Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi

    ၅၂၈. မဟာဗောဓိဇာတကံ (၃)

    528. Mahābodhijātakaṃ (3)

    ၁၂၄.

    124.

    ‘‘ကိံ နု ဒဏ္ဍံ ကိမဇိနံ၊ ကိံ ဆတ္တံ ကိမုပာဟနံ။

    ‘‘Kiṃ nu daṇḍaṃ kimajinaṃ, kiṃ chattaṃ kimupāhanaṃ;

    ကိမင္ကုသဉ္စ ပတ္တဉ္စ၊ သင္ဃာဋိဉ္စာပိ ဗ္ရာဟ္မဏ။

    Kimaṅkusañca pattañca, saṅghāṭiñcāpi brāhmaṇa;

    တရမာနရူပောဟာသိ 1၊ ကိံ နု ပတ္ထယသေ ဒိသံ’’။

    Taramānarūpohāsi 2, kiṃ nu patthayase disaṃ’’.

    ၁၂၅.

    125.

    ‘‘ဒ္ဝာဒသေတာနိ ဝသ္သာနိ၊ ဝုသိတာနိ တဝန္တိကေ။

    ‘‘Dvādasetāni vassāni, vusitāni tavantike;

    နာဘိဇာနာမိ သောဏေန၊ ပိင္ဂလေနာဘိကူဇိတံ။

    Nābhijānāmi soṇena, piṅgalenābhikūjitaṃ.

    ၁၂၆.

    126.

    ‘‘သ္ဝာယံ ဒိတ္တောဝ နဒတိ၊ သုက္ကဒာဌံ ဝိဒံသယံ။

    ‘‘Svāyaṃ dittova nadati, sukkadāṭhaṃ vidaṃsayaṃ;

    တဝ သုတ္ဝာ သဘရိယသ္သ၊ ဝီတသဒ္ဓသ္သ မံ ပတိ’’။

    Tava sutvā sabhariyassa, vītasaddhassa maṃ pati’’.

    ၁၂၇.

    127.

    ‘‘အဟု ဧသ ကတော ဒောသော၊ ယထာ ဘာသသိ ဗ္ရာဟ္မဏ။

    ‘‘Ahu esa kato doso, yathā bhāsasi brāhmaṇa;

    ဧသ ဘိယ္ယော ပသီဒာမိ၊ ဝသ ဗ္ရာဟ္မဏ မာဂမာ’’။

    Esa bhiyyo pasīdāmi, vasa brāhmaṇa māgamā’’.

    ၁၂၈.

    128.

    ‘‘သဗ္ဗသေတော ပုရေ အာသိ၊ တတောပိ သဗလော အဟု။

    ‘‘Sabbaseto pure āsi, tatopi sabalo ahu;

    သဗ္ဗလောဟိတကော ဒာနိ၊ ကာလော ပက္ကမိတုံ မမ။

    Sabbalohitako dāni, kālo pakkamituṃ mama.

    ၁၂၉.

    129.

    ‘‘အဗ္ဘန္တရံ ပုရေ အာသိ၊ တတော မဇ္ဈေ တတော ဗဟိ။

    ‘‘Abbhantaraṃ pure āsi, tato majjhe tato bahi;

    ပုရာ နိဒ္ဓမနာ ဟောတိ၊ သယမေဝ ဝဇာမဟံ။

    Purā niddhamanā hoti, sayameva vajāmahaṃ.

    ၁၃၀.

    130.

    ‘‘ဝီတသဒ္ဓံ န သေဝေယ္ယ၊ ဥဒပာနံဝနောဒကံ။

    ‘‘Vītasaddhaṃ na seveyya, udapānaṃvanodakaṃ;

    သစေပိ နံ အနုခဏေ၊ ဝာရိ ကဒ္ဒမဂန္ဓိကံ။

    Sacepi naṃ anukhaṇe, vāri kaddamagandhikaṃ.

    ၁၃၁.

    131.

    ‘‘ပသန္နမေဝ သေဝေယ္ယ၊ အပ္ပသန္နံ ဝိဝဇ္ဇယေ။

    ‘‘Pasannameva seveyya, appasannaṃ vivajjaye;

    ပသန္နံ ပယိရုပာသေယ္ယ၊ ရဟဒံ ဝုဒကတ္ထိကော။

    Pasannaṃ payirupāseyya, rahadaṃ vudakatthiko.

    ၁၃၂.

    132.

    ‘‘ဘဇေ ဘဇန္တံ ပုရိသံ၊ အဘဇန္တံ န ဘဇ္ဇယေ 3

    ‘‘Bhaje bhajantaṃ purisaṃ, abhajantaṃ na bhajjaye 4;

    အသပ္ပုရိသဓမ္မော သော၊ ယော ဘဇန္တံ န ဘဇ္ဇတိ 5

    Asappurisadhammo so, yo bhajantaṃ na bhajjati 6.

    ၁၃၃.

    133.

    ‘‘ယော ဘဇန္တံ န ဘဇတိ၊ သေဝမာနံ န သေဝတိ။

    ‘‘Yo bhajantaṃ na bhajati, sevamānaṃ na sevati;

    သ ဝေ မနုသ္သပာပိဋ္ဌော၊ မိဂော သာခသ္သိတော ယထာ။

    Sa ve manussapāpiṭṭho, migo sākhassito yathā.

    ၁၃၄.

    134.

    ‘‘အစ္စာဘိက္ခဏသံသဂ္ဂာ၊ အသမောသရဏေန စ။

    ‘‘Accābhikkhaṇasaṃsaggā, asamosaraṇena ca;

    ဧတေန မိတ္တာ ဇီရန္တိ၊ အကာလေ ယာစနာယ စ။

    Etena mittā jīranti, akāle yācanāya ca.

    ၁၃၅.

    135.

    ‘‘တသ္မာ နာဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆေ၊ န စ ဂစ္ဆေ စိရာစိရံ။

    ‘‘Tasmā nābhikkhaṇaṃ gacche, na ca gacche cirāciraṃ;

    ကာလေန ယာစံ ယာစေယ္ယ၊ ဧဝံ မိတ္တာ န ဇီယရေ 7

    Kālena yācaṃ yāceyya, evaṃ mittā na jīyare 8.

    ၁၃၆.

    136.

    ‘‘အတိစိရံ နိဝာသေန၊ ပိယော ဘဝတိ အပ္ပိယော။

    ‘‘Aticiraṃ nivāsena, piyo bhavati appiyo;

    အာမန္တ ခော တံ ဂစ္ဆာမ၊ ပုရာ တေ ဟောမ အပ္ပိယာ’’။

    Āmanta kho taṃ gacchāma, purā te homa appiyā’’.

    ၁၃၇.

    137.

    ‘‘ဧဝံ စေ ယာစမာနာနံ၊ အဉ္ဇလိံ နာဝဗုဇ္ဈသိ။

    ‘‘Evaṃ ce yācamānānaṃ, añjaliṃ nāvabujjhasi;

    ပရိစာရကာနံ သတံ 9၊ ဝစနံ န ကရောသိ နော။

    Paricārakānaṃ sataṃ 10, vacanaṃ na karosi no;

    ဧဝံ တံ အဘိယာစာမ၊ ပုန ကယိရာသိ ပရိယာယံ’’။

    Evaṃ taṃ abhiyācāma, puna kayirāsi pariyāyaṃ’’.

    ၁၃၈.

    138.

    ‘‘ဧဝံ စေ နော ဝိဟရတံ၊ အန္တရာယော န ဟေသ္သတိ။

    ‘‘Evaṃ ce no viharataṃ, antarāyo na hessati;

    တုယ္ဟံ ဝာပိ 11 မဟာရာဇ၊ မယ္ဟံ ဝာ 12 ရဋ္ဌဝဒ္ဓန။

    Tuyhaṃ vāpi 13 mahārāja, mayhaṃ vā 14 raṭṭhavaddhana;

    အပ္ပေဝ နာမ ပသ္သေမ၊ အဟောရတ္တာနမစ္စယေ’’။

    Appeva nāma passema, ahorattānamaccaye’’.

    ၁၃၉.

    139.

    ‘‘ဥဒီရဏာ စေ သံဂတ္ယာ၊ ဘာဝာယ မနုဝတ္တတိ။

    ‘‘Udīraṇā ce saṃgatyā, bhāvāya manuvattati;

    အကာမာ အကရဏီယံ ဝာ၊ ကရဏီယံ ဝာပိ ကုဗ္ဗတိ။

    Akāmā akaraṇīyaṃ vā, karaṇīyaṃ vāpi kubbati;

    အာကာမာကရဏီယမ္ဟိ၊ က္ဝိဓ ပာပေန လိပ္ပတိ 15

    Ākāmākaraṇīyamhi, kvidha pāpena lippati 16.

    ၁၄၀.

    140.

    ‘‘သော စေ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ၊ ကလ္ယာဏော န စ ပာပကော။

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ဘောတော စေ ဝစနံ သစ္စံ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ။

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ၁၄၁.

    141.

    ‘‘အတ္တနော စေ ဟိ ဝာဒသ္သ၊ အပရာဓံ ဝိဇာနိယာ 17

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā 18;

    န မံ တ္ဝံ ဂရဟေယ္ယာသိ၊ ဘောတော ဝာဒော ဟိ တာဒိသော’’။

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ၁၄၂.

    142.

    ‘‘ဣသ္သရော သဗ္ဗလောကသ္သ၊ သစေ ကပ္ပေတိ ဇီဝိတံ။

    ‘‘Issaro sabbalokassa, sace kappeti jīvitaṃ;

    ဣဒ္ဓိံ 19 ဗ္ယသနဘာဝဉ္စ၊ ကမ္မံ ကလ္ယာဏပာပကံ။

    Iddhiṃ 20 byasanabhāvañca, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    နိဒ္ဒေသကာရီ ပုရိသော၊ ဣသ္သရော တေန လိပ္ပတိ။

    Niddesakārī puriso, issaro tena lippati.

    ၁၄၃.

    143.

    ‘‘သော စေ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ၊ ကလ္ယာဏော န စ ပာပကော။

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ဘောတော စေ ဝစနံ သစ္စံ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ။

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ၁၄၄.

    144.

    ‘‘အတ္တနော စေ ဟိ ဝာဒသ္သ၊ အပရာဓံ ဝိဇာနိယာ။

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    န မံ တ္ဝံ ဂရဟေယ္ယာသိ၊ ဘောတော ဝာဒော ဟိ တာဒိသော’’။

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ၁၄၅.

    145.

    ‘‘သစေ ပုဗ္ဗေကတဟေတု၊ သုခဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ။

    ‘‘Sace pubbekatahetu, sukhadukkhaṃ nigacchati;

    ပောရာဏကံ ကတံ ပာပံ၊ တမေသော မုစ္စတေ 21 ဣဏံ။

    Porāṇakaṃ kataṃ pāpaṃ, tameso muccate 22 iṇaṃ;

    ပောရာဏကဣဏမောက္ခော၊ က္ဝိဓ ပာပေန လိပ္ပတိ။

    Porāṇakaiṇamokkho, kvidha pāpena lippati.

    ၁၄၆.

    146.

    ‘‘သော စေ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ၊ ကလ္ယာဏော န စ ပာပကော။

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ဘောတော စေ ဝစနံ သစ္စံ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ။

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ၁၄၇.

    147.

    ‘‘အတ္တနော စေ ဟိ ဝာဒသ္သ၊ အပရာဓံ ဝိဇာနိယာ။

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    န မံ တ္ဝံ ဂရဟေယ္ယာသိ၊ ဘောတော ဝာဒော ဟိ တာဒိသော’’။

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ၁၄၈.

    148.

    ‘‘စတုန္နံယေဝုပာဒာယ၊ ရူပံ သမ္ဘောတိ ပာဏိနံ။

    ‘‘Catunnaṃyevupādāya, rūpaṃ sambhoti pāṇinaṃ;

    ယတော စ ရူပံ သမ္ဘောတိ၊ တတ္ထေဝာနုပဂစ္ဆတိ။

    Yato ca rūpaṃ sambhoti, tatthevānupagacchati;

    ဣဓေဝ ဇီဝတိ ဇီဝော၊ ပေစ္စ ပေစ္စ ဝိနသ္သတိ။

    Idheva jīvati jīvo, pecca pecca vinassati.

    ၁၄၉.

    149.

    ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ အယံ လောကော၊ ယေ ဗာလာ ယေ စ ပဏ္ဍိတာ။

    Ucchijjati ayaṃ loko, ye bālā ye ca paṇḍitā;

    ဥစ္ဆိဇ္ဇမာနေ လောကသ္မိံ၊ က္ဝိဓ ပာပေန လိပ္ပတိ။

    Ucchijjamāne lokasmiṃ, kvidha pāpena lippati.

    ၁၅၀.

    150.

    ‘‘သော စေ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ၊ ကလ္ယာဏော န စ ပာပကော။

    ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ဘောတော စေ ဝစနံ သစ္စံ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ။

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.

    ၁၅၁.

    151.

    ‘‘အတ္တနော စေ ဟိ ဝာဒသ္သ၊ အပရာဓံ ဝိဇာနိယာ။

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    န မံ တ္ဝံ ဂရဟေယ္ယာသိ၊ ဘောတော ဝာဒော ဟိ တာဒိသော’’။

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.

    ၁၅၂.

    152.

    ‘‘အာဟု ခတ္တဝိဒာ 23 လောကေ၊ ဗာလာ ပဏ္ဍိတမာနိနော။

    ‘‘Āhu khattavidā 24 loke, bālā paṇḍitamānino.

    မာတရံ ပိတရံ ဟညေ၊ အထော ဇေဋ္ဌမ္ပိ ဘာတရံ။

    Mātaraṃ pitaraṃ haññe, atho jeṭṭhampi bhātaraṃ;

    ဟနေယ္ယ ပုတ္တ 25 ဒာရေ စ၊ အတ္ထော စေ တာဒိသော သိယာ။

    Haneyya putta 26 dāre ca, attho ce tādiso siyā.

    ၁၅၃.

    153.

    ‘‘ယသ္သ ရုက္ခသ္သ ဆာယာယ၊ နိသီဒေယ္ယ သယေယ္ယ ဝာ။

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    န တသ္သ သာခံ ဘဉ္ဇေယ္ယ၊ မိတ္တဒုဗ္ဘော 27 ဟိ ပာပကော။

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho 28 hi pāpako.

    ၁၅၄.

    154.

    ‘‘အထ အတ္ထေ သမုပ္ပန္နေ၊ သမူလမပိ အဗ္ဗဟေ 29

    ‘‘Atha atthe samuppanne, samūlamapi abbahe 30;

    အတ္ထော မေ သမ္ဗလေနာပိ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ။

    Attho me sambalenāpi, suhato vānaro mayā.

    ၁၅၅.

    155.

    31 ‘‘သော စေ အတ္ထော စ ဓမ္မော စ၊ ကလ္ယာဏော န စ ပာပကော။

    32 ‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;

    ဘောတော စေ ဝစနံ သစ္စံ၊ သုဟတော ဝာနရော မယာ 33

    Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā 34.

    ၁၅၆.

    156.

    ‘‘အတ္တနော စေ ဟိ ဝာဒသ္သ၊ အပရာဓံ ဝိဇာနိယာ။

    ‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;

    န မံ တ္ဝံ ဂရဟေယ္ယာသိ၊ ဘောတော ဝာဒော ဟိ တာဒိသော။

    Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso.

    ၁၅၇.

    157.

    ‘‘အဟေတုဝာဒော ပုရိသော၊ ယော စ ဣသ္သရကုတ္တိကော။

    ‘‘Ahetuvādo puriso, yo ca issarakuttiko;

    ပုဗ္ဗေကတီ စ ဥစ္ဆေဒီ၊ ယော စ ခတ္တဝိဒော နရော။

    Pubbekatī ca ucchedī, yo ca khattavido naro.

    ၁၅၈.

    158.

    ‘‘ဧတေ အသပ္ပုရိသာ လောကေ၊ ဗာလာ ပဏ္ဍိတမာနိနော။

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ကရေယ္ယ တာဒိသော ပာပံ၊ အထော အညမ္ပိ ကာရယေ။

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    အသပ္ပုရိသသံသဂ္ဂော ၊ ဒုက္ခန္တော 35 ကဋုကုဒ္ရယော။

    Asappurisasaṃsaggo , dukkhanto 36 kaṭukudrayo.

    ၁၅၉.

    159.

    ‘‘ဥရဗ္ဘရူပေန ဝကသ္သု 37 ပုဗ္ဗေ၊ အသံကိတော အဇယူထံ ဥပေတိ။

    ‘‘Urabbharūpena vakassu 38 pubbe, asaṃkito ajayūthaṃ upeti;

    ဟန္တ္ဝာ ဥရဏိံ အဇိကံ 39 အဇဉ္စ၊ ဥတ္ရာသယိတ္ဝာ 40 ယေန ကာမံ ပလေတိ။

    Hantvā uraṇiṃ ajikaṃ 41 ajañca, utrāsayitvā 42 yena kāmaṃ paleti.

    ၁၆၀.

    160.

    ‘‘တထာဝိဓေကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာသေ၊ ဆဒနံ ကတ္ဝာ ဝဉ္စယန္တိ မနုသ္သေ။

    ‘‘Tathāvidheke samaṇabrāhmaṇāse, chadanaṃ katvā vañcayanti manusse;

    အနာသကာ ထဏ္ဍိလသေယ္ယကာ စ၊ ရဇောဇလ္လံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနံ။

    Anāsakā thaṇḍilaseyyakā ca, rajojallaṃ ukkuṭikappadhānaṃ;

    ပရိယာယဘတ္တဉ္စ အပာနကတ္တာ၊ ပာပာစာရာ အရဟန္တော ဝဒာနာ။

    Pariyāyabhattañca apānakattā, pāpācārā arahanto vadānā.

    ၁၆၁.

    161.

    ‘‘ဧတေ အသပ္ပုရိသာ လောကေ၊ ဗာလာ ပဏ္ဍိတမာနိနော။

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ကရေယ္ယ တာဒိသော ပာပံ၊ အထော အညမ္ပိ ကာရယေ။

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    အသပ္ပုရိသသံသဂ္ဂော၊ ဒုက္ခန္တော ကဋုကုဒ္ရယော။

    Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.

    ၁၆၂.

    162.

    ‘‘ယမာဟု နတ္ထိ ဝီရိယန္တိ၊ အဟေတုဉ္စ ပဝဒန္တိ 43 ယေ။

    ‘‘Yamāhu natthi vīriyanti, ahetuñca pavadanti 44 ye;

    ပရကာရံ အတ္တကာရဉ္စ၊ ယေ တုစ္ဆံ သမဝဏ္ဏယုံ။

    Parakāraṃ attakārañca, ye tucchaṃ samavaṇṇayuṃ.

    ၁၆၃.

    163.

    ‘‘ဧတေ အသပ္ပုရိသာ လောကေ၊ ဗာလာ ပဏ္ဍိတမာနိနော။

    ‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;

    ကရေယ္ယ တာဒိသော ပာပံ၊ အထော အညမ္ပိ ကာရယေ။

    Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;

    အသပ္ပုရိသသံသဂ္ဂော၊ ဒုက္ခန္တော ကဋုကုဒ္ရယော။

    Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.

    ၁၆၄.

    164.

    ‘‘သစေ ဟိ ဝီရိယံ နာသ္သ၊ ကမ္မံ ကလ္ယာဏပာပကံ။

    ‘‘Sace hi vīriyaṃ nāssa, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    န ဘရေ ဝဍ္ဎကိံ ရာဇာ၊ နပိ ယန္တာနိ ကာရယေ။

    Na bhare vaḍḍhakiṃ rājā, napi yantāni kāraye.

    ၁၆၅.

    165.

    ‘‘ယသ္မာ စ ဝီရိယံ အတ္ထိ၊ ကမ္မံ ကလ္ယာဏပာပကံ။

    ‘‘Yasmā ca vīriyaṃ atthi, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;

    တသ္မာ ယန္တာနိ ကာရေတိ၊ ရာဇာ ဘရတိ ဝဍ္ဎကိံ။

    Tasmā yantāni kāreti, rājā bharati vaḍḍhakiṃ.

    ၁၆၆.

    166.

    ‘‘ယဒိ ဝသ္သသတံ ဒေဝော၊ န ဝသ္သေ န ဟိမံ ပတေ။

    ‘‘Yadi vassasataṃ devo, na vasse na himaṃ pate;

    ဥစ္ဆိဇ္ဇေယ္ယ အယံ လောကော၊ ဝိနသ္သေယ္ယ အယံ ပဇာ။

    Ucchijjeyya ayaṃ loko, vinasseyya ayaṃ pajā.

    ၁၆၇.

    167.

    ‘‘ယသ္မာ စ ဝသ္သတီ ဒေဝော၊ ဟိမဉ္စာနုဖုသာယတိ။

    ‘‘Yasmā ca vassatī devo, himañcānuphusāyati;

    တသ္မာ သသ္သာနိ ပစ္စန္တိ၊ ရဋ္ဌဉ္စ ပာလိတေ 45 စိရံ။

    Tasmā sassāni paccanti, raṭṭhañca pālite 46 ciraṃ.

    ၁၆၈.

    168.

    ‘‘ဂဝံ စေ တရမာနာနံ၊ ဇိမ္ဟံ ဂစ္ဆတိ ပုင္ဂဝော။

    ‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;

    သဗ္ဗာ တာ ဇိမ္ဟံ ဂစ္ဆန္တိ၊ နေတ္တေ ဇိမ္ဟံ 47 ဂတေ သတိ။

    Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ 48 gate sati.

    ၁၆၉.

    169.

    ‘‘ဧဝမေဝ 49 မနုသ္သေသု၊ ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတော။

    ‘‘Evameva 50 manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;

    သော စေ အဓမ္မံ စရတိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ။

    So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;

    သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ ဒုခံ သေတိ၊ ရာဇာ စေ ဟောတိ အဓမ္မိကော။

    Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.

    ၁၇၀.

    170.

    ‘‘ဂဝံ စေ တရမာနာနံ၊ ဥဇုံ ဂစ္ဆတိ ပုင္ဂဝော။

    ‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;

    သဗ္ဗာ ဂာဝီ ဥဇုံ ယန္တိ၊ နေတ္တေ ဥဇုံ 51 ဂတေ သတိ။

    Sabbā gāvī ujuṃ yanti, nette ujuṃ 52 gate sati.

    ၁၇၁.

    171.

    ‘‘ဧဝမေဝ မနုသ္သေသု၊ ယော ဟောတိ သေဋ္ဌသမ္မတော။

    ‘‘Evameva manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;

    သော သစေ 53 ဓမ္မံ စရတိ၊ ပဂေဝ ဣတရာ ပဇာ။

    So sace 54 dhammaṃ carati, pageva itarā pajā;

    သဗ္ဗံ ရဋ္ဌံ သုခံ သေတိ၊ ရာဇာ စေ ဟောတိ ဓမ္မိကော။

    Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko.

    ၁၇၂.

    172.

    ‘‘မဟာရုက္ခသ္သ ဖလိနော၊ အာမံ ဆိန္ဒတိ ယော ဖလံ။

    ‘‘Mahārukkhassa phalino, āmaṃ chindati yo phalaṃ;

    ရသဉ္စသ္သ န ဇာနာတိ၊ ဗီဇဉ္စသ္သ ဝိနသ္သတိ။

    Rasañcassa na jānāti, bījañcassa vinassati.

    ၁၇၃.

    173.

    ‘‘မဟာရုက္ခူပမံ ရဋ္ဌံ၊ အဓမ္မေန ပသာသတိ။

    ‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, adhammena pasāsati;

    ရသဉ္စသ္သ န ဇာနာတိ၊ ရဋ္ဌဉ္စသ္သ ဝိနသ္သတိ။

    Rasañcassa na jānāti, raṭṭhañcassa vinassati.

    ၁၇၄.

    174.

    ‘‘မဟာရုက္ခသ္သ ဖလိနော၊ ပက္ကံ ဆိန္ဒတိ ယော ဖလံ။

    ‘‘Mahārukkhassa phalino, pakkaṃ chindati yo phalaṃ;

    ရသဉ္စသ္သ ဝိဇာနာတိ၊ ဗီဇဉ္စသ္သ န နသ္သတိ။

    Rasañcassa vijānāti, bījañcassa na nassati.

    ၁၇၅.

    175.

    ‘‘မဟာရုက္ခူပမံ ရဋ္ဌံ၊ ဓမ္မေန ယော ပသာသတိ။

    ‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, dhammena yo pasāsati;

    ရသဉ္စသ္သ ဝိဇာနာတိ၊ ရဋ္ဌဉ္စသ္သ န နသ္သတိ။

    Rasañcassa vijānāti, raṭṭhañcassa na nassati.

    ၁၇၆.

    176.

    ‘‘ယော စ ရာဇာ ဇနပဒံ၊ အဓမ္မေန ပသာသတိ။

    ‘‘Yo ca rājā janapadaṃ, adhammena pasāsati;

    သဗ္ဗောသဓီဟိ သော ရာဇာ၊ ဝိရုဒ္ဓော ဟောတိ ခတ္တိယော။

    Sabbosadhīhi so rājā, viruddho hoti khattiyo.

    ၁၇၇.

    177.

    ‘‘တထေဝ နေဂမေ ဟိံသံ၊ ယေ ယုတ္တာ ကယဝိက္ကယေ။

    ‘‘Tatheva negame hiṃsaṃ, ye yuttā kayavikkaye;

    ဩဇဒာနဗလီကာရေ၊ သ ကောသေန ဝိရုဇ္ဈတိ။

    Ojadānabalīkāre, sa kosena virujjhati.

    ၁၇၈.

    178.

    ‘‘ပဟာရဝရခေတ္တညူ ၊ သင္ဂာမေ ကတနိသ္သမေ 55

    ‘‘Pahāravarakhettaññū , saṅgāme katanissame 56;

    ဥသ္သိတေ ဟိံသယံ ရာဇာ၊ သ ဗလေန ဝိရုဇ္ဈတိ။

    Ussite hiṃsayaṃ rājā, sa balena virujjhati.

    ၁၇၉.

    179.

    ‘‘တထေဝ ဣသယော ဟိံသံ၊ သညတေ 57 ဗ္ရဟ္မစာရိယော 58

    ‘‘Tatheva isayo hiṃsaṃ, saññate 59 brahmacāriyo 60;

    အဓမ္မစာရီ ခတ္တိယော၊ သော သဂ္ဂေန ဝိရုဇ္ဈတိ။

    Adhammacārī khattiyo, so saggena virujjhati.

    ၁၈၀.

    180.

    ‘‘ယော စ ရာဇာ အဓမ္မဋ္ဌော၊ ဘရိယံ ဟန္တိ အဒူသိကံ။

    ‘‘Yo ca rājā adhammaṭṭho, bhariyaṃ hanti adūsikaṃ;

    လုဒ္ဒံ ပသဝတေ ဌာနံ 61၊ ပုတ္တေဟိ စ ဝိရုဇ္ဈတိ။

    Luddaṃ pasavate ṭhānaṃ 62, puttehi ca virujjhati.

    ၁၈၁.

    181.

    ‘‘ဓမ္မံ စရေ ဇာနပဒေ၊ နေဂမေသု 63 ဗလေသု စ။

    ‘‘Dhammaṃ care jānapade, negamesu 64 balesu ca;

    ဣသယော စ န ဟိံသေယ္ယ၊ ပုတ္တဒာရေ သမံ စရေ။

    Isayo ca na hiṃseyya, puttadāre samaṃ care.

    ၁၈၂.

    182.

    ‘‘သ တာဒိသော ဘူမိပတိ၊ ရဋ္ဌပာလော အကောဓနော။

    ‘‘Sa tādiso bhūmipati, raṭṭhapālo akodhano;

    သပတ္တေ 65 သမ္ပကမ္ပေတိ၊ ဣန္ဒောဝ အသုရာဓိပော’’တိ။

    Sapatte 66 sampakampeti, indova asurādhipo’’ti.

    မဟာဗောဓိဇာတကံ တတိယံ။

    Mahābodhijātakaṃ tatiyaṃ.

    ပဏ္ဏာသနိပာတံ နိဋ္ဌိတံ။

    Paṇṇāsanipātaṃ niṭṭhitaṃ.

    တသ္သုဒ္ဒာနံ –

    Tassuddānaṃ –

    သနိဠီနိကမဝ္ဟယနော ပဌမော၊ ဒုတိယော ပန သဥမ္မဒန္တိဝရော။

    Saniḷīnikamavhayano paṭhamo, dutiyo pana saummadantivaro;

    တတိယော ပန ဗောဓိသိရီဝ္ဟယနော၊ ကထိတာ ပန တီဏိ ဇိနေန သုဘာတိ။

    Tatiyo pana bodhisirīvhayano, kathitā pana tīṇi jinena subhāti.







    Footnotes:
    1. ဂဏ္ဟာသိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    2. gaṇhāsi (sī. syā. pī.)
    3. ဘာဇယေ (ပီ.)
    4. bhājaye (pī.)
    5. ဘာဇတိ (ပီ.)
    6. bhājati (pī.)
    7. ဇီရရေ (သ္ယာ. ပီ.)
    8. jīrare (syā. pī.)
    9. ပရိစာရိကာနံ သတ္တာနံ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    10. paricārikānaṃ sattānaṃ (sī. syā. pī.)
    11. တုမ္ဟဉ္စာပိ (သီ.)၊ တုယ္ဟဉ္စာပိ (ပီ.)
    12. အမ္ဟံ ဝာ (သီ.)၊ မယ္ဟဉ္စ (ပီ.)
    13. tumhañcāpi (sī.), tuyhañcāpi (pī.)
    14. amhaṃ vā (sī.), mayhañca (pī.)
    15. လိမ္ပတိ (သ္ယာ. က.)
    16. limpati (syā. ka.)
    17. ဝိဇာနိယ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    18. vijāniya (sī. syā. pī.)
    19. ဣဒ္ဓိ (ပီ. က.)
    20. iddhi (pī. ka.)
    21. မုဉ္စတေ (သီ. သ္ယာ.)
    22. muñcate (sī. syā.)
    23. ခတ္တဝိဓာ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    24. khattavidhā (sī. syā. pī.)
    25. ပုတ္တေ စ (ပီ.)
    26. putte ca (pī.)
    27. မိတ္တဒူဘီ (ပီ.)
    28. mittadūbhī (pī.)
    29. အဗ္ဘဟေ (သ္ယာ. က.)
    30. abbhahe (syā. ka.)
    31. အယံ ဂာထာ သီဟဠပောတ္ထကေ နတ္ထိ
    32. ayaṃ gāthā sīhaḷapotthake natthi
    33. အယံ ဂာထာ သီဟဠပောတ္ထကေ နတ္ထိ
    34. ayaṃ gāthā sīhaḷapotthake natthi
    35. ဒုက္ကဋော (သီ.)
    36. dukkaṭo (sī.)
    37. ဗကာသု (သီ. သ္ယာ.)၊ ဝကာသု (ပီ.)
    38. bakāsu (sī. syā.), vakāsu (pī.)
    39. အဇိယံ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    40. စိတ္ရာသယိတ္ဝာ (သီ. ပီ.)
    41. ajiyaṃ (sī. syā. pī.)
    42. citrāsayitvā (sī. pī.)
    43. ဟေတုဉ္စ အပဝဒန္တိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    44. hetuñca apavadanti (sī. syā. pī.)
    45. ပလ္လတေ (သီ. ပီ.)၊ ပောလယတေ (သ္ယာ.)
    46. pallate (sī. pī.), polayate (syā.)
    47. ဇိမ္ဟ (ပီ.)
    48. jimha (pī.)
    49. ဧဝမေဝံ (ပီ.)
    50. evamevaṃ (pī.)
    51. ဥဇူ (ပီ.)
    52. ujū (pī.)
    53. စေဝ (သီ.)၊ စေပိ (က.)
    54. ceva (sī.), cepi (ka.)
    55. ကတနိယမေ (က.)
    56. kataniyame (ka.)
    57. သံယမေ (သ္ယာ. က.)
    58. ဗ္ရဟ္မစာရိနော (သီ.)
    59. saṃyame (syā. ka.)
    60. brahmacārino (sī.)
    61. ပာပံ (သီ.)
    62. pāpaṃ (sī.)
    63. နိဂမေသု (သီ.)
    64. nigamesu (sī.)
    65. သာမန္တေ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    66. sāmante (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā / [၅၂၈] ၃. မဟာဗောဓိဇာတကဝဏ္ဏနာ • [528] 3. Mahābodhijātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact