| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 32
The Middle-Length Suttas Collection 32
මහාගෝසිඞ්ගසුත්ත
The Longer Discourse at Gosiṅga
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා ගෝසිඞ්ගසාලවනදායේ විහරති සම්බහුලේහි අභිඤ්ඤාතේහි අභිඤ්ඤාතේහි ථේරේහි සාවකේහි සද්ධිං—ආයස්මතා ච සාරිපුත්තේන ආයස්මතා ච මහාමෝග්ගල්ලානේන ආයස්මතා ච මහාකස්සපේන ආයස්මතා ච අනුරුද්ධේන ආයස්මතා ච රේවතේන ආයස්මතා ච ආනන්දේන, අඤ්ඤේහි ච අභිඤ්ඤාතේහි අභිඤ්ඤාතේහි ථේරේහි සාවකේහි සද්ධිං.
So I have heard. At one time the Buddha was staying in the sal forest park at Gosiṅga, together with several well-known senior disciples, such as the venerables Sāriputta, Mahāmoggallāna, Mahākassapa, Anuruddha, Revata, Ānanda, and others.
අථ ඛෝ ආයස්මා මහාමෝග්ගල්ලානෝ සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ යේනායස්මා මහාකස්සපෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං මහාකස්සපං ඒතදවෝච: “ආයාමාවුසෝ, කස්සප, යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම ධම්මස්සවනායා”ති.
Then in the late afternoon, Venerable Mahāmoggallāna came out of retreat, went to Venerable Mahākassapa, and said, “Come, Friend Kassapa, let’s go to Venerable Sāriputta to hear the teaching.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ ආයස්මා මහාකස්සපෝ ආයස්මතෝ මහාමෝග්ගල්ලානස්ස පච්චස්සෝසි. අථ ඛෝ ආයස්මා ච මහාමෝග්ගල්ලානෝ ආයස්මා ච මහාකස්සපෝ ආයස්මා ච අනුරුද්ධෝ යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිංසු ධම්මස්සවනාය.
“Yes, friend,” Mahākassapa replied. Then, together with Venerable Anuruddha, they went to Sāriputta to hear the teaching.
අද්දසා ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ ආයස්මන්තඤ්ච මහාමෝග්ගල්ලානං ආයස්මන්තඤ්ච මහාකස්සපං ආයස්මන්තඤ්ච අනුරුද්ධං යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමන්තේ ධම්මස්සවනාය. දිස්වාන යේනායස්මා රේවතෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං රේවතං ඒතදවෝච: “උපසඞ්කමන්තා ඛෝ අමූ, ආවුසෝ රේවත, සප්පුරිසා යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේන ධම්මස්සවනාය. ආයාමාවුසෝ රේවත, යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිස්සාම ධම්මස්සවනායා”ති. “ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ ආයස්මා රේවතෝ ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස පච්චස්සෝසි. අථ ඛෝ ආයස්මා ච රේවතෝ ආයස්මා ච ආනන්දෝ යේනායස්මා සාරිපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිංසු ධම්මස්සවනාය.
Seeing them, Venerable Ānanda went to Venerable Revata, told him what was happening, and invited him also.
අද්දසා ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තඤ්ච රේවතං ආයස්මන්තඤ්ච ආනන්දං දූරතෝව ආගච්ඡන්තේ. දිස්වාන ආයස්මන්තං ආනන්දං ඒතදවෝච: “ඒතු ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ. ස්වාගතං ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස භගවතෝ උපට්ඨාකස්ස භගවතෝ සන්තිකාවචරස්ස. රමණීයං, ආවුසෝ ආනන්ද, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ ආනන්ද, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති?
Sāriputta saw them coming off in the distance and said to Ānanda, “Come, Venerable Ānanda. Welcome to Ānanda, the Buddha’s attendant, who is so close to the Buddha. Ānanda, the sal forest park at Gosiṅga is lovely, the night is bright, the sal trees are in full blossom, and divine scents seem to float on the air. What kind of bhikkhu would beautify this park?”
“ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු බහුස්සුතෝ හෝති සුතධරෝ සුතසන්නිචයෝ. යේ තේ ධම්මා ආදිකල්‍යාණා මජ්ඣේකල්‍යාණා පරියෝසානකල්‍යාණා සාත්ථා සබ්‍යඤ්ජනා; කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං අභිවදන්ති, තථාරූපාස්ස ධම්මා බහුස්සුතා හෝන්ති, ධාතා, වචසා පරිචිතා, මනසානුපේක්ඛිතා, දිට්ඨියා සුප්පටිවිද්ධා. සෝ චතස්සන්නං පරිසානං ධම්මං දේසේති පරිමණ්ඩලේහි පදබ්‍යඤ්ජනේහි අනුප්පබන්ධේහි අනුසයසමුග්ඝාතාය. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“Friend Sāriputta, it’s a bhikkhu who is very learned, remembering and keeping what they’ve learned. These teachings are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased, describing a spiritual practice that’s entirely full and pure. They are very learned in such teachings, remembering them, reinforcing them by recitation, mentally scrutinizing them, and comprehending them theoretically. And they teach the four assemblies in order to uproot the underlying tendencies with well-rounded and coherent words and phrases. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං රේවතං ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ රේවත, ආයස්මතා ආනන්දේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං රේවතං පුච්ඡාම: ‘රමණීයං, ආවුසෝ රේවත, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ රේවත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති?
When he had spoken, Sāriputta said to Revata, “Friend Revata, Ānanda has answered by speaking from his heart. And now we ask you the same question.”
“ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු පටිසල්ලානාරාමෝ හෝති පටිසල්ලානරතෝ, අජ්ඣත්තං චේතෝසමථමනුයුත්තෝ අනිරාකතජ්ඣානෝ, විපස්සනාය සමන්නාගතෝ, බ්‍රූහේතා සුඤ්ඤාගාරානං. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“Friend Sāriputta, it’s a bhikkhu who enjoys retreat and loves retreat. They’re committed to inner serenity of the heart, they don’t neglect jhāna, they’re endowed with discernment, and they frequent empty huts. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ අනුරුද්ධ, ආයස්මතා රේවතේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං පුච්ඡාම: ‘රමණීයං, ආවුසෝ අනුරුද්ධ, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ අනුරුද්ධ, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති?
When he had spoken, Sāriputta said to Anuruddha, “Friend Anuruddha, Revata has answered by speaking from his heart. And now we ask you the same question.”
“ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සහස්සං ලෝකානං වෝලෝකේති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, චක්ඛුමා පුරිසෝ උපරිපාසාදවරගතෝ සහස්සං නේමිමණ්ඩලානං වෝලෝකේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සහස්සං ලෝකානං වෝලෝකේති. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“Friend Sāriputta, it’s a bhikkhu who surveys the entire galaxy with clairvoyance that is purified and surpasses the human, just as a person with clear eyes could survey a thousand wheel rims from the upper floor of a stilt longhouse. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං මහාකස්සපං ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ කස්සප, ආයස්මතා අනුරුද්ධේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං මහාකස්සපං පුච්ඡාම: ‘රමණීයං, ආවුසෝ කස්සප, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ කස්සප, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති?
When he had spoken, Sāriputta said to Mahākassapa, “Friend Kassapa, Anuruddha has answered by speaking from his heart. And now we ask you the same question.”
“ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු අත්තනා ච ආරඤ්ඤිකෝ හෝති ආරඤ්ඤිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පිණ්ඩපාතිකෝ හෝති පිණ්ඩපාතිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පංසුකූලිකෝ හෝති පංසුකූලිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච තේචීවරිකෝ හෝති තේචීවරිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච අප්පිච්ඡෝ හෝති අප්පිච්ඡතාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සන්තුට්ඨෝ හෝති සන්තුට්ඨියා ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පවිවිත්තෝ හෝති පවිවේකස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච අසංසට්ඨෝ හෝති අසංසග්ගස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච ආරද්ධවීරියෝ හෝති වීරියාරම්භස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සීලසම්පන්නෝ හෝති සීලසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සමාධිසම්පන්නෝ හෝති සමාධිසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පඤ්ඤාසම්පන්නෝ හෝති පඤ්ඤාසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච විමුත්තිසම්පන්නෝ හෝති විමුත්තිසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පන්නෝ හෝති විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පදාය ච වණ්ණවාදී. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“Friend Sāriputta, it’s a bhikkhu who lives in the wilderness, eats only almsfood, wears rag robes, and owns just three robes; and they praise these things. They are of few wishes, content, secluded, aloof, and energetic; and they praise these things. They are accomplished in ethics, immersion, wisdom, freedom, and the knowledge and vision of freedom; and they praise these things. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ආයස්මන්තං මහාමෝග්ගල්ලානං ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, ආයස්මතා මහාකස්සපේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං මහාමෝග්ගල්ලානං පුච්ඡාම: ‘රමණීයං, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති?
When he had spoken, Sāriputta said to Mahāmoggallāna, “Friend Moggallāna, Mahākassapa has answered by speaking from his heart. And now we ask you the same question.”
“ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, ද්වේ භික්ඛූ අභිධම්මකථං කථේන්ති, තේ අඤ්ඤමඤ්ඤං පඤ්හං පුච්ඡන්ති, අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස පඤ්හං පුට්ඨා විස්සජ්ජේන්ති, නෝ ච සංසාදේන්ති, ධම්මී ච නේසං කථා පවත්තිනී හෝති. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“Friend Sāriputta, it’s when two bhikkhus engage in discussion about the teaching. They question each other and answer each other’s questions without faltering, and their discussion on the teaching flows on. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
අථ ඛෝ ආයස්මා මහාමෝග්ගල්ලානෝ ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, අම්හේහි සබ්බේහේව යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං පුච්ඡාම: ‘රමණීයං, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති?
Then Mahāmoggallāna said to Sāriputta, “Each of us has spoken from our heart. And now we ask you: Sāriputta, the sal forest park at Gosiṅga is lovely, the night is bright, the sal trees are in full blossom, and divine scents seem to float on the air. What kind of bhikkhu would beautify this park?”
“ඉධාවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛු චිත්තං වසං වත්තේති, නෝ ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසේන වත්තති. සෝ යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති පුබ්බණ්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා පුබ්බණ්හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති මජ්ඣන්හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා මජ්ඣන්හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති සායන්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා සායන්හසමයං විහරති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, රඤ්ඤෝ වා රාජමහාමත්තස්ස වා නානාරත්තානං දුස්සානං දුස්සකරණ්ඩකෝ පූරෝ අස්ස. සෝ යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය පුබ්බණ්හසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං පුබ්බණ්හසමයං පාරුපේය්‍ය; යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය මජ්ඣන්හිකසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං මජ්ඣන්හිකසමයං පාරුපේය්‍ය; යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය සායන්හසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං සායන්හසමයං පාරුපේය්‍ය.
“Friend Moggallāna, it’s when a bhikkhu masters their mind and is not mastered by it. In the morning, they abide in whatever meditation or attainment they want. At midday, and in the evening, they abide in whatever meditation or attainment they want. Suppose that a ruler or their minister had a chest full of garments of different colors. In the morning, they’d don whatever pair of garments they wanted. At midday, and in the evening, they’d don whatever pair of garments they wanted.
ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛු චිත්තං වසං වත්තේති, නෝ ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසේන වත්තති. සෝ යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති පුබ්බණ්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා පුබ්බණ්හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති මජ්ඣන්හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා මජ්ඣන්හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති සායන්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා සායන්හසමයං විහරති. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
In the same way, a bhikkhu masters their mind and is not mastered by it. In the morning, they abide in whatever meditation or attainment they want. At midday, and in the evening, they abide in whatever meditation or attainment they want. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
අථ ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ තේ ආයස්මන්තේ ඒතදවෝච: “බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ, අම්හේහි සබ්බේහේව යථාසකං පටිභානං. ආයාමාවුසෝ, යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිස්සාම; උපසඞ්කමිත්වා ඒතමත්ථං භගවතෝ ආරෝචේස්සාම. යථා නෝ භගවා බ්‍යාකරිස්සති තථා නං ධාරේස්සාමා”ති.
Then Sāriputta said to those venerables, “Each of us has spoken from the heart. Come, friends, let’s go to the Buddha, and inform him about this. As he answers, so we’ll remember it.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ තේ ආයස්මන්තෝ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සෝසුං. අථ ඛෝ තේ ආයස්මන්තෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඉධ, භන්තේ, ආයස්මා ච රේවතෝ ආයස්මා ච ආනන්දෝ යේනාහං තේනුපසඞ්කමිංසු ධම්මස්සවනාය. අද්දසං ඛෝ අහං, භන්තේ, ආයස්මන්තඤ්ච රේවතං ආයස්මන්තඤ්ච ආනන්දං දූරතෝව ආගච්ඡන්තේ. දිස්වාන ආයස්මන්තං ආනන්දං ඒතදවෝචං: ‘ඒතු ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ. ස්වාගතං ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස භගවතෝ උපට්ඨාකස්ස භගවතෝ සන්තිකාවචරස්ස. රමණීයං, ආවුසෝ ආනන්ද, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති; කථංරූපේන, ආවුසෝ ආනන්ද, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා ආනන්දෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ, සාරිපුත්ත, භික්ඛු බහුස්සුතෝ හෝති සුතධරෝ …පේ… අනුසයසමුග්ඝාතාය. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
“Yes, friend,” they replied. Then those venerables went to the Buddha, bowed, and sat down to one side. Venerable Sāriputta told the Buddha of how the bhikkhus had come to see him, and how he had asked Ānanda: “‘Ānanda, the sal forest park at Gosiṅga is lovely, the night is bright, the sal trees are in full blossom, and divine scents seem to float on the air. What kind of bhikkhu would beautify this park?’ When I had spoken, Ānanda said to me: ‘Friend Sāriputta, it’s a bhikkhu who is very learned … That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. යථා තං ආනන්දෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. ආනන්දෝ හි, සාරිපුත්ත, බහුස්සුතෝ සුතධරෝ සුතසන්නිචයෝ. යේ තේ ධම්මා ආදිකල්‍යාණා මජ්ඣේකල්‍යාණා පරියෝසානකල්‍යාණා සාත්ථා සබ්‍යඤ්ජනා; කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං අභිවදන්ති, තථාරූපාස්ස ධම්මා බහුස්සුතා හෝන්ති, ධාතා, වචසා පරිචිතා, මනසානුපේක්ඛිතා, දිට්ඨියා සුප්පටිවිද්ධා. සෝ චතස්සන්නං පරිසානං ධම්මං දේසේති පරිමණ්ඩලේහි පදබ්‍යඤ්ජනේහි අනුප්පබන්ධේහි අනුසයසමුග්ඝාතායා”ති.
“Good, good, Sāriputta! Ānanda answered in the right way for him. For Ānanda is very learned …”
“ඒවං වුත්තේ, අහං, භන්තේ, ආයස්මන්තං රේවතං ඒතදවෝචං: ‘බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ රේවත, ආයස්මතා ආනන්දේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං රේවතං පුච්ඡාම—රමණීයං, ආවුසෝ රේවත, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා මඤ්ඤේ ගන්ධා සම්පවන්ති. කථංරූපේන, ආවුසෝ රේවත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා රේවතෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු පටිසල්ලානාරාමෝ හෝති පටිසල්ලානරතෝ, අජ්ඣත්තං චේතෝසමථමනුයුත්තෝ, අනිරාකතජ්ඣානෝ, විපස්සනාය සමන්නාගතෝ, බ්‍රූහේතා සුඤ්ඤාගාරානං. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
“Next I asked Revata the same question. He said: ‘It’s a bhikkhu who enjoys retreat … That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. යථා තං රේවතෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. රේවතෝ හි, සාරිපුත්ත, පටිසල්ලානාරාමෝ පටිසල්ලානරතෝ, අජ්ඣත්තං චේතෝසමථමනුයුත්තෝ අනිරාකතජ්ඣානෝ, විපස්සනාය සමන්නාගතෝ බ්‍රූහේතා සුඤ්ඤාගාරානන්”ති.
“Good, good, Sāriputta! Revata answered in the right way for him. For Revata enjoys retreat …”
“ඒවං වුත්තේ, අහං, භන්තේ, ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝචං: ‘බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ අනුරුද්ධ, ආයස්මතා රේවතේන …පේ… කථංරූපේන, ආවුසෝ අනුරුද්ධ, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති. ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සහස්සං ලෝකානං වෝලෝකේති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, චක්ඛුමා පුරිසෝ …පේ… ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
“Next I asked Anuruddha the same question. He said: ‘It’s a bhikkhu who surveys the entire galaxy with clairvoyance that is purified and surpasses the human … That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත, යථා තං අනුරුද්ධෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. අනුරුද්ධෝ හි, සාරිපුත්ත, දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සහස්සං ලෝකානං වෝලෝකේතී”ති.
“Good, good, Sāriputta! Anuruddha answered in the right way for him. For Anuruddha surveys the entire galaxy with clairvoyance that is purified and surpasses the human.”
“ඒවං වුත්තේ, අහං, භන්තේ, ආයස්මන්තං මහාකස්සපං ඒතදවෝචං: ‘බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ කස්සප, ආයස්මතා අනුරුද්ධේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං මහාකස්සපං පුච්ඡාම …පේ… කථංරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ කස්සප, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා මහාකස්සපෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛු අත්තනා ච ආරඤ්ඤිකෝ හෝති ආරඤ්ඤිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පිණ්ඩපාතිකෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච පංසුකූලිකෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච තේචීවරිකෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච අප්පිච්ඡෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච සන්තුට්ඨෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච පවිවිත්තෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච අසංසට්ඨෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච ආරද්ධවීරියෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච සීලසම්පන්නෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච සමාධිසම්පන්නෝ හෝති …පේ… අත්තනා ච පඤ්ඤාසම්පන්නෝ හෝති … අත්තනා ච විමුත්තිසම්පන්නෝ හෝති … අත්තනා ච විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පන්නෝ හෝති විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පදාය ච වණ්ණවාදී. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
“Next I asked Mahākassapa the same question. He said: ‘It’s a bhikkhu who lives in the wilderness … and is accomplished in the knowledge and vision of freedom; and they praise these things. That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. යථා තං කස්සපෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. කස්සපෝ හි, සාරිපුත්ත, අත්තනා ච ආරඤ්ඤිකෝ ආරඤ්ඤිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පිණ්ඩපාතිකෝ පිණ්ඩපාතිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පංසුකූලිකෝ පංසුකූලිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච තේචීවරිකෝ තේචීවරිකත්තස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච අප්පිච්ඡෝ අප්පිච්ඡතාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සන්තුට්ඨෝ සන්තුට්ඨියා ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පවිවිත්තෝ පවිවේකස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච අසංසට්ඨෝ අසංසග්ගස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච ආරද්ධවීරියෝ වීරියාරම්භස්ස ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සීලසම්පන්නෝ සීලසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච සමාධිසම්පන්නෝ සමාධිසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච පඤ්ඤාසම්පන්නෝ පඤ්ඤාසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච විමුත්තිසම්පන්නෝ විමුත්තිසම්පදාය ච වණ්ණවාදී, අත්තනා ච විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පන්නෝ විමුත්තිඤාණදස්සනසම්පදාය ච වණ්ණවාදී”ති.
“Good, good, Sāriputta! Kassapa answered in the right way for him. For Kassapa lives in the wilderness … and is accomplished in the knowledge and vision of freedom; and he praises these things.”
“ඒවං වුත්තේ, අහං භන්තේ ආයස්මන්තං මහාමෝග්ගල්ලානං ඒතදවෝචං: ‘බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, ආයස්මතා මහාකස්සපේන යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං මහාමෝග්ගල්ලානං පුච්ඡාම …පේ… කථංරූපේන, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා මහාමෝග්ගල්ලානෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ සාරිපුත්ත, ද්වේ භික්ඛූ අභිධම්මකථං කථේන්ති. තේ අඤ්ඤමඤ්ඤං පඤ්හං පුච්ඡන්ති, අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස පඤ්හං පුට්ඨා විස්සජ්ජේන්ති, නෝ ච සංසාදේන්ති, ධම්මී ච නේසං කථා පවත්තිනී හෝති. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
“Next I asked Mahāmoggallāna the same question. He said: ‘It’s when two bhikkhus engage in discussion about the teaching … That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත, යථා තං මෝග්ගල්ලානෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. මෝග්ගල්ලානෝ හි, සාරිපුත්ත, ධම්මකථිකෝ”ති.
“Good, good, Sāriputta! Moggallāna answered in the right way for him. For Moggallāna is a Dhamma speaker.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා මහාමෝග්ගල්ලානෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අථ ඛ්වාහං, භන්තේ, ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘බ්‍යාකතං ඛෝ, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, අම්හේහි සබ්බේහේව යථාසකං පටිභානං. තත්ථ දානි මයං ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං පුච්ඡාම—රමණීයං, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, ගෝසිඞ්ගසාලවනං, දෝසිනා රත්ති, සබ්බඵාලිඵුල්ලා සාලා, දිබ්බා, මඤ්ඤේ, ගන්ධා සම්පවන්ති. කථංරූපේන, ආවුසෝ සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, භන්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ මං ඒතදවෝච: ‘ඉධාවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛු චිත්තං වසං වත්තේති නෝ ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසේන වත්තති. සෝ යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති පුබ්බණ්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා පුබ්බණ්හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති මජ්ඣන්හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා මජ්ඣන්හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති සායන්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා සායන්හසමයං විහරති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, රඤ්ඤෝ වා රාජමහාමත්තස්ස වා නානාරත්තානං දුස්සානං දුස්සකරණ්ඩකෝ පූරෝ අස්ස. සෝ යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය පුබ්බණ්හසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං පුබ්බණ්හසමයං පාරුපේය්‍ය; යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය මජ්ඣන්හිකසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං මජ්ඣන්හිකසමයං පාරුපේය්‍ය; යඤ්ඤදේව දුස්සයුගං ආකඞ්ඛේය්‍ය සායන්හසමයං පාරුපිතුං, තං තදේව දුස්සයුගං සායන්හසමයං පාරුපේය්‍ය. ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛු චිත්තං වසං වත්තේති, නෝ ච භික්ඛු චිත්තස්ස වසේන වත්තති. සෝ යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති පුබ්බණ්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා පුබ්බණ්හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති මජ්ඣන්හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා මජ්ඣන්හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති සායන්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා සායන්හසමයං විහරති. ඒවරූපේන ඛෝ, ආවුසෝ මෝග්ගල්ලාන, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා(අ)”ති.
When he had spoken, Moggallāna said to the Buddha, “Next, I asked Sāriputta: ‘Each of us has spoken from our heart. And now we ask you: Sāriputta, the sal forest park at Gosiṅga is lovely, the night is bright, the sal trees are in full blossom, and divine scents seem to float on the air. What kind of bhikkhu would beautify this park?’ When I had spoken, Sāriputta said to me: ‘Friend Moggallāna, it’s when a bhikkhu masters their mind and is not mastered by it … That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.’”
“සාධු සාධු, මෝග්ගල්ලාන. යථා තං සාරිපුත්තෝව සම්මා බ්‍යාකරමානෝ බ්‍යාකරේය්‍ය. සාරිපුත්තෝ හි, මෝග්ගල්ලාන, චිත්තං වසං වත්තේති නෝ ච සාරිපුත්තෝ චිත්තස්ස වසේන වත්තති. සෝ යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති පුබ්බණ්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා පුබ්බණ්හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති මජ්ඣන්හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා මජ්ඣන්හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්තියා ආකඞ්ඛති සායන්හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්තියා සායන්හසමයං විහරතී”ති.
“Good, good, Moggallāna! Sāriputta answered in the right way for him. For Sāriputta masters his mind and is not mastered by it …”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “කස්ස නු ඛෝ, භන්තේ, සුභාසිතන්”ති?
When he had spoken, Sāriputta asked the Buddha, “Sir, who has spoken well?”
“සබ්බේසං වෝ, සාරිපුත්ත, සුභාසිතං පරියායේන. අපි ච මමපි සුණාථ යථාරූපේන භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍ය. ඉධ, සාරිපුත්ත, භික්ඛු පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා: ‘න තාවාහං ඉමං පල්ලඞ්කං භින්දිස්සාමි යාව මේ නානුපාදාය ආසවේහි චිත්තං විමුච්චිස්සතී(අ)ති. ඒවරූපේන ඛෝ, සාරිපුත්ත, භික්ඛුනා ගෝසිඞ්ගසාලවනං සෝභේය්‍යා”ති.
“You’ve all spoken well in your own way. However, listen to me also as to what kind of bhikkhu would beautify this sal forest park at Gosiṅga. It’s a bhikkhu who, after the meal, returns from almsround, sits down cross-legged, sets their body straight, and establishes mindfulness in front of them, thinking: ‘I will not break this sitting posture until my mind is freed from the defilements by not grasping!’ That’s the kind of bhikkhu who would beautify this park.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ ආයස්මන්තෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, those venerables approved what the Buddha said.
මහාගෝසිඞ්ගසුත්තං නිට්ඨිතං දුතියං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
