| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೭. ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Mahācattārīsakasuttavaṇṇanā
೧೩೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅರಿಯನ್ತಿ ನಿದ್ದೋಸಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ, ನಿದ್ದೋಸಞ್ಹಿ ‘‘ಅರಿಯ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನ್ತಿ ಮಗ್ಗಸಮಾಧಿಂ। ಸಉಪನಿಸನ್ತಿ ಸಪಚ್ಚಯಂ। ಸಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಸಪರಿವಾರಂ।
136.Evaṃme sutanti mahācattārīsakasuttaṃ. Tattha ariyanti niddosaṃ lokuttaraṃ, niddosañhi ‘‘ariya’’nti vuccati. Sammāsamādhinti maggasamādhiṃ. Saupanisanti sapaccayaṃ. Saparikkhāranti saparivāraṃ.
ಪರಿಕ್ಖತಾತಿ ಪರಿವಾರಿತಾ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾ ಹೋತೀತಿ ದ್ವಿಧಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾ ಹೋತಿ ಪುರೇಚಾರಿಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚ। ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ತೇಭೂಮಕಸಙ್ಖಾರೇ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಪರಿವೀಮಂಸತಿ; ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪನ ಪರಿವೀಮಂಸನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಭೂಮಿಲದ್ಧಂ ವಟ್ಟಂ ಸಮುಗ್ಘಾಟಯಮಾನಾ ವೂಪಸಮಯಮಾನಾ ಸೀತುದಕಘಟಸಹಸ್ಸಂ ಮತ್ಥಕೇ ಆಸಿಞ್ಚಮಾನಾ ವಿಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಖೇತ್ತಂ ಕುರುಮಾನೋ ಕಸ್ಸಕೋ ಪಠಮಂ ಅರಞ್ಞೇ ರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇತಿ, ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ಪಠಮಂ ಛಿನ್ನೇ ರುಕ್ಖೇ ಅನವಸೇಸೇ ಝಾಪೇತಿ, ಏವಮೇವ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪಠಮಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಸಙ್ಖಾರೇ ವೀಮಂಸತಿ, ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ತಾಯ ವೀಮಂಸನತ್ಥಂ ಸಙ್ಖಾರೇ ಪುನ ಅಪ್ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಸಮುಗ್ಘಾಟಯಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಾ ದುವಿಧಾಪಿ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ।
Parikkhatāti parivāritā. Sammādiṭṭhipubbaṅgamā hotīti dvidhā sammādiṭṭhi pubbaṅgamā hoti purecārikā vipassanāsammādiṭṭhi ca maggasammādiṭṭhi ca. Vipassanāsammādiṭṭhi tebhūmakasaṅkhāre aniccādivasena parivīmaṃsati; maggasammādiṭṭhi pana parivīmaṃsanapariyosāne bhūmiladdhaṃ vaṭṭaṃ samugghāṭayamānā vūpasamayamānā sītudakaghaṭasahassaṃ matthake āsiñcamānā viya uppajjati. Yathā hi khettaṃ kurumāno kassako paṭhamaṃ araññe rukkhe chindati, pacchā aggiṃ deti, so aggi paṭhamaṃ chinne rukkhe anavasese jhāpeti, evameva vipassanāsammādiṭṭhi paṭhamaṃ aniccādivasena saṅkhāre vīmaṃsati, maggasammādiṭṭhi tāya vīmaṃsanatthaṃ saṅkhāre puna appavattivasena samugghāṭayamānā uppajjati, sā duvidhāpi idha adhippetā.
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಪಜಾನಾತೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾತಿ ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧೇನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಜಾನಾತಿ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಕಿಚ್ಚತೋ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಪಜಾನಾತಿ। ಸಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಸಾ ಏವಂ ಪಜಾನನಾ ಅಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Micchādiṭṭhīti pajānātīti micchādiṭṭhiṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattāti lakkhaṇapaṭivedhena ārammaṇato pajānāti, sammādiṭṭhiṃ kiccato asammohato pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhīti sā evaṃ pajānanā assa sammādiṭṭhi nāma hoti.
ದ್ವಾಯಂ ವದಾಮೀತಿ ದ್ವಯಂ ವದಾಮಿ, ದುವಿಧಕೋಟ್ಠಾಸಂ ವದಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಞ್ಞಭಾಗಿಯಾತಿ ಪುಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸಭೂತಾ। ಉಪಧಿವೇಪಕ್ಕಾತಿ ಉಪಧಿಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ದಾಯಿಕಾ।
Dvāyaṃ vadāmīti dvayaṃ vadāmi, duvidhakoṭṭhāsaṃ vadāmīti attho. Puññabhāgiyāti puññakoṭṭhāsabhūtā. Upadhivepakkāti upadhisaṅkhātassa vipākassa dāyikā.
ಪಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿಆದೀಸು ವಿಭಜಿತ್ವಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಅಮತದ್ವಾರಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಪಞ್ಞಾ। ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಇನ್ದತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ। ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಪ್ಪತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮೇ ವಿಚಿನಾತೀತಿ ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ। ಮಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಸಟ್ಠಾ ಸೋಭನಾ ದಿಟ್ಠೀತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಙ್ಗನ್ತಿ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ। ಸೋತಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು। ಪಹಾನಾಯಾತಿ ಪಜಹನತ್ಥಾಯ। ಉಪಸಮ್ಪದಾಯಾತಿ ಪಟಿಲಾಭತ್ಥಾಯ। ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋತಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ ಕುಸಲವಾಯಾಮೋ। ಸತೋತಿ ಸತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ। ಅನುಪರಿಧಾವನ್ತಿ ಅನುಪರಿವತ್ತನ್ತೀತಿ ಸಹಜಾತಾ ಚ ಪುರೇಜಾತಾ ಚ ಹುತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ ಚ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಚ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಸಹಜಾತಾ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ ವಿಯ ಏಕರಥೇ ಠಿತಾ ಅಸಿಗ್ಗಾಹಛತ್ತಗ್ಗಾಹಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪನ ಪುರೇಜಾತಾ ಹುತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇತಿ ರಥಸ್ಸ ಪುರತೋ ಪತ್ತಿಕಾದಯೋ ವಿಯ। ದುತಿಯಪಬ್ಬತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾದೀನಂ ತಯೋಪಿ ಸಹಜಾತಪರಿವಾರಾವ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Paññā paññindriyantiādīsu vibhajitvā vibhajitvā amatadvāraṃ paññapeti dassetīti paññā. Tasmiṃ atthe indattaṃ karotīti paññindriyaṃ. Avijjāya na kampatīti paññābalaṃ. Bojjhaṅgappattā hutvā catusaccadhamme vicinātīti dhammavicayasambojjhaṅgo. Maggasampattiyā pasaṭṭhā sobhanā diṭṭhīti sammādiṭṭhi. Ariyamaggassa aṅganti maggaṅgaṃ. Soti so bhikkhu. Pahānāyāti pajahanatthāya. Upasampadāyāti paṭilābhatthāya. Sammāvāyāmoti niyyāniko kusalavāyāmo. Satoti satiyā samannāgato hutvā. Anuparidhāvanti anuparivattantīti sahajātā ca purejātā ca hutvā parivārenti. Ettha hi sammāvāyāmo ca sammāsati ca lokuttarasammādiṭṭhiṃ sahajātā parivārenti rājānaṃ viya ekarathe ṭhitā asiggāhachattaggāhā. Vipassanāsammādiṭṭhi pana purejātā hutvā parivāreti rathassa purato pattikādayo viya. Dutiyapabbato paṭṭhāya pana sammāsaṅkappādīnaṃ tayopi sahajātaparivārāva hontīti veditabbā.
೧೩೭. ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿ ಪಜಾನಾತೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾತಿ ಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧೇನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಜಾನಾತಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಕಿಚ್ಚತೋ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಪಜಾನಾತಿ। ಇತೋ ಅಪರೇಸು ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದೀಸುಪಿ ಏವಮೇವ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಾಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋ ದ್ವೇಧಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೬) ವುತ್ತಾಯೇವ।
137.Micchāsaṅkappoti pajānātīti micchāsaṅkappaṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattāti lakkhaṇapaṭivedhena ārammaṇato pajānāti sammāsaṅkappaṃ kiccato asammohato pajānāti. Ito aparesu sammāvācādīsupi evameva yojanā veditabbā. Kāmasaṅkappādayo dvedhāvitakkasutte (ma. ni. 1.206) vuttāyeva.
ತಕ್ಕೋತಿಆದೀಸು ತಕ್ಕನವಸೇನ ತಕ್ಕೋ। ಸ್ವೇವ ಚ ಉಪಸಗ್ಗೇನ ಪದಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕೋತಿ ವುತ್ತೋ, ಸ್ವೇವ ಸಙ್ಕಪ್ಪನವಸೇನ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಏಕಗ್ಗೋ ಹುತ್ವಾ ಆರಮ್ಮಣೇ ಅಪ್ಪೇತೀತಿ ಅಪ್ಪನಾ । ಉಪಸಗ್ಗೇನ ಪನ ಪದಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಬ್ಯಪ್ಪನಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಚೇತಸೋ ಅಭಿನಿರೋಪನಾತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಭಿನಿರೋಪನಾ। ವಿತಕ್ಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸತಿ ವಿತಕ್ಕೋ ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿರೋಪೇತಿ ವಿತಕ್ಕೇ ಪನ ಅಸತಿ ಅತ್ತನೋಯೇವ ಧಮ್ಮತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅಭಿರುಹತಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಭಿಞ್ಞಾತಪುರಿಸೋ ವಿಯ ರಾಜಗೇಹಂ। ಅನಭಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ಹಿ ಪಟಿಹಾರೇನ ವಾ ದೋವಾರಿಕೇನ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಅಭಿಞ್ಞಾತಂ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಬ್ಬೇ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋವ ಧಮ್ಮತಾಯ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಚೇವ ಪವಿಸತಿ ಚ, ಏವಂಸಮ್ಪದಮಿದಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ವಾಚಂ ಸಙ್ಖರೋತೀತಿ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಲೋಕಿಯವಿತಕ್ಕೋ ವಾಚಂ ಸಙ್ಖರೋತಿ, ನ ಲೋಕುತ್ತರೋ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಸಙ್ಖರೋತಿ, ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋತ್ವೇವ ಚ ಪನಸ್ಸ ನಾಮಂ ಹೋತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಅನುಪರಿಧಾವನ್ತೀತಿ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ತಯೋಪಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ನಾನಾಚಿತ್ತೇಸು ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಪನ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಕಾಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದೀನಞ್ಚ ಪದಚ್ಛೇದಂ ಸಮುಗ್ಘಾತಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ ಪೂರಯಮಾನೋ ಏಕೋವ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಿವಸೇನ ತೀಣಿ ನಾಮಾನಿ ಲಭತಿ। ಪರತೋ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Takkotiādīsu takkanavasena takko. Sveva ca upasaggena padaṃ vaḍḍhetvā vitakkoti vutto, sveva saṅkappanavasena saṅkappo. Ekaggo hutvā ārammaṇe appetīti appanā. Upasaggena pana padaṃ vaḍḍhetvā byappanāti vuttaṃ. Cetaso abhiniropanāti cittassa abhiniropanā. Vitakkasmiñhi sati vitakko ārammaṇe cittaṃ abhiniropeti vitakke pana asati attanoyeva dhammatāya cittaṃ ārammaṇaṃ abhiruhati jātisampanno abhiññātapuriso viya rājagehaṃ. Anabhiññātassa hi paṭihārena vā dovārikena vā attho hoti, abhiññātaṃ jātisampannaṃ sabbe rājarājamahāmattā jānantīti attanova dhammatāya nikkhamati ceva pavisati ca, evaṃsampadamidaṃ veditabbaṃ. Vācaṃ saṅkharotīti vacīsaṅkhāro. Ettha ca lokiyavitakko vācaṃ saṅkharoti, na lokuttaro. Kiñcāpi na saṅkharoti, vacīsaṅkhārotveva ca panassa nāmaṃ hoti. Sammāsaṅkappaṃ anuparidhāvantīti lokuttarasammāsaṅkappaṃ parivārenti. Ettha ca tayopi nekkhammasaṅkappādayo pubbabhāge nānācittesu labbhanti, maggakkhaṇe pana tiṇṇampi kāmasaṅkappādīnañca padacchedaṃ samugghātaṃ karonto maggaṅgaṃ pūrayamāno ekova sammāsaṅkappo uppajjitvā nekkhammasaṅkappādivasena tīṇi nāmāni labhati. Parato sammāvācādīsupi eseva nayo.
೧೩೮. ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀತಿಆದೀಸು ವಿರತಿಪಿ ಚೇತನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಆರತೀತಿಆದೀಸು ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇಹಿ ಆರಕಾ ರಮತೀತಿ ಆರತಿ। ವಿನಾ ತೇಹಿ ರಮತೀತಿ ವಿರತಿ। ತತೋ ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಾವ ಹುತ್ವಾ ತೇಹಿ ವಿನಾ ರಮತೀತಿ ಪಟಿವಿರತಿ। ಉಪಸಗ್ಗವಸೇನ ವಾ ಪದಂ ವಡ್ಢಿತಂ, ಸಬ್ಬಮಿದಂ ಓರಮನಭಾವಸ್ಸೇವ ಅಧಿವಚನಂ। ವೇರಂ ಮಣತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ವೇರಮಣಿ। ಇದಮ್ಪಿ ಓರಮನಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ।
138.Musāvādāveramaṇītiādīsu viratipi cetanāpi vaṭṭati. Āratītiādīsu vacīduccaritehi ārakā ramatīti ārati. Vinā tehi ramatīti virati. Tato tato paṭinivattāva hutvā tehi vinā ramatīti paṭivirati. Upasaggavasena vā padaṃ vaḍḍhitaṃ, sabbamidaṃ oramanabhāvasseva adhivacanaṃ. Veraṃ maṇati vināsetīti veramaṇi. Idampi oramanasseva vevacanaṃ.
೧೩೯. ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀತಿಆದೀಸುಪಿ ಚೇತನಾ ವಿರತೀತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।
139.Pāṇātipātā veramaṇītiādīsupi cetanā viratīti ubhayampi vaṭṭatiyeva.
೧೪೦. ಕುಹನಾತಿಆದೀಸು ತಿವಿಧೇನ ಕುಹನವತ್ಥುನಾ ಲೋಕಂ ಏತಾಯ ಕುಹಯನ್ತಿ ವಿಮ್ಹಾಪಯನ್ತೀತಿ ಕುಹನಾ। ಲಾಭಸಕ್ಕಾರತ್ಥಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಏತಾಯ ಲಪನ್ತೀತಿ ಲಪನಾ। ನಿಮಿತ್ತಂ ಸೀಲಮೇತೇಸನ್ತಿ ನೇಮಿತ್ತಿಕಾ, ತೇಸಂ ಭಾವೋ ನೇಮಿತ್ತಿಕತಾ। ನಿಪ್ಪೇಸೋ ಸೀಲಮೇತೇಸನ್ತಿ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕಾ, ತೇಸಂ ಭಾವೋ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾ। ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನ್ತಿ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತೀತಿ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನಾ, ತೇಸಂ ಭಾವೋ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನತಾ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಪನೇತಾ ಕುಹನಾದಿಕಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಸೀಲನಿದ್ದೇಸೇಯೇವ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಕಾಸಿತಾ। ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ನ ಕೇವಲಂ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೋವ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋ, ಆಜೀವಹೇತು ಪನ ಪವತ್ತಿತಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಯೋ ಸತ್ತಕಮ್ಮಪಥಚೇತನಾಪಿ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋವ। ತಾಸಂಯೇವ ಸತ್ತನ್ನಂ ಚೇತನಾನಂ ಪದಪಚ್ಛೇದಂ ಸಮುಗ್ಘಾತಂ ಕುರುಮಾನಂ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ ಪೂರಯಮಾನಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವಿರತಿ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ನಾಮ।
140.Kuhanātiādīsu tividhena kuhanavatthunā lokaṃ etāya kuhayanti vimhāpayantīti kuhanā. Lābhasakkāratthikā hutvā etāya lapantīti lapanā. Nimittaṃ sīlametesanti nemittikā, tesaṃ bhāvo nemittikatā. Nippeso sīlametesanti nippesikā, tesaṃ bhāvo nippesikatā. Lābhena lābhaṃ nijigīsanti magganti pariyesantīti lābhena lābhaṃ nijigīsanā, tesaṃ bhāvo lābhena lābhaṃ nijigīsanatā. Ayamettha saṅkhepo, vitthārena panetā kuhanādikā visuddhimagge sīlaniddeseyeva pāḷiñca aṭṭhakathañca āharitvā pakāsitā. Micchāājīvassa pahānāyāti ettha na kevalaṃ pāḷiyaṃ āgatova micchāājīvo, ājīvahetu pana pavattitā pāṇātipātādayo sattakammapathacetanāpi micchāājīvova. Tāsaṃyeva sattannaṃ cetanānaṃ padapacchedaṃ samugghātaṃ kurumānaṃ maggaṅgaṃ pūrayamānā uppannā virati sammāājīvo nāma.
೧೪೧. ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸಾತಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಂ ಠಿತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ। ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಹೋತೀತಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಹೋತಿ, ಫಲಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸಪಿ ಫಲಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಹೋತೀತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸಮ್ಮಾಞಾಣಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ ಪಹೋತಿ, ಫಲಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ಫಲಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ ಪಹೋತಿ। ಮಗ್ಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಮ್ಮಾಞಾಣೇ ಚ ಠಿತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿ ಪಹೋತಿ, ಫಲಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಮ್ಮಾಞಾಣೇ ಠಿತಸ್ಸ ಫಲಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿ ಪಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಫಲಙ್ಗಾನಿ ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಫಲಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ।
141.Sammādiṭṭhissāti maggasammādiṭṭhiyaṃ ṭhitassa puggalassa. Sammāsaṅkappo pahotīti maggasammāsaṅkappo pahoti, phalasammādiṭṭhissapi phalasammāsaṅkappo pahotīti evaṃ sabbapadesu attho veditabbo. Sammāñāṇassasammāvimuttīti ettha pana maggasammāsamādhimhi ṭhitassa maggapaccavekkhaṇaṃ sammāñāṇaṃ pahoti, phalasammāsamādhimhi ṭhitassa phalapaccavekkhaṇaṃ sammāñāṇaṃ pahoti. Maggapaccavekkhaṇasammāñāṇe ca ṭhitassa maggasammāvimutti pahoti, phalapaccavekkhaṇasammāñāṇe ṭhitassa phalasammāvimutti pahotīti attho. Ettha ca ṭhapetvā aṭṭha phalaṅgāni sammāñāṇaṃ paccavekkhaṇaṃ katvā sammāvimuttiṃ phalaṃ kātuṃ vaṭṭatīti vuttaṃ.
೧೪೨. ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಾ ಹೋತೀತಿಆದೀಸು ಅವಸೇಸನಿಕಾಯಭಾಣಕಾ ಫಲಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕಾ ಪನ ದಸನ್ನಂ ನಿಜ್ಜರವತ್ಥೂನಂ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಮಗ್ಗೋ ಕಥಿತೋತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥ ದಸ್ಸನಟ್ಠೇನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ವಿದಿತಕರಣಟ್ಠೇನ ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ, ತದಧಿಮುತ್ತಟ್ಠೇನ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿ।
142.Sammādiṭṭhissa, bhikkhave, micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hotītiādīsu avasesanikāyabhāṇakā phalaṃ kathitanti vadanti, majjhimabhāṇakā pana dasannaṃ nijjaravatthūnaṃ āgataṭṭhāne maggo kathitoti vadanti. Tattha dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi veditabbā, viditakaraṇaṭṭhena sammāñāṇaṃ, tadadhimuttaṭṭhena sammāvimutti.
ವೀಸತಿ ಕುಸಲಪಕ್ಖಾತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ದಸ, ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಅನೇಕೇ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ದಸಾತಿ ಏವಂ ವೀಸತಿ ಕುಸಲಪಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ। ವೀಸತಿ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಾತಿ ‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಾ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ದಸ, ‘‘ಯೇ ಚ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಅನೇಕೇ ಪಾಪಕಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಾ ದಸ ಚಾತಿ ಏವಂ ವೀಸತಿ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕೋತಿ ಮಹಾವಿಪಾಕದಾನೇನ ಮಹನ್ತಾನಂ ಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕಾನಞ್ಚೇವ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕಾನಞ್ಚ ಚತ್ತಾರೀಸಾಯ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಕಾಸಿತತ್ತಾ ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕೋತಿ।
Vīsati kusalapakkhāti sammādiṭṭhiādayo dasa, ‘‘sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā’’tiādinā nayena vuttā dasāti evaṃ vīsati kusalapakkhā honti. Vīsati akusalapakkhāti ‘‘micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hotī’’tiādinā nayena vuttā micchādiṭṭhiādayo dasa, ‘‘ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā’’tiādinā vuttā dasa cāti evaṃ vīsati akusalapakkhā veditabbā. Mahācattārīsakoti mahāvipākadānena mahantānaṃ kusalapakkhikānañceva akusalapakkhikānañca cattārīsāya dhammānaṃ pakāsitattā mahācattārīsakoti.
ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಪಞ್ಚ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯೋ ಕಥಿತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಫಲಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ನಾಮ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ನಾಮ। ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಹೋತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಫಲಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀತಿ ದ್ವೇಪಿ ಕಥಿತಾ। ‘‘ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ ಪಹೋತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಥಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Imasmiñca pana sutte pañca sammādiṭṭhiyo kathitā vipassanāsammādiṭṭhi kammassakatāsammādiṭṭhi maggasammādiṭṭhi phalasammādiṭṭhi paccavekkhaṇāsammādiṭṭhīti. Tattha ‘‘micchādiṭṭhiṃ micchādiṭṭhīti pajānātī’’tiādinā nayena vuttā vipassanāsammādiṭṭhi nāma. ‘‘Atthi dinna’’ntiādinā nayena vuttā kammassakatāsammādiṭṭhi nāma. ‘‘Sammādiṭṭhissa, bhikkhave, sammāsaṅkappo pahotī’’ti ettha pana maggasammādiṭṭhi phalasammādiṭṭhīti dvepi kathitā. ‘‘Sammāñāṇaṃ pahotī’’ti. Ettha pana paccavekkhaṇāsammādiṭṭhi kathitāti veditabbā.
೧೪೩. ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಚೇ ಭವಂ ಗರಹತೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ನಾಮಾಯಂ ಸೋಭನಾತಿ ವದನ್ತೋಪಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ನಾಮಾಯಂ ನ ಸೋಭನಾತಿ ವದನ್ತೋಪಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಗರಹತಿ ನಾಮ। ಓಕ್ಕಲಾತಿ ಓಕ್ಕಲಜನಪದವಾಸಿನೋ। ವಸ್ಸಭಞ್ಞಾತಿ ವಸ್ಸೋ ಚ ಭಞ್ಞೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಜನಾ। ಅಹೇತುವಾದಾತಿ ನತ್ಥಿ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾತಿ ಏವಮಾದಿವಾದಿನೋ। ಅಕಿರಿಯವಾದಾತಿ ಕರೋತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪನ್ತಿ ಏವಂ ಕಿರಿಯಪಟಿಕ್ಖೇಪವಾದಿನೋ। ನತ್ಥಿಕವಾದಾತಿ ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನನ್ತಿಆದಿವಾದಿನೋ। ತೇ ಇಮೇಸು ತೀಸುಪಿ ದಸ್ಸನೇಸು ಓಕ್ಕನ್ತನಿಯಾಮಾ ಅಹೇಸುಂ। ಕಥಂ ಪನೇತೇಸು ನಿಯಾಮೋ ಹೋತೀತಿ। ಯೋ ಹಿ ಏವರೂಪಂ ಲದ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಜ್ಝಾಯತಿ ವೀಮಂಸತಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ನತ್ಥಿ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಕರೋತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಜವನಾನಿ ಜವನ್ತಿ। ಪಠಮಜವನೇ ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಾದೀಸು। ಸತ್ತಮೇ ಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ಅನಿವತ್ತೀ ಅರಿಟ್ಠಕಣ್ಡಕಸದಿಸೋ ಹೋತಿ।
143.Sammādiṭṭhiṃce bhavaṃ garahatīti micchādiṭṭhi nāmāyaṃ sobhanāti vadantopi sammādiṭṭhi nāmāyaṃ na sobhanāti vadantopi sammādiṭṭhiṃ garahati nāma. Okkalāti okkalajanapadavāsino. Vassabhaññāti vasso ca bhañño cāti dve janā. Ahetuvādāti natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyāti evamādivādino. Akiriyavādāti karoto na karīyati pāpanti evaṃ kiriyapaṭikkhepavādino. Natthikavādāti natthi dinnantiādivādino. Te imesu tīsupi dassanesu okkantaniyāmā ahesuṃ. Kathaṃ panetesu niyāmo hotīti. Yo hi evarūpaṃ laddhiṃ gahetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhāne nisinno sajjhāyati vīmaṃsati, tassa ‘‘natthi hetu natthi paccayo karoto na karīyati pāpaṃ, natthi dinnaṃ, kāyassa bhedā ucchijjatī’’ti tasmiṃ ārammaṇe micchāsati santiṭṭhati, cittaṃ ekaggaṃ hoti, javanāni javanti. Paṭhamajavane satekiccho hoti, tathā dutiyādīsu. Sattame buddhānampi atekiccho anivattī ariṭṭhakaṇḍakasadiso hoti.
ತತ್ಥ ಕೋಚಿ ಏಕಂ ದಸ್ಸನಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಕೋಚಿ ದ್ವೇ, ಕೋಚಿ ತೀಣಿಪಿ, ನಿಯತಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋವ ಹೋತಿ, ಪತ್ತೋ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಾವರಣಞ್ಚೇವ ಮೋಕ್ಖಮಗ್ಗಾವರಣಞ್ಚ। ಅಭಬ್ಬೋ ತಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ ಸಗ್ಗಮ್ಪಿ ಗನ್ತುಂ, ಪಗೇವ ಮೋಕ್ಖಂ, ವಟ್ಟಖಾಣು ನಾಮೇಸ ಸತ್ತೋ ಪಥವೀಗೋಪಕೋ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಭವತೋ ವುಟ್ಠಾನಂ ನತ್ಥಿ। ವಸ್ಸಭಞ್ಞಾಪಿ ಏದಿಸಾ ಅಹೇಸುಂ। ನಿನ್ದಾಬ್ಯಾರೋಸಉಪಾರಮ್ಭಭಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿನ್ದಾಭಯೇನ ಘಟ್ಟನಭಯೇನ ಉಪವಾದಭಯೇನ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Tattha koci ekaṃ dassanaṃ okkamati, koci dve, koci tīṇipi, niyatamicchādiṭṭhikova hoti, patto saggamaggāvaraṇañceva mokkhamaggāvaraṇañca. Abhabbo tassa attabhāvassa anantaraṃ saggampi gantuṃ, pageva mokkhaṃ, vaṭṭakhāṇu nāmesa satto pathavīgopako, yebhuyyena evarūpassa bhavato vuṭṭhānaṃ natthi. Vassabhaññāpi edisā ahesuṃ. Nindābyārosaupārambhabhayāti attano nindābhayena ghaṭṭanabhayena upavādabhayena cāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahācattārīsakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೭. ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕಸುತ್ತಂ • 7. Mahācattārīsakasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೭. ಮಹಾಚತ್ತಾರೀಸಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Mahācattārīsakasuttavaṇṇanā
