Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi

    ៥២៨. មហាពោធិជាតកំ (៣)

    528. Mahābodhijātakaṃ (3)

    ១២៤.

    124.

    ‘‘កិំ នុ ទណ្ឌំ កិមជិនំ, កិំ ឆត្តំ កិមុបាហនំ;

    ‘‘Kiṃ nu daṇḍaṃ kimajinaṃ, kiṃ chattaṃ kimupāhanaṃ;

    កិមង្កុសញ្ច បត្តញ្ច, សង្ឃាដិញ្ចាបិ ព្រាហ្មណ;

    Kimaṅkusañca pattañca, saṅghāṭiñcāpi brāhmaṇa;

    តរមានរូបោហាសិ 1, កិំ នុ បត្ថយសេ ទិសំ’’។

    Taramānarūpohāsi 2, kiṃ nu patthayase disaṃ’’.

    ១២៥.

    125.

    ‘‘ទ្វាទសេតានិ វស្សានិ, វុសិតានិ តវន្តិកេ;

    ‘‘Dvādasetāni vassāni, vusitāni tavantike;

    នាភិជានាមិ សោណេន, បិង្គលេនាភិកូជិតំ។

    Nābhijānāmi soṇena, piṅgalenābhikūjitaṃ.

    ១២៦.

    126.

    ‘‘ស្វាយំ ទិត្តោវ នទតិ, សុក្កទាឋំ វិទំសយំ;

    ‘‘Svāyaṃ dittova nadati, sukkadāṭhaṃ vidaṃsayaṃ;

    តវ សុត្វា សភរិយស្ស, វីតសទ្ធស្ស មំ បតិ’’។

    Tava sutvā sabhariyassa, vītasaddhassa maṃ pati’’.

    ១២៧.

    127.

    ‘‘អហុ ឯស កតោ ទោសោ, យថា ភាសសិ ព្រាហ្មណ;

    ‘‘Ahu esa kato doso, yathā bhāsasi brāhmaṇa;

    ឯស ភិយ្យោ បសីទាមិ, វស ព្រាហ្មណ មាគមា’’។

    Esa bhiyyo pasīdāmi, vasa brāhmaṇa māgamā’’.

    ១២៨.

    128.

    ‘‘សព្ពសេតោ បុរេ អាសិ, តតោបិ សពលោ អហុ;

    ‘‘Sabbaseto pure āsi, tatopi sabalo ahu;

    សព្ពលោហិតកោ ទានិ, កាលោ បក្កមិតុំ មម។

    Sabbalohitako dāni, kālo pakkamituṃ mama.

    ១២៩.

    129.

    ‘‘អព្ភន្តរំ បុរេ អាសិ, តតោ មជ្ឈេ តតោ ពហិ;

    ‘‘Abbhantaraṃ pure āsi, tato majjhe tato bahi;

    បុរា និទ្ធមនា ហោតិ, សយមេវ វជាមហំ។

    Purā niddhamanā hoti, sayameva vajāmahaṃ.

    ១៣០.

    130.

    ‘‘វីតសទ្ធំ ន សេវេយ្យ, ឧទបានំវនោទកំ;

    ‘‘Vītasaddhaṃ na seveyya, udapānaṃvanodakaṃ;

    សចេបិ នំ អនុខណេ, វារិ កទ្ទមគន្ធិកំ។

    Sacepi naṃ anukhaṇe, vāri kaddamagandhikaṃ.

    ១៣១.

    131.

    ‘‘បសន្នមេវ សេវេយ្យ, អប្បសន្នំ វិវជ្ជយេ;

    ‘‘Pasannameva seveyya, appasannaṃ vivajjaye;

    បសន្នំ បយិរុបាសេយ្យ, រហទំ វុទកត្ថិកោ។

    Pasannaṃ payirupāseyya, rahadaṃ vudakatthiko.

    ១៣២.

    132.

    ‘‘ភជេ ភជន្តំ បុរិសំ, អភជន្តំ ន ភជ្ជយេ 3;

    ‘‘Bhaje bhajantaṃ purisaṃ, abhajantaṃ na bhajjaye 4;

    អសប្បុរិសធម្មោ សោ, យោ ភជន្តំ ន ភជ្ជតិ 5

    Asappurisadhammo so, yo bhajantaṃ na bhajjati 6.

    ១៣៣.

    133.

    ‘‘យោ ភជន្តំ ន ភជតិ, សេវមានំ ន សេវតិ;

    ‘‘Yo bhajantaṃ na bhajati, sevamānaṃ na sevati;

    ស វេ មនុស្សបាបិដ្ឋោ, មិគោ សាខស្សិតោ យថា។

    Sa ve manussapāpiṭṭho, migo sākhassito yathā.

    ១៣៤.

    134.

    ‘‘អច្ចាភិក្ខណសំសគ្គា, អសមោសរណេន ច;

    ‘‘Accābhikkhaṇasaṃsaggā, asamosaraṇena ca;

    ឯតេន មិត្តា ជីរន្តិ, អកាលេ យាចនាយ ច។

    Etena mittā jīranti, akāle yācanāya ca.

    ១៣៥.

    135.

    ‘‘តស្មា នាភិក្ខណំ គច្ឆេ, ន ច គច្ឆេ ចិរាចិរំ;

    ‘‘Tasmā nābhikkhaṇaṃ gacche, na ca gacche cirāciraṃ;

    កាលេន យាចំ យាចេយ្យ, ឯវំ មិត្តា ន ជីយរេ 7

    Kālena yācaṃ yāceyya, evaṃ mittā na jīyare 8.

    ១៣៦.

    136.

    ‘‘អតិចិរំ និវាសេន, បិយោ ភវតិ អប្បិយោ;

    ‘‘Aticiraṃ nivāsena, piyo bhavati appiyo;

    អាមន្ត ខោ តំ គច្ឆាម, បុរា តេ ហោម អប្បិយា’’។

    Āmanta kho taṃ gacchāma, purā te homa appiyā’’.

    ១៣៧.

    137.

    ‘‘ឯវំ ចេ យាចមានានំ, អញ្ជលិំ នាវពុជ្ឈសិ;

    ‘‘Evaṃ ce yācamānānaṃ, añjaliṃ nāvabujjhasi;

    បរិចារកានំ សតំ 9, វចនំ ន ករោសិ នោ;

    Paricārakānaṃ sataṃ 10, vacanaṃ na karosi no;

    ឯវំ តំ អភិយាចាម, បុន កយិរាសិ បរិយាយំ’’។

    Evaṃ taṃ abhiyācāma, puna kayirāsi pariyāyaṃ’’.

    ១៣៨.

    138.

    ‘‘ឯវំ ចេ នោ វិហរតំ, អន្តរាយោ ន ហេស្សតិ;

    ‘‘Evaṃ ce no viharataṃ, antarāyo na hessati;

    តុយ្ហំ វាបិ 11 មហារាជ, មយ្ហំ វា 12 រដ្ឋវទ្ធន;

    Tuyhaṃ vāpi 13 mahārāja, mayhaṃ vā 14 raṭṭhavaddhana;

    អប្បេវ នាម បស្សេម, អហោរត្តានមច្ចយេ’’។

    Appeva nāma passema, ahorattānamaccaye’’.

    ១៣៩.

    139.

    ‘‘ឧទីរណា ចេ សំគត្យា, ភាវាយ មនុវត្តតិ;

    ‘‘Udīraṇā ce saṃgatyā, bhāvāya manuvattati;

    អកាមា អករណីយំ វា, ករណីយំ វាបិ កុព្ពតិ;

    Akāmā akaraṇīyaṃ vā, karaṇīyaṃ vāpi kubbati;

    អាកាមាករណីយម្ហិ, ក្វិធ បាបេន លិប្បតិ 15

    Ākāmākaraṇīyamhi, kvidha pāpena lippati 16.

    ១៤០.

    140.

    ‘‘សោ ចេ អត្ថោ ច ធម្មោ ច, កល្យាណោ ន ច បាបកោ;

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ភោតោ ចេ វចនំ សច្ចំ, សុហតោ វានរោ មយា។

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ១៤១.

    141.

    ‘‘អត្តនោ ចេ ហិ វាទស្ស, អបរាធំ វិជានិយា 17;

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā 18;

    ន មំ ត្វំ គរហេយ្យាសិ, ភោតោ វាទោ ហិ តាទិសោ’’។

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ១៤២.

    142.

    ‘‘ឥស្សរោ សព្ពលោកស្ស, សចេ កប្បេតិ ជីវិតំ;

    ‘‘Issaro sabbalokassa, sace kappeti jīvitaṃ;

    ឥទ្ធិំ 19 ព្យសនភាវញ្ច, កម្មំ កល្យាណបាបកំ;

    Iddhiṃ 20 byasanabhāvañca, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    និទ្ទេសការី បុរិសោ, ឥស្សរោ តេន លិប្បតិ។

    Niddesakārī puriso, issaro tena lippati.

    ១៤៣.

    143.

    ‘‘សោ ចេ អត្ថោ ច ធម្មោ ច, កល្យាណោ ន ច បាបកោ;

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ភោតោ ចេ វចនំ សច្ចំ, សុហតោ វានរោ មយា។

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ១៤៤.

    144.

    ‘‘អត្តនោ ចេ ហិ វាទស្ស, អបរាធំ វិជានិយា;

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    ន មំ ត្វំ គរហេយ្យាសិ, ភោតោ វាទោ ហិ តាទិសោ’’។

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ១៤៥.

    145.

    ‘‘សចេ បុព្ពេកតហេតុ, សុខទុក្ខំ និគច្ឆតិ;

    ‘‘Sace pubbekatahetu, sukhadukkhaṃ nigacchati;

    បោរាណកំ កតំ បាបំ, តមេសោ មុច្ចតេ 21 ឥណំ;

    Porāṇakaṃ kataṃ pāpaṃ, tameso muccate 22 iṇaṃ;

    បោរាណកឥណមោក្ខោ, ក្វិធ បាបេន លិប្បតិ។

    Porāṇakaiṇamokkho, kvidha pāpena lippati.

    ១៤៦.

    146.

    ‘‘សោ ចេ អត្ថោ ច ធម្មោ ច, កល្យាណោ ន ច បាបកោ;

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ភោតោ ចេ វចនំ សច្ចំ, សុហតោ វានរោ មយា។

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ១៤៧.

    147.

    ‘‘អត្តនោ ចេ ហិ វាទស្ស, អបរាធំ វិជានិយា;

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    ន មំ ត្វំ គរហេយ្យាសិ, ភោតោ វាទោ ហិ តាទិសោ’’។

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ១៤៨.

    148.

    ‘‘ចតុន្នំយេវុបាទាយ, រូបំ សម្ភោតិ បាណិនំ;

    ‘‘Catunnaṃyevupādāya, rūpaṃ sambhoti pāṇinaṃ;

    យតោ ច រូបំ សម្ភោតិ, តត្ថេវានុបគច្ឆតិ;

    Yato ca rūpaṃ sambhoti, tatthevānupagacchati;

    ឥធេវ ជីវតិ ជីវោ, បេច្ច បេច្ច វិនស្សតិ។

    Idheva jīvati jīvo, pecca pecca vinassati.

    ១៤៩.

    149.

    ឧច្ឆិជ្ជតិ អយំ លោកោ, យេ ពាលា យេ ច បណ្ឌិតា;

    Ucchijjati ayaṃ loko, ye bālā ye ca paṇḍitā;

    ឧច្ឆិជ្ជមានេ លោកស្មិំ, ក្វិធ បាបេន លិប្បតិ។

    Ucchijjamāne lokasmiṃ, kvidha pāpena lippati.

    ១៥០.

    150.

    ‘‘សោ ចេ អត្ថោ ច ធម្មោ ច, កល្យាណោ ន ច បាបកោ;

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ភោតោ ចេ វចនំ សច្ចំ, សុហតោ វានរោ មយា។

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ១៥១.

    151.

    ‘‘អត្តនោ ចេ ហិ វាទស្ស, អបរាធំ វិជានិយា;

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    ន មំ ត្វំ គរហេយ្យាសិ, ភោតោ វាទោ ហិ តាទិសោ’’។

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ១៥២.

    152.

    ‘‘អាហុ ខត្តវិទា 23 លោកេ, ពាលា បណ្ឌិតមានិនោ។

    ‘‘Āhu khattavidā 24 loke, bālā paṇḍitamānino.

    មាតរំ បិតរំ ហញ្ញេ, អថោ ជេដ្ឋម្បិ ភាតរំ;

    Mātaraṃ pitaraṃ haññe, atho jeṭṭhampi bhātaraṃ;

    ហនេយ្យ បុត្ត 25 ទារេ ច, អត្ថោ ចេ តាទិសោ សិយា។

    Haneyya putta 26 dāre ca, attho ce tādiso siyā.

    ១៥៣.

    153.

    ‘‘យស្ស រុក្ខស្ស ឆាយាយ, និសីទេយ្យ សយេយ្យ វា;

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    ន តស្ស សាខំ ភញ្ជេយ្យ, មិត្តទុព្ភោ 27 ហិ បាបកោ។

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho 28 hi pāpako.

    ១៥៤.

    154.

    ‘‘អថ អត្ថេ សមុប្បន្នេ, សមូលមបិ អព្ពហេ 29;

    ‘‘Atha atthe samuppanne, samūlamapi abbahe 30;

    អត្ថោ មេ សម្ពលេនាបិ, សុហតោ វានរោ មយា។

    Attho me sambalenāpi, suhato vānaro mayā.

    ១៥៥.

    155.

    31 ‘‘សោ ចេ អត្ថោ ច ធម្មោ ច, កល្យាណោ ន ច បាបកោ;

    32 ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ភោតោ ចេ វចនំ សច្ចំ, សុហតោ វានរោ មយា 33

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā 34.

    ១៥៦.

    156.

    ‘‘អត្តនោ ចេ ហិ វាទស្ស, អបរាធំ វិជានិយា;

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    ន មំ ត្វំ គរហេយ្យាសិ, ភោតោ វាទោ ហិ តាទិសោ។

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso.

    ១៥៧.

    157.

    ‘‘អហេតុវាទោ បុរិសោ, យោ ច ឥស្សរកុត្តិកោ;

    ‘‘Ahetuvādo puriso, yo ca issarakuttiko;

    បុព្ពេកតី ច ឧច្ឆេទី, យោ ច ខត្តវិទោ នរោ។

    Pubbekatī ca ucchedī, yo ca khattavido naro.

    ១៥៨.

    158.

    ‘‘ឯតេ អសប្បុរិសា លោកេ, ពាលា បណ្ឌិតមានិនោ;

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ករេយ្យ តាទិសោ បាបំ, អថោ អញ្ញម្បិ ការយេ;

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    អសប្បុរិសសំសគ្គោ , ទុក្ខន្តោ 35 កដុកុទ្រយោ។

    Asappurisasaṃsaggo , dukkhanto 36 kaṭukudrayo.

    ១៥៩.

    159.

    ‘‘ឧរព្ភរូបេន វកស្សុ 37 បុព្ពេ, អសំកិតោ អជយូថំ ឧបេតិ;

    ‘‘Urabbharūpena vakassu 38 pubbe, asaṃkito ajayūthaṃ upeti;

    ហន្ត្វា ឧរណិំ អជិកំ 39 អជញ្ច, ឧត្រាសយិត្វា 40 យេន កាមំ បលេតិ។

    Hantvā uraṇiṃ ajikaṃ 41 ajañca, utrāsayitvā 42 yena kāmaṃ paleti.

    ១៦០.

    160.

    ‘‘តថាវិធេកេ សមណព្រាហ្មណាសេ, ឆទនំ កត្វា វញ្ចយន្តិ មនុស្សេ;

    ‘‘Tathāvidheke samaṇabrāhmaṇāse, chadanaṃ katvā vañcayanti manusse;

    អនាសកា ថណ្ឌិលសេយ្យកា ច, រជោជល្លំ ឧក្កុដិកប្បធានំ;

    Anāsakā thaṇḍilaseyyakā ca, rajojallaṃ ukkuṭikappadhānaṃ;

    បរិយាយភត្តញ្ច អបានកត្តា, បាបាចារា អរហន្តោ វទានា។

    Pariyāyabhattañca apānakattā, pāpācārā arahanto vadānā.

    ១៦១.

    161.

    ‘‘ឯតេ អសប្បុរិសា លោកេ, ពាលា បណ្ឌិតមានិនោ;

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ករេយ្យ តាទិសោ បាបំ, អថោ អញ្ញម្បិ ការយេ;

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    អសប្បុរិសសំសគ្គោ, ទុក្ខន្តោ កដុកុទ្រយោ។

    Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.

    ១៦២.

    162.

    ‘‘យមាហុ នត្ថិ វីរិយន្តិ, អហេតុញ្ច បវទន្តិ 43 យេ;

    ‘‘Yamāhu natthi vīriyanti, ahetuñca pavadanti 44 ye;

    បរការំ អត្តការញ្ច, យេ តុច្ឆំ សមវណ្ណយុំ។

    Parakāraṃ attakārañca, ye tucchaṃ samavaṇṇayuṃ.

    ១៦៣.

    163.

    ‘‘ឯតេ អសប្បុរិសា លោកេ, ពាលា បណ្ឌិតមានិនោ;

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ករេយ្យ តាទិសោ បាបំ, អថោ អញ្ញម្បិ ការយេ;

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    អសប្បុរិសសំសគ្គោ, ទុក្ខន្តោ កដុកុទ្រយោ។

    Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.

    ១៦៤.

    164.

    ‘‘សចេ ហិ វីរិយំ នាស្ស, កម្មំ កល្យាណបាបកំ;

    ‘‘Sace hi vīriyaṃ nāssa, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    ន ភរេ វឌ្ឍកិំ រាជា, នបិ យន្តានិ ការយេ។

    Na bhare vaḍḍhakiṃ rājā, napi yantāni kāraye.

    ១៦៥.

    165.

    ‘‘យស្មា ច វីរិយំ អត្ថិ, កម្មំ កល្យាណបាបកំ;

    ‘‘Yasmā ca vīriyaṃ atthi, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    តស្មា យន្តានិ ការេតិ, រាជា ភរតិ វឌ្ឍកិំ។

    Tasmā yantāni kāreti, rājā bharati vaḍḍhakiṃ.

    ១៦៦.

    166.

    ‘‘យទិ វស្សសតំ ទេវោ, ន វស្សេ ន ហិមំ បតេ;

    ‘‘Yadi vassasataṃ devo, na vasse na himaṃ pate;

    ឧច្ឆិជ្ជេយ្យ អយំ លោកោ, វិនស្សេយ្យ អយំ បជា។

    Ucchijjeyya ayaṃ loko, vinasseyya ayaṃ pajā.

    ១៦៧.

    167.

    ‘‘យស្មា ច វស្សតី ទេវោ, ហិមញ្ចានុផុសាយតិ;

    ‘‘Yasmā ca vassatī devo, himañcānuphusāyati;

    តស្មា សស្សានិ បច្ចន្តិ, រដ្ឋញ្ច បាលិតេ 45 ចិរំ។

    Tasmā sassāni paccanti, raṭṭhañca pālite 46 ciraṃ.

    ១៦៨.

    168.

    ‘‘គវំ ចេ តរមានានំ, ជិម្ហំ គច្ឆតិ បុង្គវោ;

    ‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;

    សព្ពា តា ជិម្ហំ គច្ឆន្តិ, នេត្តេ ជិម្ហំ 47 គតេ សតិ។

    Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ 48 gate sati.

    ១៦៩.

    169.

    ‘‘ឯវមេវ 49 មនុស្សេសុ, យោ ហោតិ សេដ្ឋសម្មតោ;

    ‘‘Evameva 50 manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;

    សោ ចេ អធម្មំ ចរតិ, បគេវ ឥតរា បជា;

    So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;

    សព្ពំ រដ្ឋំ ទុខំ សេតិ, រាជា ចេ ហោតិ អធម្មិកោ។

    Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.

    ១៧០.

    170.

    ‘‘គវំ ចេ តរមានានំ, ឧជុំ គច្ឆតិ បុង្គវោ;

    ‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;

    សព្ពា គាវី ឧជុំ យន្តិ, នេត្តេ ឧជុំ 51 គតេ សតិ។

    Sabbā gāvī ujuṃ yanti, nette ujuṃ 52 gate sati.

    ១៧១.

    171.

    ‘‘ឯវមេវ មនុស្សេសុ, យោ ហោតិ សេដ្ឋសម្មតោ;

    ‘‘Evameva manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;

    សោ សចេ 53 ធម្មំ ចរតិ, បគេវ ឥតរា បជា;

    So sace 54 dhammaṃ carati, pageva itarā pajā;

    សព្ពំ រដ្ឋំ សុខំ សេតិ, រាជា ចេ ហោតិ ធម្មិកោ។

    Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko.

    ១៧២.

    172.

    ‘‘មហារុក្ខស្ស ផលិនោ, អាមំ ឆិន្ទតិ យោ ផលំ;

    ‘‘Mahārukkhassa phalino, āmaṃ chindati yo phalaṃ;

    រសញ្ចស្ស ន ជានាតិ, ពីជញ្ចស្ស វិនស្សតិ។

    Rasañcassa na jānāti, bījañcassa vinassati.

    ១៧៣.

    173.

    ‘‘មហារុក្ខូបមំ រដ្ឋំ, អធម្មេន បសាសតិ;

    ‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, adhammena pasāsati;

    រសញ្ចស្ស ន ជានាតិ, រដ្ឋញ្ចស្ស វិនស្សតិ។

    Rasañcassa na jānāti, raṭṭhañcassa vinassati.

    ១៧៤.

    174.

    ‘‘មហារុក្ខស្ស ផលិនោ, បក្កំ ឆិន្ទតិ យោ ផលំ;

    ‘‘Mahārukkhassa phalino, pakkaṃ chindati yo phalaṃ;

    រសញ្ចស្ស វិជានាតិ, ពីជញ្ចស្ស ន នស្សតិ។

    Rasañcassa vijānāti, bījañcassa na nassati.

    ១៧៥.

    175.

    ‘‘មហារុក្ខូបមំ រដ្ឋំ, ធម្មេន យោ បសាសតិ;

    ‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, dhammena yo pasāsati;

    រសញ្ចស្ស វិជានាតិ, រដ្ឋញ្ចស្ស ន នស្សតិ។

    Rasañcassa vijānāti, raṭṭhañcassa na nassati.

    ១៧៦.

    176.

    ‘‘យោ ច រាជា ជនបទំ, អធម្មេន បសាសតិ;

    ‘‘Yo ca rājā janapadaṃ, adhammena pasāsati;

    សព្ពោសធីហិ សោ រាជា, វិរុទ្ធោ ហោតិ ខត្តិយោ។

    Sabbosadhīhi so rājā, viruddho hoti khattiyo.

    ១៧៧.

    177.

    ‘‘តថេវ នេគមេ ហិំសំ, យេ យុត្តា កយវិក្កយេ;

    ‘‘Tatheva negame hiṃsaṃ, ye yuttā kayavikkaye;

    ឱជទានពលីការេ, ស កោសេន វិរុជ្ឈតិ។

    Ojadānabalīkāre, sa kosena virujjhati.

    ១៧៨.

    178.

    ‘‘បហារវរខេត្តញ្ញូ , សង្គាមេ កតនិស្សមេ 55;

    ‘‘Pahāravarakhettaññū , saṅgāme katanissame 56;

    ឧស្សិតេ ហិំសយំ រាជា, ស ពលេន វិរុជ្ឈតិ។

    Ussite hiṃsayaṃ rājā, sa balena virujjhati.

    ១៧៩.

    179.

    ‘‘តថេវ ឥសយោ ហិំសំ, សញ្ញតេ 57 ព្រហ្មចារិយោ 58;

    ‘‘Tatheva isayo hiṃsaṃ, saññate 59 brahmacāriyo 60;

    អធម្មចារី ខត្តិយោ, សោ សគ្គេន វិរុជ្ឈតិ។

    Adhammacārī khattiyo, so saggena virujjhati.

    ១៨០.

    180.

    ‘‘យោ ច រាជា អធម្មដ្ឋោ, ភរិយំ ហន្តិ អទូសិកំ;

    ‘‘Yo ca rājā adhammaṭṭho, bhariyaṃ hanti adūsikaṃ;

    លុទ្ទំ បសវតេ ឋានំ 61, បុត្តេហិ ច វិរុជ្ឈតិ។

    Luddaṃ pasavate ṭhānaṃ 62, puttehi ca virujjhati.

    ១៨១.

    181.

    ‘‘ធម្មំ ចរេ ជានបទេ, នេគមេសុ 63 ពលេសុ ច;

    ‘‘Dhammaṃ care jānapade, negamesu 64 balesu ca;

    ឥសយោ ច ន ហិំសេយ្យ, បុត្តទារេ សមំ ចរេ។

    Isayo ca na hiṃseyya, puttadāre samaṃ care.

    ១៨២.

    182.

    ‘‘ស តាទិសោ ភូមិបតិ, រដ្ឋបាលោ អកោធនោ;

    ‘‘Sa tādiso bhūmipati, raṭṭhapālo akodhano;

    សបត្តេ 65 សម្បកម្បេតិ, ឥន្ទោវ អសុរាធិបោ’’តិ។

    Sapatte 66 sampakampeti, indova asurādhipo’’ti.

    មហាពោធិជាតកំ តតិយំ។

    Mahābodhijātakaṃ tatiyaṃ.

    បណ្ណាសនិបាតំ និដ្ឋិតំ។

    Paṇṇāsanipātaṃ niṭṭhitaṃ.

    តស្សុទ្ទានំ –

    Tassuddānaṃ –

    សនិឡីនិកមវ្ហយនោ បឋមោ, ទុតិយោ បន សឧម្មទន្តិវរោ;

    Saniḷīnikamavhayano paṭhamo, dutiyo pana saummadantivaro;

    តតិយោ បន ពោធិសិរីវ្ហយនោ, កថិតា បន តីណិ ជិនេន សុភាតិ។

    Tatiyo pana bodhisirīvhayano, kathitā pana tīṇi jinena subhāti.







    Footnotes:
    1. គណ្ហាសិ (សី. ស្យា. បី.)
    2. gaṇhāsi (sī. syā. pī.)
    3. ភាជយេ (បី.)
    4. bhājaye (pī.)
    5. ភាជតិ (បី.)
    6. bhājati (pī.)
    7. ជីររេ (ស្យា. បី.)
    8. jīrare (syā. pī.)
    9. បរិចារិកានំ សត្តានំ (សី. ស្យា. បី.)
    10. paricārikānaṃ sattānaṃ (sī. syā. pī.)
    11. តុម្ហញ្ចាបិ (សី.), តុយ្ហញ្ចាបិ (បី.)
    12. អម្ហំ វា (សី.), មយ្ហញ្ច (បី.)
    13. tumhañcāpi (sī.), tuyhañcāpi (pī.)
    14. amhaṃ vā (sī.), mayhañca (pī.)
    15. លិម្បតិ (ស្យា. ក.)
    16. limpati (syā. ka.)
    17. វិជានិយ (សី. ស្យា. បី.)
    18. vijāniya (sī. syā. pī.)
    19. ឥទ្ធិ (បី. ក.)
    20. iddhi (pī. ka.)
    21. មុញ្ចតេ (សី. ស្យា.)
    22. muñcate (sī. syā.)
    23. ខត្តវិធា (សី. ស្យា. បី.)
    24. khattavidhā (sī. syā. pī.)
    25. បុត្តេ ច (បី.)
    26. putte ca (pī.)
    27. មិត្តទូភី (បី.)
    28. mittadūbhī (pī.)
    29. អព្ភហេ (ស្យា. ក.)
    30. abbhahe (syā. ka.)
    31. អយំ គាថា សីហឡបោត្ថកេ នត្ថិ
    32. ayaṃ gāthā sīhaḷapotthake natthi
    33. អយំ គាថា សីហឡបោត្ថកេ នត្ថិ
    34. ayaṃ gāthā sīhaḷapotthake natthi
    35. ទុក្កដោ (សី.)
    36. dukkaṭo (sī.)
    37. ពកាសុ (សី. ស្យា.), វកាសុ (បី.)
    38. bakāsu (sī. syā.), vakāsu (pī.)
    39. អជិយំ (សី. ស្យា. បី.)
    40. ចិត្រាសយិត្វា (សី. បី.)
    41. ajiyaṃ (sī. syā. pī.)
    42. citrāsayitvā (sī. pī.)
    43. ហេតុញ្ច អបវទន្តិ (សី. ស្យា. បី.)
    44. hetuñca apavadanti (sī. syā. pī.)
    45. បល្លតេ (សី. បី.), បោលយតេ (ស្យា.)
    46. pallate (sī. pī.), polayate (syā.)
    47. ជិម្ហ (បី.)
    48. jimha (pī.)
    49. ឯវមេវំ (បី.)
    50. evamevaṃ (pī.)
    51. ឧជូ (បី.)
    52. ujū (pī.)
    53. ចេវ (សី.), ចេបិ (ក.)
    54. ceva (sī.), cepi (ka.)
    55. កតនិយមេ (ក.)
    56. kataniyame (ka.)
    57. សំយមេ (ស្យា. ក.)
    58. ព្រហ្មចារិនោ (សី.)
    59. saṃyame (syā. ka.)
    60. brahmacārino (sī.)
    61. បាបំ (សី.)
    62. pāpaṃ (sī.)
    63. និគមេសុ (សី.)
    64. nigamesu (sī.)
    65. សាមន្តេ (សី. ស្យា. បី.)
    66. sāmante (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā / [៥២៨] ៣. មហាពោធិជាតកវណ្ណនា • [528] 3. Mahābodhijātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact