Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೬. ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Mahādhammasamādānasuttavaṇṇanā
೪೭೩. ಏವಂ ಇದಾನಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾಕಾರೋ ಕಾಮೋ ಕಾಮನಂ ಇಚ್ಛಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಏವಂಕಾಮಾ। ಏವಂ ಛನ್ದೋ ಛನ್ದನಂ ರೋಚನಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಏವಂಛನ್ದಾ। ಅಭಿಮುಖಂ, ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವಾ ಪಕಾರೇಹಿ ಏತಿ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ಲದ್ಧಿ। ಸಾ ಹಿ ಲದ್ಧಬ್ಬವತ್ಥುಂ ಅಭಿಮುಖಂ ‘‘ಏವಮೇತ’’ನ್ತಿ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತೀ ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಹತ್ಥಗತಂ ಕತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ। ಏವಂ ವುಚ್ಚಮಾನಾಕಾರೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಏವಂಅಧಿಪ್ಪಾಯಾ। ಭಗವಾ ಮೂಲಂ ಕಾರಣಂ ಏತೇಸಂ ಯಾಥಾವತೋ ಅಧಿಗಮಾಯಾತಿ ಭಗವಂಮೂಲಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಭಗವನ್ತಞ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಯಂ ಇಮೇ ಧಮ್ಮೇ ಆಜಾನಾಮ ಪಟಿವಿಜ್ಝಾಮಾ’’ತಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮಾತಿ ತೇಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬತಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸೇವಿತಬ್ಬಾನಞ್ಹಿ ಯಾಥಾವತೋ ಅಧಿಗಮಞಾಣಾನಿ ಅಧಿಗಚ್ಛನಕಸಮ್ಬನ್ಧೀನಿ, ತಾನಿ ಚ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಮೂಲಕಾನಿ ಅನಞ್ಞವಿಸಯತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಬುದ್ಧೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ಭಗವಾ ನೇತಾ ತೇಸನ್ತಿ ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ। ನೇತಾತಿ ಸೇವಿತಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ವಿನೇಯ್ಯಸನ್ತಾನಂ ಪಾಪೇತಾ। ವಿನೇತಾತಿ ಅಸೇವಿತಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ವಿನೇಯ್ಯಸನ್ತಾನತೋ ಅಪನೇತಾ। ತದಙ್ಗವಿನಯಾದಿವಸೇನ ವಾ ವಿನೇತಾ। ಅನುನೇತಾತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ, ಇಮೇ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾತಿ ಉಭಯಸಮ್ಪಾಪನಾಪನಯನತ್ಥಂ ಪಞ್ಞಪೇತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಥಾಸಭಾವತೋ’’ತಿಆದಿ।
473. Evaṃ idāni vuccamānākāro kāmo kāmanaṃ icchā etesanti evaṃkāmā. Evaṃ chando chandanaṃ rocanaṃ ajjhāsayo etesanti evaṃchandā. Abhimukhaṃ, abhinivissa vā pakārehi eti upagacchatīti adhippāyo, laddhi. Sā hi laddhabbavatthuṃ abhimukhaṃ ‘‘evameta’’nti abhinivisantī tena tena pakārena upagacchati, hatthagataṃ katvā tiṭṭhati na vissajjeti. Evaṃ vuccamānākāro adhippāyo etesanti evaṃadhippāyā. Bhagavā mūlaṃ kāraṇaṃ etesaṃ yāthāvato adhigamāyāti bhagavaṃmūlakā. Tenāha ‘‘bhagavantañhi nissāya mayaṃ ime dhamme ājānāma paṭivijjhāmā’’ti. Amhākaṃdhammāti tehi attanā adhigantabbatāya vuttaṃ. Sevitabbānañhi yāthāvato adhigamañāṇāni adhigacchanakasambandhīni, tāni ca sammāsambuddhamūlakāni anaññavisayattā. Tenāha ‘‘pubbe kassapasambuddhenā’’tiādi. Bhagavā netā tesanti bhagavaṃnettikā. Netāti sevitabbadhamme vineyyasantānaṃ pāpetā. Vinetāti asevitabbadhamme vineyyasantānato apanetā. Tadaṅgavinayādivasena vā vinetā. Anunetāti ime dhammā sevitabbā, ime na sevitabbāti ubhayasampāpanāpanayanatthaṃ paññapetā. Tenāha ‘‘yathāsabhāvato’’tiādi.
ಪಟಿಸರನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಟಿಸರಣಂ, ಭಗವಾ ಪಟಿಸರಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ। ಪಟಿಸರತಿ ಸಭಾವಸಮ್ಪಟಿವೇಧವಸೇನ ಪಚ್ಚೇಕಮುಪಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾ ಪಟಿಸರಣಂ, ಭಗವಾ ಪಟಿಸರಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ। ಪಟಿವೇಧವಸೇನಾತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬತಾವಸೇನ। ಅಸತಿಪಿ ಮುಖೇ ಅತ್ಥತೋ ಏವಂ ವದನ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಫಸ್ಸೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಹಂ ಭಗವಾ ಕಿಂ ನಾಮೋ’’ತಿ। ಪಟಿಭಾತೂತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿ-ಸದ್ದಾಪೇಕ್ಖಾಯ ‘‘ಭಗವನ್ತ’’ನ್ತಿ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಅತ್ಥೋ ಪನ ಸಾಮಿವಚನವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಭಗವತೋ’’ತಿ ಪಟಿಭಾತೂತಿ ಚ ಭಗವತೋ ಭಾಗೋ ಹೋತು। ಭಗವತೋ ಹಿ ಏಸ ಭಾಗೋ, ಯದಿದಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಸನಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಭಾಗೋ ಸವನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕೇಚಿ ಪನ ಪಟಿಭಾತೂತಿ ಪದಿಸ್ಸತೂತಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ, ಞಾಣೇನ ದಿಸ್ಸತು, ದೇಸೀಯತೂತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಟ್ಠಾತೂತಿ ಚ ಞಾಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾತು।
Paṭisaranti etthāti paṭisaraṇaṃ, bhagavā paṭisaraṇaṃ etesanti bhagavaṃpaṭisaraṇā. Paṭisarati sabhāvasampaṭivedhavasena paccekamupagacchatīti vā paṭisaraṇaṃ, bhagavā paṭisaraṇaṃ etesanti bhagavaṃpaṭisaraṇā. Paṭivedhavasenāti paṭivijjhitabbatāvasena. Asatipi mukhe atthato evaṃ vadanto viya hotīti āha ‘‘phasso āgacchati, ahaṃ bhagavā kiṃ nāmo’’ti. Paṭibhātūti ettha paṭi-saddāpekkhāya ‘‘bhagavanta’’nti upayogavacanaṃ, attho pana sāmivacanavaseneva veditabboti dassento āha ‘‘bhagavato’’ti paṭibhātūti ca bhagavato bhāgo hotu. Bhagavato hi esa bhāgo, yadidaṃ dhammassa desanā, amhākaṃ pana bhāgo savananti adhippāyo. Keci pana paṭibhātūti padissatūti atthaṃ vadanti, ñāṇena dissatu, desīyatūti vā attho. Upaṭṭhātūti ca ñāṇassa paccupaṭṭhātu.
೪೭೪. ನಿಸ್ಸಯಿತಬ್ಬೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ಉಪ್ಪಾದನವಸೇನ ಅಪಸ್ಸಯಿತಬ್ಬೇ। ತತಿಯಚತುತ್ಥಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಿ ಹಿ ಅಪಸ್ಸಾಯ ಸತ್ತಾನಂ ಏತರಹಿ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ಭಜಿತಬ್ಬೇತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಸೇವಿತಬ್ಬೇತಿ ವಾ ಸಪ್ಪುರಿಸುಪಸ್ಸಯಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಭಜಿತಬ್ಬೇತಿ ತಪ್ಪಚ್ಚಯೇ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಧಮ್ಮೇ।
474.Nissayitabbeti attano santāne uppādanavasena apassayitabbe. Tatiyacatutthadhammasamādānāni hi apassāya sattānaṃ etarahi āyatiñca sampattiyo abhivaḍḍhanti. Bhajitabbeti tasseva vevacanaṃ. Sevitabbeti vā sappurisupassayasaddhammassavanayonisomanasikāre sandhāyāha. Bhajitabbeti tappaccaye dānādipuññadhamme.
೪೭೫. ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಆಕಾರೇನಾತಿ ಪಠಮಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವೋದಾನಧಮ್ಮದಸ್ಸನಂ ಸತ್ಥು ದೇಸನಾಪಟಿಪಾಟಿ, ಯಥಾ – ‘‘ವಾಮಂ ಮುಞ್ಚ, ದಕ್ಖಿಣಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೯೮; ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ಮಹಾಟೀ॰ ೧.೧೪), ತಥಾ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಪಕಾರೇನ, ಸಾ ಚ ಖೋ ಪುರಿಮೇಸು ದ್ವೀಸು ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನೇಸು , ಪಚ್ಛಿಮೇಸು ಪನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾವ ಮಾತಿಕಾ ಪಟ್ಠಪಿತಾ। ಯಥಾಧಮ್ಮರಸೇನೇವಾತಿ ಪಹಾತಬ್ಬಪಹಾಯಕಧಮ್ಮಾನಂ ಯಥಾಸಭಾವೇನೇವ। ಸಭಾವೋ ಹಿ ಯಾಥಾವತೋ ರಸಿತಬ್ಬತೋ ಜಾನಿತಬ್ಬತೋ ‘‘ರಸೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಠಮಂ ಪಹಾತಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತದನನ್ತರಂ ‘‘ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏತೇಹಿ ಪಹೀಯನ್ತೀ’’ತಿ ಪಹಾಯಕಧಮ್ಮದಸ್ಸನಂ ದೇಸನಾನುಪುಬ್ಬೀ। ಗಹಣಂ ಆದಿಯನಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ಉಪ್ಪಾದನಂ।
475.Uppaṭipāṭiākārenāti paṭhamaṃ saṃkilesadhamme dassetvā pacchā vodānadhammadassanaṃ satthu desanāpaṭipāṭi, yathā – ‘‘vāmaṃ muñca, dakkhiṇaṃ gaṇhā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 498; visuddhi. mahāṭī. 1.14), tathā uppaṭipāṭipakārena, sā ca kho purimesu dvīsu dhammasamādānesu , pacchimesu pana paṭipāṭiyāva mātikā paṭṭhapitā. Yathādhammarasenevāti pahātabbapahāyakadhammānaṃ yathāsabhāveneva. Sabhāvo hi yāthāvato rasitabbato jānitabbato ‘‘raso’’ti vuccati. Paṭhamaṃ pahātabbadhamme dassetvā tadanantaraṃ ‘‘ime dhammā etehi pahīyantī’’ti pahāyakadhammadassanaṃ desanānupubbī. Gahaṇaṃ ādiyanaṃ attano santāne uppādanaṃ.
