| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
2. මහාගොසිඞ්‌ගසුත්‌තං
2. Mahāgosiṅgasuttaṃ
332. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා ගොසිඞ්‌ගසාලවනදායෙ විහරති සම්‌බහුලෙහි අභිඤ්‌ඤාතෙහි අභිඤ්‌ඤාතෙහි ථෙරෙහි සාවකෙහි සද්‌ධිං – ආයස්‌මතා ච සාරිපුත්‌තෙන ආයස්‌මතා ච මහාමොග්‌ගල්‌ලානෙන ආයස්‌මතා ච මහාකස්‌සපෙන ආයස්‌මතා ච අනුරුද්‌ධෙන ආයස්‌මතා ච රෙවතෙන ආයස්‌මතා ච ආනන්‌දෙන, අඤ්‌ඤෙහි ච අභිඤ්‌ඤාතෙහි අභිඤ්‌ඤාතෙහි ථෙරෙහි සාවකෙහි සද්‌ධිං. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො යෙනායස්‌මා මහාකස්‌සපො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං මහාකස්‌සපං එතදවොච – ‘‘ආයාමාවුසො, කස්‌සප, යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම ධම්‌මස්‌සවනායා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්‌මා මහාකස්‌සපො ආයස්‌මතො මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අථ ඛො ආයස්‌මා ච මහාමොග්‌ගල්‌ලානො ආයස්‌මා ච මහාකස්‌සපො ආයස්‌මා ච අනුරුද්‌ධො යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු ධම්‌මස්‌සවනාය. අද්‌දසා ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච මහාමොග්‌ගල්‌ලානං ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච මහාකස්‌සපං ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච අනුරුද්‌ධං යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමන්‌තෙ ධම්‌මස්‌සවනාය. දිස්‌වාන යෙනායස්‌මා රෙවතො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං රෙවතං එතදවොච – ‘‘උපසඞ්‌කමන්‌තා ඛො අමූ, ආවුසො 1 රෙවත, සප්‌පුරිසා යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙන ධම්‌මස්‌සවනාය. ආයාමාවුසො රෙවත, යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම ධම්‌මස්‌සවනායා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්‌මා රෙවතො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අථ ඛො ආයස්‌මා ච රෙවතො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු ධම්‌මස්‌සවනාය.
332. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā gosiṅgasālavanadāye viharati sambahulehi abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ – āyasmatā ca sāriputtena āyasmatā ca mahāmoggallānena āyasmatā ca mahākassapena āyasmatā ca anuruddhena āyasmatā ca revatena āyasmatā ca ānandena, aññehi ca abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca – ‘‘āyāmāvuso, kassapa, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamissāma dhammassavanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā mahākassapo āyasmato mahāmoggallānassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca mahāmoggallāno āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca anuruddho yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāya. Addasā kho āyasmā ānando āyasmantañca mahāmoggallānaṃ āyasmantañca mahākassapaṃ āyasmantañca anuruddhaṃ yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamante dhammassavanāya. Disvāna yenāyasmā revato tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘upasaṅkamantā kho amū, āvuso 2 revata, sappurisā yenāyasmā sāriputto tena dhammassavanāya. Āyāmāvuso revata, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamissāma dhammassavanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato ānandassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca revato āyasmā ca ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāya.
333. අද්‌දසා ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච රෙවතං ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච ආනන්‌දං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තෙ. දිස්‌වාන ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘එතු ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො! ස්‌වාගතං ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස භගවතො උපට්‌ඨාකස්‌ස භගවතො සන්‌තිකාවචරස්‌ස! රමණීයං, ආවුසො ආනන්‌ද, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා 3 සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො ආනන්‌ද, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති? ‘‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත , භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො හොති සුතධරො සුතසන්‌නිචයො. යෙ තෙ ධම්‌මා ආදිකල්‍යාණා මජ්‌ඣෙකල්‍යාණා පරියොසානකල්‍යාණා සාත්‌ථා සබ්‍යඤ්‌ජනා; කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං අභිවදන්‌ති, තථාරූපාස්‌ස ධම්‌මා බහුස්‌සුතා හොන්‌ති, ධාතා 4, වචසා පරිචිතා, මනසානුපෙක්‌ඛිතා, දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධා. සො චතස්‌සන්‌නං පරිසානං ධම්‌මං දෙසෙති පරිමණ්‌ඩලෙහි පදබ්‍යඤ්‌ජනෙහි අනුප්‌පබන්‌ධෙහි 5 අනුසයසමුග්‌ඝාතාය. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
333. Addasā kho āyasmā sāriputto āyasmantañca revataṃ āyasmantañca ānandaṃ dūratova āgacchante. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘etu kho āyasmā ānando! Svāgataṃ āyasmato ānandassa bhagavato upaṭṭhākassa bhagavato santikāvacarassa! Ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā 6 sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso ānanda, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta , bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti, dhātā 7, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. So catassannaṃ parisānaṃ dhammaṃ deseti parimaṇḍalehi padabyañjanehi anuppabandhehi 8 anusayasamugghātāya. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
334. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං රෙවතං එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො රෙවත, ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං රෙවතං පුච්‌ඡාම – ‘රමණීයං, ආවුසො රෙවත, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො රෙවත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති? ‘‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු පටිසල්‌ලානාරාමො හොති පටිසල්‌ලානරතො, අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථමනුයුත්‌තො අනිරාකතජ්‌ඣානො, විපස්‌සනාය සමන්‌නාගතො, බ්‍රූහෙතා සුඤ්‌ඤාගාරානං. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
334. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso revata, āyasmatā ānandena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso revata, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso revata, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato, ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, brūhetā suññāgārānaṃ. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
335. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො අනුරුද්‌ධ, ආයස්‌මතා රෙවතෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං පුච්‌ඡාම – ‘රමණීයං, ආවුසො අනුරුද්‌ධ, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො අනුරුද්‌ධ, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති? ‘‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සහස්‌සං ලොකානං වොලොකෙති. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුමා පුරිසො උපරිපාසාදවරගතො සහස්‌සං නෙමිමණ්‌ඩලානං වොලොකෙය්‍ය; එවමෙව ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සහස්‌සං ලොකානං වොලොකෙති. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
335. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso anuruddha, āyasmatā revatena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ anuruddhaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso anuruddha, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso anuruddha, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Seyyathāpi, āvuso sāriputta, cakkhumā puriso uparipāsādavaragato sahassaṃ nemimaṇḍalānaṃ volokeyya; evameva kho, āvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
336. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං මහාකස්‌සපං එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො කස්‌සප, ආයස්‌මතා අනුරුද්‌ධෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං මහාකස්‌සපං පුච්‌ඡාම – ‘රමණීයං, ආවුසො කස්‌සප, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො කස්‌සප, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති? ‘‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු අත්‌තනා ච ආරඤ්‌ඤිකො හොති ආරඤ්‌ඤිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පිණ්‌ඩපාතිකො හොති පිණ්‌ඩපාතිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පංසුකූලිකො හොති පංසුකූලිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච තෙචීවරිකො හොති තෙචීවරිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච අප්‌පිච්‌ඡො හොති අප්‌පිච්‌ඡතාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සන්‌තුට්‌ඨො හොති සන්‌තුට්‌ඨියා ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පවිවිත්‌තො හොති පවිවෙකස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච අසංසට්‌ඨො හොති අසංසග්‌ගස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච ආරද්‌ධවීරියො හොති වීරියාරම්‌භස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සීලසම්‌පන්‌නො හොති සීලසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති සමාධිසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති විමුත්‌තිසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත , භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
336. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso kassapa, āyasmatā anuruddhena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahākassapaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso kassapa, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso kassapa, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu attanā ca āraññiko hoti āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko hoti piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca paṃsukūliko hoti paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca tecīvariko hoti tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca appiccho hoti appicchatāya ca vaṇṇavādī, attanā ca santuṭṭho hoti santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, attanā ca pavivitto hoti pavivekassa ca vaṇṇavādī, attanā ca asaṃsaṭṭho hoti asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, attanā ca āraddhavīriyo hoti vīriyārambhassa ca vaṇṇavādī, attanā ca sīlasampanno hoti sīlasampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca samādhisampanno hoti samādhisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca paññāsampanno hoti paññāsampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī. Evarūpena kho, āvuso sāriputta , bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
337. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, ආයස්‌මතා මහාකස්‌සපෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං පුච්‌ඡාම – ‘රමණීයං, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති? ‘‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, ද්‌වෙ භික්‌ඛූ අභිධම්‌මකථං කථෙන්‌ති, තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පඤ්‌හං පුච්‌ඡන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස පඤ්‌හං පුට්‌ඨා විස්‌සජ්‌ජෙන්‌ති, නො ච සංසාදෙන්‌ති 9, ධම්‌මී ච නෙසං කථා පවත්‌තිනී හොති. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
337. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso moggallāna, āyasmatā mahākassapena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso moggallāna, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, dve bhikkhū abhidhammakathaṃ kathenti, te aññamaññaṃ pañhaṃ pucchanti, aññamaññassa pañhaṃ puṭṭhā vissajjenti, no ca saṃsādenti 10, dhammī ca nesaṃ kathā pavattinī hoti. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
338. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, අම්‌හෙහි සබ්‌බෙහෙව යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං පුච්‌ඡාම – ‘රමණීයං, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති? ‘‘ඉධාවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛු චිත්‌තං වසං වත්‌තෙති, නො ච භික්‌ඛු චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තති. සො යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං 11 විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති සායන්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා සායන්‌හසමයං විහරති. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, රඤ්‌ඤො වා රාජමහාමත්‌තස්‌ස වා නානාරත්‌තානං දුස්‌සානං දුස්‌සකරණ්‌ඩකො පූරො අස්‌ස. සො යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය පුබ්‌බණ්‌හසමයං පාරුපිතුං, තං තදෙව දුස්‌සයුගං පුබ්‌බණ්‌හසමයං පාරුපෙය්‍ය; යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං පාරුපිතුං, තං තදෙව දුස්‌සයුගං මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං පාරුපෙය්‍ය; යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය සායන්‌හසමයං පාරුපිතුං, තං තදෙව දුස්‌සයුගං සායන්‌හසමයං පාරුපෙය්‍ය. එවමෙව ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛු චිත්‌තං වසං වත්‌තෙති, නො ච භික්‌ඛු චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තති. සො යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති සායන්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා සායන්‌හසමයං විහරති. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
338. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso sāriputta, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ sāriputtaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso sāriputta, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ 12 viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Seyyathāpi, āvuso moggallāna, rañño vā rājamahāmattassa vā nānārattānaṃ dussānaṃ dussakaraṇḍako pūro assa. So yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya pubbaṇhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ pubbaṇhasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya majjhanhikasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ majjhanhikasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya sāyanhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ sāyanhasamayaṃ pārupeyya. Evameva kho, āvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Evarūpena kho, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
339. අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙ ආයස්‌මන්‌තෙ එතදවොච – ‘‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො, අම්‌හෙහි සබ්‌බෙහෙව යථාසකං පටිභානං. ආයාමාවුසො, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං භගවතො ආරොචෙස්‌සාම. යථා නො භගවා බ්‍යාකරිස්‌සති තථා නං ධාරෙස්‌සාමා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ ආයස්‌මන්‌තො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. අථ ඛො තෙ ආයස්‌මන්‌තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අද්‌දසං ඛො අහං, භන්‌තෙ, ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච රෙවතං ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච ආනන්‌දං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තෙ. දිස්‌වාන ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොචං – ‘එතු ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො! ස්‌වාගතං ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස භගවතො උපට්‌ඨාකස්‌ස භගවතො සන්‌තිකාවචරස්‌ස! රමණීයං, ආවුසො ආනන්‌ද, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති; කථංරූපෙන, ආවුසො ආනන්‌ද, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති? එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො හොති සුතධරො…පෙ.… අනුසයසමුග්‌ඝාතාය. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! යථා තං ආනන්‌දොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. ආනන්‌දො හි, සාරිපුත්‌ත, බහුස්‌සුතො සුතධරො සුතසන්‌නිචයො. යෙ තෙ ධම්‌මා ආදිකල්‍යාණා මජ්‌ඣෙකල්‍යාණා පරියොසානකල්‍යාණා සාත්‌ථා සබ්‍යඤ්‌ජනා; කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං අභිවදන්‌ති, තථාරූපාස්‌ස ධම්‌මා බහුස්‌සුතා හොන්‌ති, ධාතා, වචසා පරිචිතා, මනසානුපෙක්‌ඛිතා, දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධා. සො චතස්‌සන්‌නං පරිසානං ධම්‌මං දෙසෙති පරිමණ්‌ඩලෙහි පදබ්‍යඤ්‌ජනෙහි අනුප්‌පබන්‌ධෙහි අනුසයසමුග්‌ඝාතායා’’ති.
339. Atha kho āyasmā sāriputto te āyasmante etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Āyāmāvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te āyasmanto āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Atha kho te āyasmanto yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘addasaṃ kho ahaṃ, bhante, āyasmantañca revataṃ āyasmantañca ānandaṃ dūratova āgacchante. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocaṃ – ‘etu kho āyasmā ānando! Svāgataṃ āyasmato ānandassa bhagavato upaṭṭhākassa bhagavato santikāvacarassa! Ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso ānanda, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā ānando maṃ etadavoca – ‘idhāvuso, sāriputta, bhikkhu bahussuto hoti sutadharo…pe… anusayasamugghātāya. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ ānandova sammā byākaramāno byākareyya. Ānando hi, sāriputta, bahussuto sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti, dhātā, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. So catassannaṃ parisānaṃ dhammaṃ deseti parimaṇḍalehi padabyañjanehi anuppabandhehi anusayasamugghātāyā’’ti.
340. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං, භන්‌තෙ, ආයස්‌මන්‌තං රෙවතං එතදවොචං – ‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො රෙවත ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං රෙවතං පුච්‌ඡාම – රමණීයං, ආවුසො රෙවත, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා මඤ්‌ඤෙ ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති. කථංරූපෙන, ආවුසො රෙවත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති? එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා රෙවතො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත භික්‌ඛු පටිසල්‌ලානාරාමො හොති පටිසල්‌ලානරතො , අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථමනුයුත්‌තො, අනිරාකතජ්‌ඣානො, විපස්‌සනාය සමන්‌නාගතො, බ්‍රූහෙතා සුඤ්‌ඤාගාරානං. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! යථා තං රෙවතොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. රෙවතො හි, සාරිපුත්‌ත, පටිසල්‌ලානාරාමො පටිසල්‌ලානරතො, අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථමනුයුත්‌තො අනිරාකතජ්‌ඣානො, විපස්‌සනාය සමන්‌නාගතො බ්‍රූහෙතා සුඤ්‌ඤාගාරාන’’න්‌ති.
340. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ revataṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso revata āyasmatā ānandena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pucchāma – ramaṇīyaṃ, āvuso revata, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā maññe gandhā sampavanti. Kathaṃrūpena, āvuso revata, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā revato maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta bhikkhu paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato , ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto, anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, brūhetā suññāgārānaṃ. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ revatova sammā byākaramāno byākareyya. Revato hi, sāriputta, paṭisallānārāmo paṭisallānarato, ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārāna’’nti.
341. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං, භන්‌තෙ, ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං එතදවොචං – ‘බ්‍යාකතං ඛො ආවුසො අනුරුද්‌ධ ආයස්‌මතා රෙවතෙන…පෙ.… කථංරූපෙන, ආවුසො අනුරුද්‌ධ, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති. එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සහස්‌සං ලොකානං වොලොකෙති. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුමා පුරිසො…පෙ.… එවරූපෙන ඛො ආවුසො සාරිපුත්‌ත භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත, යථා තං අනුරුද්‌ධොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. අනුරුද්‌ධො හි, සාරිපුත්‌ත, දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සහස්‌සං ලොකානං වොලොකෙතී’’ති.
341. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho āvuso anuruddha āyasmatā revatena…pe… kathaṃrūpena, āvuso anuruddha, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti. Evaṃ vutte, bhante, āyasmā anuruddho maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Seyyathāpi, āvuso sāriputta, cakkhumā puriso…pe… evarūpena kho āvuso sāriputta bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, yathā taṃ anuruddhova sammā byākaramāno byākareyya. Anuruddho hi, sāriputta, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketī’’ti.
342. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං, භන්‌තෙ, ආයස්‌මන්‌තං මහාකස්‌සපං එතදවොචං – ‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො කස්‌සප ආයස්‌මතා අනුරුද්‌ධෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං මහාකස්‌සපං පුච්‌ඡාම…පෙ.… කථං රූපෙන ඛො, ආවුසො කස්‌සප, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති? එවං වුත්‌තෙ භන්‌තෙ, ආයස්‌මා මහාකස්‌සපො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු අත්‌තනා ච ආරඤ්‌ඤිකො හොති ආරඤ්‌ඤිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පිණ්‌ඩපාතිකො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච පංසුකූලිකො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච තෙචීවරිකො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච අප්‌පිච්‌ඡො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච සන්‌තුට්‌ඨො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච පවිවිත්‌තො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච අසංසට්‌ඨො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච ආරද්‌ධවීරියො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච සීලසම්‌පන්‌නො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච සමාධිසම්‌පන්‌නො හොති…පෙ.… අත්‌තනා ච පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො හොති… අත්‌තනා ච විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො හොති… අත්‌තනා ච විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො හොති විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති . ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! යථා තං කස්‌සපොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. කස්‌සපො හි, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තනා ච ආරඤ්‌ඤිකො ආරඤ්‌ඤිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පිණ්‌ඩපාතිකො පිණ්‌ඩපාතිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පංසුකූලිකො පංසුකූලිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච තෙචීවරිකො තෙචීවරිකත්‌තස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච අප්‌පිච්‌ඡො අප්‌පිච්‌ඡතාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සන්‌තුට්‌ඨො සන්‌තුට්‌ඨියා ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පවිවිත්‌තො පවිවෙකස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච අසංසට්‌ඨො අසංසග්‌ගස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච ආරද්‌ධවීරියො වීරියාරම්‌භස්‌ස ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සීලසම්‌පන්‌නො සීලසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච සමාධිසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච විමුත්‌තිසම්‌පන්‌නො විමුත්‌තිසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී, අත්‌තනා ච විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පන්‌නො විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනසම්‌පදාය ච වණ්‌ණවාදී’’ති.
342. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso kassapa āyasmatā anuruddhena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahākassapaṃ pucchāma…pe… kathaṃ rūpena kho, āvuso kassapa, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte bhante, āyasmā mahākassapo maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, bhikkhu attanā ca āraññiko hoti āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko hoti…pe… attanā ca paṃsukūliko hoti…pe… attanā ca tecīvariko hoti…pe… attanā ca appiccho hoti…pe… attanā ca santuṭṭho hoti…pe… attanā ca pavivitto hoti…pe… attanā ca asaṃsaṭṭho hoti…pe… attanā ca āraddhavīriyo hoti…pe… attanā ca sīlasampanno hoti…pe… attanā ca samādhisampanno hoti…pe… attanā ca paññāsampanno hoti… attanā ca vimuttisampanno hoti… attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti . ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ kassapova sammā byākaramāno byākareyya. Kassapo hi, sāriputta, attanā ca āraññiko āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca paṃsukūliko paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca tecīvariko tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca appiccho appicchatāya ca vaṇṇavādī, attanā ca santuṭṭho santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, attanā ca pavivitto pavivekassa ca vaṇṇavādī, attanā ca asaṃsaṭṭho asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, attanā ca āraddhavīriyo vīriyārambhassa ca vaṇṇavādī, attanā ca sīlasampanno sīlasampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca samādhisampanno samādhisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca paññāsampanno paññāsampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttisampanno vimuttisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī’’ti.
343. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං භන්‌තෙ ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං එතදවොචං – ‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, ආයස්‌මතා මහාකස්‌සපෙන යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං මහාමොග්‌ගල්‌ලානං පුච්‌ඡාම…පෙ.… කථංරූපෙන, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති? එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො සාරිපුත්‌ත, ද්‌වෙ භික්‌ඛූ අභිධම්‌මකථං කථෙන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පඤ්‌හං පුච්‌ඡන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස පඤ්‌හං පුට්‌ඨා විස්‌සජ්‌ජෙන්‌ති, නො ච සංසාදෙන්‌ති, ධම්‌මී ච නෙසං කථා පවත්‌තිනී හොති. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත, යථා තං මොග්‌ගල්‌ලානොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. මොග්‌ගල්‌ලානො හි, සාරිපුත්‌ත, ධම්‌මකථිකො’’ති.
343. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ bhante āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso moggallāna, āyasmatā mahākassapena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ pucchāma…pe… kathaṃrūpena, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā mahāmoggallāno maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, dve bhikkhū abhidhammakathaṃ kathenti. Te aññamaññaṃ pañhaṃ pucchanti, aññamaññassa pañhaṃ puṭṭhā vissajjenti, no ca saṃsādenti, dhammī ca nesaṃ kathā pavattinī hoti. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, yathā taṃ moggallānova sammā byākaramāno byākareyya. Moggallāno hi, sāriputta, dhammakathiko’’ti.
344. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අථ ඛ්‌වාහං, භන්‌තෙ, ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං එතදවොචං – ‘බ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, අම්‌හෙහි සබ්‌බෙහෙව යථාසකං පටිභානං. තත්‌ථ දානි මයං ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං පුච්‌ඡාම – රමණීයං, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, ගොසිඞ්‌ගසාලවනං, දොසිනා රත්‌ති, සබ්‌බඵාලිඵුල්‌ලා සාලා, දිබ්‌බා, මඤ්‌ඤෙ, ගන්‌ධා සම්‌පවන්‌ති. කථංරූපෙන, ආවුසො සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’ති? එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො මං එතදවොච – ‘ඉධාවුසො, මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛු චිත්‌තං වසං වත්‌තෙති නො ච භික්‌ඛු චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තති. සො යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති සායන්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා සායන්‌හසමයං විහරති. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, රඤ්‌ඤො වා රාජමහාමත්‌තස්‌ස වා නානාරත්‌තානං දුස්‌සානං දුස්‌සකරණ්‌ඩකො පූරො අස්‌ස. සො යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය පුබ්‌බණ්‌හසමයං පාරුපිතුං , තං තදෙව දුස්‌සයුගං පුබ්‌බණ්‌හසමයං පාරුපෙය්‍ය; යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං පාරුපිතුං, තං තදෙව දුස්‌සයුගං මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං පාරුපෙය්‍ය; යඤ්‌ඤදෙව දුස්‌සයුගං ආකඞ්‌ඛෙය්‍ය සායන්‌හසමයං පාරුපිතුං, තං තදෙව දුස්‌සයුගං සායන්‌හසමයං පාරුපෙය්‍ය. එවමෙව ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛු චිත්‌තං වසං වත්‌තෙති, නො ච භික්‌ඛු චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තති. සො යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති සායන්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා සායන්‌හසමයං විහරති. එවරූපෙන ඛො, ආවුසො මොග්‌ගල්‌ලාන, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’’ති. ‘‘සාධු සාධු, මොග්‌ගල්‌ලාන! යථා තං සාරිපුත්‌තොව සම්‌මා බ්‍යාකරමානො බ්‍යාකරෙය්‍ය. සාරිපුත්‌තො හි, මොග්‌ගල්‌ලාන, චිත්‌තං වසං වත්‌තෙති නො ච සාරිපුත්‌තො චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තති. සො යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා පුබ්‌බණ්‌හසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං විහරති; යාය විහාරසමාපත්‌තියා ආකඞ්‌ඛති සායන්‌හසමයං විහරිතුං, තාය විහාරසමාපත්‌තියා සායන්‌හසමයං විහරතී’’ති.
344. Evaṃ vutte, āyasmā mahāmoggallāno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atha khvāhaṃ, bhante, āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso sāriputta, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ sāriputtaṃ pucchāma – ramaṇīyaṃ, āvuso sāriputta, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti. Kathaṃrūpena, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā sāriputto maṃ etadavoca – ‘idhāvuso, moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Seyyathāpi, āvuso moggallāna, rañño vā rājamahāmattassa vā nānārattānaṃ dussānaṃ dussakaraṇḍako pūro assa. So yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya pubbaṇhasamayaṃ pārupituṃ , taṃ tadeva dussayugaṃ pubbaṇhasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya majjhanhikasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ majjhanhikasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya sāyanhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ sāyanhasamayaṃ pārupeyya. Evameva kho, āvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Evarūpena kho, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, moggallāna! Yathā taṃ sāriputtova sammā byākaramāno byākareyya. Sāriputto hi, moggallāna, cittaṃ vasaṃ vatteti no ca sāriputto cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharatī’’ti.
345. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කස්‌ස නු ඛො, භන්‌තෙ, සුභාසිත’’න්‌ති? ‘‘සබ්‌බෙසං වො, සාරිපුත්‌ත, සුභාසිතං පරියායෙන. අපි ච මමපි සුණාථ යථාරූපෙන භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍ය. ඉධ, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො නිසීදති පල්‌ලඞ්‌කං ආභුජිත්‌වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්‌ඨපෙත්‌වා – ‘න තාවාහං ඉමං පල්‌ලඞ්‌කං භින්‌දිස්‌සාමි යාව මෙ නානුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුච්‌චිස්‌සතී’ති. එවරූපෙන ඛො, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුනා ගොසිඞ්‌ගසාලවනං සොභෙය්‍යා’’ති.
345. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kassa nu kho, bhante, subhāsita’’nti? ‘‘Sabbesaṃ vo, sāriputta, subhāsitaṃ pariyāyena. Api ca mamapi suṇātha yathārūpena bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyya. Idha, sāriputta, bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā – ‘na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi yāva me nānupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’ti. Evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ ආයස්‌මන්‌තො 13 භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te āyasmanto 14 bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
මහාගොසිඞ්‌ගසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දුතියං.
Mahāgosiṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 2. මහාගොසිඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 2. මහාගොසිඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā
