| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
8. මහාදිට්‌ඨිසුත්‌තං
8. Mahādiṭṭhisuttaṃ
213. සාවත්‌ථිනිදානං. ‘‘කිස්‌මිං නු ඛො, භික්‌ඛවෙ, සති, කිං උපාදාය, කිං අභිනිවිස්‌ස එවං දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජති – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා, අකටවිධා, අනිම්‌මිතා, අනිම්‌මාතා, වඤ්‌ඣා, කූටට්‌ඨා, එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා; තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති, න විපරිණමන්‌ති 1, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති; නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. කතමෙ සත්‌ත? පථවීකායො, ආපොකායො, තෙජොකායො, වායොකායො, සුඛෙ, දුක්‌ඛෙ, ජීවෙ සත්‌තමෙ. ඉමෙ සත්‌ත 2 කායා අකටා, අකටවිධා, අනිම්‌මිතා, අනිම්‌මාතා, වඤ්‌ඣා, කූටට්‌ඨා එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා; තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති, න විපරිණමන්‌ති, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති; නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. යොපි තිණ්‌හෙන සත්‌ථෙන සීසං ඡින්‌දති, න සොපි කඤ්‌චි 3 ජීවිතා වොරොපෙති; සත්‌තන්‌නංත්‌වෙව කායානමන්‌තරෙන සත්‌ථං විවරමනුපවිසති 4. චුද්‌දස ඛො පනිමානි යොනිපමුඛසතසහස්‌සානි සට්‌ඨි ච සතානි ඡ ච සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මුනො සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මානි, තීණි ච කම්‌මානි , කම්‌මෙ ච අඩ්‌ඪකම්‌මෙ ච ද්‌වට්‌ඨිපටිපදා, ද්‌වට්‌ඨන්‌තරකප්‌පා, ඡළාභිජාතියො, අට්‌ඨපුරිසභූමියො, එකූනපඤ්‌ඤාස ආජීවකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස පරිබ්‌බාජකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස නාගවාසසතෙ, වීසෙ ඉන්‌ද්‍රියසතෙ, තිංසෙ නිරයසතෙ, ඡත්‌තිංසරජොධාතුයො, සත්‌ත සඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත අසඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත නිගණ්‌ඨිගබ්‌භා, සත්‌ත දෙවා , සත්‌ත මානුසා, සත්‌ත පෙසාචා, සත්‌ත සරා, සත්‌ත පවුටා 5, සත්‌ත පපාතා, සත්‌ත ච පපාතසතානි, සත්‌ත සුපිනා, සත්‌ත සුපිනසතානි, චුල්‌ලාසීති මහාකප්‌පිනො 6 සතසහස්‌සානි, යානි බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. තත්‌ථ නත්‌ථි ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්‍රහ්‌මචරියෙන වා අපරිපක්‌කං වා කම්‌මං පරිපාචෙස්‌සාමි; පරිපක්‌කං වා කම්‌මං ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස බ්‍යන්‌තීකරිස්‌සාමීති හෙවං නත්‌ථි දොණමිතෙ සුඛදුක්‌ඛෙ පරියන්‌තකතෙ සංසාරෙ, නත්‌ථි හායනවඩ්‌ඪනෙ, නත්‌ථි උක්‌කංසාවකංසෙ. සෙය්‍යථාපි නාම සුත්‌තගුළෙ ඛිත්‌තෙ නිබ්‌බෙඨියමානමෙව පලෙති; එවමෙව බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච නිබ්‌බෙඨියමානා සුඛදුක්‌ඛං පලෙන්‌තී’’’ති?
213. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Kismiṃ nu kho, bhikkhave, sati, kiṃ upādāya, kiṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā, animmitā, animmātā, vañjhā, kūṭaṭṭhā, esikaṭṭhāyiṭṭhitā; te na iñjanti, na vipariṇamanti 7, na aññamaññaṃ byābādhenti; nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta? Pathavīkāyo, āpokāyo, tejokāyo, vāyokāyo, sukhe, dukkhe, jīve sattame. Ime satta 8 kāyā akaṭā, akaṭavidhā, animmitā, animmātā, vañjhā, kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā; te na iñjanti, na vipariṇamanti, na aññamaññaṃ byābādhenti; nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Yopi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati, na sopi kañci 9 jīvitā voropeti; sattannaṃtveva kāyānamantarena satthaṃ vivaramanupavisati 10. Cuddasa kho panimāni yonipamukhasatasahassāni saṭṭhi ca satāni cha ca satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni, tīṇi ca kammāni , kamme ca aḍḍhakamme ca dvaṭṭhipaṭipadā, dvaṭṭhantarakappā, chaḷābhijātiyo, aṭṭhapurisabhūmiyo, ekūnapaññāsa ājīvakasate, ekūnapaññāsa paribbājakasate, ekūnapaññāsa nāgavāsasate, vīse indriyasate, tiṃse nirayasate, chattiṃsarajodhātuyo, satta saññīgabbhā, satta asaññīgabbhā, satta nigaṇṭhigabbhā, satta devā , satta mānusā, satta pesācā, satta sarā, satta pavuṭā 11, satta papātā, satta ca papātasatāni, satta supinā, satta supinasatāni, cullāsīti mahākappino 12 satasahassāni, yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti. Tattha natthi imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi; paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa byantīkarissāmīti hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate saṃsāre, natthi hāyanavaḍḍhane, natthi ukkaṃsāvakaṃse. Seyyathāpi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānameva paleti; evameva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukhadukkhaṃ palentī’’’ti?
භගවංමූලකා නො, භන්‌තෙ, ධම්‌මා…පෙ.… ‘‘රූපෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සති, රූපං උපාදාය, රූපං අභිනිවිස්‌ස එවං දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජති – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා, අකටවිධා…පෙ.… සුඛදුක්‌ඛං පලෙන්‌තී’ති. වෙදනාය සති…පෙ.… සඤ්‌ඤාය සති… සඞ්‌ඛාරෙසු සති… විඤ්‌ඤාණෙ සති, විඤ්‌ඤාණං උපාදාය, විඤ්‌ඤාණං අභිනිවිස්‌ස එවං දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජති – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා, අකටවිධා…පෙ.… සුඛදුක්‌ඛං පලෙන්‌තී’’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, රූපං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’…පෙ.… ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, අපි නු තං අනුපාදාය එවං දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා අකටවිධා…පෙ.… සුඛදුක්‌ඛං පලෙන්‌තී’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යම්‌පිදං දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා තම්‌පි නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ…පෙ.… අපි නු තං අනුපාදාය එවං දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා අකටවිධා…පෙ.… නිබ්‌බෙඨියමානා සුඛදුක්‌ඛං පලෙන්‌තී’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā…pe… ‘‘rūpe kho, bhikkhave, sati, rūpaṃ upādāya, rūpaṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’ti. Vedanāya sati…pe… saññāya sati… saṅkhāresu sati… viññāṇe sati, viññāṇaṃ upādāya, viññāṇaṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe… ‘‘yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya – ‘sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya – ‘sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā…pe… nibbeṭhiyamānā sukhadukkhaṃ palentī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘යතො ඛො, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකස්‌ස ඉමෙසු ච ඨානෙසු කඞ්‌ඛා පහීනා හොති, දුක්‌ඛෙපිස්‌ස කඞ්‌ඛා පහීනා හොති…පෙ.… දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදායපිස්‌ස කඞ්‌ඛා පහීනා හොති – අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො සොතාපන්‌නො අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායනො’’ති. අට්‌ඨමං.
‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvakassa imesu ca ṭhānesu kaṅkhā pahīnā hoti, dukkhepissa kaṅkhā pahīnā hoti…pe… dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapissa kaṅkhā pahīnā hoti – ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 8-10. මහාදිට්‌ඨිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8-10. මහාදිට්‌ඨිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
