| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੮-੧੦. ਮਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
੨੧੩-੨੧੫. ਅਕਤਾਤਿ ਸਮੇਨ વਾ વਿਸਮੇਨ વਾ ਕੇਨਚਿ ਹੇਤੁਨਾ ਨ ਕਤਾ ਏવ। ਕੇਨਚਿ ਕਤਂ ਕਰਣਂ વਿਧਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਕਤવਿਧਾਨਾ। ਪਦਦ੍વਯੇਨਪਿ ਲੋਕੇ ਕੇਨਚਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਨੇਸਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਦੇવਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ। ਅਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ વਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨਿਮ੍ਮਾਪਕਾ। ਅਜਨਕਾਤਿ ਏਤੇਨ ਪਥવੀਕਾਯਾਦੀਨਂ ਰੂਪਾਦਿਜਨਕਭਾવਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਹਿ ਪਥવੀਕਾਯਾਦੀਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧવੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ। ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਕੇਨਚਿ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਚ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਂ, ਏવਮੇਤੇਪੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕੂਟਟ੍ਠਾ’’ਤਿ। ਯਮਿਦਂ ‘‘ਬੀਜਾਦਿਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰਾਦਿ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ વਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇવ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਨਾવਿਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਠਿਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਭਾવੇਨ ਠਿਤਾ। ਨ ਚਲਨ੍ਤੀਤਿ ਨ વਿਕਾਰਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। વਿਕਾਰਾਭਾવੇਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤਤਾ। ਅਨਿਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਯਾ ਅવਟ੍ਠਾਨਮੇવ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ વਿਪਰਿਣਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਏવ ਚ ਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਬ੍ਯਾਬਾਧੇਨ੍ਤਿ। ਸਤਿ ਹਿ વਿਕਾਰਂ ਆਪਾਦੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਬ੍ਯਾਬਾਧਕਤਾਪਿ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਅਨੁਗ੍ਗਾਹਕਤਾਤਿ ਤਦਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨਾਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਥવੀ ਏવ ਕਾਯੇਕਦੇਸਤ੍ਤਾ ਪਥવਿਕਾਯੋ। ਜੀવਸਤ੍ਤਮਾਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾਭਾવਤੋ ਨ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾ, ਨ ਘਾਟੇਤਬ੍ਬਤਾ ਚਾਤਿ ਨੇવ ਕੋਚਿ ਹਨ੍ਤਾ ਘਾਤੇਤਾ વਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਨ੍ਤ੍વੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਦਿ ਕੋਚਿ ਹਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਥਂ ਸਤ੍ਥਪ੍ਪਹਾਰੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਥਾ ਮੁਗ੍ਗਰਾਸਿਆਦੀਸੂ’’ਤਿਆਦਿ। ਕੇવਲਂ ਸਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ, ਨ ਘਾਤਨਾਦਿ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਨ੍ਤ੍વੇવ ਕਾਯਾਨਂ ਅવਿਕੋਪਨੀਯਭਾવਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
213-215.Akatāti samena vā visamena vā kenaci hetunā na katā eva. Kenaci kataṃ karaṇaṃ vidhānaṃ natthi etesanti akatavidhānā. Padadvayenapi loke kenaci hetupaccayena nesaṃ abhinibbattitābhāvaṃ dasseti. Iddhiyāpi na nimmitāti kassaci iddhimato devassa brahmuno vā iddhiyāpi na nimmitā. Animmitāti vā kassaci animmāpakā. Ajanakāti etena pathavīkāyādīnaṃ rūpādijanakabhāvaṃ paṭikkhipati. Rūpasaddādayo hi pathavīkāyādīhi appaṭibaddhavuttikāti tassa laddhi. Yathā pabbatakūṭaṃ kenaci anibbattitaṃ kassaci ca anibbattakaṃ, evametepīti āha ‘‘kūṭaṭṭhā’’ti. Yamidaṃ ‘‘bījādito aṅkurādi jāyatī’’ti vuccati, tañca vijjamānameva tato nikkhamati, nāvijjamānaṃ, aññathā yato kutoci yassa kassaci uppatti siyāti adhippāyo. Ṭhitāti nibbikārabhāvena ṭhitā. Na calantīti na vikāraṃ āpajjanti. Vikārābhāvena hi tesaṃ sattannaṃ kāyānaṃ esikaṭṭhāyiṭṭhitatā. Aniñjanañca attano pakatiyā avaṭṭhānameva. Tenāha ‘‘na vipariṇamantī’’ti. Avipariṇāmadhammattā eva ca ne aññamaññaṃ na byābādhenti. Sati hi vikāraṃ āpādetabbatāya byābādhakatāpi siyā, tathā anuggahetabbatāya anuggāhakatāti tadabhāvaṃ dassetuṃ pāḷiyaṃ ‘‘nāla’’ntiādi vuttaṃ. Pathavī eva kāyekadesattā pathavikāyo. Jīvasattamānaṃ kāyānaṃ niccatāya nibbikārābhāvato na hantabbatā, na ghāṭetabbatā cāti neva koci hantā ghātetā vā. Tenāha ‘‘sattannantvevā’’tiādi. Yadi koci hantā natthi, kathaṃ satthappahāroti āha ‘‘yathā muggarāsiādīsū’’tiādi. Kevalaṃ saññāmattameva hoti, na ghātanādi, paramatthato sattannantveva kāyānaṃ avikopanīyabhāvatoti adhippāyo.
ਪਮੁਖਯੋਨੀਨਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਦੀਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਿਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿવਸੇਨ ਪਧਾਨਯੋਨੀਨਂ। ਸਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਛਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ‘‘ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਸਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ । ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਕੇવਲਂ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇਨ ਨਿਰਤ੍ਥਕਦਿਟ੍ਠਿਂ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਮੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਕ੍ਕਿਕਾ ਨਿਰਙ੍ਕੁਸਤਾਯ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਸ੍ਸ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਸਾਰਤੋ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤਥੇવ ਅਭਿਨਿવਿਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਤ੍ਥੂਸੁ વਿਞ੍ਞੂਹਿ વਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕੇਚੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰવਿਹਾਰવਾਸਿਨੋ। ਤੇ ਹਿ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿવ੍ਹਾਕਾਯਾ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ‘ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧੀਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਭਾવਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ। ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਉਪਡ੍ਢਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਭਾવਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ‘‘ਦ੍વਟ੍ਠਿਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਕਪ੍ਪੇ। ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਚ વਿવਟ੍ਟਟ੍ਠਾਯਿਸਞ੍ਞਿਤੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪੇ।
Pamukhayonīnanti manussatiracchānādīsu khattiyabrāhmaṇādisīhabyagghādivasena padhānayonīnaṃ. Saṭṭhisatāni chasahassāni. ‘‘Pañca ca kammuno satānī’’ti padassa atthadassanaṃ ‘‘pañca kammasatāni cā’’ti . Eseva nayoti iminā ‘‘kevalaṃ takkamattena niratthakadiṭṭhiṃ dīpetī’’ti imameva atthaṃ atidisati. Ettha ca takkamattakenāti iminā yasmā takkikā niraṅkusatāya parikappanassa yaṃ kiñci attano parikappitaṃ sārato maññamānā tatheva abhinivissa takkadiṭṭhigāhaṃ gaṇhanti, tasmā na tesaṃ diṭṭhivatthūsu viññūhi vicāraṇā kātabbāti dasseti. Kecīti uttaravihāravāsino. Te hi ‘‘pañca kammānīti cakkhusotaghānajivhākāyā, imāni pañcindriyāni ‘pañca kammānīti paññāpentī’’ti vadanti. Kammanti laddhīti oḷārikabhāvato paripuṇṇakammanti laddhi. Manokammaṃ anoḷārikattā upaḍḍhakammanti laddhīti yojanā. ‘‘Dvāsaṭṭhipaṭipadā’’ti vattabbe sabhāvaniruttiṃ ajānantā ‘‘dvaṭṭhipaṭipadā’’ti vadanti. Ekasmiṃ kappeti ekasmiṃ mahākappe. Tatthāpi ca vivaṭṭaṭṭhāyisaññite ekasmiṃ asaṅkhyeyyakappe.
ਉਰਬ੍ਭੇ ਹਨਨ੍ਤੀਤਿ ਓਰਬ੍ਭਿਕਾ। ਏવਂ ਸੂਕਰਿਕਾਦਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਲੁਦ੍ਦਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਾਗવਿਕਨੇਸਾਦਾਦਯੋ, ਤੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮਪਸੁਤਤਾਯ ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਤੇ ਕਿਰ ‘‘ਸਚ੍ਛਨ੍ਦਰਾਗਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਕਣ੍ਟਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਣੀਤਪਣੀਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ। ਞਾਯਲਦ੍ਧੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਆਜੀવਕਸਮਯਸ੍ਸ વਿਲੋਮਗਾਹਿਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਕਣ੍ਟਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਰੇ। ਏਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਯੇ વਿਸੇਸਤੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਕਣ੍ਟਕੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤਾ વਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਣ੍ਟਕવੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਠਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨਨਹਾਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿવਤਸਮਾਯੋਗੇਨ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ। ਅਚੇਲਕਸਾવਕਾਤਿ ਆਜੀવਕਸਾવਕੇ વਦਤਿ। ਤੇ ਕਿਰ ਆਜੀવਕਸਮਯੇ ਆਜੀવਕਲਦ੍ਧਿਯਾ ਦਲ਼੍ਹਗਾਹਿਤਾਯ ਨਿਗਣ੍ਠੇਹਿਪਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ। ਨਨ੍ਦਾਦਯੋ ਕਿਰ ਤਥਾਰੂਪਂ ਆਜੀવਕਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਉਕ੍ਕਂਸਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਗਣ੍ਠੇਹਿ ਆਜੀવਕਸਾવਕੇਹਿ ਚ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਪਰਮਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ।
Urabbhe hanantīti orabbhikā. Evaṃ sūkarikādayo veditabbā. Luddāti aññepi ye keci māgavikanesādādayo, te pāpakammapasutatāya kaṇhābhijātīti vadanti. Bhikkhūti buddhasāsane bhikkhū. Te kira ‘‘sacchandarāgā paribhuñjantī’’ti adhippāyena catūsu paccayesu kaṇṭake pakkhipitvā khādantīti vadanti. Kasmāti ce? Yasmā te paṇītapaṇīte paccaye paṭisevantīti tassa micchāgāho. Ñāyaladdhepi paccaye paribhuñjamānā ājīvakasamayassa vilomagāhitāya paccayesu kaṇṭake pakkhipitvā khādanti nāmāti vadantīti apare. Eke pabbajitā, ye visesato attakilamathānuyogamanuyuttā. Tathā hi te kaṇṭake vattantā viya hontīti kaṇṭakavuttikāti vuttā. Ṭhatvā bhuñjananahānapaṭikkhepādivatasamāyogena paṇḍaratarā. Acelakasāvakāti ājīvakasāvake vadati. Te kira ājīvakasamaye ājīvakaladdhiyā daḷhagāhitāya nigaṇṭhehipi paṇḍaratarā. Nandādayo kira tathārūpaṃ ājīvakapaṭipattiṃ ukkaṃsaṃ pāpetvā ṭhitā, tasmā nigaṇṭhehi ājīvakasāvakehi ca paṇḍaratarā vuttā. Paramasukkābhijātīti ayaṃ tesaṃ laddhi.
ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਯੋਤਿ ਪਧਾਨਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ। ਇਤ੍ਥੀਨਮ੍ਪੇਤਾ ਭੂਮਿਯੋ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇવ। ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਪਨ੍ਨਕੋਤਿਆਦਿ ਤੇਸਂ ਪਾਲ਼ਿ ਏવ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ੍ਨਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਯ વਿਚਰਣਕੋ, ਤੇਸਂ વਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੋ। ਜਿਨੋਤਿ ਜਿਣ੍ਣੋ ਜਰਾવਸੇਨ ਹੀਨਧਾਤੁਕੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ। ਸੋ ਕਿਰ ਤਥਾਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨ ਕਥੇਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਹਾ’’ਤਿ। ਨਿਟ੍ਠੁਹਨਾਦਿવਿਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕੇਨਚਿ ਕਤੇਪਿ ਖਮਨવਸੇਨ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ વਦਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਲਾਭਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੯੪) ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਅਲਾਭਹੇਤੁਸਮਾਯੋਗੇਨ ਅਲਾਭਿਂ। ਤਤੋ ਏવ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤਤਾਯ ਸਯਨਪਰਾਯਣਂ ਸਮਣਂ ਪਨ੍ਨਭੂਮੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Purisabhūmiyoti padhānapuggalena niddeso. Itthīnampetā bhūmiyo icchanteva. Bhikkhu ca pannakotiādi tesaṃ pāḷi eva. Tattha pannakoti bhikkhāya vicaraṇako, tesaṃ vā paṭipattiyā paṭipannako. Jinoti jiṇṇo jarāvasena hīnadhātuko, attano vā paṭipattiyā paṭipakkhe jinitvā ṭhito. So kira tathābhūto dhammampi kassaci na katheti. Tenāha ‘‘na kiñci āhā’’ti. Niṭṭhuhanādivippakāre kenaci katepi khamanavasena na kiñci vadatīti vadanti. Alābhinti ‘‘so na kumbhimukhā paṭiggaṇhātī’’tiādinā (dī. ni. 1.394) nayena vuttaalābhahetusamāyogena alābhiṃ. Tato eva jighacchādubbalyaparetatāya sayanaparāyaṇaṃ samaṇaṃ pannabhūmīti vadanti.
ਆਜੀવવੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਜੀવਭੂਤਾਨਿ ਜੀવਿਕਾવੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ। ਪਸੁਗ੍ਗਹਣੇਨ ਏਲ਼ਕਜਾਤਿ ਗਹਿਤਾ, ਮਿਗਗ੍ਗਹਣੇਨ ਰੁਰੁਗવਯਾਦਿਸਬ੍ਬਮਿਗਜਾਤਿ। ਬਹੂ ਦੇવਾਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿવਸੇਨ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਭੇਦવਸੇਨ ਬਹੂ ਦੇવਾ। ਤਤ੍ਥ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਨ੍ਤਰਭੇਦਾ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤવਸੇਨ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੩੧ ਆਦਯੋ) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾ। ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਾਤਿ ਦੀਪਦੇਸਕੁਲવਂਸਾਜੀવਾਦਿવਿਭਾਗੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਭੇਦਾ। ਪਿਸਾਚਾ ਏવ ਪੇਸਾਚਾ, ਤੇ ਮਹਨ੍ਤਮਹਨ੍ਤਾ ਅਜਗਰਪੇਤਾਦਯੋ। ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਦਹਮਨ੍ਦਾਕਿਨਿਯੋ ਕੁਲ਼ੀਰਮੁਚਲਿਨ੍ਦਨਾਮੇਨ વਦਨ੍ਤਿ।
Ājīvavuttisatānīti sattānaṃ ājīvabhūtāni jīvikāvuttisatāni. Pasuggahaṇena eḷakajāti gahitā, migaggahaṇena rurugavayādisabbamigajāti. Bahū devāti cātumahārājikādibrahmakāyikādivasena tesaṃ antarabhedavasena bahū devā. Tattha cātumahārājikānaṃ ekacce antarabhedā mahāsamayasuttavasena (dī. ni. 2.331 ādayo) dīpetabbā. Manussāpi anantāti dīpadesakulavaṃsājīvādivibhāgena manussāpi anantabhedā. Pisācā eva pesācā, te mahantamahantā ajagarapetādayo. Chaddantadahamandākiniyo kuḷīramucalindanāmena vadanti.
ਪવੁਟਾਤਿ ਸਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਕਾ। ਪਣ੍ਡਿਤੋਪਿ…ਪੇ॰… ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਰਣਕਾਲਸ੍ਸ ਨਿਯਤਭਾવਤੋ।
Pavuṭāti sabbagaṇṭhikā. Paṇḍitopi…pe… uddhaṃ na gacchati. Kasmā? Sattānaṃ saṃsaraṇakālassa niyatabhāvato.
ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਸਂਸਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਨਾ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ ਨਾਮ ਸੀਘਂਯੇવ વਿਸੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ। ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਪਤ੍વਾ ਪਤ੍વਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾવਾਪਾਦਨੇਨ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ। ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ੇਤਿ ਸੁਤ੍ਤવਟ੍ਟਿਯਂ। ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਮਾਨਮੇવ ਪਲੇਤੀਤਿ ਉਪਮਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਾਰੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਖੀਯਤੇવ, ਨ ਤਸ੍ਸ વਡ੍ਢੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਰੂਪਤ੍ਤਾ। ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਮਾਨਮੇવ ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸੁਤ੍ਤਪਮਾਣੇਨ, ਸੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਅਸਤਿ ਕੁਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ਂ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸੁਤ੍ਤੇ ਖੀਣੇ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥੇવ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਕਾਲવਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ વੇਠੇਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਮਾਨੋ ਬਾਲੋ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ ਪਲੇਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਸਂਸਾਰਂ।
Aparipakkaṃ saṃsaraṇanimittaṃ sīlādinā paripāceti nāma sīghaṃyeva visuddhippattiyā. Paripakkaṃ kammaṃ phussa phussa patvā patvā kāle paripakkabhāvāpādanena byantī karoti nāma. Suttaguḷeti suttavaṭṭiyaṃ. Nibbeṭhiyamānameva paletīti upamāya sattānaṃ saṃsāro anukkamena khīyateva, na tassa vaḍḍhīti dasseti paricchinnarūpattā. Nibbeṭhiyamānameva suttaguḷaṃ gacchatīti vuccati. Tañca kho suttapamāṇena, sutte pana asati kuto gacchati suttaguḷaṃ. Tenāha – ‘‘sutte khīṇe na gacchatī’’ti. Tattheva tiṭṭhati suttapariyantanti adhippāyo. Kālavasenāti attani veṭhetvā ṭhitaṃ sukhadukkhaṃ yathāvuttassa kālassa vasena nibbeṭhiyamāno bālo ca paṇḍito ca paleti gacchati, nātikkamati saṃsāraṃ.
ਮਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya
੮. ਮਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Mahādiṭṭhisuttaṃ
੯. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Sassatadiṭṭhisuttaṃ
੧੦. ਅਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Asassatadiṭṭhisuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੮-੧੦. ਮਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
