာဟီ နာနုဗ္ယဉ္ဇနဂ္ဂာဟီ။ ယတ္ဝာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒ္ရိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္ဝာသ္သဝေယ္ယုံ, တသ္သ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇိသ္သာမ, ရက္ခိသ္သာမ မနိန္ဒ္ရိယံ, မနိန္ဒ္ရိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇိသ္သာမာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော အာဇီဝော, ဣန္ဒ္ရိယေသုမ္ဟ ဂုတ္တဒ္ဝာရာ; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ, သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
421. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Indriyesu guttadvārā bhavissāma; cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjissāma, rakkhissāma cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjissāma. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjissāma, rakkhissāma manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjissāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājīvo, indriyesumha guttadvārā; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi, sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၂. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ဘောဇနေ မတ္တညုနော ဘဝိသ္သာမ, ပဋိသင္ခာ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟရိသ္သာမ, နေဝ ဒဝာယ န မဒာယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ ယာဝဒေဝ ဣမသ္သ ကာယသ္သ ဌိတိယာ ယာပနာယ, ဝိဟိံသူပရတိယာ, ဗ္ရဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ, ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင္ခာမ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပာဒေသ္သာမ, ယာတ္ရာ စ နော ဘဝိသ္သတိ, အနဝဇ္ဇတာ စ, ဖာသု ဝိဟာရော စာ’တိ ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော အာဇီဝော, ဣန္ဒ္ရိယေသုမ္ဟ ဂုတ္တဒ္ဝာရာ, ဘောဇနေ မတ္တညုနော; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော, သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
422. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Bhojane mattaññuno bhavissāma, paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āharissāma, neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya, vihiṃsūparatiyā, brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāma navañca vedanaṃ na uppādessāma, yātrā ca no bhavissati, anavajjatā ca, phāsu vihāro cā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājīvo, indriyesumha guttadvārā, bhojane mattaññuno; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo, sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၃. ‘‘ကိဉ္စ , ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တာ ဘဝိသ္သာမ, ဒိဝသံ စင္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေသ္သာမ။ ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ စင္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေသ္သာမ။ ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သီဟသေယ္ယံ ကပ္ပေသ္သာမ ပာဒေ ပာဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတ္ဝာ။ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေသ္သာမာ’တိ, ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော အာဇီဝော, ဣန္ဒ္ရိယေသုမ္ဟ ဂုတ္တဒ္ဝာရာ, ဘောဇနေ မတ္တညုနော, ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တာ; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ, တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော, သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
423. ‘‘Kiñca , bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Jāgariyaṃ anuyuttā bhavissāma, divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhessāma. Rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhessāma. Rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappessāma pāde pādaṃ accādhāya, sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā. Rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhessāmā’ti, evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājīvo, indriyesumha guttadvārā, bhojane mattaññuno, jāgariyaṃ anuyuttā; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti, tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo, sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၄. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ‘သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတာ ဘဝိသ္သာမ, အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ, သင္ဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ, အသိတေ ပီတေ ခာယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ, ဥစ္စာရပသ္သာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏ္ဟီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ’တိ, ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။ သိယာ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမ္ဟာကံ ဧဝမသ္သ – ‘ဟိရောတ္တပ္ပေနမ္ဟ သမန္နာဂတာ, ပရိသုဒ္ဓော နော ကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော ဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော မနောသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓော အာဇီဝော, ဣန္ဒ္ရိယေသုမ္ဟ ဂုတ္တဒ္ဝာရာ, ဘောဇနေ မတ္တညုနော, ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တာ, သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတာ; အလမေတ္တာဝတာ ကတမေတ္တာဝတာ, အနုပ္ပတ္တော နော သာမညတ္ထော, နတ္ထိ နော ကိဉ္စိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယ’န္တိ တာဝတကေနေဝ တုဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယ္ယာထ။ အာရောစယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဝေဒယာမိ ဝော, ဘိက္ခဝေ – ‘မာ ဝော, သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယိ သတိ ဥတ္တရိံ ကရဏီယေ’။
424. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? ‘Satisampajaññena samannāgatā bhavissāma, abhikkante paṭikkante sampajānakārī, ālokite vilokite sampajānakārī, samiñjite pasārite sampajānakārī, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī, uccārapassāvakamme sampajānakārī, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī’ti, evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Siyā kho pana, bhikkhave, tumhākaṃ evamassa – ‘hirottappenamha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacīsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājīvo, indriyesumha guttadvārā, bhojane mattaññuno, jāgariyaṃ anuyuttā, satisampajaññena samannāgatā; alamettāvatā katamettāvatā, anuppatto no sāmaññattho, natthi no kiñci uttariṃ karaṇīya’nti tāvatakeneva tuṭṭhiṃ āpajjeyyātha. Ārocayāmi vo, bhikkhave, paṭivedayāmi vo, bhikkhave – ‘mā vo, sāmaññatthikānaṃ sataṃ sāmaññattho parihāyi sati uttariṃ karaṇīye’.
၄၂၅. ‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ – အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပ္ပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ, ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတ္ဝာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဗ္ယာပာဒပဒောသံ ပဟာယ အဗ္ယာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ, သဗ္ဗပာဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ , ဗ္ယာပာဒပဒောသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ထီနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထီနမိဒ္ဓော ဝိဟရတိ, အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထီနမိဒ္ဓာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ , အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ; ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ, အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
425. ‘‘Kiñca, bhikkhave, uttariṃ karaṇīyaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivittaṃ senāsanaṃ bhajati – araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanappatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāṇabhūtahitānukampī , byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati, ālokasaññī sato sampajāno, thīnamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati , ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati, akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
၄၂၆. ‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဣဏံ အာဒာယ ကမ္မန္တေ ပယောဇေယ္ယ။ တသ္သ တေ ကမ္မန္တာ သမိဇ္ဈေယ္ယုံ 3။ သော ယာနိ စ ပောရာဏာနိ ဣဏမူလာနိ တာနိ စ ဗ္ယန္တီ 4 ကရေယ္ယ, သိယာ စသ္သ ဥတ္တရိံ အဝသိဋ္ဌံ ဒာရဘရဏာယ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ ဣဏံ အာဒာယ ကမ္မန္တေ ပယောဇေသိံ, တသ္သ မေ တေ ကမ္မန္တာ သမိဇ္ဈိံသု။ သောဟံ ယာနိ စ ပောရာဏာနိ ဣဏမူလာနိ တာနိ စ ဗ္ယန္တီ အကာသိံ, အတ္ထိ စ မေ ဥတ္တရိံ အဝသိဋ္ဌံ ဒာရဘရဏာယာ’တိ။ သော တတောနိဒာနံ လဘေထ ပာမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သောမနသ္သံ။
426. ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso iṇaṃ ādāya kammante payojeyya. Tassa te kammantā samijjheyyuṃ 5. So yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantī 6 kareyya, siyā cassa uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāya. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe iṇaṃ ādāya kammante payojesiṃ, tassa me te kammantā samijjhiṃsu. Sohaṃ yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantī akāsiṃ, atthi ca me uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāyā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော အာဗာဓိကော အသ္သ ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော, ဘတ္တဉ္စသ္သ နစ္ဆာဒေယ္ယ, န စသ္သ ကာယေ ဗလမတ္တာ။ သော အပရေန သမယေန တမ္ဟာ အာဗာဓာ မုစ္စေယ္ယ, ဘတ္တဉ္စသ္သ ဆာဒေယ္ယ, သိယာ စသ္သ ကာယေ ဗလမတ္တာ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ အာဗာဓိကော အဟောသိံ ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော, ဘတ္တဉ္စ မေ နစ္ဆာဒေသိ, န စ မေ အာသိ ကာယေ ဗလမတ္တာ, သောမ္ဟိ ဧတရဟိ တမ္ဟာ အာဗာဓာ မုတ္တော, ဘတ္တဉ္စ မေ ဆာဒေတိ, အတ္ထိ စ မေ ကာယေ ဗလမတ္တာ’တိ။ သော တတောနိဒာနံ လဘေထ ပာမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သောမနသ္သံ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso ābādhiko assa dukkhito bāḷhagilāno, bhattañcassa nacchādeyya, na cassa kāye balamattā. So aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya, bhattañcassa chādeyya, siyā cassa kāye balamattā. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe ābādhiko ahosiṃ dukkhito bāḷhagilāno, bhattañca me nacchādesi, na ca me āsi kāye balamattā, somhi etarahi tamhā ābādhā mutto, bhattañca me chādeti, atthi ca me kāye balamattā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဗန္ဓနာဂာရေ ဗဒ္ဓော အသ္သ။ သော အပရေန သမယေန တမ္ဟာ ဗန္ဓနာ မုစ္စေယ္ယ သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန 7, န စသ္သ ကိဉ္စိ ဘောဂာနံ ဝယော။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ ဗန္ဓနာဂာရေ ဗဒ္ဓော အဟောသိံ, သောမ္ဟိ ဧတရဟိ တမ္ဟာ ဗန္ဓနာ မုတ္တော, သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန, နတ္ထိ စ မေ ကိဉ္စိ ဘောဂာနံ ဝယော’တိ။ သော တတောနိဒာနံ လဘေထ ပာမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သောမနသ္သံ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso bandhanāgāre baddho assa. So aparena samayena tamhā bandhanā mucceyya sotthinā abbhayena 8, na cassa kiñci bhogānaṃ vayo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe bandhanāgāre baddho ahosiṃ, somhi etarahi tamhā bandhanā mutto, sotthinā abbhayena, natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဒာသော အသ္သ အနတ္တာဓီနော ပရာဓီနော န ယေနကာမံဂမော။ သော အပရေန သမယေန တမ္ဟာ ဒာသဗ္ယာ မုစ္စေယ္ယ အတ္တာဓီနော အပရာဓီနော ဘုဇိသ္သော ယေနကာမံဂမော။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ ဒာသော အဟောသိံ အနတ္တာဓီနော ပရာဓီနော န ယေနကာမံဂမော, သောမ္ဟိ ဧတရဟိ တမ္ဟာ ဒာသဗ္ယာ မုတ္တော အတ္တာဓီနော အပရာဓီနော ဘုဇိသ္သော ယေနကာမံဂမော’တိ။ သော တတောနိဒာနံ လဘေထ ပာမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သောမနသ္သံ။
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, puriso dāso assa anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo. So aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe dāso ahosiṃ anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo, somhi etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော သဓနော သဘောဂော ကန္တာရဒ္ဓာနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇေယ္ယ 9။ သော အပရေန သမယေန တမ္ဟာ ကန္တာရာ နိတ္ထရေယ္ယ သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန, န စသ္သ ကိဉ္စိ ဘောဂာနံ ဝယော။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော ပုဗ္ဗေ သဓနော သဘောဂော ကန္တာရဒ္ဓာနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိံ။ သောမ္ဟိ ဧတရဟိ တမ္ဟာ ကန္တာရာ နိတ္ထိဏ္ဏော သောတ္ထိနာ အဗ္ဘယေန, နတ္ထိ စ မေ ကိဉ္စိ ဘောဂာနံ ဝယော’တိ။ သော တတောနိဒာနံ လဘေထ ပာမောဇ္ဇံ, အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သောမနသ္သံ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjeyya 10. So aparena samayena tamhā kantārā nitthareyya sotthinā abbhayena, na cassa kiñci bhogānaṃ vayo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjiṃ. Somhi etarahi tamhā kantārā nitthiṇṇo sotthinā abbhayena, natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယထာ ဣဏံ ယထာ ရောဂံ ယထာ ဗန္ဓနာဂာရံ ယထာ ဒာသဗ္ယံ ယထာ ကန္တာရဒ္ဓာနမဂ္ဂံ, ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ အပ္ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပသ္သတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဏဏ္ယံ ယထာ အာရောဂ္ယံ ယထာ ဗန္ဓနာမောက္ခံ ယထာ ဘုဇိသ္သံ ယထာ ခေမန္တဘူမိံ; ဧဝမေဝ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟီနေ အတ္တနိ သမနုပသ္သတိ။
‘‘Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu yathā iṇaṃ yathā rogaṃ yathā bandhanāgāraṃ yathā dāsabyaṃ yathā kantāraddhānamaggaṃ, ime pañca nīvaraṇe appahīne attani samanupassati. Seyyathāpi, bhikkhave, āṇaṇyaṃ yathā ārogyaṃ yathā bandhanāmokkhaṃ yathā bhujissaṃ yathā khemantabhūmiṃ; evameva bhikkhu ime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassati.
၄၂၇. ‘‘သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒက္ခော န္ဟာပကော 11 ဝာ န္ဟာပကန္တေဝာသီ ဝာ ကံသထာလေ န္ဟာနီယစုဏ္ဏာနိ 12 အာကိရိတ္ဝာ ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသကံ ပရိပ္ဖောသကံ သန္နေယ္ယ။ သာယံ န္ဟာနီယပိဏ္ဍိ သ္နေဟာနုဂတာ သ္နေဟပရေတာ သန္တရဗာဟိရာ, ဖုဋာ သ္နေဟေန န စ ပဂ္ဃရိဏီ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
427. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi, savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, dakkho nhāpako 13 vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni 14 ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ sanneyya. Sāyaṃ nhānīyapiṇḍi snehānugatā snehaparetā santarabāhirā, phuṭā snehena na ca pagghariṇī. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
၄၂၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကရဟဒော ဥဗ္ဘိဒောဒကော 15။ တသ္သ နေဝသ္သ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဒကသ္သ အာယမုခံ, န ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ဥဒကသ္သ အာယမုခံ, န ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဥဒကသ္သ အာယမုခံ, န ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ဥဒကသ္သ အာယမုခံ, ဒေဝော စ န ကာလေန ကာလံ သမ္မာဓာရံ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယ္ယ။ အထ ခော တမ္ဟာဝ ဥဒကရဟဒာ သီတာ ဝာရိဓာရာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ တမေဝ ဥဒကရဟဒံ သီတေန ဝာရိနာ အဘိသန္ဒေယ္ယ ပရိသန္ဒေယ္ယ ပရိပူရေယ္ယ ပရိပ္ဖရေယ္ယ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ဥဒကရဟဒသ္သ သီတေန ဝာရိနာ အပ္ဖုဋံ အသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
428. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, udakarahado ubbhidodako 16. Tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ, devo ca na kālena kālaṃ sammādhāraṃ anuppaveccheyya. Atha kho tamhāva udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya, nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
၄၂၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ, သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပလိနိယံ ဝာ ပဒုမိနိယံ ဝာ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝာ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝာ ပဒုမာနိ ဝာ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝာ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တောနိမုဂ္ဂပောသီနိ, တာနိ ယာဝ စဂ္ဂာ ယာဝ စ မူလာ သီတေန ဝာရိနာ အဘိသန္နာနိ ပရိသန္နာနိ ပရိပူရာနိ ပရိပ္ဖုဋာနိ, နာသ္သ 17 ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတံ ဥပ္ပလာနံ ဝာ ပဒုမာနံ ဝာ ပုဏ္ဍရီကာနံ ဝာ သီတေန ဝာရိနာ အပ္ဖုဋံ အသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
429. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, tāni yāva caggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni parisannāni paripūrāni paripphuṭāni, nāssa 18 kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
၄၃၀. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒာတေန ဖရိတ္ဝာ နိသိန္နော ဟောတိ , နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒာတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ဩဒာတေန ဝတ္ထေန သသီသံ ပာရုပေတ္ဝာ နိသိန္နော အသ္သ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ ဩဒာတေန ဝတ္ထေန အပ္ဖုဋံ အသ္သ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒာတေန ဖရိတ္ဝာ နိသိန္နော ဟောတိ, နာသ္သ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယသ္သ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒာတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
430. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā, adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti , nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupetvā nisinno assa, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
၄၃၁. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ, ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော သကမ္ဟာ ဂာမာ အညံ ဂာမံ ဂစ္ဆေယ္ယ, တမ္ဟာပိ ဂာမာ အညံ ဂာမံ ဂစ္ဆေယ္ယ, သော တမ္ဟာ ဂာမာ သကံယေဝ ဂာမံ ပစ္စာဂစ္ဆေယ္ယ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အဟံ ခော သကမ္ဟာ ဂာမာ အမုံ ဂာမံ အဂစ္ဆိံ 19, တတ္ရပိ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏ္ဟီ အဟောသိံ; တမ္ဟာပိ ဂာမာ အမုံ ဂာမံ အဂစ္ဆိံ, တတ္ရပိ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏ္ဟီ အဟောသိံ; သောမ္ဟိ တမ္ဟာ ဂာမာ သကံယေဝ ဂာမံ ပစ္စာဂတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။
431. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ, dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathāpi, bhikkhave, puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya, tamhāpi gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya, so tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgaccheyya. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho sakamhā gāmā amuṃ gāmaṃ agacchiṃ 20, tatrapi evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ; tamhāpi gāmā amuṃ gāmaṃ agacchiṃ, tatrapi evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ; somhi tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgato’ti. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
၄၃၂. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ပေ.။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အဂာရာ သဒ္ဝာရာ 21။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော မဇ္ဈေ ဌိတော ပသ္သေယ္ယ မနုသ္သေ ဂေဟံ ပဝိသန္တေပိ နိက္ခမန္တေပိ, အနုစင္ကမန္တေပိ အနုဝိစရန္တေပိ ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ပေ.။။
432. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti…pe… seyyathāpi, bhikkhave, dve agārā sadvārā 22. Tattha cakkhumā puriso majjhe ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi, anucaṅkamantepi anuvicarantepi . Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti…pe….
၄၃၃. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘ဣမေ အာသဝာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတော ကာမာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝာပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။
433. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗတသင္ခေပေ ဥဒကရဟဒော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော။ တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ပသ္သေယ္ယ သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ 23 သက္ခရကထလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ, စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘အယံ ခော ဥဒကရဟဒော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော။ တတ္ရိမေ သိပ္ပိသမ္ဗုကာပိ သက္ခရကထလာပိ မစ္ဆဂုမ္ဗာပိ စရန္တိပိ တိဋ္ဌန္တိပီတိ ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ပေ.။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, pabbatasaṅkhepe udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippisambukampi 24 sakkharakathalampi macchagumbampi, carantampi tiṭṭhantampi. Tassa evamassa – ‘ayaṃ kho udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tatrime sippisambukāpi sakkharakathalāpi macchagumbāpi carantipi tiṭṭhantipīti . Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti.
၄၃၄. ‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ‘သမဏော’ ဣတိပိ ‘ဗ္ရာဟ္မဏော’ဣတိပိ ‘န္ဟာတကော’ဣတိပိ ‘ဝေဒဂူ’ဣတိပိ ‘သောတ္တိယော’ဣတိပိ ‘အရိယော’ဣတိပိ ‘အရဟံ’ဣတိပိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမဏော ဟောတိ? သမိတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ , အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမဏော ဟောတိ။
434. ‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu ‘samaṇo’ itipi ‘brāhmaṇo’itipi ‘nhātako’itipi ‘vedagū’itipi ‘sottiyo’itipi ‘ariyo’itipi ‘arahaṃ’itipi. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu samaṇo hoti? Samitāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā , āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu samaṇo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗ္ရာဟ္မဏော ဟောတိ? ဗာဟိတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ , သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗ္ရာဟ္မဏော ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu brāhmaṇo hoti? Bāhitāssa honti pāpakā akusalā dhammā , saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu brāhmaṇo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န္ဟာတကော 25 ဟောတိ? န္ဟာတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န္ဟာတကော ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu nhātako 26 hoti? Nhātāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu nhātako hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝေဒဂူ ဟောတိ? ဝိဒိတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝေဒဂူ ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu vedagū hoti? Viditāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu vedagū hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတ္တိယော ဟောတိ? နိသ္သုတာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတ္တိယော ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sottiyo hoti? Nissutāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sottiyo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရိယော ဟောတိ ? အာရကာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရိယော ဟောတိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu ariyo hoti ? Ārakāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu ariyo hoti.
‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟံ ဟောတိ? အာရကာသ္သ ဟောန္တိ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ, သံကိလေသိကာ, ပောနောဗ္ဘဝိကာ, သဒရာ, ဒုက္ခဝိပာကာ, အာယတိံ, ဇာတိဇရာမရဏိယာ။ ဧဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟံ ဟောတီ’’တိ။
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hoti? Ārakāssa honti pāpakā akusalā dhammā, saṃkilesikā, ponobbhavikā, sadarā, dukkhavipākā, āyatiṃ, jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu arahaṃ hotī’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
မဟာအသ္သပုရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
Mahāassapurasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၉. မဟာအသ္သပုရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Mahāassapurasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၉. မဟာအသ္သပုရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Mahāassapurasuttavaṇṇanā