Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
2. து³தியவக்³கோ³
2. Dutiyavaggo
1. மஹாசுந்த³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
1. Mahācundattheragāthāvaṇṇanā
ஸுஸ்ஸூஸாதி ஆயஸ்மதோ மஹாசுந்த³த்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே புஞ்ஞானி உபசினந்தோ விபஸ்ஸிஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே கும்ப⁴காரகுலே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ கும்ப⁴காரகம்மேன ஜீவந்தோ ஏகதி³வஸங் ஸத்தா²ரங் தி³ஸ்வா பஸன்னமானஸோ ஏகங் மத்திகாபத்தங் ஸ்வாபி⁴ஸங்க²தங் கத்வா ப⁴க³வதோ அதா³ஸி. ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ மக³த⁴ரட்டே² நாலககா³மே ரூபஸாரியா ப்³ராஹ்மணியா புத்தோ ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ கனிட்ட²பா⁴தா ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி, சுந்தோ³திஸ்ஸ நாமங் அஹோஸி. ஸோ வயப்பத்தோ த⁴ம்மஸேனாபதிங் அனுபப்³ப³ஜித்வா தங் நிஸ்ஸாய விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா க⁴டெந்தோ வாயமந்தோ நசிரஸ்ஸேவ ச²ளபி⁴ஞ்ஞோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 2.51.39-50) –
Sussūsāti āyasmato mahācundattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kumbhakārakule nibbattitvā viññutaṃ patto kumbhakārakammena jīvanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso ekaṃ mattikāpattaṃ svābhisaṅkhataṃ katvā bhagavato adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nālakagāme rūpasāriyā brāhmaṇiyā putto sāriputtattherassa kaniṭṭhabhātā hutvā nibbatti, cundotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto dhammasenāpatiṃ anupabbajitvā taṃ nissāya vipassanaṃ paṭṭhapetvā ghaṭento vāyamanto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.39-50) –
‘‘நக³ரே ஹங்ஸவதியா, கும்ப⁴காரோ அஹோஸஹங்;
‘‘Nagare haṃsavatiyā, kumbhakāro ahosahaṃ;
அத்³த³ஸங் விரஜங் பு³த்³த⁴ங், ஓக⁴திண்ணமனாஸவங்.
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ.
‘‘ஸுகதங் மத்திகாபத்தங், பு³த்³த⁴ஸெட்ட²ஸ்ஸதா³ஸஹங்;
‘‘Sukataṃ mattikāpattaṃ, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ;
பத்தங் த³த்வா ப⁴க³வதோ, உஜுபூ⁴தஸ்ஸ தாதி³னோ.
Pattaṃ datvā bhagavato, ujubhūtassa tādino.
‘‘ப⁴வே நிப்³ப³த்தமானோஹங், ஸொண்ணதா²லே லபா⁴மஹங்;
‘‘Bhave nibbattamānohaṃ, soṇṇathāle labhāmahaṃ;
ரூபிமயே ச ஸோவண்ணே, தட்டிகே ச மணீமயே.
Rūpimaye ca sovaṇṇe, taṭṭike ca maṇīmaye.
‘‘பாதியோ பரிபு⁴ஞ்ஜாமி, புஞ்ஞகம்மஸ்ஸித³ங் ப²லங்;
‘‘Pātiyo paribhuñjāmi, puññakammassidaṃ phalaṃ;
யஸானஞ்ச த⁴னானஞ்ச, அக்³க³பூ⁴தோ ச ஹோமஹங்.
Yasānañca dhanānañca, aggabhūto ca homahaṃ.
‘‘யதா²பி ப⁴த்³த³கே கெ²த்தே, பீ³ஜங் அப்பம்பி ரோபிதங்;
‘‘Yathāpi bhaddake khette, bījaṃ appampi ropitaṃ;
ஸம்மாதா⁴ரங் பவெச்ச²ந்தே, ப²லங் தோஸேதி கஸ்ஸகங்.
Sammādhāraṃ pavecchante, phalaṃ toseti kassakaṃ.
‘‘ததே²வித³ங் பத்ததா³னங், பு³த்³த⁴கெ²த்தம்ஹி ரோபிதங்;
‘‘Tathevidaṃ pattadānaṃ, buddhakhettamhi ropitaṃ;
பீதிதா⁴ரே பவஸ்ஸந்தே, ப²லங் மங் தோஸயிஸ்ஸதி.
Pītidhāre pavassante, phalaṃ maṃ tosayissati.
‘‘யாவதா கெ²த்தா விஜ்ஜந்தி, ஸங்கா⁴பி ச க³ணாபி ச;
‘‘Yāvatā khettā vijjanti, saṅghāpi ca gaṇāpi ca;
பு³த்³த⁴கெ²த்தஸமோ நத்தி², ஸுக²தோ³ ஸப்³ப³பாணினங்.
Buddhakhettasamo natthi, sukhado sabbapāṇinaṃ.
‘‘நமோ தே புரிஸாஜஞ்ஞ, நமோ தே புரிஸுத்தம;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ஏகபத்தங் த³தி³த்வான, பத்தொம்ஹி அசலங் பத³ங்.
Ekapattaṃ daditvāna, pattomhi acalaṃ padaṃ.
‘‘ஏகனவுதிதோ கப்பே, யங் பத்தமத³தி³ங் ததா³;
‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pattamadadiṃ tadā;
து³க்³க³திங் நாபி⁴ஜானாமி, பத்ததா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.
Duggatiṃ nābhijānāmi, pattadānassidaṃ phalaṃ.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ச²ளபி⁴ஞ்ஞோ பன ஹுத்வா அத்தனா படிலத்³த⁴ஸம்பத்தியா காரணபூ⁴தங் க³ரூபனிஸ்ஸயங் விவேகவாஸஞ்ச கித்தெந்தோ –
Chaḷabhiñño pana hutvā attanā paṭiladdhasampattiyā kāraṇabhūtaṃ garūpanissayaṃ vivekavāsañca kittento –
141.
141.
‘‘ஸுஸ்ஸூஸா ஸுதவத்³த⁴னீ, ஸுதங் பஞ்ஞாய வத்³த⁴னங்;
‘‘Sussūsā sutavaddhanī, sutaṃ paññāya vaddhanaṃ;
பஞ்ஞாய அத்த²ங் ஜானாதி, ஞாதோ அத்தோ² ஸுகா²வஹோ.
Paññāya atthaṃ jānāti, ñāto attho sukhāvaho.
142.
142.
‘‘ஸேவேத² பந்தானி ஸேனாஸனானி, சரெய்ய ஸங்யோஜனவிப்பமொக்க²ங்;
‘‘Sevetha pantāni senāsanāni, careyya saṃyojanavippamokkhaṃ;
ஸசே ரதிங் நாதி⁴க³ச்செ²ய்ய தத்த², ஸங்கே⁴ வஸே ரக்கி²தத்தோ ஸதீமா’’தி. –
Sace ratiṃ nādhigaccheyya tattha, saṅghe vase rakkhitatto satīmā’’ti. –
கா³தா²த்³வயங் அபா⁴ஸி.
Gāthādvayaṃ abhāsi.
தத்த² ஸுஸ்ஸூஸாதி ஸோதப்³ப³யுத்தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸுதஸ்ஸ ஸோதுமிச்சா², க³ருஸன்னிவாஸோபி. தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³பே⁴த³ஞ்ஹி அத்த²ங் ஸோதுமிச்ச²ந்தேன கல்யாணமித்தே உபஸங்கமித்வா வத்தகரணேன பயிருபாஸித்வா யதா³ தே பயிருபாஸனாய ஆராதி⁴தசித்தா கஞ்சி உபனிஸீதி³துகாமா ஹொந்தி, அத² நே உபனிஸீதி³த்வா அதி⁴க³தாய ஸோதுமிச்சா²ய ஓஹிதஸோதேன ஸோதப்³ப³ங் ஹோதீதி க³ருஸன்னிவாஸோபி ஸுஸ்ஸூஸாஹேதுதாய ‘‘ஸுஸ்ஸூஸா’’தி வுச்சதி. ஸா பனாயங் ஸுஸ்ஸூஸா ஸச்சபடிச்சஸமுப்பாதா³தி³படிஸங்யுத்தங் ஸுதங் தங்ஸமங்கி³னோ புக்³க³லஸ்ஸ வட்³டே⁴தி ப்³ரூஹேதீதி ஸுதவத்³த⁴னீ, பா³ஹுஸச்சகாரீதி அத்தோ². ஸுதங் பஞ்ஞாய வத்³த⁴னந்தி யங் தங் ‘‘ஸுதத⁴ரோ ஸுதஸன்னிசயோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.339; அ॰ நி॰ 4.22) ‘‘இதே⁴கச்சஸ்ஸ ப³ஹுகங் ஸுதங் ஹோதி ஸுத்தங் கெ³ய்யங் வெய்யாகரண’’ந்தி (அ॰ நி॰ 4.6) ச ஏவமாதி³னா நயேன வுத்தங் பா³ஹுஸச்சங், தங் அகுஸலப்பஹானகுஸலாதி⁴க³மனஹேதுபூ⁴தங் பஞ்ஞங் வத்³தே⁴தீதி ஸுதங் பஞ்ஞாய வத்³த⁴னங், வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Tattha sussūsāti sotabbayuttassa sabbasutassa sotumicchā, garusannivāsopi. Diṭṭhadhammikādibhedañhi atthaṃ sotumicchantena kalyāṇamitte upasaṅkamitvā vattakaraṇena payirupāsitvā yadā te payirupāsanāya ārādhitacittā kañci upanisīditukāmā honti, atha ne upanisīditvā adhigatāya sotumicchāya ohitasotena sotabbaṃ hotīti garusannivāsopi sussūsāhetutāya ‘‘sussūsā’’ti vuccati. Sā panāyaṃ sussūsā saccapaṭiccasamuppādādipaṭisaṃyuttaṃ sutaṃ taṃsamaṅgino puggalassa vaḍḍheti brūhetīti sutavaddhanī, bāhusaccakārīti attho. Sutaṃ paññāya vaddhananti yaṃ taṃ ‘‘sutadharo sutasannicayo’’ti (ma. ni. 1.339; a. ni. 4.22) ‘‘idhekaccassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇa’’nti (a. ni. 4.6) ca evamādinā nayena vuttaṃ bāhusaccaṃ, taṃ akusalappahānakusalādhigamanahetubhūtaṃ paññaṃ vaddhetīti sutaṃ paññāya vaddhanaṃ, vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ஸுதாவுதோ⁴ கோ², பி⁴க்க²வே, அரியஸாவகோ அகுஸலங் பஜஹதி, குஸலங் பா⁴வேதி, ஸாவஜ்ஜங் பஜஹதி, அனவஜ்ஜங் பா⁴வேதி, ஸுத்³த⁴ங் அத்தானங் பரிஹரதீ’’தி (அ॰ நி॰ 7.67).
‘‘Sutāvudho kho, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 7.67).
பஞ்ஞாய அத்த²ங் ஜானாதீதி ப³ஹுஸ்ஸுதோ ஸுதமயஞாணே டி²தோ தங் படிபத்திங் படிபஜ்ஜந்தோ ஸுதானுஸாரேன அத்தூ²பபரிக்கா²ய த⁴ம்மனிஜ்ஜா²னேன பா⁴வனாய ச லோகியலோகுத்தரபே⁴த³ங் தி³ட்ட²த⁴ம்மாதி³விபா⁴க³ங் து³க்கா²தி³விபா⁴க³ஞ்ச அத்த²ங் யதா²பூ⁴தங் பஜானாதி ச படிவிஜ்ஜ²தி ச, தேனாஹ ப⁴க³வா –
Paññāya atthaṃ jānātīti bahussuto sutamayañāṇe ṭhito taṃ paṭipattiṃ paṭipajjanto sutānusārena atthūpaparikkhāya dhammanijjhānena bhāvanāya ca lokiyalokuttarabhedaṃ diṭṭhadhammādivibhāgaṃ dukkhādivibhāgañca atthaṃ yathābhūtaṃ pajānāti ca paṭivijjhati ca, tenāha bhagavā –
‘‘ஸுதஸ்ஸ யதா²பரியத்தஸ்ஸ அத்த²மஞ்ஞாய த⁴ம்மமஞ்ஞாய த⁴ம்மானுத⁴ம்மப்படிபன்னோ ஹோதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.6).
‘‘Sutassa yathāpariyattassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hotī’’ti (a. ni. 4.6).
‘‘த⁴தானங் த⁴ம்மானங் அத்த²ங் உபபரிக்க²தி, அத்த²ங் உபபரிக்க²தோ த⁴ம்மா நிஜ்ஜா²னங் க²மந்தி, த⁴ம்மனிஜ்ஜா²னக்க²ந்தியா ஸதி ச²ந்தோ³ ஜாயதி, ச²ந்த³ஜாதோ உஸ்ஸஹதி, உஸ்ஸஹித்வா துலேதி, துலயித்வா பத³ஹதி, பஹிதத்தோ ஸமானோ காயேன சேவ பரமஸச்சங் ஸச்சி²கரோதி, பஞ்ஞாய ச நங் அதிவிஜ்ஜ² பஸ்ஸதீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.432) ச.
‘‘Dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussahitvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ ativijjha passatī’’ti (ma. ni. 2.432) ca.
ஞாதோ அத்தோ² ஸுகா²வஹோதி யதா²வுத்தோ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³அத்தோ² சேவ து³க்கா²தி³அத்தோ² ச யாதா²வதோ ஞாதோ அதி⁴க³தோ லோகியலோகுத்தரபே⁴த³ங் ஸுக²ங் ஆவஹதி நிப்பா²தே³தீதி அத்தோ².
Ñāto attho sukhāvahoti yathāvutto diṭṭhadhammikādiattho ceva dukkhādiattho ca yāthāvato ñāto adhigato lokiyalokuttarabhedaṃ sukhaṃ āvahati nipphādetīti attho.
டி²தாய பா⁴வனாபஞ்ஞாய ஸுதமத்தேனேவ ந ஸிஜ்ஜ²தீதி தஸ்ஸா படிபஜ்ஜனவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸேவேத²…பே॰…விப்பமொக்க²’’ந்தி ஆஹ. தத்த² ஸேவேத² பந்தானி ஸேனாஸனானீதி காயவிவேகமாஹ. தேன ஸங்யோஜனப்பஹானஸ்ஸ ச வக்க²மானத்தா விவேகாரஹஸ்ஸேவ விவேகவாஸோதி ஸீலஸங்வராத³யோ இத⁴ அவுத்தஸித்³தா⁴ வேதி³தப்³பா³. சரெய்ய ஸங்யோஜனவிப்பமொக்க²ந்தி யதா² ஸங்யோஜனேஹி சித்தங் விப்பமுச்சதி, ததா² விபஸ்ஸனாபா⁴வனங் மக்³க³பா⁴வனஞ்ச சரெய்ய படிபஜ்ஜெய்யாதி அத்தோ². ஸசே ரதிங் நாதி⁴க³ச்செ²ய்ய தத்தா²தி தேஸு பந்தஸேனாஸனேஸு யதா²லத்³தே⁴ஸு அதி⁴குஸலத⁴ம்மேஸு ச ரதிங் புப்³பே³னாபரங் விஸேஸஸ்ஸ அலாப⁴தோ அபி⁴ரதிங் ந லபெ⁴ய்ய, ஸங்கே⁴ பி⁴க்கு²ஸமூஹே ரக்கி²தத்தோ கம்மட்டா²னபரிக³ண்ஹனதோ ரக்கி²தசித்தோ ச²ஸு த்³வாரேஸு ஸதிஆரக்கா²ய உபட்ட²பனேன ஸதிமா வஸெய்ய விஹரெய்ய, ஏவங் விஹரந்தஸ்ஸ ச அபி நாம ஸங்யோஜனவிப்பமொக்கோ² ப⁴வெய்யாதி அதி⁴ப்பாயோ.
Ṭhitāya bhāvanāpaññāya sutamatteneva na sijjhatīti tassā paṭipajjanavidhiṃ dassento ‘‘sevetha…pe…vippamokkha’’nti āha. Tattha sevetha pantāni senāsanānīti kāyavivekamāha. Tena saṃyojanappahānassa ca vakkhamānattā vivekārahasseva vivekavāsoti sīlasaṃvarādayo idha avuttasiddhā veditabbā. Careyya saṃyojanavippamokkhanti yathā saṃyojanehi cittaṃ vippamuccati, tathā vipassanābhāvanaṃ maggabhāvanañca careyya paṭipajjeyyāti attho. Sace ratiṃ nādhigaccheyya tatthāti tesu pantasenāsanesu yathāladdhesu adhikusaladhammesu ca ratiṃ pubbenāparaṃ visesassa alābhato abhiratiṃ na labheyya, saṅghe bhikkhusamūhe rakkhitatto kammaṭṭhānaparigaṇhanato rakkhitacitto chasu dvāresu satiārakkhāya upaṭṭhapanena satimā vaseyya vihareyya, evaṃ viharantassa ca api nāma saṃyojanavippamokkho bhaveyyāti adhippāyo.
மஹாசுந்த³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Mahācundattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 1. மஹாசுந்த³த்தே²ரகா³தா² • 1. Mahācundattheragāthā