Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാനിദ്ദേസ-അട്ഠകഥാ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā

    ൧൩. മഹാബ്യൂഹസുത്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    13. Mahābyūhasuttaniddesavaṇṇanā

    ൧൩൦. തേരസമേ മഹാബ്യൂഹസുത്തനിദ്ദേസേ യേ കേചിമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാതി ഇദമ്പി ‘‘കിം നു ഖോ ഇമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ വിഞ്ഞൂനം സന്തികാ നിന്ദമേവ ലഭന്തി, ഉദാഹു പസംസമ്പീ’’തി ഉപ്പന്നചിത്താനം ഏകച്ചാനം ദേവതാനം തമത്ഥം ആവികാതും പുരിമനയേനേവ നിമ്മിതബുദ്ധേന അത്താനം പുച്ഛാപേത്വാ വുത്തം. തത്ഥ അന്വാനയന്തീതി അനു ആനയന്തി പുനപ്പുനം ആഹരന്തി.

    130. Terasame mahābyūhasuttaniddese ye kecime diṭṭhiparibbasānāti idampi ‘‘kiṃ nu kho ime diṭṭhiparibbasānā viññūnaṃ santikā nindameva labhanti, udāhu pasaṃsampī’’ti uppannacittānaṃ ekaccānaṃ devatānaṃ tamatthaṃ āvikātuṃ purimanayeneva nimmitabuddhena attānaṃ pucchāpetvā vuttaṃ. Tattha anvānayantīti anu ānayanti punappunaṃ āharanti.

    നിന്ദമേവ അന്വേന്തീതി ഗരഹമേവ ഉപഗച്ഛന്തി.

    Nindameva anventīti garahameva upagacchanti.

    ൧൩൧. ഇദാനി യസ്മാ തേ ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി വദന്താപി ദിട്ഠിഗതികവാദിനോ കദാചി കത്ഥചി പസംസമ്പി ലഭന്തി, യം ഏതം പസംസാസങ്ഖാതം വാദഫലം, തം അപ്പം, രാഗാദീനം സമായ സമത്ഥം ന ഹോതി, കോ പന വാദോ ദുതിയേ നിന്ദാഫലേ, തസ്മാ ഏതമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ഇമം താവ വിസ്സജ്ജനഗാഥം ആഹ ‘‘അപ്പഞ്ഹി ഏതം ന അലം സമായ, ദുവേ വിവാദസ്സ ഫലാനി ബ്രൂമീ’’തി. തത്ഥ ദുവേ വിവാദസ്സ ഫലാനീതി നിന്ദാ ച പസംസാ ച ജയപരാജയാദീനി വാ തംസഭാഗാനി. ഏതമ്പി ദിസ്വാതി ‘‘നിന്ദാ അനിട്ഠാ ഏവ, പസംസാ നാലം സമായാ’’തി ഏതമ്പി വിവാദഫലേ ആദീനവം ദിസ്വാ. ഖേമാഭിപസ്സം അവിവാദഭൂമിന്തി അവിവാദഭൂമിം നിബ്ബാനം ഖേമന്തി പസ്സമാനോ.

    131. Idāni yasmā te ‘‘idameva sacca’’nti vadantāpi diṭṭhigatikavādino kadāci katthaci pasaṃsampi labhanti, yaṃ etaṃ pasaṃsāsaṅkhātaṃ vādaphalaṃ, taṃ appaṃ, rāgādīnaṃ samāya samatthaṃ na hoti, ko pana vādo dutiye nindāphale, tasmā etamatthaṃ dassento imaṃ tāva vissajjanagāthaṃ āha ‘‘appañhi etaṃ na alaṃ samāya, duve vivādassa phalāni brūmī’’ti. Tattha duve vivādassa phalānīti nindā ca pasaṃsā ca jayaparājayādīni vā taṃsabhāgāni. Etampi disvāti ‘‘nindā aniṭṭhā eva, pasaṃsā nālaṃ samāyā’’ti etampi vivādaphale ādīnavaṃ disvā. Khemābhipassaṃ avivādabhūminti avivādabhūmiṃ nibbānaṃ khemanti passamāno.

    അപ്പകന്തി മന്ദം. പരിത്തകന്തി ഥോകം. ഓമകന്തി ഹേട്ഠിമകം. ലാമകന്തി പാപകം. സമായാതി രാഗാദീനം സമനത്ഥായ. ഉപസമായാതി ഉപരൂപരി സമനത്ഥായ. വൂപസമായാതി സന്നിസീദാപനത്ഥായ. നിബ്ബാനായാതി അമതമഹാനിബ്ബാനത്ഥായ. പടിനിസ്സഗ്ഗായാതി മഗ്ഗേന കിലേസാനം നിസ്സജ്ജനത്ഥായ. പടിപസ്സദ്ധിയാതി ഫലേന പടിപസ്സദ്ധാനം അനുപ്പജ്ജനത്ഥായ നാലം.

