Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സുത്തനിപാത-അട്ഠകഥാ • Suttanipāta-aṭṭhakathā

    ൧൩. മഹാബ്യൂഹസുത്തവണ്ണനാ

    13. Mahābyūhasuttavaṇṇanā

    ൯൦൨. യേ കേചിമേതി മഹാബ്യൂഹസുത്തം. കാ ഉപ്പത്തി? ഇദമ്പി തസ്മിംയേവ മഹാസമയേ ‘‘കിം നു ഖോ ഇമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ വിഞ്ഞൂനം സന്തികാ നിന്ദമേവ ലഭന്തി, ഉദാഹു പസംസമ്പീ’’തി ഉപ്പന്നചിത്താനം ഏകച്ചാനം ദേവതാനം തമത്ഥം ആവികാതും പുരിമനയേന നിമ്മിതബുദ്ധേന അത്താനം പുച്ഛാപേത്വാ വുത്തം. തത്ഥ അന്വാനയന്തീതി അനു ആനയന്തി, പുനപ്പുനം ആഹരന്തി.

    902.Yekecimeti mahābyūhasuttaṃ. Kā uppatti? Idampi tasmiṃyeva mahāsamaye ‘‘kiṃ nu kho ime diṭṭhiparibbasānā viññūnaṃ santikā nindameva labhanti, udāhu pasaṃsampī’’ti uppannacittānaṃ ekaccānaṃ devatānaṃ tamatthaṃ āvikātuṃ purimanayena nimmitabuddhena attānaṃ pucchāpetvā vuttaṃ. Tattha anvānayantīti anu ānayanti, punappunaṃ āharanti.

    ൯൦൩. ഇദാനി യസ്മാ തേ ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി വദന്താ ദിട്ഠിഗതികാ വാദിനോ കദാചി കത്ഥചി പസംസമ്പി ലഭന്തി, യം ഏതം പസംസാസങ്ഖാതം വാദഫലം, തം അപ്പം രാഗാദീനം സമായ സമത്ഥം ന ഹോതി, കോ പന വാദോ ദുതിയേ നിന്ദാഫലേ, തസ്മാ ഏതമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ഇമം താവ വിസ്സജ്ജനഗാഥമാഹ. ‘‘അപ്പഞ്ഹി ഏതം ന അലം സമായ, ദുവേ വിവാദസ്സ ഫലാനി ബ്രൂമീ’’തിആദി. തത്ഥ ദുവേ വിവാദസ്സ ഫലാനീതി നിന്ദാ പസംസാ ച, ജയപരാജയാദീനി വാ തംസഭാഗാനി. ഏതമ്പി ദിസ്വാതി ‘‘നിന്ദാ അനിട്ഠാ ഏവ, പസംസാ നാലം സമായാ’’തി ഏതമ്പി വിവാദഫലേ ആദീനവം ദിസ്വാ. ഖേമാഭിപസ്സം അവിവാദഭൂമിന്തി അവിവാദഭൂമിം നിബ്ബാനം ‘‘ഖേമ’’ന്തി പസ്സമാനോ.

    903. Idāni yasmā te ‘‘idameva sacca’’nti vadantā diṭṭhigatikā vādino kadāci katthaci pasaṃsampi labhanti, yaṃ etaṃ pasaṃsāsaṅkhātaṃ vādaphalaṃ, taṃ appaṃ rāgādīnaṃ samāya samatthaṃ na hoti, ko pana vādo dutiye nindāphale, tasmā etamatthaṃ dassento imaṃ tāva vissajjanagāthamāha. ‘‘Appañhi etaṃ na alaṃ samāya, duve vivādassa phalāni brūmī’’tiādi. Tattha duve vivādassa phalānīti nindā pasaṃsā ca, jayaparājayādīni vā taṃsabhāgāni. Etampi disvāti ‘‘nindā aniṭṭhā eva, pasaṃsā nālaṃ samāyā’’ti etampi vivādaphale ādīnavaṃ disvā. Khemābhipassaṃ avivādabhūminti avivādabhūmiṃ nibbānaṃ ‘‘khema’’nti passamāno.

    ൯൦൪. ഏവഞ്ഹി അവിവദമാനോ – യാ കാചിമാതി ഗാഥാ. തത്ഥ സമ്മുതിയോതി ദിട്ഠിയോ. പുഥുജ്ജാതി പുഥുജ്ജനസമ്ഭവാ. സോ ഉപയം കിമേയ്യാതി സോ ഉപഗന്തബ്ബട്ഠേന ഉപയം രൂപാദീസു ഏകമ്പി ധമ്മം കിം ഉപേയ്യ, കേന വാ കാരണേന ഉപേയ്യ. ദിട്ഠേ സുതേ ഖന്തിമകുബ്ബമാനോതി ദിട്ഠസുതസുദ്ധീസു പേമം അകരോന്തോ.

    904. Evañhi avivadamāno – yā kācimāti gāthā. Tattha sammutiyoti diṭṭhiyo. Puthujjāti puthujjanasambhavā. So upayaṃ kimeyyāti so upagantabbaṭṭhena upayaṃ rūpādīsu ekampi dhammaṃ kiṃ upeyya, kena vā kāraṇena upeyya. Diṭṭhe sute khantimakubbamānoti diṭṭhasutasuddhīsu pemaṃ akaronto.

    ൯൦൫. ഇതോ ബാഹിരാ പന – സീലുത്തമാതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – സീലംയേവ ‘‘ഉത്തമ’’ന്തി മഞ്ഞമാനാ സീലുത്തമാ ഏകേ ഭോന്തോ സംയമമത്തേന സുദ്ധിം വദന്തി, ഹത്ഥിവതാദിഞ്ച വതം സമാദായ ഉപട്ഠിതാ, ഇധേവ ദിട്ഠിയം അസ്സ സത്ഥുനോ സുദ്ധിന്തി ഭവൂപനീതാ ഭവജ്ഝോസിതാ സമാനാ വദന്തി, അപിച തേ കുസലാ വദാനാ ‘‘കുസലാ മയ’’ന്തി ഏവം വാദാ.

    905. Ito bāhirā pana – sīluttamāti gāthā. Tassattho – sīlaṃyeva ‘‘uttama’’nti maññamānā sīluttamā eke bhonto saṃyamamattena suddhiṃ vadanti, hatthivatādiñca vataṃ samādāya upaṭṭhitā, idheva diṭṭhiyaṃ assa satthuno suddhinti bhavūpanītā bhavajjhositā samānā vadanti, apica te kusalā vadānā ‘‘kusalā maya’’nti evaṃ vādā.

    ൯൦൬. ഏവം സീലുത്തമേസു ച തേസു തഥാ പടിപന്നോ യോ കോചി – സചേ ചുതോതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – സചേ തതോ സീലവതതോ പരവിച്ഛന്ദനേന വാ അനഭിസമ്ഭുണന്തോ വാ ചുതോ ഹോതി, സോ തം സീലബ്ബതാദികമ്മം പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരാദികമ്മം വാ വിരാധയിത്വാ പവേധതീ. ന കേവലഞ്ച വേധതി, അപിച ഖോ തം സീലബ്ബതസുദ്ധിം പജപ്പതീ ച വിപ്പലപതി പത്ഥയതീ ച. കിമിവ? സത്ഥാവ ഹീനോ പവസം ഘരമ്ഹാ. ഘരമ്ഹാ പവസന്തോ സത്ഥതോ ഹീനോ യഥാ തം ഘരം വാ സത്ഥം വാ പത്ഥേയ്യാതി.

    906. Evaṃ sīluttamesu ca tesu tathā paṭipanno yo koci – sace cutoti gāthā. Tassattho – sace tato sīlavatato paravicchandanena vā anabhisambhuṇanto vā cuto hoti, so taṃ sīlabbatādikammaṃ puññābhisaṅkhārādikammaṃ vā virādhayitvā pavedhatī. Na kevalañca vedhati, apica kho taṃ sīlabbatasuddhiṃ pajappatī ca vippalapati patthayatī ca. Kimiva? Satthāva hīno pavasaṃ gharamhā. Gharamhā pavasanto satthato hīno yathā taṃ gharaṃ vā satthaṃ vā pattheyyāti.

    ൯൦൭. ഏവം പന സീലുത്തമാനം വേധകാരണം അരിയസാവകോ – സീലബ്ബതം വാപി പഹായ സബ്ബന്തി ഗാഥാ. തത്ഥ സാവജ്ജനവജ്ജന്തി സബ്ബാകുസലം ലോകിയകുസലഞ്ച. ഏതം സുദ്ധിം അസുദ്ധിന്തി അപത്ഥയാനോതി പഞ്ചകാമഗുണാദിഭേദം ഏതം സുദ്ധിം, അകുസലാദിഭേദം അസുദ്ധിഞ്ച അപത്ഥയമാനോ. വിരതോ ചരേതി സുദ്ധിയാ അസുദ്ധിയാ ച വിരതോ ചരേയ്യ. സന്തിമനുഗ്ഗഹായാതി ദിട്ഠിം അഗഹേത്വാ.

    907. Evaṃ pana sīluttamānaṃ vedhakāraṇaṃ ariyasāvako – sīlabbataṃ vāpi pahāya sabbanti gāthā. Tattha sāvajjanavajjanti sabbākusalaṃ lokiyakusalañca. Etaṃ suddhiṃ asuddhinti apatthayānoti pañcakāmaguṇādibhedaṃ etaṃ suddhiṃ, akusalādibhedaṃ asuddhiñca apatthayamāno. Virato careti suddhiyā asuddhiyā ca virato careyya. Santimanuggahāyāti diṭṭhiṃ agahetvā.

    ൯൦൮. ഏവം ഇതോ ബാഹിരകേ സീലുത്തമേ സംയമേന വിസുദ്ധിവാദേ തേസം വിഘാതം സീലബ്ബതപ്പഹായിനോ അരഹതോ ച പടിപത്തിം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി അഞ്ഞഥാപി സുദ്ധിവാദേ ബാഹിരകേ ദസ്സേന്തോ ‘‘തമൂപനിസ്സായാ’’തി ഗാഥമാഹ. തസ്സത്ഥോ – സന്തഞ്ഞേപി സമണബ്രാഹ്മണാ, തേ ജിഗുച്ഛിതം അമരന്തപം വാ ദിട്ഠസുദ്ധിആദീസു വാ അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ഉപനിസ്സായ അകിരിയദിട്ഠിയാ വാ ഉദ്ധംസരാ ഹുത്വാ ഭവാഭവേസു അവീതതണ്ഹാസേ സുദ്ധിമനുത്ഥുനന്തി വദന്തി കഥേന്തീതി.

    908. Evaṃ ito bāhirake sīluttame saṃyamena visuddhivāde tesaṃ vighātaṃ sīlabbatappahāyino arahato ca paṭipattiṃ dassetvā idāni aññathāpi suddhivāde bāhirake dassento ‘‘tamūpanissāyā’’ti gāthamāha. Tassattho – santaññepi samaṇabrāhmaṇā, te jigucchitaṃ amarantapaṃ vā diṭṭhasuddhiādīsu vā aññataraññataraṃ upanissāya akiriyadiṭṭhiyā vā uddhaṃsarā hutvā bhavābhavesu avītataṇhāsesuddhimanutthunanti vadanti kathentīti.

    ൯൦൯. ഏവം തേസം അവീതതണ്ഹാനം സുദ്ധിം അനുത്ഥുനന്താനം യോപി സുദ്ധിപ്പത്തമേവ അത്താനം മഞ്ഞേയ്യ, തസ്സപി അവീതതണ്ഹത്താ ഭവാഭവേസു തം തം വത്ഥും പത്ഥയമാനസ്സ ഹി ജപ്പിതാനി പുനപ്പുനം ഹോന്തിയേവാതി അധിപ്പായോ. തണ്ഹാ ഹി ആസേവിതാ തണ്ഹം വഡ്ഢയതേവ. ന കേവലഞ്ച ജപ്പിതാനി, പവേധിതം വാപി പകപ്പിതേസു, തണ്ഹാദിട്ഠീഹി ചസ്സ പകപ്പിതേസു വത്ഥൂസു പവേധിതമ്പി ഹോതീതി വുത്തം ഹോതി. ഭവാഭവേസു പന വീതതണ്ഹത്താ ആയതിം ചുതൂപപാതോ ഇധ യസ്സ നത്ഥി, സകേന വേധേയ്യ കുഹിംവ ജപ്പേതി അയമേതിസ്സാ ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ. സേസം നിദ്ദേസേ വുത്തനയമേവ.

    909. Evaṃ tesaṃ avītataṇhānaṃ suddhiṃ anutthunantānaṃ yopi suddhippattameva attānaṃ maññeyya, tassapi avītataṇhattā bhavābhavesu taṃ taṃ vatthuṃ patthayamānassa hi jappitāni punappunaṃ hontiyevāti adhippāyo. Taṇhā hi āsevitā taṇhaṃ vaḍḍhayateva. Na kevalañca jappitāni, pavedhitaṃ vāpi pakappitesu, taṇhādiṭṭhīhi cassa pakappitesu vatthūsu pavedhitampi hotīti vuttaṃ hoti. Bhavābhavesu pana vītataṇhattā āyatiṃ cutūpapāto idha yassa natthi, sakena vedheyya kuhiṃva jappeti ayametissā gāthāya sambandho. Sesaṃ niddese vuttanayameva.

    ൯൧൦-൧൧. യമാഹൂതി പുച്ഛാഗാഥാ. ഇദാനി യസ്മാ ഏകോപി ഏത്ഥ വാദോ സച്ചോ നത്ഥി, കേവലം ദിട്ഠിമത്തകേന ഹി തേ വദന്തി, തസ്മാ തമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ‘‘സകഞ്ഹീ’’തി ഇമം താവ വിസ്സജ്ജനഗാഥമാഹ. തത്ഥ സമ്മുതിന്തി ദിട്ഠിം.

    910-11.Yamāhūti pucchāgāthā. Idāni yasmā ekopi ettha vādo sacco natthi, kevalaṃ diṭṭhimattakena hi te vadanti, tasmā tamatthaṃ dassento ‘‘sakañhī’’ti imaṃ tāva vissajjanagāthamāha. Tattha sammutinti diṭṭhiṃ.

    ൯൧൨. ഏവമേതേസു സകം ധമ്മം പരിപുണ്ണം ബ്രുവന്തേസു അഞ്ഞസ്സ പന ധമ്മം ‘‘ഹീന’’ന്തി വദന്തേസു യസ്സ കസ്സചി – പരസ്സ ചേ വമ്ഭയിതേന ഹീനോതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – യദി പരസ്സ നിന്ദിതകാരണാ ഹീനോ ഭവേയ്യ, ന കോചി ധമ്മേസു വിസേസി അഗ്ഗോ ഭവേയ്യ. കിം കാരണം? പുഥൂ ഹി അഞ്ഞസ്സ വദന്തി ധമ്മം, നിഹീനതോ സബ്ബേവ തേ സമ്ഹി ദള്ഹം വദാനാ സകധമ്മേ ദള്ഹവാദാ ഏവ.

    912. Evametesu sakaṃ dhammaṃ paripuṇṇaṃ bruvantesu aññassa pana dhammaṃ ‘‘hīna’’nti vadantesu yassa kassaci – parassa ce vambhayitena hīnoti gāthā. Tassattho – yadi parassa ninditakāraṇā hīno bhaveyya, na koci dhammesu visesi aggo bhaveyya. Kiṃ kāraṇaṃ? Puthū hiaññassa vadanti dhammaṃ, nihīnato sabbeva te samhi daḷhaṃ vadānā sakadhamme daḷhavādā eva.

    ൯൧൩. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – സദ്ധമ്മപൂജാതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – തേ ച തിത്ഥിയാ യഥാ പസംസന്തി സകായനാനി, സദ്ധമ്മപൂജാപി നേസം തഥേവ വത്തതി. തേ ഹി അതിവിയ സത്ഥാരാദീനി സക്കരോന്തി. തത്ഥ യദി തേ പമാണാ സിയും, ഏവം സന്തേ സബ്ബേവ വാദാ തഥിയാ ഭവേയ്യും. കിം കാരണം? സുദ്ധീ ഹി നേസം പച്ചത്തമേവ, ന സാ അഞ്ഞത്ര സിജ്ഝതി, നാപി പരമത്ഥതോ. അത്തനി ദിട്ഠിഗാഹമത്തമേവ ഹി തം തേസം പരപച്ചയനേയ്യബുദ്ധീനം.

    913. Kiñca bhiyyo – saddhammapūjāti gāthā. Tassattho – te ca titthiyā yathā pasaṃsanti sakāyanāni, saddhammapūjāpi nesaṃ tatheva vattati. Te hi ativiya satthārādīni sakkaronti. Tattha yadi te pamāṇā siyuṃ, evaṃ sante sabbeva vādā tathiyā bhaveyyuṃ. Kiṃ kāraṇaṃ? Suddhī hi nesaṃ paccattameva, na sā aññatra sijjhati, nāpi paramatthato. Attani diṭṭhigāhamattameva hi taṃ tesaṃ parapaccayaneyyabuddhīnaṃ.

    ൯൧൪. യോ വാ പന വിപരീതോ ബാഹിതപാപത്താ ബ്രാഹ്മണോ, തസ്സ – ന ബ്രാഹ്മണസ്സ പരനേയ്യമത്ഥീതി ഗാഥാ. തസ്സത്ഥോ – ബ്രാഹ്മണസ്സ ഹി ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തിആദിനാ (ധ॰ പ॰ ൨൭൭; നേത്തി॰ ൫) നയേന സുദിട്ഠത്താ പരേന നേതബ്ബം ഞാണം നത്ഥി, ദിട്ഠിധമ്മേസു ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി നിച്ഛിനിത്വാ സമുഗ്ഗഹീതമ്പി നത്ഥി. തംകാരണാ സോ ദിട്ഠികലഹാനി അതീതോ, ന ച സോ സേട്ഠതോ പസ്സതി ധമ്മമഞ്ഞം അഞ്ഞത്ര സതിപട്ഠാനാദീഹി.

    914. Yo vā pana viparīto bāhitapāpattā brāhmaṇo, tassa – na brāhmaṇassa paraneyyamatthīti gāthā. Tassattho – brāhmaṇassa hi ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā (dha. pa. 277; netti. 5) nayena sudiṭṭhattā parena netabbaṃ ñāṇaṃ natthi, diṭṭhidhammesu ‘‘idameva sacca’’nti nicchinitvā samuggahītampi natthi. Taṃkāraṇā so diṭṭhikalahāni atīto, na ca so seṭṭhato passati dhammamaññaṃ aññatra satipaṭṭhānādīhi.

    ൯൧൫. ജാനാമീതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച – ഏവം താവ പരമത്ഥബ്രാഹ്മണോ ന ഹി സേട്ഠതോ പസ്സതി ധമ്മമഞ്ഞം, അഞ്ഞേ പന തിത്ഥിയാ പരചിത്തഞാണാദീഹി ജാനന്താ പസ്സന്താപി ‘‘ജാനാമി പസ്സാമി തഥേവ ഏത’’ന്തി ഏവം വദന്താപി ച ദിട്ഠിയാ സുദ്ധിം പച്ചേന്തി. കസ്മാ? യസ്മാ തേസു ഏകോപി അദ്ദക്ഖി ചേ അദ്ദസ ചേപി തേന പരചിത്തഞാണാദിനാ യഥാഭൂതം അത്ഥം, കിഞ്ഹി തുമസ്സ തേന തസ്സ തേന ദസ്സനേന കിം കതം, കിം ദുക്ഖപരിഞ്ഞാ സാധിതാ, ഉദാഹു സമുദയപഹാനാദീനം അഞ്ഞതരം, യതോ സബ്ബഥാപി അതിക്കമിത്വാ അരിയമഗ്ഗം തേ തിത്ഥിയാ അഞ്ഞേനേവ വദന്തി സുദ്ധിം, അതിക്കമിത്വാ വാ തേ തിത്ഥിയേ ബുദ്ധാദയോ അഞ്ഞേനേവ വദന്തി സുദ്ധിന്തി.

    915.Jānāmīti gāthāya sambandho attho ca – evaṃ tāva paramatthabrāhmaṇo na hi seṭṭhato passati dhammamaññaṃ, aññe pana titthiyā paracittañāṇādīhi jānantā passantāpi ‘‘jānāmi passāmi tatheva eta’’nti evaṃ vadantāpi ca diṭṭhiyā suddhiṃ paccenti. Kasmā? Yasmā tesu ekopi addakkhi ce addasa cepi tena paracittañāṇādinā yathābhūtaṃ atthaṃ, kiñhi tumassa tena tassa tena dassanena kiṃ kataṃ, kiṃ dukkhapariññā sādhitā, udāhu samudayapahānādīnaṃ aññataraṃ, yato sabbathāpi atikkamitvā ariyamaggaṃ te titthiyā aññeneva vadanti suddhiṃ, atikkamitvā vā te titthiye buddhādayo aññeneva vadanti suddhinti.

    ൯൧൬. പസ്സം നരോതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച. കിഞ്ച ഭിയ്യോ? യ്വായം പരചിത്തഞാണാദീഹി അദ്ദക്ഖി, സോ പസ്സം നരോ ദക്ഖതി നാമരൂപം, ന തതോ പരം ദിസ്വാന വാ ഞസ്സതി താനിമേവ നാമരൂപാനി നിച്ചതോ സുഖതോ വാ ന അഞ്ഞഥാ. സോ ഏവം പസ്സന്തോ കാമം ബഹും പസ്സതു അപ്പകം വാ നാമരൂപം നിച്ചതോ സുഖതോ ച, അഥസ്സ ഏവരൂപേന ദസ്സനേന ന ഹി തേന സുദ്ധിം കുസലാ വദന്തീതി.

    916.Passaṃ naroti gāthāya sambandho attho ca. Kiñca bhiyyo? Yvāyaṃ paracittañāṇādīhi addakkhi, so passaṃ naro dakkhati nāmarūpaṃ, na tato paraṃ disvāna vā ñassati tānimeva nāmarūpāni niccato sukhato vā na aññathā. So evaṃ passanto kāmaṃ bahuṃ passatu appakaṃ vā nāmarūpaṃ niccato sukhato ca, athassa evarūpena dassanena na hi tena suddhiṃ kusalā vadantīti.

    ൯൧൭. നിവിസ്സവാദീതി ഗാഥായ സമ്ബന്ധോ അത്ഥോ ച – തേന ച ദസ്സനേന സുദ്ധിയാ അസതിയാപി യോ ‘‘ജാനാമി പസ്സാമി തഥേവ ഏത’’ന്തി ഏവം നിവിസ്സവാദീ, ഏതം വാ ദസ്സനം പടിച്ച ദിട്ഠിയാ സുദ്ധിം പച്ചേന്തോ ‘‘ഇദമേവ സച്ച’’ന്തി ഏവം നിവിസ്സവാദീ, സോ സുബ്ബിനയോ ന ഹോതി തം തഥാ പകപ്പിതം അഭിസങ്ഖതം ദിട്ഠിം പുരേക്ഖരാനോ. സോ ഹി യം സത്ഥാരാദിം നിസ്സിതോ, തത്ഥേവ സുഭം വദാനോ സുദ്ധിം വദോ, ‘‘പരിസുദ്ധവാദോ പരിസുദ്ധദസ്സനോ വാ അഹ’’ന്തി അത്താനം മഞ്ഞമാനോ തത്ഥ തഥദ്ദസാ സോ, തത്ഥ സകായ ദിട്ഠിയാ അവിപരീതമേവ സോ അദ്ദസ. യഥാ സാ ദിട്ഠി പവത്തതി, തഥേവ നം അദ്ദസ, ന അഞ്ഞഥാ പസ്സിതും ഇച്ഛതീതി അധിപ്പായോ.

    917.Nivissavādīti gāthāya sambandho attho ca – tena ca dassanena suddhiyā asatiyāpi yo ‘‘jānāmi passāmi tatheva eta’’nti evaṃ nivissavādī, etaṃ vā dassanaṃ paṭicca diṭṭhiyā suddhiṃ paccento ‘‘idameva sacca’’nti evaṃ nivissavādī, so subbinayo na hoti taṃ tathā pakappitaṃ abhisaṅkhataṃ diṭṭhiṃ purekkharāno. So hi yaṃ satthārādiṃ nissito, tattheva subhaṃ vadāno suddhiṃ vado, ‘‘parisuddhavādo parisuddhadassano vā aha’’nti attānaṃ maññamāno tattha tathaddasā so, tattha sakāya diṭṭhiyā aviparītameva so addasa. Yathā sā diṭṭhi pavattati, tatheva naṃ addasa, na aññathā passituṃ icchatīti adhippāyo.

    ൯൧൮. ഏവം പകപ്പിതം ദിട്ഠിം പുരേക്ഖരാനേസു തിത്ഥിയേസു – ന ബ്രാഹ്മണോ കപ്പമുപേതി സങ്ഖാതി ഗാഥാ. തത്ഥ സങ്ഖാതി സങ്ഖായ, ജാനിത്വാതി അത്ഥോ. നപി ഞാണബന്ധൂതി സമാപത്തിഞാണാദിനാ അകതതണ്ഹാദിട്ഠിബന്ധു. തത്ഥ വിഗ്ഗഹോ – നാപി അസ്സ ഞാണേന കതോ ബന്ധു അത്ഥീതി നപി ഞാണബന്ധു. സമ്മുതിയോതി ദിട്ഠിസമ്മുതിയോ. പുഥുജ്ജാതി പുഥുജ്ജനസമ്ഭവാ. ഉഗ്ഗഹണന്തി മഞ്ഞേതി ഉഗ്ഗഹണന്തി അഞ്ഞേ, അഞ്ഞേ താ സമ്മുതിയോ ഉഗ്ഗണ്ഹന്തീതി വുത്തം ഹോതി.

    918. Evaṃ pakappitaṃ diṭṭhiṃ purekkharānesu titthiyesu – na brāhmaṇo kappamupeti saṅkhāti gāthā. Tattha saṅkhāti saṅkhāya, jānitvāti attho. Napi ñāṇabandhūti samāpattiñāṇādinā akatataṇhādiṭṭhibandhu. Tattha viggaho – nāpi assa ñāṇena kato bandhu atthīti napi ñāṇabandhu. Sammutiyoti diṭṭhisammutiyo. Puthujjāti puthujjanasambhavā. Uggahaṇanti maññeti uggahaṇanti aññe, aññe tā sammutiyo uggaṇhantīti vuttaṃ hoti.

    ൯൧൯. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – വിസ്സജ്ജ ഗന്ഥാനീതി ഗാഥാ. തത്ഥ അനുഗ്ഗഹോതി ഉഗ്ഗഹണവിരഹിതോ, സോപി നാസ്സ ഉഗ്ഗഹോതി അനുഗ്ഗഹോ, ന വാ ഉഗ്ഗണ്ഹാതീതി അനുഗ്ഗഹോ.

    919. Kiñca bhiyyo – vissajja ganthānīti gāthā. Tattha anuggahoti uggahaṇavirahito, sopi nāssa uggahoti anuggaho, na vā uggaṇhātīti anuggaho.

    ൯൨൦. കിഞ്ച ഭിയ്യോ – സോ ഏവരൂപോ – പുബ്ബാസവേതി ഗാഥാ. തത്ഥ പുബ്ബാസവേതി അതീതരൂപാദീനി ആരബ്ഭ ഉപ്പജ്ജമാനധമ്മേ കിലേസേ. നവേതി പച്ചുപ്പന്നരൂപാദീനി ആരബ്ഭ ഉപ്പജ്ജമാനധമ്മേ. ന ഛന്ദഗൂതി ഛന്ദാദിവസേന ന ഗച്ഛതി. അനത്തഗരഹീതി കതാകതവസേന അത്താനം അഗരഹന്തോ.

    920. Kiñca bhiyyo – so evarūpo – pubbāsaveti gāthā. Tattha pubbāsaveti atītarūpādīni ārabbha uppajjamānadhamme kilese. Naveti paccuppannarūpādīni ārabbha uppajjamānadhamme. Na chandagūti chandādivasena na gacchati. Anattagarahīti katākatavasena attānaṃ agarahanto.

    ൯൨൧. ഏവം അനത്തഗരഹീ ച – സ സബ്ബധമ്മേസൂതി ഗാഥാ. തത്ഥ സബ്ബധമ്മേസൂതി ദ്വാസട്ഠിദിട്ഠിധമ്മേസു ‘‘യം കിഞ്ചി ദിട്ഠം വാ’’തി ഏവംപഭേദേസു. പന്നഭാരോതി പതിതഭാരോ. ന കപ്പേതീതി ന കപ്പിയോ, ദുവിധമ്പി കപ്പം ന കരോതീതി അത്ഥോ. നൂപരതോതി പുഥുജ്ജനകല്യാണകസേക്ഖാ വിയ ഉപരതിസമങ്ഗീപി ന ഹോതി. ന പത്ഥിയോതി നിത്തണ്ഹോ. തണ്ഹാ ഹി പത്ഥിയതീതി പത്ഥിയാ, നാസ്സ പത്ഥിയാതി ന പത്ഥിയോതി. സേസം തത്ഥ തത്ഥ പാകടമേവാതി ന വുത്തം. ഏവം അരഹത്തനികൂടേന ദേസനം നിട്ഠാപേസി, ദേസനാപരിയോസാനേ പുരാഭേദസുത്തേ വുത്തസദിസോ ഏവാഭിസമയോ അഹോസീതി.

    921. Evaṃ anattagarahī ca – sa sabbadhammesūti gāthā. Tattha sabbadhammesūti dvāsaṭṭhidiṭṭhidhammesu ‘‘yaṃ kiñci diṭṭhaṃ vā’’ti evaṃpabhedesu. Pannabhāroti patitabhāro. Na kappetīti na kappiyo, duvidhampi kappaṃ na karotīti attho. Nūparatoti puthujjanakalyāṇakasekkhā viya uparatisamaṅgīpi na hoti. Na patthiyoti nittaṇho. Taṇhā hi patthiyatīti patthiyā, nāssa patthiyāti na patthiyoti. Sesaṃ tattha tattha pākaṭamevāti na vuttaṃ. Evaṃ arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi, desanāpariyosāne purābhedasutte vuttasadiso evābhisamayo ahosīti.

    പരമത്ഥജോതികായ ഖുദ്ദക-അട്ഠകഥായ

    Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya

    സുത്തനിപാത-അട്ഠകഥായ മഹാബ്യൂഹസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Suttanipāta-aṭṭhakathāya mahābyūhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / സുത്തനിപാതപാളി • Suttanipātapāḷi / ൧൩. മഹാബ്യൂഹസുത്തം • 13. Mahābyūhasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact