| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Mahādukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
೧೬೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ವಿನಯಪರಿಯಾಯೇನ ತಯೋ ಜನಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಸಙ್ಘೋ। ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ತಯೋ ತಯೋ ಏವ, ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಇಧ ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿಂಸೂತಿ ಪವಿಟ್ಠಾ, ತೇ ಪನ ನ ತಾವ ಪವಿಟ್ಠಾ, ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಪನ ಪವಿಸಿಂಸೂತಿ ವುತ್ತಾ। ಯಥಾ ಗಾಮಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಪುರಿಸೋ ತಂ ಗಾಮಂ ಅಪ್ಪತ್ತೋಪಿ ‘‘ಕುಹಿಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಗಾಮಂ ಗತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆರಾಮೋತಿ ಜೇತವನತೋ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆರಾಮೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಏವಮಾಹಂಸು। ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋತಿ, ಆವುಸೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ। ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞನ್ತಿ ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ರೂಪವೇದನಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
163.Evaṃme sutanti mahādukkhakkhandhasuttaṃ. Tattha vinayapariyāyena tayo janā sambahulāti vuccanti, tato paraṃ saṅgho. Suttantapariyāyena tayo tayo eva, tato uddhaṃ sambahulāti vuccanti. Idha suttantapariyāyena sambahulāti veditabbā. Piṇḍāya pāvisiṃsūti paviṭṭhā, te pana na tāva paviṭṭhā, pavisissāmāti nikkhantattā pana pavisiṃsūti vuttā. Yathā gāmaṃ gamissāmīti nikkhantapuriso taṃ gāmaṃ appattopi ‘‘kuhiṃ itthannāmo’’ti vutte ‘‘gāmaṃ gato’’ti vuccati, evaṃ. Paribbājakānaṃ ārāmoti jetavanato avidūre aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo atthi, taṃ sandhāya evamāhaṃsu. Samaṇo, āvusoti, āvuso, tumhākaṃ satthā samaṇo gotamo. Kāmānaṃ pariññanti kāmānaṃ pahānaṃ samatikkamaṃ paññapeti. Rūpavedanāsupi eseva nayo.
ತತ್ಥ ತಿತ್ಥಿಯಾ ಸಕಸಮಯಂ ಜಾನನ್ತಾ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯುಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ವದಮಾನಾ, ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯುಂ ಅರೂಪಭವಂ ವದಮಾನಾ, ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯುಂ ಅಸಞ್ಞಭವಂ ವದಮಾನಾ। ತೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಅಯಂ ರೂಪಭವೋ ಅಯಂ ಅರೂಪಭವೋ’’ತಿಪಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ। ತೇ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾಪಿ ಕೇವಲಂ ‘‘ಪಞ್ಞಪೇಮ ಪಞ್ಞಪೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತಥಾಗತೋ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ರೂಪವೇದನಾನಂ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ । ತೇ ಏವಂ ಮಹನ್ತೇ ವಿಸೇಸೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಇಧ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಕೋ ವಿವೇಸೋತಿಆದಿಮಾಹಂಸು।
Tattha titthiyā sakasamayaṃ jānantā kāmānaṃ pariññaṃ paññapeyyuṃ paṭhamajjhānaṃ vadamānā, rūpānaṃ pariññaṃ paññapeyyuṃ arūpabhavaṃ vadamānā, vedanānaṃ pariññaṃ paññapeyyuṃ asaññabhavaṃ vadamānā. Te pana ‘‘idaṃ nāma paṭhamajjhānaṃ ayaṃ rūpabhavo ayaṃ arūpabhavo’’tipi na jānanti. Te paññapetuṃ asakkontāpi kevalaṃ ‘‘paññapema paññapemā’’ti vadanti. Tathāgato kāmānaṃ pariññaṃ anāgāmimaggena paññapeti, rūpavedanānaṃ arahattamaggena . Te evaṃ mahante visese vijjamānepi idha no, āvuso, ko vivesotiādimāhaṃsu.
ತತ್ಥ ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞಾಪನೇ। ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನನ್ತಿ ಯದಿದಂ ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಗೋತಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆರಬ್ಭ ನಾನಾಕರಣಂ ವುಚ್ಚೇಥ, ತಂ ಕಿನ್ನಾಮಾತಿ ವದನ್ತಿ। ದುತಿಯಪದೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ । ಇತಿ ವೇಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ನಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ ಸಾಸನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧಿವಚನಮತ್ತೇನ ಸಮಧುರಂ ಠಪಯಿಂಸು। ನೇವ ಅಭಿನನ್ದಿಂಸೂತಿ ಏವಮೇತನ್ತಿ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು। ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿಂಸೂತಿ ನಯಿದಂ ಏವನ್ತಿ ನಪ್ಪಟಿಸೇಧೇಸುಂ। ಕಸ್ಮಾ? ತೇ ಕಿರ ತಿತ್ಥಿಯಾ ನಾಮ ಅನ್ಧಸದಿಸಾ, ಜಾನಿತ್ವಾ ವಾ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ವಾ ಕಥೇಯ್ಯುನ್ತಿ ನಾಭಿನನ್ದಿಂಸು, ಪರಿಞ್ಞನ್ತಿ ವಚನೇನ ಈಸಕಂ ಸಾಸನಗನ್ಧೋ ಅತ್ಥೀತಿ ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿಂಸು। ಜನಪದವಾಸಿನೋ ವಾ ತೇ ಸಕಸಮಯಪರಸಮಯೇಸು ನ ಸುಟ್ಠು ಕುಸಲಾತಿಪಿ ಉಭಯಂ ನಾಕಂಸು।
Tattha idhāti imasmiṃ paññāpane. Dhammadesanāya vā dhammadesananti yadidaṃ samaṇassa vā gotamassa dhammadesanāya saddhiṃ amhākaṃ dhammadesanaṃ, amhākaṃ vā dhammadesanāya saddhiṃ samaṇassa gotamassa dhammadesanaṃ ārabbha nānākaraṇaṃ vuccetha, taṃ kinnāmāti vadanti. Dutiyapadepi eseva nayo . Iti vemajjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya sāsanena saddhiṃ attano laddhivacanamattena samadhuraṃ ṭhapayiṃsu. Neva abhinandiṃsūti evametanti na sampaṭicchiṃsu. Nappaṭikkosiṃsūti nayidaṃ evanti nappaṭisedhesuṃ. Kasmā? Te kira titthiyā nāma andhasadisā, jānitvā vā ajānitvā vā katheyyunti nābhinandiṃsu, pariññanti vacanena īsakaṃ sāsanagandho atthīti nappaṭikkosiṃsu. Janapadavāsino vā te sakasamayaparasamayesu na suṭṭhu kusalātipi ubhayaṃ nākaṃsu.
೧೬೫. ನ ಚೇವ ಸಮ್ಪಾಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಉತ್ತರಿಞ್ಚ ವಿಘಾತನ್ತಿ ಅಸಮ್ಪಾಯನತೋ ಉತ್ತರಿಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾನಂ ನಾಮ ಹಿ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಯಥಾ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅವಿಸಯಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾತಿ ಕಾರಣವಚನಂ, ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅವಿಸಯೇ ಪಞ್ಹೋ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದೇವಕೇತಿ ಸಹ ದೇವೇಹಿ ಸದೇವಕೇ। ಸಮಾರಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಂ ತೀಣಿ ಠಾನಾನಿ ಲೋಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪಜಾಯಾತಿ ಪಞ್ಚಹಿಪಿ ಸತ್ತಲೋಕಮೇವ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ಸದೇವಕಾದಿಭೇದೇ ಲೋಕೇ ತಂ ದೇವಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸಂ ವಾ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಇತೋ ವಾ ಪನ ಸುತ್ವಾತಿ ಇತೋ ವಾ ಪನ ಮಮ ಸಾಸನತೋ ಸುತ್ವಾ ಅತಥಾಗತೋಪಿ ಅತಥಾಗತಸಾವಕೋಪಿ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಪರಿತೋಸೇಯ್ಯ। ಅಞ್ಞಥಾ ಆರಾಧನಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
165.Na ceva sampāyissantīti sampādetvā kathetuṃ na sakkhissanti. Uttariñca vighātanti asampāyanato uttarimpi dukkhaṃ āpajjissanti. Sampādetvā kathetuṃ asakkontānaṃ nāma hi dukkhaṃ uppajjati. Yathā taṃ, bhikkhave, avisayasminti ettha yathāti kāraṇavacanaṃ, tanti nipātamattaṃ. Yasmā avisaye pañho pucchito hotīti attho. Sadevaketi saha devehi sadevake. Samārakādīsupi eseva nayo. Evaṃ tīṇi ṭhānāni loke pakkhipitvā dve pajāyāti pañcahipi sattalokameva pariyādiyitvā etasmiṃ sadevakādibhede loke taṃ devaṃ vā manussaṃ vā na passāmīti dīpeti. Ito vā pana sutvāti ito vā pana mama sāsanato sutvā atathāgatopi atathāgatasāvakopi ārādheyya paritoseyya. Aññathā ārādhanaṃ nāma natthīti dasseti.
೧೬೬. ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ತೇಸಂ ಪಞ್ಹಾನಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಾರಾಧನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ಕಾಮಗುಣಾತಿ ಕಾಮಯಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ। ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಗುಣಾ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ ದ್ವಿಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೮) ಏತ್ಥ ಹಿ ಪಟಲಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಅಚ್ಚೇನ್ತಿ ಕಾಲಾ ತರಯನ್ತಿ ರತ್ತಿಯೋ, ವಯೋಗುಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಂ ಜಹನ್ತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೪) ಏತ್ಥ ರಾಸಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಸತಗುಣಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೭೯) ಏತ್ಥ ಆನಿಸಂಸಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ (ಖು॰ ಪಾ॰ ೩ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರೇ; ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೩೭೭) ಕಯಿರಾ ಮಾಲಾಗುಣೇ ಬಹೂ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೫೩) ಏತ್ಥ ಬನ್ಧನಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ಇಧಾಪಿ ಏಸೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಗುಣಾ’’ತಿ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾದೀಸುಪಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಟ್ಠಾತಿ ಪರಿಯಿಟ್ಠಾ ವಾ ಹೋನ್ತು ಮಾ ವಾ, ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕನ್ತಾತಿ ಕಮನೀಯಾ। ಮನಾಪಾತಿ ಮನವಡ್ಢನಕಾ। ಪಿಯರೂಪಾತಿ ಪಿಯಜಾತಿಕಾ। ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೇನ ಕಾಮೇನ ಉಪಸಂಹಿತಾ। ರಜನೀಯಾತಿ ರಜ್ಜನಿಯಾ, ರಾಗುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
166. Idāni attano tesaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇena cittārādhanaṃ dassento ko ca, bhikkhavetiādimāha. Kāmaguṇāti kāmayitabbaṭṭhena kāmā. Bandhanaṭṭhena guṇā. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ dviguṇaṃ saṅghāṭi’’nti (mahāva. 348) ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahantī’’ti (saṃ. ni. 1.4) ettha rāsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇaṃ (khu. pā. 3 dvattiṃsākāre; dī. ni. 2.377) kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ettha bandhanaṭṭho guṇaṭṭho. Idhāpi eseva adhippeto, tena vuttaṃ ‘‘bandhanaṭṭhena guṇā’’ti. Cakkhuviññeyyāti cakkhuviññāṇena passitabbā. Etenupāyena sotaviññeyyādīsupi attho veditabbo. Iṭṭhāti pariyiṭṭhā vā hontu mā vā, iṭṭhārammaṇabhūtāti attho. Kantāti kamanīyā. Manāpāti manavaḍḍhanakā. Piyarūpāti piyajātikā. Kāmūpasaṃhitāti ārammaṇaṃ katvā uppajjamānena kāmena upasaṃhitā. Rajanīyāti rajjaniyā, rāguppattikāraṇabhūtāti attho.
೧೬೭. ಯದಿ ಮುದ್ದಾಯಾತಿಆದೀಸು ಮುದ್ದಾತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಪಬ್ಬೇಸು ಸಞ್ಞಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾ। ಗಣನಾತಿ ಅಚ್ಛಿದ್ದಗಣನಾ। ಸಙ್ಖಾನನ್ತಿ ಪಿಣ್ಡಗಣನಾ। ಯಾಯ ಖೇತ್ತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಇಧ ಏತ್ತಕಾ ವೀಹೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ , ರುಕ್ಖಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಇಧ ಏತ್ತಕಾನಿ ಫಲಾನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಆಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಇಮೇ ಆಕಾಸೇ ಸಕುಣಾ ಏತ್ತಕಾ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಜಾನನ್ತಿ।
167.Yadi muddāyātiādīsu muddāti aṅgulipabbesu saññaṃ ṭhapetvā hatthamuddā. Gaṇanāti acchiddagaṇanā. Saṅkhānanti piṇḍagaṇanā. Yāya khettaṃ oloketvā idha ettakā vīhī bhavissanti , rukkhaṃ oloketvā idha ettakāni phalāni bhavissanti, ākāsaṃ oloketvā ime ākāse sakuṇā ettakā nāma bhavissantīti jānanti.
ಕಸೀತಿ ಕಸಿಕಮ್ಮಂ। ವಣಿಜ್ಜಾತಿ ಜಙ್ಘವಣಿಜ್ಜಥಲವಣಿಜ್ಜಾದಿವಣಿಪ್ಪಥೋ। ಗೋರಕ್ಖನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪರೇಸಂ ವಾ ಗಾವೋ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಗೋರಸವಿಕ್ಕಯೇನ ಜೀವನಕಮ್ಮಂ। ಇಸ್ಸತ್ಥೋ ವುಚ್ಚತಿ ಆವುಧಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾನಕಮ್ಮಂ। ರಾಜಪೋರಿಸನ್ತಿ ಆವುಧೇನ ರಾಜಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾನಂ। ಸಿಪ್ಪಞ್ಞತರನ್ತಿ ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಸಿಪ್ಪಾದಿ। ಸೀತಸ್ಸ ಪುರಕ್ಖತೋತಿ ಲಕ್ಖಂ ವಿಯ ಸರಸ್ಸ ಸೀತಸ್ಸ ಪುರತೋ, ಸೀತೇನ ಬಾಧೀಯಮಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಣ್ಹೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಡಂಸಾದೀಸು ಡಂಸಾತಿ ಪಿಙ್ಗಲಮಕ್ಖಿಕಾ। ಮಕಸಾತಿ ಸಬ್ಬಮಕ್ಖಿಕಾ, ಸರೀಸಪಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಸರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ರಿಸ್ಸಮಾನೋತಿ ರುಪ್ಪಮಾನೋ, ಘಟ್ಟಿಯಮಾನೋ। ಮೀಯಮಾನೋತಿ ಮರಮಾನೋ। ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಯಂ ಮುದ್ದಾದೀಹಿ ಜೀವಿಕಕಪ್ಪನಂ ಆಗಮ್ಮ ಸೀತಾದಿಪಚ್ಚಯೋ ಆಬಾಧೋ। ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋತಿ ಕಾಮೇಸು ಉಪದ್ದವೋ, ಉಪಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖೋ ಸಾಮಂ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬೋ। ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ದುಕ್ಖರಾಸಿ। ಕಾಮಹೇತೂತಿಆದೀಸು ಪಚ್ಚಯಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ ಅಸ್ಸ ಹೇತೂತಿ ಕಾಮಹೇತು। ಮೂಲಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ ನಿದಾನಮಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮನಿದಾನೋ। ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಪನ ಕಾಮನಿದಾನನ್ತಿ ವುತ್ತೋ। ಕಾರಣಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ ಅಧಿಕರಣಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮಾಧಿಕರಣೋ। ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನೇವ ಪನ ಕಾಮಾಧಿಕರಣನ್ತಿ ವುತ್ತೋ। ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತೂತಿ ಇದಂ ನಿಯಮವಚನಂ, ಕಾಮಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kasīti kasikammaṃ. Vaṇijjāti jaṅghavaṇijjathalavaṇijjādivaṇippatho. Gorakkhanti attano vā paresaṃ vā gāvo rakkhitvā pañcagorasavikkayena jīvanakammaṃ. Issattho vuccati āvudhaṃ gahetvā upaṭṭhānakammaṃ. Rājaporisanti āvudhena rājakammaṃ katvā upaṭṭhānaṃ. Sippaññataranti gahitāvasesaṃ hatthiassasippādi. Sītassa purakkhatoti lakkhaṃ viya sarassa sītassa purato, sītena bādhīyamānoti attho. Uṇhepi eseva nayo. Ḍaṃsādīsu ḍaṃsāti piṅgalamakkhikā. Makasāti sabbamakkhikā, sarīsapāti ye keci saritvā gacchanti. Rissamānoti ruppamāno, ghaṭṭiyamāno. Mīyamānoti maramāno. Ayaṃ, bhikkhaveti, bhikkhave, ayaṃ muddādīhi jīvikakappanaṃ āgamma sītādipaccayo ābādho. Kāmānaṃ ādīnavoti kāmesu upaddavo, upassaggoti attho. Sandiṭṭhikoti paccakkho sāmaṃ passitabbo. Dukkhakkhandhoti dukkharāsi. Kāmahetūtiādīsu paccayaṭṭhena kāmā assa hetūti kāmahetu. Mūlaṭṭhena kāmā nidānamassāti kāmanidāno. Liṅgavipallāsena pana kāmanidānanti vutto. Kāraṇaṭṭhena kāmā adhikaraṇaṃ assāti kāmādhikaraṇo. Liṅgavipallāseneva pana kāmādhikaraṇanti vutto. Kāmānameva hetūti idaṃ niyamavacanaṃ, kāmapaccayā uppajjatiyevāti attho.
ಉಟ್ಠಹತೋತಿ ಆಜೀವಸಮುಟ್ಠಾಪಕವೀರಿಯೇನ ಉಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ। ಘಟತೋತಿ ತಂ ವೀರಿಯಂ ಪುಬ್ಬೇನಾಪರಂ ಘಟೇನ್ತಸ್ಸ। ವಾಯಮತೋತಿ ವಾಯಾಮಂ ಪರಕ್ಕಮಂ ಪಯೋಗಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ನಾಭಿನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತೀತಿ ನ ನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತಿ, ಹತ್ಥಂ ನಾಭಿರುಹನ್ತಿ। ಸೋಚತೀತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನಬಲವಸೋಕೇನ ಸೋಚತಿ। ಕಿಲಮತೀತಿ ಕಾಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖೇನ ಕಿಲಮತಿ। ಪರಿದೇವತೀತಿ ವಾಚಾಯ ಪರಿದೇವತಿ। ಉರತ್ತಾಳಿನ್ತಿ ಉರಂ ತಾಳೇತ್ವಾ। ಕನ್ದತೀತಿ ರೋದತಿ। ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವಿಸಞ್ಞೀ ವಿಯ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಹೋತಿ। ಮೋಘನ್ತಿ ತುಚ್ಛಂ। ಅಫಲೋತಿ ನಿಪ್ಫಲೋ। ಆರಕ್ಖಾಧಿಕರಣನ್ತಿ ಆರಕ್ಖಕಾರಣಾ। ಕಿನ್ತೀತಿ ಕೇನ ನು ಖೋ ಉಪಾಯೇನ। ಯಮ್ಪಿ ಮೇತಿ ಯಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಕಸಿಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ಧನಂ ಅಹೋಸಿ। ತಮ್ಪಿ ನೋ ನತ್ಥೀತಿ ತಮ್ಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇದಾನಿ ನತ್ಥಿ।
Uṭṭhahatoti ājīvasamuṭṭhāpakavīriyena uṭṭhahantassa. Ghaṭatoti taṃ vīriyaṃ pubbenāparaṃ ghaṭentassa. Vāyamatoti vāyāmaṃ parakkamaṃ payogaṃ karontassa. Nābhinipphajjantīti na nipphajjanti, hatthaṃ nābhiruhanti. Socatīti citte uppannabalavasokena socati. Kilamatīti kāye uppannadukkhena kilamati. Paridevatīti vācāya paridevati. Urattāḷinti uraṃ tāḷetvā. Kandatīti rodati. Sammohaṃ āpajjatīti visaññī viya sammūḷho hoti. Moghanti tucchaṃ. Aphaloti nipphalo. Ārakkhādhikaraṇanti ārakkhakāraṇā. Kintīti kena nu kho upāyena. Yampi meti yampi mayhaṃ kasikammādīni katvā uppāditaṃ dhanaṃ ahosi. Tampi no natthīti tampi amhākaṃ idāni natthi.
೧೬೮. ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತೂತಿಆದಿನಾಪಿ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾವ ಆದೀನವಂ ದೀಪೇತಿ। ತತ್ಥ ಕಾಮಹೇತೂತಿ ಕಾಮಪಚ್ಚಯಾ ರಾಜಾನೋಪಿ ರಾಜೂಹಿ ವಿವದನ್ತಿ। ಕಾಮನಿದಾನನ್ತಿ ಭಾವನಪುಂಸಕಂ, ಕಾಮೇ ನಿದಾನಂ ಕತ್ವಾ ವಿವದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಮಾಧಿಕರಣನ್ತಿಪಿ ಭಾವನಪುಂಸಕಮೇವ, ಕಾಮೇ ಅಧಿಕರಣಂ ಕತ್ವಾ ವಿವದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತೂತಿ ಗಾಮನಿಗಮನಗರಸೇನಾಪತಿಪುರೋಹಿತಟ್ಠಾನನ್ತರಾದೀನಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ವಿವದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಪಹರನ್ತಿ। ಅಸಿಚಮ್ಮನ್ತಿ ಅಸಿಞ್ಚೇವ ಖೇಟಕಫಲಕಾದೀನಿ ಚ। ಧನುಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾತಿ ಧನುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸರಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ। ಉಭತೋಬ್ಯೂಳನ್ತಿ ಉಭತೋ ರಾಸಿಭೂತಂ। ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೀತಿ ಪವಿಸನ್ತಿ। ಉಸೂಸೂತಿ ಕಣ್ಡೇಸು। ವಿಜ್ಜೋತಲನ್ತೇಸೂತಿ ವಿಪರಿವತ್ತನ್ತೇಸು। ತೇ ತತ್ಥಾತಿ ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಗಾಮೇ।
168.Puna caparaṃ, bhikkhave, kāmahetūtiādināpi kāraṇaṃ dassetvāva ādīnavaṃ dīpeti. Tattha kāmahetūti kāmapaccayā rājānopi rājūhi vivadanti. Kāmanidānanti bhāvanapuṃsakaṃ, kāme nidānaṃ katvā vivadantīti attho. Kāmādhikaraṇantipi bhāvanapuṃsakameva, kāme adhikaraṇaṃ katvā vivadantīti attho. Kāmānameva hetūti gāmanigamanagarasenāpatipurohitaṭṭhānantarādīnaṃ kāmānameva hetu vivadantīti attho. Upakkamantīti paharanti. Asicammanti asiñceva kheṭakaphalakādīni ca. Dhanukalāpaṃ sannayhitvāti dhanuṃ gahetvā sarakalāpaṃ sannayhitvā. Ubhatobyūḷanti ubhato rāsibhūtaṃ. Pakkhandantīti pavisanti. Usūsūti kaṇḍesu. Vijjotalantesūti viparivattantesu. Te tatthāti te tasmiṃ saṅgāme.
ಅದ್ದಾವಲೇಪನಾ ಉಪಕಾರಿಯೋತಿ ಚೇತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಪಾಕಾರಪಾದಂ ಅಸ್ಸಖುರಸಣ್ಠಾನೇನ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಚಿನಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಸುಧಾಯ ಲಿಮ್ಪನ್ತಿ। ಏವಂ ಕತಾ ಪಾಕಾರಪಾದಾ ಉಪಕಾರಿಯೋತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತಾ ತಿನ್ತೇನ ಕಲಲೇನ ಸಿತ್ತಾ ಅದ್ದಾವಲೇಪನಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೀತಿ ತಾಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಖಿಣಅಯಸೂಲಾದೀಹಿ ವಿಜ್ಝೀಯಮಾನಾಪಿ ಪಾಕಾರಸ್ಸ ಪಿಚ್ಛಿಲಭಾವೇನ ಆರೋಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾಪಿ ಉಪಧಾವನ್ತಿಯೇವ। ಛಕಣಕಾಯಾತಿ ಕುಥಿತಗೋಮಯೇನ। ಅಭಿವಗ್ಗೇನಾತಿ ಸತದನ್ತೇನ। ತಂ ಅಟ್ಠದನ್ತಾಕಾರೇನ ಕತ್ವಾ ‘‘ನಗರದ್ವಾರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗತೇ ಉಪರಿದ್ವಾರೇ ಠಿತಾ ತಸ್ಸ ಬನ್ಧನಯೋತ್ತಾನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ತೇನ ಅಭಿವಗ್ಗೇನ ಓಮದ್ದನ್ತಿ।
Addāvalepanāupakāriyoti cettha manussā pākārapādaṃ assakhurasaṇṭhānena iṭṭhakāhi cinitvā upari sudhāya limpanti. Evaṃ katā pākārapādā upakāriyoti vuccanti. Tā tintena kalalena sittā addāvalepanā nāma honti. Pakkhandantīti tāsaṃ heṭṭhā tikhiṇaayasūlādīhi vijjhīyamānāpi pākārassa picchilabhāvena ārohituṃ asakkontāpi upadhāvantiyeva. Chakaṇakāyāti kuthitagomayena. Abhivaggenāti satadantena. Taṃ aṭṭhadantākārena katvā ‘‘nagaradvāraṃ bhinditvā pavisissāmā’’ti āgate uparidvāre ṭhitā tassa bandhanayottāni chinditvā tena abhivaggena omaddanti.
೧೬೯. ಸನ್ಧಿಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೀತಿ ಘರಸನ್ಧಿಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ನಿಲ್ಲೋಪನ್ತಿ ಗಾಮೇ ಪಹರಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿಲೋಪಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಏಕಾಗಾರಿಕನ್ತಿ ಪಣ್ಣಾಸಮತ್ತಾಪಿ ಸಟ್ಠಿಮತ್ತಾಪಿ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹರಾಪೇನ್ತಿ। ಪರಿಪನ್ಥೇಪಿ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಪನ್ಥದೂಹನಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಡ್ಢದಣ್ಡಕೇಹೀತಿ ಮುಗ್ಗರೇಹಿ ಪಹಾರಸಾಧನತ್ಥಂ ವಾ ಚತುಹತ್ಥದಣ್ಡಂ ದ್ವೇಧಾ ಛೇತ್ವಾ ಗಹಿತದಣ್ಡಕೇಹಿ। ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕನ್ತಿ ಕಞ್ಜಿಯಉಕ್ಖಲಿಕಮ್ಮಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸೀಸಕಪಾಲಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ತತ್ತಂ ಅಯೋಗುಳಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತೇನ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಪಕ್ಕುಥಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಉತ್ತರತಿ। ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕನ್ತಿ ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಕಮ್ಮಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಉತ್ತರೋಟ್ಠಉಭತೋಕಣ್ಣಚೂಳಿಕಗಳವಾಟಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚಮ್ಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕೇಸೇ ಏಕತೋ ಗಣ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ ದಣ್ಡಕೇನ ವಲ್ಲಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಿ, ಸಹ ಕೇಸೇಹಿ ಚಮ್ಮಂ ಉಟ್ಠಹತಿ। ತತೋ ಸೀಸಕಟಾಹಂ ಥೂಲಸಕ್ಖರಾಹಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಧೋವನ್ತಾ ಸಙ್ಖವಣ್ಣಂ ಕರೋನ್ತಿ।
169.Sandhimpi chindantīti gharasandhimpi chindanti. Nillopanti gāme paharitvā mahāvilopaṃ karonti. Ekāgārikanti paṇṇāsamattāpi saṭṭhimattāpi parivāretvā jīvaggāhaṃ gahetvā āharāpenti. Paripanthepi tiṭṭhantīti panthadūhanakammaṃ karonti. Aḍḍhadaṇḍakehīti muggarehi pahārasādhanatthaṃ vā catuhatthadaṇḍaṃ dvedhā chetvā gahitadaṇḍakehi. Bilaṅgathālikanti kañjiyaukkhalikammakāraṇaṃ, taṃ karontā sīsakapālaṃ uppāṭetvā tattaṃ ayoguḷaṃ saṇḍāsena gahetvā tattha pakkhipanti, tena matthaluṅgaṃ pakkuthitvā upari uttarati. Saṅkhamuṇḍikanti saṅkhamuṇḍakammakāraṇaṃ, taṃ karontā uttaroṭṭhaubhatokaṇṇacūḷikagaḷavāṭaparicchedena cammaṃ chinditvā sabbakese ekato gaṇṭhiṃ katvā daṇḍakena vallitvā uppāṭenti, saha kesehi cammaṃ uṭṭhahati. Tato sīsakaṭāhaṃ thūlasakkharāhi ghaṃsitvā dhovantā saṅkhavaṇṇaṃ karonti.
ರಾಹುಮುಖನ್ತಿ ರಾಹುಮುಖಕಮ್ಮಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸಙ್ಕುನಾ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಮುಖೇ ದೀಪಂ ಜಾಲೇನ್ತಿ । ಕಣ್ಣಚೂಳಿಕಾಹಿ ವಾ ಪಟ್ಠಾಯ ಮುಖಂ ನಿಖಾದನೇನ ಖಣನ್ತಿ। ಲೋಹಿತಂ ಪಗ್ಘರಿತ್ವಾ ಮುಖಂ ಪೂರೇತಿ। ಜೋತಿಮಾಲಿಕನ್ತಿ ಸಕಲಸರೀರಂ ತೇಲಪಿಲೋತಿಕಾಯ ವೇಠೇತ್ವಾ ಆಲಿಮ್ಪನ್ತಿ। ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕನ್ತಿ ಹತ್ಥೇ ತೇಲಪಿಲೋತಿಕಾಯ ವೇಠೇತ್ವಾ ದೀಪಂ ವಿಯ ಜಾಲೇನ್ತಿ। ಏರಕವತ್ತಿಕನ್ತಿ ಏರಕವತ್ತಕಮ್ಮಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಗೀವತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚಮ್ಮಬದ್ಧೇ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇ ಠಪೇನ್ತಿ। ಅಥ ನಂ ಯೋತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಿ। ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಚಮ್ಮಬದ್ಧೇ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪತತಿ। ಚೀರಕವಾಸಿಕನ್ತಿ ಚೀರಕವಾಸಿಕಕಮ್ಮಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ತಥೇವ ಚಮ್ಮಬದ್ಧೇ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಕಟಿಯಂ ಠಪೇನ್ತಿ। ಕಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇಸು ಠಪೇನ್ತಿ। ಉಪರಿಮೇಹಿ ಹೇಟ್ಠಿಮಸರೀರಂ ಚೀರಕನಿವಾಸನನಿವತ್ಥಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಏಣೇಯ್ಯಕನ್ತಿ ಏಣೇಯ್ಯಕಕಮ್ಮಕಾರಣಂ। ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಉಭೋಸು ಕಪ್ಪರೇಸು ಚ ಜಾಣೂಸು ಚ ಅಯವಲಯಾನಿ ದತ್ವಾ ಅಯಸೂಲಾನಿ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ। ಸೋ ಚತೂಹಿ ಅಯಸೂಲೇಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಹತಿ। ಅಥ ನಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಕರೋನ್ತಿ। ‘‘ಏಣೇಯ್ಯಕೋ ಜೋತಿಪರಿಗ್ಗಹೋ ಯಥಾ’’ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇಪಿ ಇದಮೇವ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸೂಲಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಅಟ್ಠಿಕೋಟೀಹಿಯೇವ ಠಪೇನ್ತಿ। ಏವರೂಪಾ ಕಾರಣಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।
Rāhumukhanti rāhumukhakammakāraṇaṃ, taṃ karontā saṅkunā mukhaṃ vivaritvā antomukhe dīpaṃ jālenti . Kaṇṇacūḷikāhi vā paṭṭhāya mukhaṃ nikhādanena khaṇanti. Lohitaṃ paggharitvā mukhaṃ pūreti. Jotimālikanti sakalasarīraṃ telapilotikāya veṭhetvā ālimpanti. Hatthapajjotikanti hatthe telapilotikāya veṭhetvā dīpaṃ viya jālenti. Erakavattikanti erakavattakammakāraṇaṃ, taṃ karontā gīvato paṭṭhāya cammabaddhe kantitvā gopphake ṭhapenti. Atha naṃ yottehi bandhitvā kaḍḍhanti. So attano cammabaddhe akkamitvā akkamitvā patati. Cīrakavāsikanti cīrakavāsikakammakāraṇaṃ, taṃ karontā tatheva cammabaddhe kantitvā kaṭiyaṃ ṭhapenti. Kaṭito paṭṭhāya kantitvā gopphakesu ṭhapenti. Uparimehi heṭṭhimasarīraṃ cīrakanivāsananivatthaṃ viya hoti. Eṇeyyakanti eṇeyyakakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā ubhosu kapparesu ca jāṇūsu ca ayavalayāni datvā ayasūlāni koṭṭenti. So catūhi ayasūlehi bhūmiyaṃ patiṭṭhahati. Atha naṃ parivāretvā aggiṃ karonti. ‘‘Eṇeyyako jotipariggaho yathā’’ti āgataṭṭhānepi idameva vuttaṃ. Taṃ kālena kālaṃ sūlāni apanetvā catūhi aṭṭhikoṭīhiyeva ṭhapenti. Evarūpā kāraṇā nāma natthi.
ಬಳಿಸಮಂಸಿಕನ್ತಿ ಉಭತೋಮುಖೇಹಿ ಬಳಿಸೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಚಮ್ಮಮಂಸನ್ಹಾರೂನಿ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಿ। ಕಹಾಪಣಿಕನ್ತಿ ಸಕಲಸರೀರಂ ತಿಣ್ಹಾಹಿ ವಾಸೀಹಿ ಕೋಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಹಾಪಣಮತ್ತಂ ಕಹಾಪಣಮತ್ತಂ ಪಾತೇನ್ತಾ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ। ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕನ್ತಿ ಸರೀರಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆವುಧೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕೋಚ್ಛೇಹಿ ಖಾರಂ ಘಂಸನ್ತಿ। ಚಮ್ಮಸಂಸನ್ಹಾರೂನಿ ಪಗ್ಘರಿತ್ವಾ ಸವನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಾವ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕನ್ತಿ ಏಕೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದೇ ಅಯಸೂಲಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪಥವಿಯಾ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಥ ನಂ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆವಿಜ್ಝನ್ತಿ। ಪಲಾಲಪೀಠಕನ್ತಿ ಛೇಕೋ ಕಾರಣಿಕೋ ಛವಿಚಮ್ಮಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸದಪೋತೇಹಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕೇಸೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಮಂಸರಾಸಿಯೇವ ಹೋತಿ, ಅಥ ನಂ ಕೇಸೇಹೇವ ಪರಿಯೋನನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಪಲಾಲವಟ್ಟಿಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ಪನ ವೇಠೇನ್ತಿ। ಸುನಖೇಹಿಪೀತಿ ಕತಿಪಯಾನಿ ದಿವಸಾನಿ ಆಹಾರಂ ಅದತ್ವಾ ಛಾತಕೇಹಿ ಸುನಖೇಹಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ। ತೇ ಮುಹುತ್ತೇನ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಮೇವ ಕರೋನ್ತಿ। ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋತಿ ಸಮ್ಪರಾಯೇ ದುತಿಯತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Baḷisamaṃsikanti ubhatomukhehi baḷisehi paharitvā cammamaṃsanhārūni uppāṭenti. Kahāpaṇikanti sakalasarīraṃ tiṇhāhi vāsīhi koṭito paṭṭhāya kahāpaṇamattaṃ kahāpaṇamattaṃ pātentā koṭṭenti. Khārāpatacchikanti sarīraṃ tattha tattha āvudhehi paharitvā kocchehi khāraṃ ghaṃsanti. Cammasaṃsanhārūni paggharitvā savanti. Aṭṭhikasaṅkhalikāva tiṭṭhati. Palighaparivattikanti ekena passena nipajjāpetvā kaṇṇacchidde ayasūlaṃ koṭṭetvā pathaviyā ekābaddhaṃ karonti. Atha naṃ pāde gahetvā āvijjhanti. Palālapīṭhakanti cheko kāraṇiko chavicammaṃ acchinditvā nisadapotehi aṭṭhīni bhinditvā kesesu gahetvā ukkhipanti. Maṃsarāsiyeva hoti, atha naṃ keseheva pariyonandhitvā gaṇhanti. Palālavaṭṭiṃ viya katvā pana veṭhenti. Sunakhehipīti katipayāni divasāni āhāraṃ adatvā chātakehi sunakhehi khādāpenti. Te muhuttena aṭṭhisaṅkhalikameva karonti. Samparāyikoti samparāye dutiyattabhāve vipākoti attho.
೧೭೦. ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಹಿ ಆಗಮ್ಮ ಕಾಮೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ವಿನೀಯತಿ ಚೇವ ಪಹೀಯತಿ ಚ, ತಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ। ಸಾಮಂ ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸಯಂ ವಾ ತೇ ಕಾಮೇ ತೀಹಿ ಪರಿಞ್ಞಾಹಿ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತಥತ್ತಾಯಾತಿ ತಥಭಾವಾಯ। ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನೋತಿ ಯಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ।
170.Chandarāgavinayo chandarāgappahānanti nibbānaṃ. Nibbānañhi āgamma kāmesu chandarāgo vinīyati ceva pahīyati ca, tasmā nibbānaṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānanti ca vuttaṃ. Sāmaṃ vā kāme parijānissantīti sayaṃ vā te kāme tīhi pariññāhi parijānissanti. Tathattāyāti tathabhāvāya. Yathāpaṭipannoti yāya paṭipadāya paṭipanno.
೧೭೧. ಖತ್ತಿಯಕಞ್ಞಾ ವಾತಿಆದಿ ಅಪರಿತ್ತೇನ ವಿಪುಲೇನ ಕುಸಲೇನ ಗಹಿತಪಟಿಸನ್ಧಿಕಂ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಾದೀನಿ ಲಭನಟ್ಠಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ। ಪನ್ನರಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕಾತಿ ಪನ್ನರಸವಸ್ಸವಯಾ। ದುತಿಯಪದೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ವಯಪದೇಸಂ ಕಸ್ಮಾ ಗಣ್ಹಾತಿ? ವಣ್ಣಸಮ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಹಿ ದುಗ್ಗತಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ವಣ್ಣಾಯತನಂ ಪಸೀದತಿ। ಪುರಿಸಾನಂ ಪನ ವೀಸತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ಪಸನ್ನಂ ಹೋತಿ। ನಾತಿದೀಘಾತಿಆದೀಹಿ ಛದೋಸವಿರಹಿತಂ ಸರೀರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದೀಪೇತಿ। ವಣ್ಣನಿಭಾತಿ ವಣ್ಣೋಯೇವ।
171.Khattiyakaññāvātiādi aparittena vipulena kusalena gahitapaṭisandhikaṃ vatthālaṅkārādīni labhanaṭṭhāne nibbattaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Pannarasavassuddesikāti pannarasavassavayā. Dutiyapadepi eseva nayo. Vayapadesaṃ kasmā gaṇhāti? Vaṇṇasampattidassanatthaṃ. Mātugāmassa hi duggatakule nibbattassāpi etasmiṃ kāle thokaṃ thokaṃ vaṇṇāyatanaṃ pasīdati. Purisānaṃ pana vīsativassakāle pañcavīsativassakāle pasannaṃ hoti. Nātidīghātiādīhi chadosavirahitaṃ sarīrasampattiṃ dīpeti. Vaṇṇanibhāti vaṇṇoyeva.
ಜಿಣ್ಣನ್ತಿ ಜರಾಜಿಣ್ಣಂ। ಗೋಪಾನಸಿವಙ್ಕನ್ತಿ ಗೋಪಾನಸೀ ವಿಯ ವಙ್ಕಂ। ಭೋಗ್ಗನ್ತಿ ಭಗ್ಗಂ, ಇಮಿನಾಪಿಸ್ಸ ವಙ್ಕಭಾವಮೇವ ದೀಪೇತಿ। ದಣ್ಡಪರಾಯಣನ್ತಿ ದಣ್ಡಪಟಿಸರಣಂ ದಣ್ಡದುತಿಯಂ। ಪವೇಧಮಾನನ್ತಿ ಕಮ್ಪಮಾನಂ। ಆತುರನ್ತಿ ಜರಾತುರಂ। ಖಣ್ಡದನ್ತನ್ತಿ ಜಿಣ್ಣಭಾವೇನ ಖಣ್ಡಿತದನ್ತಂ। ಪಲಿತಕೇಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡರಕೇಸಂ। ವಿಲೂನನ್ತಿ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಹಿತಕೇಸಂ ವಿಯ ಖಲ್ಲಾಟಂ। ಖಲಿತಸಿರನ್ತಿ ಮಹಾಖಲ್ಲಾಟಸೀಸಂ। ವಲಿನನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾತವಲಿಂ। ತಿಲಕಾಹತಗತ್ತನ್ತಿ ಸೇತಕಾಳತಿಲಕೇಹಿ ವಿಕಿಣ್ಣಸರೀರಂ। ಆಬಾಧಿಕನ್ತಿ ಬ್ಯಾಧಿಕಂ। ದುಕ್ಖಿತನ್ತಿ ದುಕ್ಖಪತ್ತಂ।
Jiṇṇanti jarājiṇṇaṃ. Gopānasivaṅkanti gopānasī viya vaṅkaṃ. Bhogganti bhaggaṃ, imināpissa vaṅkabhāvameva dīpeti. Daṇḍaparāyaṇanti daṇḍapaṭisaraṇaṃ daṇḍadutiyaṃ. Pavedhamānanti kampamānaṃ. Āturanti jarāturaṃ. Khaṇḍadantanti jiṇṇabhāvena khaṇḍitadantaṃ. Palitakesanti paṇḍarakesaṃ. Vilūnanti luñcitvā gahitakesaṃ viya khallāṭaṃ. Khalitasiranti mahākhallāṭasīsaṃ. Valinanti sañjātavaliṃ. Tilakāhatagattanti setakāḷatilakehi vikiṇṇasarīraṃ. Ābādhikanti byādhikaṃ. Dukkhitanti dukkhapattaṃ.
ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನನ್ತಿ ಅಧಿಮತ್ತಗಿಲಾನಂ। ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತನ್ತಿ ಆಮಕಸುಸಾನೇ ಪಾತಿತಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತಮೇವ। ಇಧಾಪಿ ನಿಬ್ಬಾನಂಯೇವ ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ।
Bāḷhagilānanti adhimattagilānaṃ. Sivathikāya chaḍḍitanti āmakasusāne pātitaṃ. Sesamettha satipaṭṭhāne vuttameva. Idhāpi nibbānaṃyeva chandarāgavinayo.
೧೭೩. ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅತ್ತನೋಪಿ ದುಕ್ಖತ್ಥಾಯ ನ ಚೇತೇತಿ। ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಂಯೇವಾತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖಮೇವ ।
173.Neva tasmiṃ samaye attabyābādhāyāti tasmiṃ samaye attanopi dukkhatthāya na ceteti. Abyābajjhaṃyevāti niddukkhameva .
೧೭೪. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಸ್ಮಾ ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಆಕಾರೋವ ವೇದನಾಯ ಆದೀನವೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ನಿಸ್ಸರಣಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಮೇವಾತಿ।
174.Yaṃ, bhikkhave, vedanā aniccāti, bhikkhave, yasmā vedanā aniccā, tasmā ayaṃ aniccādiākārova vedanāya ādīnavoti attho, nissaraṇaṃ vuttappakāramevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahādukkhakkhandhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೩. ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ • 3. Mahādukkhakkhandhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೩. ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Mahādukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