    Appakanti mandaṃ. Parittakanti thokaṃ. Omakanti heṭṭhimakaṃ. Lāmakanti pāpakaṃ. Samāyāti rāgādīnaṃ samanatthāya. Upasamāyāti uparūpari samanatthāya. Vūpasamāyāti sannisīdāpanatthāya. Nibbānāyāti amatamahānibbānatthāya. Paṭinissaggāyāti maggena kilesānaṃ nissajjanatthāya. Paṭipassaddhiyāti phalena paṭipassaddhānaṃ anuppajjanatthāya nālaṃ.

    ൧൩൨. ഏവഞ്ഹി അവിവാദമാനോ – യാ കാചിമാതി ഗാഥാ. തത്ഥ സമ്മുതിയോതി ദിട്ഠിയോ. പുഥുജ്ജാതി പുഥുജ്ജനസമ്ഭവാ. സോ ഉപയം കിമേയ്യാതി സോ ഉപഗന്തബ്ബട്ഠേന ഉപയം രൂപാദീസു ഏകമ്പി ധമ്മം കിം ഉപേയ്യ, കേന വാ കാരണേന ഉപേയ്യ. ദിട്ഠേ സുതേ ഖന്തിമകുബ്ബമാനോതി ദിട്ഠസുതസുദ്ധീസു പേമം അകരോന്തോ.

    132. Evañhi avivādamāno – yā kācimāti gāthā. Tattha sammutiyoti diṭṭhiyo. Puthujjāti puthujjanasambhavā. Soupayaṃ kimeyyāti so upagantabbaṭṭhena upayaṃ rūpādīsu ekampi dhammaṃ kiṃ upeyya, kena vā kāraṇena upeyya. Diṭṭhe sute khantimakubbamānoti diṭṭhasutasuddhīsu pemaṃ akaronto.

    പുഥുജ്ജനേഹി ജനിതാതി പുഥുജ്ജനേഹി ഉപ്പാദിതാ. സമ്മുതിയോതി ദിട്ഠിയോ. പുഥു നാനാജനേഹി ജനിതാ വാതി അനേകവിധേഹി ദിട്ഠിഗതികേഹി ഉപ്പാദിതാ വാ. നേതീതി ന ഏതി. ന ഉപേതീതി സമീപം ന ഏതി. ന ഉപഗച്ഛതീതി നിവത്തതി. നാഭിനിവിസതീതി പവിസിത്വാ നപ്പതിട്ഠതി.

    Puthujjanehi janitāti puthujjanehi uppāditā. Sammutiyoti diṭṭhiyo. Puthu nānājanehi janitā vāti anekavidhehi diṭṭhigatikehi uppāditā vā. Netīti na eti. Na upetīti samīpaṃ na eti. Na upagacchatīti nivattati. Nābhinivisatīti pavisitvā nappatiṭṭhati.

    ൧൩൩. ഇതോ ബാഹിരാ പന – സീലുത്തമാതി ഗാഥാ തസ്സത്ഥോ – സീലംയേവ ‘‘ഉത്തമ’’ന്തി മഞ്ഞമാനാ സീലുത്തമാതി ഏകേ ഭോന്തോ സംയമമത്തേന സുദ്ധിം വദന്തി, ഹത്ഥിവതാദിഞ്ച വതം സമാദായ ഉപട്ഠിതാസേ. ഇധേവ ദിട്ഠിയം അസ്സ സത്ഥുനോ സുദ്ധിം ഭവൂപനീതാ ഭവജ്ഝോസിതാ സമാനാ വദന്തി, അപി ച തേ കുസലാവദാനാ ‘‘കുസലാ മയ’’ന്തി ഏവംവാദാ.

    133. Ito bāhirā pana – sīluttamāti gāthā tassattho – sīlaṃyeva ‘‘uttama’’nti maññamānā sīluttamāti eke bhonto saṃyamamattena suddhiṃ vadanti, hatthivatādiñca vataṃ samādāya upaṭṭhitāse. Idheva diṭṭhiyaṃ assa satthuno suddhiṃ bhavūpanītā bhavajjhositā samānā vadanti, api ca te kusalāvadānā ‘‘kusalā maya’’nti evaṃvādā.

    ൧൩൪. ഏവം സീലുത്തമേസു ച തേസു തഥാ പടിപന്നോ യോ കോചി – സചേ ചുതോതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – സചേ തതോ സീലവതതോ പരവിച്ഛിന്ദനേന വാ അനഭിസമ്ഭുണന്തോ വാ ചുതോ ഹോതി, സോ തം സീലബ്ബതകമ്മം പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരാദികമ്മം വാ വിരാധയിത്വാ വേധതീ. ന കേവലഞ്ച വേധതി , അപി ച ഖോ തം സീലബ്ബതസുദ്ധിം പജപ്പതീ ച വിപ്പലപതി ച പത്ഥയതീ ച. കിമിവ? സത്ഥാവ ഹീനോ പവസം ഘരമ്ഹാ, ഘരമ്ഹാ പവസന്തോ സത്ഥതോ ഹീനോ യഥാ തം ഘരം വാ സത്ഥം വാ പത്ഥയതീതി.