೪೭೮. ವಧದಣ್ಡಾದೀಹಿ ಭೀತಸ್ಸ ಉಪಸಙ್ಕಮನೇ, ಮಿಚ್ಛಾ ಚರಿತ್ವಾ ತಥಾ ಅಪಗಮನೇ ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರಚೇತನಾನಂ ವಸೇನ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ದುಕ್ಖವೇದನೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಇಸ್ಸಾನಿನ್ದಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಸ್ಸ ಅಪರಚೇತನಾವಸೇನ, ಏವಂ ಅಭಿಜ್ಝಾಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀಸುಪಿ ಯಥಾರಹಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಿಸ್ಸನ್ನಮ್ಪಿ ಚೇತನಾನನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಾಪರಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕಚೇತನಾನಂ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಮುಸಾವಾದೋ ಪಿಸುಣವಾಚಾ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕಚೇತನಾನಂ ಸುಖಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವಾ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವಾತಿ ಅಯಂ ನಯೋ ಇಧ ಅಧಿಕತತ್ತಾ ನ ಉದ್ಧಟೋ। ದೋಮನಸ್ಸಮೇವ ಚೇತ್ಥ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಇದಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾಪರಭಾಗಚೇತನಾಪಿ ಚೇತ್ಥ ಆಸನ್ನಾ ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ ಏವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಅನಾಸನ್ನಾ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಂ ವಾ ಆಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನೇವ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾಭಿಜ್ಝಾಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀನಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾಪರಭಾಗಚೇತನಾ ಆಸನ್ನಾ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕಚೇತನಾಗತಿಕಾವಾತಿ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಪರಿಯೇಟ್ಠಿನ್ತಿ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾದೀಸು ವೀತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬವತ್ಥುಮಾಲಾಗನ್ಧಾದಿಪರಿಯೇಸನಂ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸು ಮಾರೇತಬ್ಬವತ್ಥುಆವುಧಾದಿಪರಿಯೇಸನಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ। ಅಕಿಚ್ಛೇನಪಿ ತೇಸಂ ಪರಿಯೇಸನಂ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ‘‘ವಟ್ಟತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಸಾಸಙ್ಕಂ ವದತಿ।
478. Vadhadaṇḍādīhi bhītassa upasaṅkamane, micchā caritvā tathā apagamane ca pubbāparacetanānaṃ vasena micchācāro dukkhavedano hoti, tathā issānindādīhi upaddutassa aparacetanāvasena, evaṃ abhijjhāmicchādiṭṭhīsupi yathārahaṃ veditabbaṃ. Tissannampi cetanānanti pubbāparasanniṭṭhāpakacetanānaṃ. Adinnādānaṃ musāvādo pisuṇavācā samphappalāpoti imesaṃ catunnaṃ sanniṭṭhāpakacetanānaṃ sukhasampayuttā vā upekkhāsampayuttā vāti ayaṃ nayo idha adhikatattā na uddhaṭo. Domanassameva cettha dukkhanti idaṃ pubbabhāgāparabhāgacetanāpi cettha āsannā domanassasahagatā eva hontīti katvā vuttaṃ. Anāsannā pana sandhāya ‘‘pariyeṭṭhiṃ vā āpajjantassā’’tiādi vuttaṃ. Teneva micchācārābhijjhāmicchādiṭṭhīnaṃ pubbabhāgāparabhāgacetanā āsannā sanniṭṭhāpakacetanāgatikāvāti dassitaṃ hotīti daṭṭhabbaṃ. Pariyeṭṭhinti micchācārādīsu vītikkamitabbavatthumālāgandhādipariyesanaṃ. Pāṇātipātādīsu māretabbavatthuāvudhādipariyesanaṃ āpajjantassa. Akicchenapi tesaṃ pariyesanaṃ sambhavatīti ‘‘vaṭṭatiyevā’’ti sāsaṅkaṃ vadati.
೪೭೯. ಸುಖವೇದನಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸುಖವೇದನಾಪಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಾಸಂ ಚೇತನಾನಂ ಅಸುಖವೇದನತಾಪಿ ಲಬ್ಭತೀತಿ ‘‘ಸುಖವೇದನಾಪಿ ಹೋನ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಸಾಸಙ್ಕವಚನಂ। ಸೋಮನಸ್ಸಮೇವ ಚೇತ್ಥ ಸುಖನ್ತಿ ಇದಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾಪರಭಾಗಚೇತನಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ ಏವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರವಜ್ಜಾನಂ ಛನ್ನಂ ವಸೇನ। ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಸ್ಸ ಪನ ಪುಬ್ಬಾಪರಭಾಗಸ್ಸ ವಸೇನ ‘‘ಕಾಯಿಕಂ ಸುಖಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವಾತಿ ಸಾಸಙ್ಕವಚನಂ।
479.Sukhavedanā hontīti sukhavedanāpi hontīti adhippāyo. Tāsaṃ cetanānaṃ asukhavedanatāpi labbhatīti ‘‘sukhavedanāpi hontiyevā’’ti sāsaṅkavacanaṃ. Somanassameva cettha sukhanti idaṃ pubbabhāgāparabhāgacetanāpi somanassasahagatā eva hontīti katvā vuttaṃ. Tañca kho micchācāravajjānaṃ channaṃ vasena. Micchācārassa pana pubbāparabhāgassa vasena ‘‘kāyikaṃ sukhampi vaṭṭatiyevāti sāsaṅkavacanaṃ.
೪೮೦. ದೋಸಜಪರಿಳಾಹವಸೇನಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಕಾಯಿಕಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘‘ಸೋ ಗಣ್ಹನ್ತೋಪಿ ದುಕ್ಖಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಚೇತೋದುಕ್ಖಮೇವ ವಾ ಸನ್ಧಾಯ ತಸ್ಸ ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ದುಕ್ಖಿತೋ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
480. Dosajapariḷāhavasenassa siyā kāyikampi dukkhanti adhippāyena ‘‘so gaṇhantopi dukkhito’’ti vuttaṃ. Cetodukkhameva vā sandhāya tassa aparāparuppattidassanatthaṃ ‘‘dukkhito domanassito’’ti vuttaṃ.
೪೮೧. ದಸಸುಪಿ ಪದೇಸೂತಿ ದಸಸುಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು, ವಾಕ್ಯೇಸು ವಾ। ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಪಯುತ್ತತಾಪಿ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ‘‘ಸುಖಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಇಧ ಸಾಸಙ್ಕವಚನಂ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತಸ್ಸ ಕಾಯೋಪಿ ಸಿಯಾ ವಿಗತದರಥಪರಿಳಾಹೋತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾವೇರಮಣಿಆದಿಪಚ್ಚಯಾ ಕಾಯಿಕಪಟಿಸಂವೇದನಾಪಿ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಯಿಯಸುಖಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।
481.Dasasupipadesūti dasasupi koṭṭhāsesu, vākyesu vā. Upekkhāsampayuttatāpi sambhavatīti ‘‘sukhasampayuttā hontiyevā’’ti idha sāsaṅkavacanaṃ. Pāṇātipātā paṭiviratassa kāyopi siyā vigatadarathapariḷāhoti pāṇātipātāveramaṇiādipaccayā kāyikapaṭisaṃvedanāpi sambhavatīti sahāpi sukhenāti ettha kāyiyasukhampi vaṭṭatiyeva.
೪೮೨. ತಿತ್ತಕಾಲಾಬೂತಿ ಉಪಭುತ್ತಸ್ಸ ಉಮ್ಮಾದಾದಿಪಾಪನೇನ ಕುಚ್ಛಿತತಿತ್ತಕರಸೋ ಅಲಾಬು। ನ ರುಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ ಅನಿಟ್ಠರಸತಾಯ ಅನಿಟ್ಠಫಲತಾಯ ಚ।
482.Tittakālābūti upabhuttassa ummādādipāpanena kucchitatittakaraso alābu. Na ruccissati aniṭṭharasatāya aniṭṭhaphalatāya ca.
೪೮೩. ರಸಂ ದೇತೀತಿ ರಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ ವಿಭಾವೇತಿ।
483.Rasaṃ detīti rasaṃ dasseti vibhāveti.
೪೮೪. ಪೂತಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಪೂತಿಸಭಾವಮುತ್ತಂ। ತರುಣನ್ತಿ ಧಾರಾವಸೇನ ನಿಪತನ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ಉಣ್ಹಂ। ತೇನಸ್ಸ ಉಪರಿಮುತ್ತತಮಾಹ। ಮುತ್ತಞ್ಹಿ ಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗತೋ ಮುಚ್ಚಮಾನಂ ಕಾಯುಸ್ಮಾವಸೇನ ಉಣ್ಹಂ ಹೋತಿ।
484.Pūtimuttanti pūtisabhāvamuttaṃ. Taruṇanti dhārāvasena nipatantaṃ hutvā uṇhaṃ. Tenassa uparimuttatamāha. Muttañhi passāvamaggato muccamānaṃ kāyusmāvasena uṇhaṃ hoti.
೪೮೫. ಯಂ ಭಗನ್ದರಸಂಸಟ್ಠಂ ಲೋಹಿತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಭಗನ್ದರಬ್ಯಾಧಿಸಹಿತಾಯ ಲೋಹಿತಪಕ್ಖನ್ದತಾಯ ವಸೇನ ಯಂ ಲೋಹಿತಂ ವಿಸ್ಸವತಿ। ಪಿತ್ತಸಂಸಟ್ಠಂ ಲೋಹಿತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
485.Yaṃ bhagandarasaṃsaṭṭhaṃ lohitaṃ pakkhandatīti bhagandarabyādhisahitāya lohitapakkhandatāya vasena yaṃ lohitaṃ vissavati. Pittasaṃsaṭṭhaṃ lohitaṃ pakkhandatīti ānetvā sambandho.
೪೮೬. ಉಬ್ಬಿದ್ಧೇತಿ ದೂರೇ। ಅಬ್ಭಮಹಿಕಾದಿಉಪಕ್ಕಿಲೇಸವಿಗಮೇನ ಹಿ ಆಕಾಸಂ ಉತ್ತುಙ್ಗಂ ವಿಯ ದೂರಂ ವಿಯ ಚ ಖಾಯತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ದೂರೀಭೂತೇ’’ತಿ। ತಮಂಯೇವ ತಮಗತಂ ‘‘ಗೂಥಗತಂ ಮುತ್ತಗತ’’ನ್ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೧೯; ಅ॰ ನಿ॰ ೯.೧೧) ಯಥಾ। ಭಾಸತೇ ಚ ತಪತೇ ಚ ವಿರೋಚತೇ ಚ ಇದಂ ಚತುತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ವಿಭಜನ್ತೇನ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಸ್ಸ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ।
486.Ubbiddheti dūre. Abbhamahikādiupakkilesavigamena hi ākāsaṃ uttuṅgaṃ viya dūraṃ viya ca khāyati. Tenāha ‘‘dūrībhūte’’ti. Tamaṃyeva tamagataṃ ‘‘gūthagataṃ muttagata’’nti (ma. ni. 2.119; a. ni. 9.11) yathā. Bhāsate ca tapate ca virocate ca idaṃ catutthaṃ dhammasamādānaṃ vibhajantena kusalakammapathassa vibhajitvā dassitattā.
ಸಙ್ಗರರುಕ್ಖೋ ಕನ್ದಮಾದಸಪೋವ। ಸರಭಞ್ಞವಸೇನಾತಿ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾ ಪದಸೋ ಸರಭಞ್ಞವಸೇನ। ಓಸಾರೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಉಚ್ಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ। ಸದ್ದೇತಿ ಓಸಾರಣಸದ್ದೇ। ಅಧಿಗತವಿಸೇಸಂ ಅನಾರೋಚೇತುಕಾಮಾ ದೇವತಾ ತತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಧಾಯಿ। ತಂ ದಿವಸನ್ತಿ ಸತ್ಥಾರಾ ದೇಸಿತದಿವಸೇ। ಇತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮನಿಮಿತ್ತತಾಯ ಅಯಂ ದೇವತಾ ಇಮಂ ಸುತ್ತಂ ಪಿಯಾಯತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
Saṅgararukkho kandamādasapova. Sarabhaññavasenāti atthaṃ avibhajitvā padaso sarabhaññavasena. Osārentassāti uccārentassa. Saddeti osāraṇasadde. Adhigatavisesaṃ anārocetukāmā devatā tattheva antaradhāyi. Taṃ divasanti satthārā desitadivase. Iti attano visesādhigamanimittatāya ayaṃ devatā imaṃ suttaṃ piyāyati. Sesaṃ uttānameva.
ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Mahādhammasamādānasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೬. ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತಂ • 6. Mahādhammasamādānasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Mahādhammasamādānasuttavaṇṇanā