Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੨. ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗੋ
2. Dutiyavaggo
੧. ਮਹਾਚੁਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
1. Mahācundattheragāthāvaṇṇanā
ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਕਮ੍ਮੇਨ ਜੀવਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਏਕਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤਂ ਸ੍વਾਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਕਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਨਾਲਕਗਾਮੇ ਰੂਪਸਾਰਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਚੁਨ੍ਦੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ વਾਯਮਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੫੧.੩੯-੫੦) –
Sussūsāti āyasmato mahācundattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kumbhakārakule nibbattitvā viññutaṃ patto kumbhakārakammena jīvanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso ekaṃ mattikāpattaṃ svābhisaṅkhataṃ katvā bhagavato adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nālakagāme rūpasāriyā brāhmaṇiyā putto sāriputtattherassa kaniṭṭhabhātā hutvā nibbatti, cundotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto dhammasenāpatiṃ anupabbajitvā taṃ nissāya vipassanaṃ paṭṭhapetvā ghaṭento vāyamanto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.39-50) –
‘‘ਨਗਰੇ ਹਂਸવਤਿਯਾ, ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਅਹੋਸਹਂ।
‘‘Nagare haṃsavatiyā, kumbhakāro ahosahaṃ;
ਅਦ੍ਦਸਂ વਿਰਜਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਓਘਤਿਣ੍ਣਮਨਾਸવਂ॥
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ.
‘‘ਸੁਕਤਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤਂ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਦਾਸਹਂ।
‘‘Sukataṃ mattikāpattaṃ, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ;
ਪਤ੍ਤਂ ਦਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ, ਉਜੁਭੂਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ॥
Pattaṃ datvā bhagavato, ujubhūtassa tādino.
‘‘ਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋਹਂ, ਸੋਣ੍ਣਥਾਲੇ ਲਭਾਮਹਂ।
‘‘Bhave nibbattamānohaṃ, soṇṇathāle labhāmahaṃ;
ਰੂਪਿਮਯੇ ਚ ਸੋવਣ੍ਣੇ, ਤਟ੍ਟਿਕੇ ਚ ਮਣੀਮਯੇ॥
Rūpimaye ca sovaṇṇe, taṭṭike ca maṇīmaye.
‘‘ਪਾਤਿਯੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ।
‘‘Pātiyo paribhuñjāmi, puññakammassidaṃ phalaṃ;
ਯਸਾਨਞ੍ਚ ਧਨਾਨਞ੍ਚ, ਅਗ੍ਗਭੂਤੋ ਚ ਹੋਮਹਂ॥
Yasānañca dhanānañca, aggabhūto ca homahaṃ.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਖੇਤ੍ਤੇ, ਬੀਜਂ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਰੋਪਿਤਂ।
‘‘Yathāpi bhaddake khette, bījaṃ appampi ropitaṃ;
ਸਮ੍ਮਾਧਾਰਂ ਪવੇਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਫਲਂ ਤੋਸੇਤਿ ਕਸ੍ਸਕਂ॥
Sammādhāraṃ pavecchante, phalaṃ toseti kassakaṃ.
‘‘ਤਥੇવਿਦਂ ਪਤ੍ਤਦਾਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਖੇਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਰੋਪਿਤਂ।
‘‘Tathevidaṃ pattadānaṃ, buddhakhettamhi ropitaṃ;
ਪੀਤਿਧਾਰੇ ਪવਸ੍ਸਨ੍ਤੇ, ਫਲਂ ਮਂ ਤੋਸਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Pītidhāre pavassante, phalaṃ maṃ tosayissati.
‘‘ਯਾવਤਾ ਖੇਤ੍ਤਾ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਪਿ ਚ ਗਣਾਪਿ ਚ।
‘‘Yāvatā khettā vijjanti, saṅghāpi ca gaṇāpi ca;
ਬੁਦ੍ਧਖੇਤ੍ਤਸਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਖਦੋ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨਂ॥
Buddhakhettasamo natthi, sukhado sabbapāṇinaṃ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਏਕਪਤ੍ਤਂ ਦਦਿਤ੍વਾਨ, ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਚਲਂ ਪਦਂ॥
Ekapattaṃ daditvāna, pattomhi acalaṃ padaṃ.
‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪਤ੍ਤਮਦਦਿਂ ਤਦਾ।
‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pattamadadiṃ tadā;
ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਪਤ੍ਤਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, pattadānassidaṃ phalaṃ.
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਗਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ વਿવੇਕવਾਸਞ੍ਚ ਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ –
Chaḷabhiñño pana hutvā attanā paṭiladdhasampattiyā kāraṇabhūtaṃ garūpanissayaṃ vivekavāsañca kittento –
੧੪੧.
141.
‘‘ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ ਸੁਤવਦ੍ਧਨੀ, ਸੁਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ વਦ੍ਧਨਂ।
‘‘Sussūsā sutavaddhanī, sutaṃ paññāya vaddhanaṃ;
ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਞਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਖਾવਹੋ॥
Paññāya atthaṃ jānāti, ñāto attho sukhāvaho.
੧੪੨.
142.
‘‘ਸੇવੇਥ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ, ਚਰੇਯ੍ਯ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਂ।
‘‘Sevetha pantāni senāsanāni, careyya saṃyojanavippamokkhaṃ;
ਸਚੇ ਰਤਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਤਤ੍ਥ, ਸਙ੍ਘੇ વਸੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤੋ ਸਤੀਮਾ’’ਤਿ॥ –
Sace ratiṃ nādhigaccheyya tattha, saṅghe vase rakkhitatto satīmā’’ti. –
ਗਾਥਾਦ੍વਯਂ ਅਭਾਸਿ।
Gāthādvayaṃ abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਤਿ ਸੋਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੁਤਸ੍ਸ ਸੋਤੁਮਿਚ੍ਛਾ, ਗਰੁਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਪਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਭੇਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸੋਤੁਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਤ੍ਤਕਰਣੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍વਾ ਯਦਾ ਤੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾਯ ਆਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਕਞ੍ਚਿ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਨੇ ਉਪਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਧਿਗਤਾਯ ਸੋਤੁਮਿਚ੍ਛਾਯ ਓਹਿਤਸੋਤੇਨ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤੀਤਿ ਗਰੁਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਪਿ ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਹੇਤੁਤਾਯ ‘‘ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤਂ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ વਡ੍ਢੇਤਿ ਬ੍ਰੂਹੇਤੀਤਿ ਸੁਤવਦ੍ਧਨੀ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਕਾਰੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ વਦ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤਂ ‘‘ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੩੯; ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੨) ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਹੁਕਂ ਸੁਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੬) ਚ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਅਕੁਸਲਪ੍ਪਹਾਨਕੁਸਲਾਧਿਗਮਨਹੇਤੁਭੂਤਂ ਪਞ੍ਞਂ વਦ੍ਧੇਤੀਤਿ ਸੁਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ વਦ੍ਧਨਂ, વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
Tattha sussūsāti sotabbayuttassa sabbasutassa sotumicchā, garusannivāsopi. Diṭṭhadhammikādibhedañhi atthaṃ sotumicchantena kalyāṇamitte upasaṅkamitvā vattakaraṇena payirupāsitvā yadā te payirupāsanāya ārādhitacittā kañci upanisīditukāmā honti, atha ne upanisīditvā adhigatāya sotumicchāya ohitasotena sotabbaṃ hotīti garusannivāsopi sussūsāhetutāya ‘‘sussūsā’’ti vuccati. Sā panāyaṃ sussūsā saccapaṭiccasamuppādādipaṭisaṃyuttaṃ sutaṃ taṃsamaṅgino puggalassa vaḍḍheti brūhetīti sutavaddhanī, bāhusaccakārīti attho. Sutaṃ paññāya vaddhananti yaṃ taṃ ‘‘sutadharo sutasannicayo’’ti (ma. ni. 1.339; a. ni. 4.22) ‘‘idhekaccassa bahukaṃ sutaṃ hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇa’’nti (a. ni. 4.6) ca evamādinā nayena vuttaṃ bāhusaccaṃ, taṃ akusalappahānakusalādhigamanahetubhūtaṃ paññaṃ vaddhetīti sutaṃ paññāya vaddhanaṃ, vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ਸੁਤਾવੁਧੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸਾવਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨવਜ੍ਜਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੭.੬੭)।
‘‘Sutāvudho kho, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 7.67).
ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਸੁਤਮਯਞਾਣੇ ਠਿਤੋ ਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸੁਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਯ ਧਮ੍ਮਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਭਾવਨਾਯ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਦਿવਿਭਾਗਂ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿવਿਭਾਗਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ ਚ, ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Paññāya atthaṃ jānātīti bahussuto sutamayañāṇe ṭhito taṃ paṭipattiṃ paṭipajjanto sutānusārena atthūpaparikkhāya dhammanijjhānena bhāvanāya ca lokiyalokuttarabhedaṃ diṭṭhadhammādivibhāgaṃ dukkhādivibhāgañca atthaṃ yathābhūtaṃ pajānāti ca paṭivijjhati ca, tenāha bhagavā –
‘‘ਸੁਤਸ੍ਸ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੬)।
‘‘Sutassa yathāpariyattassa atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hotī’’ti (a. ni. 4.6).
‘‘ਧਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਖਮਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਛਨ੍ਦੋ ਜਾਯਤਿ, ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਉਸ੍ਸਹਿਤ੍વਾ ਤੁਲੇਤਿ, ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਪਦਹਤਿ, ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਯੇਨ ਚੇવ ਪਰਮਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਨਂ ਅਤਿવਿਜ੍ਝ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੪੩੨) ਚ।
‘‘Dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussahitvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ ativijjha passatī’’ti (ma. ni. 2.432) ca.
ਞਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਖਾવਹੋਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥੋ ਚੇવ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਅਤ੍ਥੋ ਚ ਯਾਥਾવਤੋ ਞਾਤੋ ਅਧਿਗਤੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੇਦਂ ਸੁਖਂ ਆવਹਤਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Ñāto attho sukhāvahoti yathāvutto diṭṭhadhammikādiattho ceva dukkhādiattho ca yāthāvato ñāto adhigato lokiyalokuttarabhedaṃ sukhaṃ āvahati nipphādetīti attho.
ਠਿਤਾਯ ਭਾવਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਤਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੇવੇਥ…ਪੇ॰…વਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੇવੇਥ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨੀਤਿ ਕਾਯવਿવੇਕਮਾਹ। ਤੇਨ ਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਚ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ વਿવੇਕਾਰਹਸ੍ਸੇવ વਿવੇਕવਾਸੋਤਿ ਸੀਲਸਂવਰਾਦਯੋ ਇਧ ਅવੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਚਰੇਯ੍ਯ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਪ੍ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਂ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਞ੍ਚ ਚਰੇਯ੍ਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਚੇ ਰਤਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਯਥਾਲਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਰਤਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ વਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਲਾਭਤੋ ਅਭਿਰਤਿਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਘੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮੂਹੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਰਿਗਣ੍ਹਨਤੋ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖਾਯ ਉਪਟ੍ਠਪਨੇਨ ਸਤਿਮਾ વਸੇਯ੍ਯ વਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਏવਂ વਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਪਿ ਨਾਮ ਸਂਯੋਜਨવਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Ṭhitāya bhāvanāpaññāya sutamatteneva na sijjhatīti tassā paṭipajjanavidhiṃ dassento ‘‘sevetha…pe…vippamokkha’’nti āha. Tattha sevetha pantāni senāsanānīti kāyavivekamāha. Tena saṃyojanappahānassa ca vakkhamānattā vivekārahasseva vivekavāsoti sīlasaṃvarādayo idha avuttasiddhā veditabbā. Careyya saṃyojanavippamokkhanti yathā saṃyojanehi cittaṃ vippamuccati, tathā vipassanābhāvanaṃ maggabhāvanañca careyya paṭipajjeyyāti attho. Sace ratiṃ nādhigaccheyya tatthāti tesu pantasenāsanesu yathāladdhesu adhikusaladhammesu ca ratiṃ pubbenāparaṃ visesassa alābhato abhiratiṃ na labheyya, saṅghe bhikkhusamūhe rakkhitatto kammaṭṭhānaparigaṇhanato rakkhitacitto chasu dvāresu satiārakkhāya upaṭṭhapanena satimā vaseyya vihareyya, evaṃ viharantassa ca api nāma saṃyojanavippamokkho bhaveyyāti adhippāyo.
ਮਹਾਚੁਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahācundattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧. ਮਹਾਚੁਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 1. Mahācundattheragāthā