    134. Evaṃ sīluttamesu ca tesu tathā paṭipanno yo koci – sace cutoti gāthā. Tassattho – sace tato sīlavatato paravicchindanena vā anabhisambhuṇanto vā cuto hoti, so taṃ sīlabbatakammaṃ puññābhisaṅkhārādikammaṃ vā virādhayitvā vedhatī. Na kevalañca vedhati , api ca kho taṃ sīlabbatasuddhiṃ pajappatī ca vippalapati ca patthayatī ca. Kimiva? Satthāva hīno pavasaṃ gharamhā, gharamhā pavasanto satthato hīno yathā taṃ gharaṃ vā satthaṃ vā patthayatīti.

    പരവിച്ഛിന്ദനായ വാതി പരേന വാരിയമാനോ വാ. അനഭിസമ്ഭുണന്തോ വാതി തം പടിപത്തിം അസമ്പാദേന്തോ വാ.

    Paravicchindanāya vāti parena vāriyamāno vā. Anabhisambhuṇanto vāti taṃ paṭipattiṃ asampādento vā.

    അഞ്ഞായ അപരദ്ധോതി നിബ്ബാനേന പരിഹീനോ മഗ്ഗതോ വാ. തം വാ സത്ഥം അനുബന്ധതീതി തം വാ സത്ഥം സബ്ബത്ഥ പച്ഛതോ ഗച്ഛതി.

    Aññāya aparaddhoti nibbānena parihīno maggato vā. Taṃ vā satthaṃ anubandhatīti taṃ vā satthaṃ sabbattha pacchato gacchati.

    ൧൩൫. ഏവം പന സീലുത്തമാനം പവേധനകാരണം അരിയസാവകോ സീലബ്ബതം വാപി പഹായ സബ്ബന്തി ഗാഥാ. തത്ഥ സാവജ്ജാനവജ്ജന്തി സബ്ബാകുസലം ലോകിയകുസലഞ്ച. ഏതം സുദ്ധിം അസുദ്ധിന്തി അപത്ഥയാനോതി പഞ്ചകാമഗുണാദിഭേദം സുദ്ധിം അകുസലാദിഭേദം അസുദ്ധിഞ്ച അപത്ഥയമാനോ. വിരതോ ചരേതി സുദ്ധിയാ അസുദ്ധിയാ ച വിരതോ ചരേയ്യ. സന്തി മനുഗ്ഗഹായാതി ദിട്ഠിം അഗ്ഗഹേത്വാ.

    135. Evaṃ pana sīluttamānaṃ pavedhanakāraṇaṃ ariyasāvako sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbanti gāthā. Tattha sāvajjānavajjanti sabbākusalaṃ lokiyakusalañca. Etaṃ suddhiṃ asuddhintiapatthayānoti pañcakāmaguṇādibhedaṃ suddhiṃ akusalādibhedaṃ asuddhiñca apatthayamāno. Virato careti suddhiyā asuddhiyā ca virato careyya. Santi manuggahāyāti diṭṭhiṃ aggahetvā.

    കണ്ഹം കണ്ഹവിപാകന്തി അകുസലകമ്മം അകുസലവിപാകദായകം. സുക്കം സുക്കവിപാകന്തി ലോകിയകുസലം അത്തനാ സദിസം സുക്കവിപാകദായകം.

    Kaṇhaṃkaṇhavipākanti akusalakammaṃ akusalavipākadāyakaṃ. Sukkaṃ sukkavipākanti lokiyakusalaṃ attanā sadisaṃ sukkavipākadāyakaṃ.

    നിയാമാവക്കന്തിന്തി മഗ്ഗപവിസനം. സേക്ഖാതി സത്ത സേക്ഖാ. അഗ്ഗധമ്മന്തി ഉത്തമധമ്മം, അരഹത്തഫലം.

    Niyāmāvakkantinti maggapavisanaṃ. Sekkhāti satta sekkhā. Aggadhammanti uttamadhammaṃ, arahattaphalaṃ.

    ൧൩൬. ഏവം ഇതോ ബാഹിരകേ സീലുത്തമേ സംയമേന വിസുദ്ധിവാദേ തേസഞ്ച വിപാകം സീലബ്ബതപഹായിനോ അരഹതോ ച പടിപത്തിം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി അഞ്ഞഥാപി സുദ്ധിവാദേ ബാഹിരകേ ദസ്സേന്തോ ‘‘തമൂപനിസ്സായാ’’തി ഗാഥമാഹ. തസ്സത്ഥോ – സന്തഞ്ഞേപി സമണബ്രാഹ്മണാ, തേ ജിഗുച്ഛിതം അമരന്തപം വാ ദിട്ഠസുദ്ധിആദീസു വാ അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ഉപനിസ്സായഅകിരിയദിട്ഠിയാ വാ ഉദ്ധംസരാ ഹുത്വാ ഭവാഭവേസു അവീതതണ്ഹാ സുദ്ധി’മനുത്ഥുനന്തി വദന്തി കഥേന്തീതി.

    136. Evaṃ ito bāhirake sīluttame saṃyamena visuddhivāde tesañca vipākaṃ sīlabbatapahāyino arahato ca paṭipattiṃ dassetvā idāni aññathāpi suddhivāde bāhirake dassento ‘‘tamūpanissāyā’’ti gāthamāha. Tassattho – santaññepi samaṇabrāhmaṇā, te jigucchitaṃ amarantapaṃ vā diṭṭhasuddhiādīsu vā aññataraññataraṃ upanissāyaakiriyadiṭṭhiyā vā uddhaṃsarā hutvā bhavābhavesu avītataṇhā suddhi’manutthunanti vadanti kathentīti.

