Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi |
൫൨൮. മഹാബോധിജാതകം (൩)
528. Mahābodhijātakaṃ (3)
൧൨൪.
124.
‘‘കിം നു ദണ്ഡം കിമജിനം, കിം ഛത്തം കിമുപാഹനം;
‘‘Kiṃ nu daṇḍaṃ kimajinaṃ, kiṃ chattaṃ kimupāhanaṃ;
കിമങ്കുസഞ്ച പത്തഞ്ച, സങ്ഘാടിഞ്ചാപി ബ്രാഹ്മണ;
Kimaṅkusañca pattañca, saṅghāṭiñcāpi brāhmaṇa;
൧൨൫.
125.
‘‘ദ്വാദസേതാനി വസ്സാനി, വുസിതാനി തവന്തികേ;
‘‘Dvādasetāni vassāni, vusitāni tavantike;
നാഭിജാനാമി സോണേന, പിങ്ഗലേനാഭികൂജിതം.
Nābhijānāmi soṇena, piṅgalenābhikūjitaṃ.
൧൨൬.
126.
‘‘സ്വായം ദിത്തോവ നദതി, സുക്കദാഠം വിദംസയം;
‘‘Svāyaṃ dittova nadati, sukkadāṭhaṃ vidaṃsayaṃ;
തവ സുത്വാ സഭരിയസ്സ, വീതസദ്ധസ്സ മം പതി’’.
Tava sutvā sabhariyassa, vītasaddhassa maṃ pati’’.
൧൨൭.
127.
‘‘അഹു ഏസ കതോ ദോസോ, യഥാ ഭാസസി ബ്രാഹ്മണ;
‘‘Ahu esa kato doso, yathā bhāsasi brāhmaṇa;
ഏസ ഭിയ്യോ പസീദാമി, വസ ബ്രാഹ്മണ മാഗമാ’’.
Esa bhiyyo pasīdāmi, vasa brāhmaṇa māgamā’’.
൧൨൮.
128.
‘‘സബ്ബസേതോ പുരേ ആസി, തതോപി സബലോ അഹു;
‘‘Sabbaseto pure āsi, tatopi sabalo ahu;
സബ്ബലോഹിതകോ ദാനി, കാലോ പക്കമിതും മമ.
Sabbalohitako dāni, kālo pakkamituṃ mama.
൧൨൯.
129.
‘‘അബ്ഭന്തരം പുരേ ആസി, തതോ മജ്ഝേ തതോ ബഹി;
‘‘Abbhantaraṃ pure āsi, tato majjhe tato bahi;
പുരാ നിദ്ധമനാ ഹോതി, സയമേവ വജാമഹം.
Purā niddhamanā hoti, sayameva vajāmahaṃ.
൧൩൦.
130.
‘‘വീതസദ്ധം ന സേവേയ്യ, ഉദപാനംവനോദകം;
‘‘Vītasaddhaṃ na seveyya, udapānaṃvanodakaṃ;
സചേപി നം അനുഖണേ, വാരി കദ്ദമഗന്ധികം.
Sacepi naṃ anukhaṇe, vāri kaddamagandhikaṃ.
൧൩൧.
131.
‘‘പസന്നമേവ സേവേയ്യ, അപ്പസന്നം വിവജ്ജയേ;
‘‘Pasannameva seveyya, appasannaṃ vivajjaye;
പസന്നം പയിരുപാസേയ്യ, രഹദം വുദകത്ഥികോ.
Pasannaṃ payirupāseyya, rahadaṃ vudakatthiko.
൧൩൨.
132.
൧൩൩.
133.
‘‘യോ ഭജന്തം ന ഭജതി, സേവമാനം ന സേവതി;
‘‘Yo bhajantaṃ na bhajati, sevamānaṃ na sevati;
സ വേ മനുസ്സപാപിട്ഠോ, മിഗോ സാഖസ്സിതോ യഥാ.
Sa ve manussapāpiṭṭho, migo sākhassito yathā.
൧൩൪.
134.
‘‘അച്ചാഭിക്ഖണസംസഗ്ഗാ, അസമോസരണേന ച;
‘‘Accābhikkhaṇasaṃsaggā, asamosaraṇena ca;
ഏതേന മിത്താ ജീരന്തി, അകാലേ യാചനായ ച.
Etena mittā jīranti, akāle yācanāya ca.
൧൩൫.
135.
‘‘തസ്മാ നാഭിക്ഖണം ഗച്ഛേ, ന ച ഗച്ഛേ ചിരാചിരം;
‘‘Tasmā nābhikkhaṇaṃ gacche, na ca gacche cirāciraṃ;
൧൩൬.
136.
‘‘അതിചിരം നിവാസേന, പിയോ ഭവതി അപ്പിയോ;
‘‘Aticiraṃ nivāsena, piyo bhavati appiyo;
ആമന്ത ഖോ തം ഗച്ഛാമ, പുരാ തേ ഹോമ അപ്പിയാ’’.
Āmanta kho taṃ gacchāma, purā te homa appiyā’’.
൧൩൭.
137.
‘‘ഏവം ചേ യാചമാനാനം, അഞ്ജലിം നാവബുജ്ഝസി;
‘‘Evaṃ ce yācamānānaṃ, añjaliṃ nāvabujjhasi;
ഏവം തം അഭിയാചാമ, പുന കയിരാസി പരിയായം’’.
Evaṃ taṃ abhiyācāma, puna kayirāsi pariyāyaṃ’’.
൧൩൮.
138.
‘‘ഏവം ചേ നോ വിഹരതം, അന്തരായോ ന ഹേസ്സതി;
‘‘Evaṃ ce no viharataṃ, antarāyo na hessati;
അപ്പേവ നാമ പസ്സേമ, അഹോരത്താനമച്ചയേ’’.
Appeva nāma passema, ahorattānamaccaye’’.
൧൩൯.
139.
‘‘ഉദീരണാ ചേ സംഗത്യാ, ഭാവായ മനുവത്തതി;
‘‘Udīraṇā ce saṃgatyā, bhāvāya manuvattati;
അകാമാ അകരണീയം വാ, കരണീയം വാപി കുബ്ബതി;
Akāmā akaraṇīyaṃ vā, karaṇīyaṃ vāpi kubbati;
൧൪൦.
140.
‘‘സോ ചേ അത്ഥോ ച ധമ്മോ ച, കല്യാണോ ന ച പാപകോ;
‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;
ഭോതോ ചേ വചനം സച്ചം, സുഹതോ വാനരോ മയാ.
Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.
൧൪൧.
141.
ന മം ത്വം ഗരഹേയ്യാസി, ഭോതോ വാദോ ഹി താദിസോ’’.
Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.
൧൪൨.
142.
‘‘ഇസ്സരോ സബ്ബലോകസ്സ, സചേ കപ്പേതി ജീവിതം;
‘‘Issaro sabbalokassa, sace kappeti jīvitaṃ;
നിദ്ദേസകാരീ പുരിസോ, ഇസ്സരോ തേന ലിപ്പതി.
Niddesakārī puriso, issaro tena lippati.
൧൪൩.
143.
‘‘സോ ചേ അത്ഥോ ച ധമ്മോ ച, കല്യാണോ ന ച പാപകോ;
‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;
ഭോതോ ചേ വചനം സച്ചം, സുഹതോ വാനരോ മയാ.
Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.
൧൪൪.
144.
‘‘അത്തനോ ചേ ഹി വാദസ്സ, അപരാധം വിജാനിയാ;
‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;
ന മം ത്വം ഗരഹേയ്യാസി, ഭോതോ വാദോ ഹി താദിസോ’’.
Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.
൧൪൫.
145.
‘‘സചേ പുബ്ബേകതഹേതു, സുഖദുക്ഖം നിഗച്ഛതി;
‘‘Sace pubbekatahetu, sukhadukkhaṃ nigacchati;
പോരാണകഇണമോക്ഖോ, ക്വിധ പാപേന ലിപ്പതി.
Porāṇakaiṇamokkho, kvidha pāpena lippati.
൧൪൬.
146.
‘‘സോ ചേ അത്ഥോ ച ധമ്മോ ച, കല്യാണോ ന ച പാപകോ;
‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;
ഭോതോ ചേ വചനം സച്ചം, സുഹതോ വാനരോ മയാ.
Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.
൧൪൭.
147.
‘‘അത്തനോ ചേ ഹി വാദസ്സ, അപരാധം വിജാനിയാ;
‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;
ന മം ത്വം ഗരഹേയ്യാസി, ഭോതോ വാദോ ഹി താദിസോ’’.
Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.
൧൪൮.
148.
‘‘ചതുന്നംയേവുപാദായ, രൂപം സമ്ഭോതി പാണിനം;
‘‘Catunnaṃyevupādāya, rūpaṃ sambhoti pāṇinaṃ;
യതോ ച രൂപം സമ്ഭോതി, തത്ഥേവാനുപഗച്ഛതി;
Yato ca rūpaṃ sambhoti, tatthevānupagacchati;
ഇധേവ ജീവതി ജീവോ, പേച്ച പേച്ച വിനസ്സതി.
Idheva jīvati jīvo, pecca pecca vinassati.
൧൪൯.
149.
ഉച്ഛിജ്ജതി അയം ലോകോ, യേ ബാലാ യേ ച പണ്ഡിതാ;
Ucchijjati ayaṃ loko, ye bālā ye ca paṇḍitā;
ഉച്ഛിജ്ജമാനേ ലോകസ്മിം, ക്വിധ പാപേന ലിപ്പതി.
Ucchijjamāne lokasmiṃ, kvidha pāpena lippati.
൧൫൦.
150.
‘‘സോ ചേ അത്ഥോ ച ധമ്മോ ച, കല്യാണോ ന ച പാപകോ;
‘‘So ce attho ca dhammo ca, kalyāṇo na ca pāpako;
ഭോതോ ചേ വചനം സച്ചം, സുഹതോ വാനരോ മയാ.
Bhoto ce vacanaṃ saccaṃ, suhato vānaro mayā.
൧൫൧.
151.
‘‘അത്തനോ ചേ ഹി വാദസ്സ, അപരാധം വിജാനിയാ;
‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;
ന മം ത്വം ഗരഹേയ്യാസി, ഭോതോ വാദോ ഹി താദിസോ’’.
Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso’’.
൧൫൨.
152.
മാതരം പിതരം ഹഞ്ഞേ, അഥോ ജേട്ഠമ്പി ഭാതരം;
Mātaraṃ pitaraṃ haññe, atho jeṭṭhampi bhātaraṃ;
൧൫൩.
153.
‘‘യസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ, നിസീദേയ്യ സയേയ്യ വാ;
‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;
൧൫൪.
154.
അത്ഥോ മേ സമ്ബലേനാപി, സുഹതോ വാനരോ മയാ.
Attho me sambalenāpi, suhato vānaro mayā.
൧൫൫.
155.
൧൫൬.
156.
‘‘അത്തനോ ചേ ഹി വാദസ്സ, അപരാധം വിജാനിയാ;
‘‘Attano ce hi vādassa, aparādhaṃ vijāniyā;
ന മം ത്വം ഗരഹേയ്യാസി, ഭോതോ വാദോ ഹി താദിസോ.
Na maṃ tvaṃ garaheyyāsi, bhoto vādo hi tādiso.
൧൫൭.
157.
‘‘അഹേതുവാദോ പുരിസോ, യോ ച ഇസ്സരകുത്തികോ;
‘‘Ahetuvādo puriso, yo ca issarakuttiko;
പുബ്ബേകതീ ച ഉച്ഛേദീ, യോ ച ഖത്തവിദോ നരോ.
Pubbekatī ca ucchedī, yo ca khattavido naro.
൧൫൮.
158.
‘‘ഏതേ അസപ്പുരിസാ ലോകേ, ബാലാ പണ്ഡിതമാനിനോ;
‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;
കരേയ്യ താദിസോ പാപം, അഥോ അഞ്ഞമ്പി കാരയേ;
Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;
൧൫൯.
159.
‘‘ഉരബ്ഭരൂപേന വകസ്സു 37 പുബ്ബേ, അസംകിതോ അജയൂഥം ഉപേതി;
‘‘Urabbharūpena vakassu 38 pubbe, asaṃkito ajayūthaṃ upeti;
൧൬൦.
160.
‘‘തഥാവിധേകേ സമണബ്രാഹ്മണാസേ, ഛദനം കത്വാ വഞ്ചയന്തി മനുസ്സേ;
‘‘Tathāvidheke samaṇabrāhmaṇāse, chadanaṃ katvā vañcayanti manusse;
അനാസകാ ഥണ്ഡിലസേയ്യകാ ച, രജോജല്ലം ഉക്കുടികപ്പധാനം;
Anāsakā thaṇḍilaseyyakā ca, rajojallaṃ ukkuṭikappadhānaṃ;
പരിയായഭത്തഞ്ച അപാനകത്താ, പാപാചാരാ അരഹന്തോ വദാനാ.
Pariyāyabhattañca apānakattā, pāpācārā arahanto vadānā.
൧൬൧.
161.
‘‘ഏതേ അസപ്പുരിസാ ലോകേ, ബാലാ പണ്ഡിതമാനിനോ;
‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;
കരേയ്യ താദിസോ പാപം, അഥോ അഞ്ഞമ്പി കാരയേ;
Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;
അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗോ, ദുക്ഖന്തോ കടുകുദ്രയോ.
Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.
൧൬൨.
162.
‘‘യമാഹു നത്ഥി വീരിയന്തി, അഹേതുഞ്ച പവദന്തി 43 യേ;
‘‘Yamāhu natthi vīriyanti, ahetuñca pavadanti 44 ye;
പരകാരം അത്തകാരഞ്ച, യേ തുച്ഛം സമവണ്ണയും.
Parakāraṃ attakārañca, ye tucchaṃ samavaṇṇayuṃ.
൧൬൩.
163.
‘‘ഏതേ അസപ്പുരിസാ ലോകേ, ബാലാ പണ്ഡിതമാനിനോ;
‘‘Ete asappurisā loke, bālā paṇḍitamānino;
കരേയ്യ താദിസോ പാപം, അഥോ അഞ്ഞമ്പി കാരയേ;
Kareyya tādiso pāpaṃ, atho aññampi kāraye;
അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗോ, ദുക്ഖന്തോ കടുകുദ്രയോ.
Asappurisasaṃsaggo, dukkhanto kaṭukudrayo.
൧൬൪.
164.
‘‘സചേ ഹി വീരിയം നാസ്സ, കമ്മം കല്യാണപാപകം;
‘‘Sace hi vīriyaṃ nāssa, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;
ന ഭരേ വഡ്ഢകിം രാജാ, നപി യന്താനി കാരയേ.
Na bhare vaḍḍhakiṃ rājā, napi yantāni kāraye.
൧൬൫.
165.
‘‘യസ്മാ ച വീരിയം അത്ഥി, കമ്മം കല്യാണപാപകം;
‘‘Yasmā ca vīriyaṃ atthi, kammaṃ kalyāṇapāpakaṃ;
തസ്മാ യന്താനി കാരേതി, രാജാ ഭരതി വഡ്ഢകിം.
Tasmā yantāni kāreti, rājā bharati vaḍḍhakiṃ.
൧൬൬.
166.
‘‘യദി വസ്സസതം ദേവോ, ന വസ്സേ ന ഹിമം പതേ;
‘‘Yadi vassasataṃ devo, na vasse na himaṃ pate;
ഉച്ഛിജ്ജേയ്യ അയം ലോകോ, വിനസ്സേയ്യ അയം പജാ.
Ucchijjeyya ayaṃ loko, vinasseyya ayaṃ pajā.
൧൬൭.
167.
‘‘യസ്മാ ച വസ്സതീ ദേവോ, ഹിമഞ്ചാനുഫുസായതി;
‘‘Yasmā ca vassatī devo, himañcānuphusāyati;
൧൬൮.
168.
‘‘ഗവം ചേ തരമാനാനം, ജിമ്ഹം ഗച്ഛതി പുങ്ഗവോ;
‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;
സബ്ബാ താ ജിമ്ഹം ഗച്ഛന്തി, നേത്തേ ജിമ്ഹം 47 ഗതേ സതി.
Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ 48 gate sati.
൧൬൯.
169.
സോ ചേ അധമ്മം ചരതി, പഗേവ ഇതരാ പജാ;
So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;
സബ്ബം രട്ഠം ദുഖം സേതി, രാജാ ചേ ഹോതി അധമ്മികോ.
Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
൧൭൦.
170.
‘‘ഗവം ചേ തരമാനാനം, ഉജും ഗച്ഛതി പുങ്ഗവോ;
‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;
൧൭൧.
171.
‘‘ഏവമേവ മനുസ്സേസു, യോ ഹോതി സേട്ഠസമ്മതോ;
‘‘Evameva manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
സബ്ബം രട്ഠം സുഖം സേതി, രാജാ ചേ ഹോതി ധമ്മികോ.
Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko.
൧൭൨.
172.
‘‘മഹാരുക്ഖസ്സ ഫലിനോ, ആമം ഛിന്ദതി യോ ഫലം;
‘‘Mahārukkhassa phalino, āmaṃ chindati yo phalaṃ;
രസഞ്ചസ്സ ന ജാനാതി, ബീജഞ്ചസ്സ വിനസ്സതി.
Rasañcassa na jānāti, bījañcassa vinassati.
൧൭൩.
173.
‘‘മഹാരുക്ഖൂപമം രട്ഠം, അധമ്മേന പസാസതി;
‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, adhammena pasāsati;
രസഞ്ചസ്സ ന ജാനാതി, രട്ഠഞ്ചസ്സ വിനസ്സതി.
Rasañcassa na jānāti, raṭṭhañcassa vinassati.
൧൭൪.
174.
‘‘മഹാരുക്ഖസ്സ ഫലിനോ, പക്കം ഛിന്ദതി യോ ഫലം;
‘‘Mahārukkhassa phalino, pakkaṃ chindati yo phalaṃ;
രസഞ്ചസ്സ വിജാനാതി, ബീജഞ്ചസ്സ ന നസ്സതി.
Rasañcassa vijānāti, bījañcassa na nassati.
൧൭൫.
175.
‘‘മഹാരുക്ഖൂപമം രട്ഠം, ധമ്മേന യോ പസാസതി;
‘‘Mahārukkhūpamaṃ raṭṭhaṃ, dhammena yo pasāsati;
രസഞ്ചസ്സ വിജാനാതി, രട്ഠഞ്ചസ്സ ന നസ്സതി.
Rasañcassa vijānāti, raṭṭhañcassa na nassati.
൧൭൬.
176.
‘‘യോ ച രാജാ ജനപദം, അധമ്മേന പസാസതി;
‘‘Yo ca rājā janapadaṃ, adhammena pasāsati;
സബ്ബോസധീഹി സോ രാജാ, വിരുദ്ധോ ഹോതി ഖത്തിയോ.
Sabbosadhīhi so rājā, viruddho hoti khattiyo.
൧൭൭.
177.
‘‘തഥേവ നേഗമേ ഹിംസം, യേ യുത്താ കയവിക്കയേ;
‘‘Tatheva negame hiṃsaṃ, ye yuttā kayavikkaye;
ഓജദാനബലീകാരേ, സ കോസേന വിരുജ്ഝതി.
Ojadānabalīkāre, sa kosena virujjhati.
൧൭൮.
178.
ഉസ്സിതേ ഹിംസയം രാജാ, സ ബലേന വിരുജ്ഝതി.
Ussite hiṃsayaṃ rājā, sa balena virujjhati.
൧൭൯.
179.
അധമ്മചാരീ ഖത്തിയോ, സോ സഗ്ഗേന വിരുജ്ഝതി.
Adhammacārī khattiyo, so saggena virujjhati.
൧൮൦.
180.
‘‘യോ ച രാജാ അധമ്മട്ഠോ, ഭരിയം ഹന്തി അദൂസികം;
‘‘Yo ca rājā adhammaṭṭho, bhariyaṃ hanti adūsikaṃ;
൧൮൧.
181.
ഇസയോ ച ന ഹിംസേയ്യ, പുത്തദാരേ സമം ചരേ.
Isayo ca na hiṃseyya, puttadāre samaṃ care.
൧൮൨.
182.
‘‘സ താദിസോ ഭൂമിപതി, രട്ഠപാലോ അകോധനോ;
‘‘Sa tādiso bhūmipati, raṭṭhapālo akodhano;
മഹാബോധിജാതകം തതിയം.
Mahābodhijātakaṃ tatiyaṃ.
പണ്ണാസനിപാതം നിട്ഠിതം.
Paṇṇāsanipātaṃ niṭṭhitaṃ.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
സനിളീനികമവ്ഹയനോ പഠമോ, ദുതിയോ പന സഉമ്മദന്തിവരോ;
Saniḷīnikamavhayano paṭhamo, dutiyo pana saummadantivaro;
തതിയോ പന ബോധിസിരീവ്ഹയനോ, കഥിതാ പന തീണി ജിനേന സുഭാതി.
Tatiyo pana bodhisirīvhayano, kathitā pana tīṇi jinena subhāti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā / [൫൨൮] ൩. മഹാബോധിജാതകവണ്ണനാ • [528] 3. Mahābodhijātakavaṇṇanā