    തപോജിഗുച്ഛവാദാതി കായപീളനാദിതപേന പാപഹിരീയനവാദാ. തപോജിഗുച്ഛസാരാതി തേനേവ തപേന ഹിരീയനസാരവന്തോ. ഉദ്ധംസരാവാദാതി സംസാരേന സുദ്ധിം കഥയന്താ.

    Tapojigucchavādāti kāyapīḷanāditapena pāpahirīyanavādā. Tapojigucchasārāti teneva tapena hirīyanasāravanto. Uddhaṃsarāvādāti saṃsārena suddhiṃ kathayantā.

    ൧൩൭. ഏവം തേസം അവീതതണ്ഹാനം സുദ്ധിം അനുത്ഥുനന്താനം യോപി സുദ്ധിപ്പത്തമേവ അത്താനം മഞ്ഞേയ്യ, തസ്സാപി അവീതതണ്ഹത്താ ഭവാഭവേസു തം തം വത്ഥും പത്ഥയമാനസ്സ ഹി ജപ്പിതാനി പുനപ്പുനം ഹോന്തിയേവാതി അധിപ്പായോ. തണ്ഹാ ഹി ആസേവിതാ തണ്ഹം വഡ്ഢയതേവ, ന കേവലഞ്ച ജപ്പിതാനി, പവേധിതം വാപി പകപ്പിതേസു, തണ്ഹാദിട്ഠീഹി ചസ്സ പകപ്പിതേസു വത്ഥൂസു പവേധിതമ്പി ഹോതീതി വുത്തം ഹോതി. ഭവാഭവേസു പന വീതതണ്ഹത്താ ആയതിം ചുതൂപപാതോ ഇധ യസ്സ നത്ഥി, സ കേന വേധേയ്യ കുഹിം വ ജപ്പേതി അയമേതിസ്സാ ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ.

    137. Evaṃ tesaṃ avītataṇhānaṃ suddhiṃ anutthunantānaṃ yopi suddhippattameva attānaṃ maññeyya, tassāpi avītataṇhattā bhavābhavesu taṃ taṃ vatthuṃ patthayamānassa hi jappitāni punappunaṃ hontiyevāti adhippāyo. Taṇhā hi āsevitā taṇhaṃ vaḍḍhayateva, na kevalañca jappitāni, pavedhitaṃ vāpi pakappitesu, taṇhādiṭṭhīhi cassa pakappitesu vatthūsu pavedhitampi hotīti vuttaṃ hoti. Bhavābhavesu pana vītataṇhattā āyatiṃ cutūpapāto idha yassa natthi, sa kena vedheyya kuhiṃ va jappeti ayametissā gāthāya sambandho.

    ആഗമനന്തി പുന ആഗമനം. ഗമനന്തി ഇതോ അഞ്ഞത്ഥ ഗമനം . ഗമനാഗമനന്തി ഇതോ ഗന്ത്വാ പുന നിവത്തനം. കാലന്തി മരണം. ഗതീതി ഗമനവസേന ഗതിയാ ഗന്തബ്ബം.

    Āgamananti puna āgamanaṃ. Gamananti ito aññattha gamanaṃ . Gamanāgamananti ito gantvā puna nivattanaṃ. Kālanti maraṇaṃ. Gatīti gamanavasena gatiyā gantabbaṃ.

    ൧൩൮. യമാഹു ധമ്മന്തി പുച്ഛാഗാഥാ.

    138.Yamāhu dhammanti pucchāgāthā.

    ൧൩൯. ഇദാനി യസ്മാ ഏകോപി ഏത്ഥ വാദോ സച്ചോ നത്ഥി, കേവലം ദിട്ഠിമത്തകേന ഹി തേ വദന്തി, തസ്മാ തമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ‘‘സകം ഹീ’’തി ഇമം താവ വിസ്സജ്ജനഗാഥമാഹ. തത്ഥ സമ്മുതിന്തി ദിട്ഠിം. അനോമന്തി അനൂനം.

    139. Idāni yasmā ekopi ettha vādo sacco natthi, kevalaṃ diṭṭhimattakena hi te vadanti, tasmā tamatthaṃ dassento ‘‘sakaṃ hī’’ti imaṃ tāva vissajjanagāthamāha. Tattha sammutinti diṭṭhiṃ. Anomanti anūnaṃ.

    ൧൪൦. ഏവമേതേസു സകം ധമ്മം പരിപുണ്ണം ബ്രൂവന്തേസു അഞ്ഞസ്സ ധമ്മം പന ഹീനന്തി വദന്തേസു യസ്സ കസ്സചി – പരസ്സ ചേ വമ്ഭയിതേന ഹീനോതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – യദി പരസ്സ നിന്ദിതകാരണാ ഹീനോ ഭവേയ്യ, ന കോചി ധമ്മേസു വിസേസി അഗ്ഗോ ഭവേയ്യ. കിംകാരണാ? പുഥൂ ഹി അഞ്ഞസ്സ വദന്തി ധമ്മം നിഹീനതോ സബ്ബേവ തേ സമ്ഹി ദള്ഹം വദാനാസകധമ്മേ ദള്ഹവാദാ ഏവ.

    140. Evametesu sakaṃ dhammaṃ paripuṇṇaṃ brūvantesu aññassa dhammaṃ pana hīnanti vadantesu yassa kassaci – parassa ce vambhayitena hīnoti gāthā. Tassattho – yadi parassa ninditakāraṇā hīno bhaveyya, na koci dhammesu visesi aggo bhaveyya. Kiṃkāraṇā? Puthū hi aññassa vadanti dhammaṃ nihīnato sabbeva te samhi daḷhaṃ vadānāsakadhamme daḷhavādā eva.

    വമ്ഭയിതകാരണാതി ധംസിതകാരണാ. ഗരഹിതകാരണാതി ലാമകകതകാരണാ. ഉപവദിതകാരണാതി അക്കോസിതകാരണാ. സകായനന്തി സകമഗ്ഗം.

    Vambhayitakāraṇāti dhaṃsitakāraṇā. Garahitakāraṇāti lāmakakatakāraṇā. Upavaditakāraṇāti akkositakāraṇā. Sakāyananti sakamaggaṃ.

    ൧൪൧. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – സദ്ധമ്മപൂജാതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – തേ ച തിത്ഥിയാ യഥാ പസംസന്തി സകായനാനി, സദ്ധമ്മപൂജാപി നേസം തഥേവ വത്തതി. തേ ഹി അതിവിയ സത്ഥാരാദീനി സത്തരോന്തി. തത്ഥ യദി തേ പമാണാ സിയും, ഏവം സന്തേ സബ്ബേവ വാദാ തഥിയാ ഭവേയ്യും. കിംകാരണാ ? സുദ്ധീ ഹി നേസം പച്ചത്തമേവ. ന സാ അഞ്ഞത്ഥ സിജ്ഝതി, നാപി പരമത്ഥതോ. അത്തനി ദിട്ഠിഗാഹമത്തമേവ ഹി തം തേസം പരപച്ചയനേയ്യബുദ്ധീനം. പച്ചത്തമേവാതി പാടേക്കമേവ.

    141. Kiñca bhiyyo – saddhammapūjāti gāthā. Tassattho – te ca titthiyā yathā pasaṃsanti sakāyanāni, saddhammapūjāpi nesaṃ tatheva vattati. Te hi ativiya satthārādīni sattaronti. Tattha yadi te pamāṇā siyuṃ, evaṃ sante sabbeva vādā tathiyā bhaveyyuṃ. Kiṃkāraṇā ? Suddhī hi nesaṃ paccattameva. Na sā aññattha sijjhati, nāpi paramatthato. Attani diṭṭhigāhamattameva hi taṃ tesaṃ parapaccayaneyyabuddhīnaṃ. Paccattamevāti pāṭekkameva.

    ൧൪൨. യോ പന വിപരീതതോ ബാഹിതപാപത്താ ബ്രാഹ്മണോ, തസ്സ ന ബ്രാഹ്മണസ്സ പരനേയ്യമത്ഥീതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – ബ്രാഹ്മണസ്സ ഹി ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തിആദിനാ നയേന സുദിട്ഠത്താ പരേന നേതബ്ബം ഞാണം നത്ഥി. ദിട്ഠിധമ്മേസു ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി നിച്ഛിനിത്വാ സുമഗ്ഗഹീതമ്പി നത്ഥി. തംകാരണാ സോ ദിട്ഠികലഹാനി അതിക്കന്തോ, ന ഹി സോ സേട്ഠതോ പസ്സതി ധമ്മമഞ്ഞം അഞ്ഞത്ര സതിപട്ഠാനാദീഹി.

    142. Yo pana viparītato bāhitapāpattā brāhmaṇo, tassa na brāhmaṇassa paraneyyamatthīti gāthā. Tassattho – brāhmaṇassa hi ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā nayena sudiṭṭhattā parena netabbaṃ ñāṇaṃ natthi. Diṭṭhidhammesu ‘‘idameva sacca’’nti nicchinitvā sumaggahītampi natthi. Taṃkāraṇā so diṭṭhikalahāni atikkanto, na hi so seṭṭhato passati dhammamaññaṃ aññatra satipaṭṭhānādīhi.

    ന പരനേയ്യോതി പരേന നേതബ്ബോ ജാനാപേതബ്ബോ ന ഹോതി. ന പരപത്തിയോ ന പരപച്ചയോതി പരേസം പച്ചേതബ്ബോ ന ഹോതി. ന പരപടിബദ്ധഗൂതി പരേസം പടിബദ്ധഗമനോ ന ഹോതി.

    Na paraneyyoti parena netabbo jānāpetabbo na hoti. Na parapattiyo na parapaccayoti paresaṃ paccetabbo na hoti. Na parapaṭibaddhagūti paresaṃ paṭibaddhagamano na hoti.

    ൧൪൩. ജാനാമീതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച – ഏവം താവ പരമത്ഥബ്രാഹ്മണോ ന ഹി സേട്ഠതോ പസ്സതി ധമ്മമഞ്ഞം, അഞ്ഞേ പന തിത്ഥിയാ പരചിത്തഞാണാദീഹി ജാനന്താപി പസ്സന്താപി ‘‘ജാനാമി പസ്സാമി തഥേവ ഏത’’ന്തി ഏവം വദന്താപി ച ദിട്ഠിയാ സുദ്ധിം പച്ചേന്തി. കസ്മാ? യസ്മാ തേസു ഏകോപി അദക്ഖി ചേ അദ്ദസ ചേപി തേന പരചിത്തഞാണാദിനാ യഥാഭൂതമത്ഥം, കിഞ്ഹി തുമസ്സ തേന തസ്സ തേന ദസ്സനേന കിം കതം, കിം ദുക്ഖപരിഞ്ഞാ സാധിതാ, ഉദാഹു സമുദയപ്പഹാനാദീനം അഞ്ഞതരം, യതോ സബ്ബഥാപി അതിക്കമിത്വാ അരിയമഗ്ഗം തേ തിത്ഥിയാ അഞ്ഞേനേവ വദന്തി സുദ്ധിം, അതിക്കമിത്വാ വാ തേ തിത്ഥിയേ ബുദ്ധാദയോ അഞ്ഞേനേവ വദന്തി സുദ്ധിന്തി.

    143.Jānāmīti gāthāya sambandho attho ca – evaṃ tāva paramatthabrāhmaṇo na hi seṭṭhato passati dhammamaññaṃ, aññe pana titthiyā paracittañāṇādīhi jānantāpi passantāpi ‘‘jānāmi passāmi tatheva eta’’nti evaṃ vadantāpi ca diṭṭhiyā suddhiṃ paccenti. Kasmā? Yasmā tesu ekopi adakkhi ce addasa cepi tena paracittañāṇādinā yathābhūtamatthaṃ, kiñhi tumassa tena tassa tena dassanena kiṃ kataṃ, kiṃ dukkhapariññā sādhitā, udāhu samudayappahānādīnaṃ aññataraṃ, yato sabbathāpi atikkamitvā ariyamaggaṃ te titthiyā aññeneva vadanti suddhiṃ, atikkamitvā vā te titthiye buddhādayo aññeneva vadanti suddhinti.

    ൧൪൪. പസ്സം നരോതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച – കിഞ്ച ഭിയ്യോ? യ്വായം പരചിത്തഞാണാദീഹി അദ്ദക്ഖി, സോ പസ്സം നരോ ദക്ഖതി നാമരൂപം, ന തതോ പരം, ദിസ്വാന വാ ഞസ്സതി താനിമേവ നാമരൂപാനി നിച്ചതോ സുഖതോ വാ, ന അഞ്ഞഥാ; സോ ഏവം പസ്സന്തോ കാമം ബഹും പസ്സതു അപ്പകം വാ നാമരൂപം നിച്ചതോ സുഖതോ ച അഥസ്സ ഏവരൂപേന ദസ്സനേന ന ഹി തേന സുദ്ധിം കുസലാ വദന്തി.

    144.Passaṃ naroti gāthāya sambandho attho ca – kiñca bhiyyo? Yvāyaṃ paracittañāṇādīhi addakkhi, so passaṃ naro dakkhati nāmarūpaṃ, na tato paraṃ, disvāna vā ñassati tānimeva nāmarūpāni niccato sukhato vā, na aññathā; so evaṃ passanto kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vā nāmarūpaṃ niccato sukhato ca athassa evarūpena dassanena na hi tena suddhiṃ kusalā vadanti.

    ൧൪൫. നിവിസ്സവാദീതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച – തേന ച ദസ്സനേന സുദ്ധിയാ അസതിയാപി യോ ‘‘ജാനാമി പസ്സാമി തഥേവ ഏത’’ന്തി ഏവം നിവിസ്സവാദീ, ഏതം വാ ദസ്സനം പടിച്ച ദിട്ഠിയാ സുദ്ധിം പച്ചേന്തോ ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി ഏവം നിവിസ്സവാദീ, സോ സുബ്ബിനയോ ന ഹോതി തം തഥാ പകപ്പിതം അഭിസങ്ഖതം ദിട്ഠിം പുരക്ഖരാനോ. സോ ഹി യം സത്ഥാരാദിം നിസ്സിതോ, തത്ഥേവ സുഭം വദാനോ സുദ്ധിം വദോ, ‘‘പരിസുദ്ധിവാദോ പരിസുദ്ധിദസ്സനോ വാ അഹ’’ന്തി അത്താനം മഞ്ഞമാനോ തത്ഥ തഥദ്ദസാ സോ, തത്ഥ സകായ ദിട്ഠിയാ അവിപരീതമേവ സോ അദ്ദസ. യഥാ സാ ദിട്ഠി പവത്തതി, തഥേവ തം അദ്ദസ, ന അഞ്ഞഥാ പസ്സിതും ഇച്ഛതീതി അധിപ്പായോ.

    145.Nivissavādīti gāthāya sambandho attho ca – tena ca dassanena suddhiyā asatiyāpi yo ‘‘jānāmi passāmi tatheva eta’’nti evaṃ nivissavādī, etaṃ vā dassanaṃ paṭicca diṭṭhiyā suddhiṃ paccento ‘‘idameva sacca’’nti evaṃ nivissavādī, so subbinayo na hoti taṃ tathā pakappitaṃ abhisaṅkhataṃ diṭṭhiṃ purakkharāno. So hi yaṃ satthārādiṃ nissito, tattheva subhaṃ vadāno suddhiṃ vado, ‘‘parisuddhivādo parisuddhidassano vā aha’’nti attānaṃ maññamāno tattha tathaddasā so, tattha sakāya diṭṭhiyā aviparītameva so addasa. Yathā sā diṭṭhi pavattati, tatheva taṃ addasa, na aññathā passituṃ icchatīti adhippāyo.

    നിവിസ്സവാദീതി പതിട്ഠഹിത്വാ കഥേന്തോ. ദുബ്ബിനയോതി വിനേതും ദുക്ഖോ. ദുപ്പഞ്ഞാപയോതി ഞാപേതും ചിത്തേന ലബ്ഭാപേതും ദുക്ഖോ. ദുന്നിജ്ഝാപയോതി ചിത്തേന വീമംസിത്വാ ഗഹണത്ഥം പുനപ്പുനം നിജ്ഝാപയിതും ദുക്ഖോ. ദുപ്പേക്ഖാപയോതി ഇക്ഖാപയിതും ദുക്ഖോ. ദുപ്പസാദയോതി ചിത്തേ പസാദം ഉപ്പാദേതും ദുക്ഖോ.

    Nivissavādīti patiṭṭhahitvā kathento. Dubbinayoti vinetuṃ dukkho. Duppaññāpayoti ñāpetuṃ cittena labbhāpetuṃ dukkho. Dunnijjhāpayoti cittena vīmaṃsitvā gahaṇatthaṃ punappunaṃ nijjhāpayituṃ dukkho. Duppekkhāpayoti ikkhāpayituṃ dukkho. Duppasādayoti citte pasādaṃ uppādetuṃ dukkho.

    അപ്പസ്സീതി ഞാണേന പടിവേധം പാപുണി. പടിവിജ്ഝീതി ചിത്തേന അവബോധം പാപുണി.

    Appassīti ñāṇena paṭivedhaṃ pāpuṇi. Paṭivijjhīti cittena avabodhaṃ pāpuṇi.

    ൧൪൬. ഏവം പകപ്പിതം ദിട്ഠിം പുരക്ഖരാനേസു തിത്ഥിയേസു – ന ബ്രാഹ്മണോ കപ്പമുപേതി സങ്ഖാതി ഗാഥാ. തത്ഥ സങ്ഖാതി സങ്ഖായ, ജാനിത്വാതി അത്ഥോ. നപി ഞാണബന്ധൂതി സമാപത്തിഞാണാദിനാ അകതതണ്ഹാദിട്ഠിബന്ധു. തത്ഥ വിഗ്ഗഹോ – നാപി അസ്സ ഞാണേന കതോ ബന്ധു അത്ഥീതി നപി ഞാണബന്ധു. സമ്മുതിയോതി ദിട്ഠിസമ്മുതിയോ. പുഥുജ്ജാതി പുഥുജ്ജനസമ്ഭവാ. ഉഗ്ഗഹണന്തി മഞ്ഞേതി ഉഗ്ഗഹണന്തി അഞ്ഞേ, അഞ്ഞേ താ സമ്മുതിയോ ഉഗ്ഗണ്ഹന്തീതി വുത്തം ഹോതി.

    146. Evaṃ pakappitaṃ diṭṭhiṃ purakkharānesu titthiyesu – na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhāti gāthā. Tattha saṅkhāti saṅkhāya, jānitvāti attho. Napi ñāṇabandhūti samāpattiñāṇādinā akatataṇhādiṭṭhibandhu. Tattha viggaho – nāpi assa ñāṇena kato bandhu atthīti napi ñāṇabandhu. Sammutiyoti diṭṭhisammutiyo. Puthujjāti puthujjanasambhavā. Uggahaṇanti maññeti uggahaṇanti aññe, aññe tā sammutiyo uggaṇhantīti vuttaṃ hoti.

    ഉപേക്ഖതീതി ഉപപത്തിതോ അപക്ഖപതിതോ ഹുത്വാ പസ്സതി.

    Upekkhatīti upapattito apakkhapatito hutvā passati.

    ൧൪൭. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – വിസ്സജ്ജ ഗന്ഥാനീതി ഗാഥാ. തത്ഥ അനുഗ്ഗഹോതി ഉഗ്ഗഹണവിരഹിതോ, സോപി നാസ്സ ഉഗ്ഗഹോതി അനുഗ്ഗഹോ. ന വാ ഉഗ്ഗണ്ഹാതീതി അനുഗ്ഗഹോ.

    147. Kiñca bhiyyo – vissajja ganthānīti gāthā. Tattha anuggahoti uggahaṇavirahito, sopi nāssa uggahoti anuggaho. Na vā uggaṇhātīti anuggaho.

    ഗന്ഥേ വോസ്സജ്ജിത്വാതി അഭിജ്ഝാദികേ ഗന്ഥേ ചജിത്വാ. വിസ്സജ്ജാതി പുന അനാദിയനവസേന ജഹിത്വാ. ഗധിതേതി ഘടിതേ. ഗന്ഥിതേതി സുത്തേന സങ്ഗഹിതേ വിയ ഗന്ഥിതേ. ബന്ധേതി സുട്ഠു ബന്ധേ. വിബന്ധേതി വിവിധാ ബന്ധേ. പലിബുദ്ധേതി സമന്തതോ ബന്ധനേന ബന്ധേ. ബന്ധനേതി കിലേസബന്ധനേ. ഫോടയിത്വാതി പപ്ഫോടേത്വാ. സച്ചം വിസ്സജ്ജം കരോന്തീതി വിസങ്ഖരിത്വാ അപരിഭോഗം കരോന്തി. വികോപേന്തീതി ചുണ്ണവിചുണ്ണം കരോന്തി.

    Ganthe vossajjitvāti abhijjhādike ganthe cajitvā. Vissajjāti puna anādiyanavasena jahitvā. Gadhiteti ghaṭite. Ganthiteti suttena saṅgahite viya ganthite. Bandheti suṭṭhu bandhe. Vibandheti vividhā bandhe. Palibuddheti samantato bandhanena bandhe. Bandhaneti kilesabandhane. Phoṭayitvāti papphoṭetvā. Saccaṃ vissajjaṃ karontīti visaṅkharitvā aparibhogaṃ karonti. Vikopentīti cuṇṇavicuṇṇaṃ karonti.

    ൧൪൮. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – സോ ഏവരൂപോ – പുബ്ബാസവേതി ഗാഥാ. തത്ഥ പുബ്ബാസവേതി അതീതരൂപാദീനി ആരബ്ഭ ഉപ്പജ്ജനധമ്മകിലേസേ . നവേതി പച്ചുപ്പന്നരൂപാദീനി ആരബ്ഭ ഉപ്പജ്ജനധമ്മേ. ന ഛന്ദഗൂതി ഛന്ദാദിവസേന ന ഗച്ഛതി. അനത്തഗരഹീതി കതാകതവസേന അത്താനം അഗരഹന്തോ.

    148. Kiñca bhiyyo – so evarūpo – pubbāsaveti gāthā. Tattha pubbāsaveti atītarūpādīni ārabbha uppajjanadhammakilese . Naveti paccuppannarūpādīni ārabbha uppajjanadhamme. Na chandagūti chandādivasena na gacchati. Anattagarahīti katākatavasena attānaṃ agarahanto.

    ൧൪൯. ഏവം അനത്തഗരഹീ ച – സ സബ്ബധമ്മേസൂതി ഗാഥാ. തത്ഥ സബ്ബധമ്മേസൂതി ദ്വാസട്ഠിദിട്ഠിധമ്മേസു ‘‘യം കിഞ്ചി ദിട്ഠം വാ’’തി ഏവംപഭേദേസു. പന്നഭാരോതി പതിതഭാരോ. ന കപ്പേതീതി ന കപ്പിയോ, ദുവിധമ്പി കപ്പം ന കരോതീതി അത്ഥോ. നൂപരതോതി പുഥുജ്ജനകല്യാണകസേക്ഖാ വിയ ഉപരതിസമങ്ഗീപി നോ ഹോതി. ന പത്ഥിയോതി നിത്തണ്ഹോ. തണ്ഹാ ഹി പത്ഥയതീതി പത്ഥിയാ, നാസ്സ പത്ഥിയാതി ന പത്ഥിയോ. ഇതോ പരഞ്ച ഹേട്ഠാ ച തത്ഥ തത്ഥ വുത്തനയത്താ ഉത്താനത്ഥമേവ. ഏവം അരഹത്തനികൂടേനേവ ദേസനം നിട്ഠാപേസി, ദേസനാപരിയോസാനേ പുരാഭേദസുത്തേ (മഹാനി॰ ൮൩) വുത്തസദിസോ ഏവ അഭിസമയോ അഹോസീതി.

    149. Evaṃ anattagarahī ca – sa sabbadhammesūti gāthā. Tattha sabbadhammesūti dvāsaṭṭhidiṭṭhidhammesu ‘‘yaṃ kiñci diṭṭhaṃ vā’’ti evaṃpabhedesu. Pannabhāroti patitabhāro. Na kappetīti na kappiyo, duvidhampi kappaṃ na karotīti attho. Nūparatoti puthujjanakalyāṇakasekkhā viya uparatisamaṅgīpi no hoti. Na patthiyoti nittaṇho. Taṇhā hi patthayatīti patthiyā, nāssa patthiyāti na patthiyo. Ito parañca heṭṭhā ca tattha tattha vuttanayattā uttānatthameva. Evaṃ arahattanikūṭeneva desanaṃ niṭṭhāpesi, desanāpariyosāne purābhedasutte (mahāni. 83) vuttasadiso eva abhisamayo ahosīti.

    സദ്ധമ്മപ്പജ്ജോതികായ മഹാനിദ്ദേസട്ഠകഥായ

    Saddhammappajjotikāya mahāniddesaṭṭhakathāya

    മഹാബ്യൂഹസുത്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Mahābyūhasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / മഹാനിദ്ദേസപാളി • Mahāniddesapāḷi / ൧൩. മഹാവിയൂഹസുത്തനിദ്ദേസോ • 13. Mahāviyūhasuttaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact