Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ੨. ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā

    ੩੩੨. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਦਾਯੇਤਿ ਇਦਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ, ‘‘ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਠਮਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤੇ ਭਗવਤੋ ਗੋਚਰਗਾਮੋ ਅਨਿਬਨ੍ਧੋ, ਕੋਚਿਦੇવ ਗੋਚਰਗਾਮੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਪਰਿਦੀਪਿਤਂ। ਅਰਞ੍ਞਨਿਦਾਨਕਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਹੀਤਿ ਬਹੁਕੇਹਿ। ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇਹੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਿਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਪਾਕਟੇਹਿ। ਥੇਰੇਹਿ ਸਾવਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਾਦੀਹਿ ਥਿਰਕਾਰਕੇਹੇવ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਥੇਰੇਹਿ, ਸવਨਨ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਸਾવਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ। ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਥੇਰੇ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ। ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤਾਨਂ ਗਗਨਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੋ ਸੂਰਿਯੋ વਿਯ ਚਨ੍ਦੋ વਿਯ, ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਗਰੋ વਿਯ ਚ ਪਾਕਟੋ ਪਞ੍ਞਾਤੋ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣવਸੇਨੇવ ਮਹਨ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਂ ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਂ ਰਥવਿਨੀਤਂ ਮਹਾਹਤ੍ਥਿਪਦੋਪਮਂ ਮਹਾવੇਦਲ੍ਲਂ ਚਾਤੁਮਸੁਤ੍ਤਂ ਦੀਘਨਖਂ ਅਨੁਪਦਸੁਤ੍ਤਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾਸੇવਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨੀਯਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਸੁਤ੍ਤਂ ਦਸੁਤ੍ਤਰਸੁਤ੍ਤਂ ਪવਾਰਣਾਸੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੧੫ ਆਦਯੋ) ਸੁਸਿਮਸੁਤ੍ਤਂ ਥੇਰਪਞ੍ਹਸੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੋ ਥੇਰਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੮੮-੧੮੯) વੁਤ੍ਤਂ।

    332.Evaṃme sutanti mahāgosiṅgasuttaṃ. Tattha gosiṅgasālavanadāyeti idaṃ vasanaṭṭhānadassanatthaṃ vuttaṃ. Aññesu hi suttesu, ‘‘sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme’’ti evaṃ paṭhamaṃ gocaragāmaṃ dassetvā pacchā vasanaṭṭhānaṃ dasseti. Imasmiṃ pana mahāgosiṅgasutte bhagavato gocaragāmo anibandho, kocideva gocaragāmo bhavissati. Tasmā vasanaṭṭhānameva paridīpitaṃ. Araññanidānakaṃ nāmetaṃ suttanti. Sambahulehīti bahukehi. Abhiññātehi abhiññātehīti sabbattha vissutehi pākaṭehi. Therehi sāvakehi saddhinti pātimokkhasaṃvarādīhi thirakārakeheva dhammehi samannāgatattā therehi, savanante jātattā sāvakehi saddhiṃ ekato. Idāni te there sarūpato dassento, āyasmatā ca sāriputtenātiādimāha. Tatthāyasmā sāriputto attano sīlādīhi guṇehi buddhasāsane abhiññāto. Cakkhumantānaṃ gaganamajjhe ṭhito sūriyo viya cando viya, samuddatīre ṭhitānaṃ sāgaro viya ca pākaṭo paññāto. Na kevalañcassa imasmiṃ sutte āgataguṇavaseneva mahantatā veditabbā, ito aññesaṃ dhammadāyādasuttaṃ anaṅgaṇasuttaṃ sammādiṭṭhisuttaṃ sīhanādasuttaṃ rathavinītaṃ mahāhatthipadopamaṃ mahāvedallaṃ cātumasuttaṃ dīghanakhaṃ anupadasuttaṃ sevitabbāsevitabbasuttaṃ saccavibhaṅgasuttaṃ piṇḍapātapārisuddhi sampasādanīyaṃ saṅgītisuttaṃ dasuttarasuttaṃ pavāraṇāsuttaṃ (saṃ. ni. 1.215 ādayo) susimasuttaṃ therapañhasuttaṃ mahāniddeso paṭisambhidāmaggo therasīhanādasuttaṃ abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi suttānaṃ vasena therassa mahantatā veditabbā. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto’’ti (a. ni. 1.188-189) vuttaṃ.

    ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਚੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਮਹਾ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਅਨੁਮਾਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਚੂਲ਼ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯਸੁਤ੍ਤਂ ਮਾਰਤਜ੍ਜਨਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਪਾਸਾਦਕਮ੍ਪਨਂ ਸਕਲਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦੋਪਨਨ੍ਦਦਮਨਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਾਲੇ ਦੇવਲੋਕਗਮਨਂ વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ ਪੇਤવਤ੍ਥੁ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ વਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ । ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੦) વੁਤ੍ਤਂ।

    Mahāmoggallānopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa anumānasuttaṃ, cūḷataṇhāsaṅkhayasuttaṃ māratajjaniyasuttaṃ pāsādakampanaṃ sakalaṃ iddhipādasaṃyuttaṃ nandopanandadamanaṃ yamakapāṭihāriyakāle devalokagamanaṃ vimānavatthu petavatthu therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo . Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno’’ti (a. ni. 1.190) vuttaṃ.

    ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਚੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਮਹਾ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਚੀવਰਪਰਿવਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਜਿਣ੍ਣਚੀવਰਸੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੫੪ ਆਦਯੋ) ਚਨ੍ਦੋਪਮਂ ਸਕਲਂ ਕਸ੍ਸਪਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਅਰਿਯવਂਸਸੁਤ੍ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ વਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧੁਤવਾਦਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੧) વੁਤ੍ਤਂ।

    Mahākassapopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa cīvaraparivattanasuttaṃ jiṇṇacīvarasuttaṃ (saṃ. ni. 2.154 ādayo) candopamaṃ sakalaṃ kassapasaṃyuttaṃ mahāariyavaṃsasuttaṃ therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ , bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhutavādānaṃ yadidaṃ mahākassapo’’ti (a. ni. 1.191) vuttaṃ.

    ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਚੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਮਹਾ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਨਲ਼ਕਪਾਨਸੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸવਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ વਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੨) વੁਤ੍ਤਂ।

    Anuruddhattheropi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa cūḷagosiṅgasuttaṃ naḷakapānasuttaṃ anuttariyasuttaṃ upakkilesasuttaṃ anuruddhasaṃyuttaṃ mahāpurisavitakkasuttaṃ therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho’’ti (a. ni. 1.192) vuttaṃ.

    ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਚ ਰੇવਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦ੍વੇ ਰੇવਤਾ ਖਦਿਰવਨਿਯਰੇવਤੋ ਚ ਕਙ੍ਖਾਰੇવਤੋ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਖਦਿਰવਨਿਯਰੇવਤੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ, ਨ ਸੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯੋ ਗੁਲ਼ੋ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਾ ਮੁਗ੍ਗਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੨੭੨) ਏવਂ ਕਙ੍ਖਾਬਹੁਲੋ ਪਨ ਥੇਰੋ ਇਧ ਰੇવਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਸੋਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਚੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਮਹਾ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੇਨਪਿ ਏਤਦਗ੍ਗੇਨਪਿ ਮਹਨ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਝਾਯੀਨਂ ਯਦਿਦਂ ਕਙ੍ਖਾਰੇવਤੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੪) વੁਤ੍ਤਂ।

    Āyasmatā ca revatenāti ettha pana dve revatā khadiravaniyarevato ca kaṅkhārevato ca. Tattha khadiravaniyarevato dhammasenāpatittherassa kaniṭṭhabhātiko, na so idha adhippeto. ‘‘Akappiyo guḷo, akappiyā muggā’’ti (mahāva. 272) evaṃ kaṅkhābahulo pana thero idha revatoti adhippeto. Sopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa abhinikkhamanenapi etadaggenapi mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato’’ti (a. ni. 1.204) vuttaṃ.

    ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਚੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਗੁਣੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਮਹਾ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖਸੁਤ੍ਤਂ ਬਾਹਿਤਿਕਸੁਤ੍ਤਂ ਆਨੇਞ੍ਜਸਪ੍ਪਾਯਂ ਗੋਪਕਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਬਹੁਧਾਤੁਕਂ ਚੂਲ਼ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਮਹਾਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਸੁਤ੍ਤਂ ਭਦ੍ਦੇਕਰਤ੍ਤਂ ਮਹਾਨਿਦਾਨਂ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਭਸੁਤ੍ਤਂ ਚੂਲ਼ਨਿਯਲੋਕਧਾਤੁਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ વਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤਦਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ, ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੧੯-੨੨੩) વੁਤ੍ਤਂ।

    Ānandattheropi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa sekkhasuttaṃ bāhitikasuttaṃ āneñjasappāyaṃ gopakamoggallānaṃ bahudhātukaṃ cūḷasuññataṃ mahāsuññataṃ acchariyabbhutasuttaṃ bhaddekarattaṃ mahānidānaṃ mahāparinibbānaṃ subhasuttaṃ cūḷaniyalokadhātusuttaṃ abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.219-223) vuttaṃ.

    ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇਹੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤੇਹੇવ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਪਾਕਟੇਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇਹਿ ਬਹੂਹਿ ਥੇਰੇਹਿ ਸਾવਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗવਾ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਦਾਯੇ વਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਯਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਮਹਾਪਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਦਾ ਦਸਬਲਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਸਯਂ ਇਦ੍ਧਿਮਾ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਸਯਂ ਧੁਤવਾਦੋ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਸਯਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੇવਤੋ ਸਯਂ ਝਾਨਾਭਿਰਤੋ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਯਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਦਾ ਦਸਬਲਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ, ਏવਂ ਤਦਾ ਏਤੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾ ਮਹਾਥੇਰਾ ਤਿਂਸਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਸਬਲਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂਸੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

    Aññehi ca abhiññātehi abhiññātehīti na kevalañca eteheva, aññehi ca mahāguṇatāya pākaṭehi abhiññātehi bahūhi therehi sāvakehi saddhiṃ bhagavā gosiṅgasālavanadāye viharatīti attho. Āyasmā hi sāriputto sayaṃ mahāpañño aññepi bahū mahāpaññe bhikkhū gahetvā tadā dasabalaṃ parivāretvā vihāsi. Āyasmā mahāmoggallāno sayaṃ iddhimā, āyasmā mahākassapo sayaṃ dhutavādo, āyasmā anuruddho sayaṃ dibbacakkhuko, āyasmā revato sayaṃ jhānābhirato, āyasmā ānando sayaṃ bahussuto aññepi bahū bahussute bhikkhū gahetvā tadā dasabalaṃ parivāretvā vihāsi, evaṃ tadā ete ca aññe ca abhiññātā mahātherā tiṃsasahassamattā bhikkhū dasabalaṃ parivāretvā vihariṃsūti veditabbā.

    ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਿવੇਕਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤੋ। ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ વਨਨ੍ਤੇ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਤੋ ਪਤਮਾਨਂ ਕੁਣ੍ਡਲਂ વਿਯ, ਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮੁਗ੍ਗੇ ਪਕ੍ਖਿਪਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਂ વਿਯ, ਮਣਿਨਾਗਦਨ੍ਤਤੋ ਪਤਮਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ વਿਯ ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਂ ਸੂਰਿਯਮਣ੍ਡਲਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਪਾਚੀਨਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨੇਮਿਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਯਮਾਨਂ ਰਜਤਚਕ੍ਕਂ વਿਯ, ਰਜਤਕੂਟਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਖੀਰਧਾਰਾਮਣ੍ਡਂ વਿਯ, ਸਪਕ੍ਖੇ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਗਗਨਤਲੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਮਾਨਂ ਸੇਤਹਂਸਂ વਿਯ ਚ ਮੇਘવਣ੍ਣਾਯ ਸਮੁਦ੍ਦਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਾਚੀਨਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ ਸਸਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਏਕੂਨਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਂ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਤਤੋ ਸਾਲવਨਂ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਾਲਰੁਕ੍ਖਾ ਮੂਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਗ੍ਗਾ ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਾ ਦੁਕੂਲਪਾਰੁਤਾ વਿਯ, ਮੁਤ੍ਤਾਕਲਾਪવਿਨਦ੍ਧਾ વਿਯ ਚ વਿਰੋਚਿਂਸੁ। ਭੂਮਿਤਲਂ ਪੁਪ੍ਫਸਨ੍ਥਰਪੂਜਾਯ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ વਿਯ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਤਨ੍ਤੇਨ ਪੁਪ੍ਫਰੇਣੁਨਾ ਲਾਖਾਰਸੇਨ ਸਿਞ੍ਚਮਾਨਂ વਿਯ ਚ ਅਹੋਸਿ। ਭਮਰਮਧੁਕਰਗਣਾ ਕੁਸੁਮਰੇਣੁਮਦਮਤ੍ਤਾ ਉਪਗਾਯਮਾਨਾ વਿਯ વਨਨ੍ਤਰੇਸੁ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਤਦਾ ਚ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੋવ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਥੇਰੋ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਰਤਿਯਾ વੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਅਰਿਯਸਾવਕਾ ਚ ਨਾਮ ਪਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਰਤਿਯਾ વੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਨ ਏਕਕੋવ ਅਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਯਸਹਾਯਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ।

    Paṭisallānā vuṭṭhitoti phalasamāpattivivekato vuṭṭhito. Yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkamīti thero kira paṭisallānā vuṭṭhito pacchimalokadhātuṃ olokento vanante kīḷantassa mattakhattiyassa kaṇṇato patamānaṃ kuṇḍalaṃ viya, saṃharitvā samugge pakkhipamānaṃ rattakambalaṃ viya, maṇināgadantato patamānaṃ satasahassagghanikaṃ suvaṇṇapātiṃ viya ca atthaṃ gacchamānaṃ paripuṇṇapaṇṇāsayojanaṃ sūriyamaṇḍalaṃ addasa. Tadanantaraṃ pācīnalokadhātuṃ olokento nemiyaṃ gahetvā parivattayamānaṃ rajatacakkaṃ viya, rajatakūṭato nikkhamantaṃ khīradhārāmaṇḍaṃ viya, sapakkhe papphoṭetvā gaganatale pakkhandamānaṃ setahaṃsaṃ viya ca meghavaṇṇāya samuddakucchito uggantvā pācīnacakkavāḷapabbatamatthake sasalakkhaṇappaṭimaṇḍitaṃ ekūnapaṇṇāsayojanaṃ candamaṇḍalaṃ addasa. Tato sālavanaṃ olokesi. Tasmiñhi samaye sālarukkhā mūlato paṭṭhāya yāva aggā sabbapāliphullā dukūlapārutā viya, muttākalāpavinaddhā viya ca virociṃsu. Bhūmitalaṃ pupphasantharapūjāya paṭimaṇḍitaṃ viya, tattha tattha nipatantena pupphareṇunā lākhārasena siñcamānaṃ viya ca ahosi. Bhamaramadhukaragaṇā kusumareṇumadamattā upagāyamānā viya vanantaresu vicaranti. Tadā ca uposathadivasova hoti. Atha thero, ‘‘kāya nu kho ajja ratiyā vītināmessāmī’’ti cintesi, ariyasāvakā ca nāma piyadhammassavanā honti. Athassa etadahosi – ‘‘ajja mayhaṃ jeṭṭhabhātikassa dhammasenāpatittherassa santikaṃ gantvā dhammaratiyā vītināmessāmī’’ti. Gacchanto pana ekakova agantvā ‘‘mayhaṃ piyasahāyaṃ mahākassapattheraṃ gahetvā gamissāmī’’ti nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami.

    ਏવਮਾવੁਸੋਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਥੇਰੋਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨੋવ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਾવੁਸੋ, ਤ੍વਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਸਂ વਾ ਰੁਜ੍ਜਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿ વਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੇਸਾਪਦੇਸਂ ਅਕਤ੍વਾ ਤੁਟ੍ਠਹਦਯੋવ, ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਚ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦ੍વੇ ਮਹਾਥੇਰਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਿਤਾਨਿ ਦ੍વੇ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਾਨਿ વਿਯ, ਦ੍વੇ ਸੂਰਿਯਮਣ੍ਡਲਾਨਿ વਿਯ, ਦ੍વੇ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਨਾਗਰਾਜਾਨੋ વਿਯ, ਦ੍વੇ ਸੀਹਾ વਿਯ, ਦ੍વੇ ਬ੍ਯਗ੍ਘਾ વਿਯ ਚ વਿਰੋਚਿਂਸੁ। ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਦ੍વੇ ਮਹਾਥੇਰੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯਂ વਨਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਂ વਿਯ, ਪਾਚੀਨਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਂ વਨਨ੍ਤਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਿਯ, ਸਾਲવਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਮੇવ ਸਾਲવਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਅਜ੍ਜ ਉਪੋਸਥਦਿવਸੋ, ਇਮੇ ਚ ਮੇ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਭવਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਪਦਾਨੁਪਦਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ। ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੂਤਿ। ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਿਤਾ ਤਯੋ ਚਨ੍ਦਾ વਿਯ, ਸੂਰਿਯਾ વਿਯ, ਸੀਹਾ વਿਯ ਚ વਿਰੋਚਮਾਨਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ।

    Evamāvusotikho āyasmā mahākassapoti theropi yasmā piyadhammassavanova ariyasāvako, tasmā tassa vacanaṃ sutvā gacchāvuso, tvaṃ, mayhaṃ sīsaṃ vā rujjati piṭṭhi vāti kiñci lesāpadesaṃ akatvā tuṭṭhahadayova, ‘‘evamāvuso’’tiādimāha. Paṭissutvā ca nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā mahāmoggallānaṃ anubandhi. Tasmiṃ samaye dve mahātherā paṭipāṭiyā ṭhitāni dve candamaṇḍalāni viya, dve sūriyamaṇḍalāni viya, dve chaddantanāgarājāno viya, dve sīhā viya, dve byagghā viya ca virociṃsu. Anuruddhattheropi tasmiṃ samaye divāṭṭhāne nisinno dve mahāthere sāriputtattherassa santikaṃ gacchante disvā pacchimalokadhātuṃ olokento sūriyaṃ vanantaṃ pavisantaṃ viya, pācīnalokadhātuṃ olokento candaṃ vanantato uggacchantaṃ viya, sālavanaṃ olokento sabbapāliphullameva sālavanañca disvā ajja uposathadivaso, ime ca me jeṭṭhabhātikā dhammasenāpatissa santikaṃ gacchanti, mahantena dhammassavanena bhavitabbaṃ, ahampi dhammassavanassa bhāgī bhavissāmīti nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā mahātherānaṃ padānupadiko hutvā nikkhami. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā ca mahāmoggallāno āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca anuruddho yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsū’’ti. Upasaṅkamiṃsūti. Paṭipāṭiyā ṭhitā tayo candā viya, sūriyā viya, sīhā viya ca virocamānā upasaṅkamiṃsu.

    ੩੩੩. ਏવਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਪਨ ਤੇ ਮਹਾਥੇਰੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿવਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਯੇવ ਦਿਸ੍વਾ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਹਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨਾ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਖੋ ਪਨ ਏਕਕੋવ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਯਸਹਾਯਮ੍ਪਿ ਰੇવਤਤ੍ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਤਿ ਤੇ ਦ੍વੇ ਜਨਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਿਤਾ ਦ੍વੇ ਚਨ੍ਦਾ વਿਯ, ਸੂਰਿਯਾ વਿਯ, ਸੀਹਾ વਿਯ ਚ વਿਰੋਚਮਾਨਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ । ਦਿਸ੍વਾਨ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਦੂਰਤੋવ ਦਿਸ੍વਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਥਾਉਪਚਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮੇਤਂ, ‘‘ਏਤੁ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿવਚਨਂ ਅવੋਚ। ਰਮਣੀਯਂ, ਆવੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁવਿਧਂ ਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ વਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਞ੍ਚ। ਤਤ੍ਥ વਨਂ ਨਾਮ ਨਾਗਸਲਲ਼ਸਾਲਚਮ੍ਪਕਾਦੀਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਬਹਲਚ੍ਛਾਯਂ ਪੁਪ੍ਫਫਲੂਪਗਂ વਿવਿਧਰੁਕ੍ਖਂ ਉਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਗਾਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਇਦਂ વਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਨਾਮ। ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ –

    333. Evaṃ upasaṅkamante pana te mahāthere āyasmā ānando attano divāṭṭhāne nisinnoyeva disvā, ‘‘ajja mahantaṃ dhammassavanaṃ bhavissati, mayāpi tassa bhāginā bhavitabbaṃ, na kho pana ekakova gamissāmi, mayhaṃ piyasahāyampi revatattheraṃ gahetvā gamissāmī’’ti sabbaṃ mahāmoggallānassa mahākassapassa anuruddhassa upasaṅkamane vuttanayeneva vitthārato veditabbaṃ. Iti te dve janā paṭipāṭiyā ṭhitā dve candā viya, sūriyā viya, sīhā viya ca virocamānā upasaṅkamiṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘addasā kho āyasmā sāriputto’’tiādi . Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocāti dūratova disvā anukkamena kathāupacāraṃ sampattametaṃ, ‘‘etu kho āyasmā’’tiādivacanaṃ avoca. Ramaṇīyaṃ, āvusoti ettha duvidhaṃ rāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ puggalarāmaṇeyyakañca. Tattha vanaṃ nāma nāgasalaḷasālacampakādīhi sañchannaṃ hoti bahalacchāyaṃ pupphaphalūpagaṃ vividharukkhaṃ udakasampannaṃ gāmato nissaṭaṃ, idaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ nāma. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –

    ‘‘ਰਮਣੀਯਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਰਮਤੀ ਜਨੋ।

    ‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;

    વੀਤਰਾਗਾ ਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਕਾਮਗવੇਸਿਨੋ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੯੯)।

    Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino’’ti. (dha. pa. 99);

    વਨਂ ਪਨ ਸਚੇਪਿ ਉਜ੍ਜਙ੍ਗਲੇ ਹੋਤਿ ਨਿਰੁਦਕਂ વਿਰਲਚ੍ਛਾਯਂ ਕਣ੍ਟਕਸਮਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋਪੇਤ੍ਥ ਅਰਿਯਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਪੁਗ੍ਗਲਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਨਾਮ। ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ –

    Vanaṃ pana sacepi ujjaṅgale hoti nirudakaṃ viralacchāyaṃ kaṇṭakasamākiṇṇaṃ, buddhādayopettha ariyā viharanti, idaṃ puggalarāmaṇeyyakaṃ nāma. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –

    ‘‘ਗਾਮੇ વਾ ਯਦਿ વਾਰਞ੍ਞੇ, ਨਿਨ੍ਨੇ વਾ ਯਦਿ વਾ ਥਲੇ।

    ‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;

    ਯਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੯੮)।

    Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyaka’’nti. (dha. pa. 98);

    ਇਧ ਪਨ ਤਂ ਦੁવਿਧਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਤਦਾ ਹਿ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਂ ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ ਕੁਸੁਮਗਨ੍ਧਸੁਗਨ੍ਧਂ, ਸਦੇવਕੇ ਚੇਤ੍ਥ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਿਂਸਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤੇਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਹਰਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਰਮਣੀਯਂ, ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨ’’ਨ੍ਤਿ।

    Idha pana taṃ duvidhampi labbhati. Tadā hi gosiṅgasālavanaṃ sabbapāliphullaṃ hoti kusumagandhasugandhaṃ, sadevake cettha loke aggapuggalo sammāsambuddho tiṃsasahassamattehi abhiññātabhikkhūhi saddhiṃ viharati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavana’’nti.

    ਦੋਸਿਨਾਤਿ ਦੋਸਾਪਗਤਾ, ਅਬ੍ਭਂ ਮਹਿਕਾ ਧੂਮੋ ਰਜੋ ਰਾਹੂਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਰਹਿਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਾ, ਮੂਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਗ੍ਗਾ ਅਪੁਪ੍ਫਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਦਿਬ੍ਬਾ ਮਞ੍ਞੇ ਗਨ੍ਧਾ ਸਮ੍ਪવਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਬ੍ਬਾ ਮਨ੍ਦਾਰਪੁਪ੍ਫਕੋવਿਲ਼ਾਰਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਚਨ੍ਦਨਚੁਣ੍ਣਗਨ੍ਧਾ વਿਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪવਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਕਸੁਯਾਸਨ੍ਤੁਸਿਤਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਓਤਿਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨਂ વਿਯ વਾਯਨ੍ਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।

    Dosināti dosāpagatā, abbhaṃ mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pañcahi upakkilesehi virahitāti vuttaṃ hoti. Sabbapāliphullāti sabbattha pāliphullā, mūlato paṭṭhāya yāva aggā apupphitaṭṭhānaṃ nāma natthi. Dibbā maññe gandhā sampavantīti dibbā mandārapupphakoviḷārapāricchattakacandanacuṇṇagandhā viya samantā pavāyanti, sakkasuyāsantusitanimmānaratiparanimmitamahābrahmānaṃ otiṇṇaṭṭhānaṃ viya vāyantīti vuttaṃ hoti.

    ਕਥਂਰੂਪੇਨ , ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦਾਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਸਙ੍ਘਨવਕੋવ। ਕਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਤਂਯੇવ ਪਠਮਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ? ਮਮਾਯਿਤਤ੍ਤਾ। ਤੇ ਹਿ ਦ੍વੇ ਥੇਰਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਮਮਾਯਿਂਸੁ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ, ‘‘ਮਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਮਮਾਯਿ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਮਮਾਯਿ, ਕੁਲਦਾਰਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਥੇવ ਅਕਾਸਿ। ਏવਂ ਏਕਮੇਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਾਪਿਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪਣੀਤਾਨਿ ਚੀવਰਾਦੀਨਿਪਿ ਲਭਿਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਦੇਤਿ।

    Kathaṃrūpena, āvuso ānandāti ānandatthero tesaṃ pañcannaṃ therānaṃ saṅghanavakova. Kasmā thero taṃyeva paṭhamaṃ pucchatīti? Mamāyitattā. Te hi dve therā aññamaññaṃ mamāyiṃsu. Sāriputtatthero, ‘‘mayā kattabbaṃ satthu upaṭṭhānaṃ karotī’’ti ānandattheraṃ mamāyi. Ānandatthero bhagavato sāvakānaṃ aggoti sāriputtattheraṃ mamāyi, kuladārake pabbājetvā sāriputtattherassa santike upajjhaṃ gaṇhāpesi. Sāriputtattheropi tatheva akāsi. Evaṃ ekamekena attano pattacīvaraṃ datvā pabbājetvā upajjhaṃ gaṇhāpitāni pañca bhikkhusatāni ahesuṃ. Āyasmā ānando paṇītāni cīvarādīnipi labhitvā therasseva deti.

    ਏਕੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਚ ਪੂਜਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਧਮ੍ਮਰਤਨਂ ਪੂਜਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਭਗવਾ ਆਹ – ‘‘ਸਚੇਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮਰਤਨਂ ਪੂਜਿਤੁਕਾਮੋ, ਏਕਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਪੂਜੇਹੀ’’ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਚਿਕ੍ਖਥਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਚਿਕ੍ਖਥਾਤਿ ਆਹ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਥੇਰਂ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕੇਨ ਚੀવਰੇਨ ਪੂਜੇਸਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਭਗવਾ ‘‘ਕੁਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਏਕੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਇਦਂ ਪਨਾਹਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋਤਿ। ਦੇਹਿ, ਆਨਨ੍ਦਾਤਿ। ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ਆਗਤਕਾਲੇ ਦੇਹੀਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਕਦਾ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਦਸਾਹਮਤ੍ਤੇਨ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ। ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੪੬੧; ਮਹਾવ॰ ੩੪੭) ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਥੇવ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਾਪਂ ਲਭਤਿ, ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਥੇਰਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਮਮਾਯਿਂਸੁ, ਇਤਿ ਮਮਾਯਿਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ।

    Eko kira brāhmaṇo cintesi – ‘‘buddharatanassa ca saṅgharatanassa ca pūjā paññāyati, kathaṃ nu kho dhammaratanaṃ pūjitaṃ nāma hotī’’ti? So bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchi. Bhagavā āha – ‘‘sacesi, brāhmaṇa, dhammaratanaṃ pūjitukāmo, ekaṃ bahussutaṃ pūjehī’’ti bahussutaṃ, bhante, ācikkhathāti bhikkhusaṅghaṃ pucchati. So bhikkhusaṅghaṃ upasaṅkamitvā bahussutaṃ, bhante, ācikkhathāti āha. Ānandatthero brāhmaṇāti. Brāhmaṇo theraṃ sahassagghanikena cīvarena pūjesi. Thero taṃ gahetvā bhagavato santikaṃ agamāsi. Bhagavā ‘‘kuto, ānanda, laddha’’nti āha. Ekena, bhante, brāhmaṇena dinnaṃ, idaṃ panāhaṃ āyasmato sāriputtassa dātukāmoti. Dehi, ānandāti. Cārikaṃ pakkanto, bhanteti. Āgatakāle dehīti. Sikkhāpadaṃ, bhante, paññattanti. Kadā pana sāriputto āgamissatīti? Dasāhamattena, bhanteti. ‘‘Anujānāmi, ānanda, dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ nikkhipitu’’nti (pārā. 461; mahāva. 347) sikkhāpadaṃ paññapesi. Sāriputtattheropi tatheva yaṃkiñci manāpaṃ labhati, taṃ ānandattherassa deti. Evaṃ te therā aññamaññaṃ mamāyiṃsu, iti mamāyitattā paṭhamaṃ pucchi.

    ਅਪਿਚ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮੇਸਾ ਖੁਦ੍ਦਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਪਠਮਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤੋ ਰੇવਤਂ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ, ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਂ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਥੇਰਾ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦਸਬਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਜਨਪਦਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਟ੍ਟੋ ਗਾਮਭੋਜਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਜਨਪਦਭੋਜਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਮਹਾવਿਨਿਚ੍ਛਯਅਮਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਸੇਨਾਪਤਿਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਉਪਰਾਜਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਰਾਜਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਰਞ੍ਞਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਟ੍ਟੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਨ ਸਞ੍ਚਰਤਿ, ਰਾਜવਚਨੇਨੇવ ਛਿਜ੍ਜਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਅਹਞ੍ਹਿ ਪਠਮਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ॰… ਅਥ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦਸਬਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਥੇਰੋ ਪਠਮਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ।

    Apica anumatipucchā nāmesā khuddakato paṭṭhāya pucchitabbā hoti. Tasmā thero cintesi – ‘‘ahaṃ paṭhamaṃ ānandaṃ pucchissāmi, ānando attano paṭibhānaṃ byākarissati. Tato revataṃ, anuruddhaṃ, mahākassapaṃ, mahāmoggallānaṃ pucchissāmi. Mahāmoggallāno attano paṭibhānaṃ byākarissati. Tato pañcapi therā maṃ pucchissanti, ahampi attano paṭibhānaṃ byākarissāmī’’ti. Ettāvatāpi ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā na bhavissati, atha mayaṃ sabbepi dasabalaṃ upasaṅkamitvā pucchissāma, satthā sabbaññutaññāṇena byākarissati. Ettāvatā ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā bhavissati. Yathā hi janapadamhi uppanno aṭṭo gāmabhojakaṃ pāpuṇāti, tasmiṃ nicchituṃ asakkonte janapadabhojakaṃ pāpuṇāti, tasmiṃ asakkonte mahāvinicchayaamaccaṃ, tasmiṃ asakkonte senāpatiṃ, tasmiṃ asakkonte uparājaṃ, tasmiṃ vinicchituṃ asakkonte rājānaṃ pāpuṇāti, raññā vinicchitakālato paṭṭhāya aṭṭo aparāparaṃ na sañcarati, rājavacaneneva chijjati. Evamevaṃ ahañhi paṭhamaṃ ānandaṃ pucchissāmi…pe… atha mayaṃ sabbepi dasabalaṃ upasaṅkamitvā pucchissāma, satthā sabbaññutaññāṇena byākarissati. Ettāvatā ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā bhavissati. Evaṃ anumatipucchaṃ pucchanto thero paṭhamaṃ ānandattheraṃ pucchi.

    ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਬਹੁ ਅਸ੍ਸ ਸੁਤਂ ਹੋਤਿ, ਨવਙ੍ਗਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਸਨ੍ਧਿਪੁਬ੍ਬਾਪਰવਸੇਨ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਤਧਰੋਤਿ ਸੁਤਸ੍ਸ ਆਧਾਰਭੂਤੋ। ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਇਤੋ ਗਹਿਤਂ ਇਤੋ ਪਲਾਯਤਿ, ਛਿਦ੍ਦਘਟੇ ਉਦਕਂ વਿਯ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਏਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਕਥੇਤੁਂ વਾ વਾਚੇਤੁਂ વਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਯਂ ਨ ਸੁਤਧਰੋ ਨਾਮ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲਸਦਿਸਮੇવ ਹੋਤਿ, ਦਸਪਿ વੀਸਤਿਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਸੁਤਧਰੋ ਨਾਮ। ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋਤਿ ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਚਯਭੂਤੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਸੁਤਂ ਹਦਯਮਞ੍ਜੂਸਾਯ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਂ ਸਿਲਾਯਂ ਲੇਖਾ વਿਯ, ਸੁવਣ੍ਣਘਟੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸੀਹવਸਾ વਿਯ ਚ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਯਂ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ ਨਾਮ। ਧਾਤਾਤਿ ਠਿਤਾ ਪਗੁਣਾ। ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਹਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਧਾਤਂ ਪਗੁਣਂ ਨਿਚ੍ਚਲਿਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਸੁਕਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਕਥੇਹੀਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍વਾ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਮਨੁਗ੍ਗਾਹਿਤ੍વਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ વਦਤਿ। ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਧਾਤਂ ਪਗੁਣਂ ਭવਙ੍ਗਸੋਤਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਅਸੁਕਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਕਥੇਹੀਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਤਮੇવ ਕਥੇਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਧਾਤਾ’’ਤਿ।

    Bahussuto hotīti bahu assa sutaṃ hoti, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ pāḷianusandhipubbāparavasena uggahitaṃ hotīti attho. Sutadharoti sutassa ādhārabhūto. Yassa hi ito gahitaṃ ito palāyati, chiddaghaṭe udakaṃ viya na tiṭṭhati, parisamajjhe ekaṃ suttaṃ vā jātakaṃ vā kathetuṃ vā vācetuṃ vā na sakkoti, ayaṃ na sutadharo nāma. Yassa pana uggahitaṃ buddhavacanaṃ uggahitakālasadisameva hoti, dasapi vīsatipi vassāni sajjhāyaṃ akarontassa na nassati, ayaṃ sutadharo nāma. Sutasannicayoti sutassa sannicayabhūto. Yathā hi sutaṃ hadayamañjūsāya sannicitaṃ silāyaṃ lekhā viya, suvaṇṇaghaṭe pakkhittasīhavasā viya ca ajjhosāya tiṭṭhati, ayaṃ sutasannicayo nāma. Dhātāti ṭhitā paguṇā. Ekaccassa hi uggahitaṃ buddhavacanaṃ dhātaṃ paguṇaṃ niccalitaṃ na hoti, asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehīti vutte sajjhāyitvā saṃsanditvā samanuggāhitvā jānissāmīti vadati. Ekaccassa dhātaṃ paguṇaṃ bhavaṅgasotasadisaṃ hoti, asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehīti vutte uddharitvā tameva katheti. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘dhātā’’ti.

    વਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਦਸਕ-વਗ੍ਗਦਸਕ-ਪਣ੍ਣਾਸਦਸਕਾਨਂ વਸੇਨ વਾਚਾਯ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤਾ। ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ, ਯਸ੍ਸ વਾਚਾਯ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਮਨਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ਮਹਾਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਰੂਪਗਤਂ વਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘વਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ’’ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਕਾਰਣਤੋ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ। ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੇਹਿ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਮੇવ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਤਂ ਅਕ੍ਖਰਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸવਿਧਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯੋ ਅਪਰਿਹਾਪੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏવਰੂਪੇਹਿ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪਿਚ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਸਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਪਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਾਰਮ੍ਭਕਰਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪਮਂ ਕਥੇਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਂ ਓਹਾਰੇਤਿ, ਏવਮਿਦਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਤ੍ਥ ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਏਕਪਸ੍ਸੇਨੇવ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਞਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਹਤਿ। ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਾ ਅਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਏਕਪਦਮ੍ਪਿ ਅਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਞ੍ਚ ਅਮਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਤ੍વਾ ਤੁਲਿਕਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਗਮ੍ਭੀਰਮਾਤਿਕਾਯ ਉਦਕਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਪਦਂ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਸਿਨ੍ਧવਾਜਾਨੀਯੋ વਿਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਾ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏવਰੂਪਿਂ ਕਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ – ‘‘ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੇਹਿ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।

    Vacasā paricitāti suttadasaka-vaggadasaka-paṇṇāsadasakānaṃ vasena vācāya sajjhāyitā. Manasānupekkhitāti cittena anupekkhitā, yassa vācāya sajjhāyitaṃ buddhavacanaṃ manasā cintentassa tattha tattha pākaṭaṃ hoti. Mahādīpaṃ jāletvā ṭhitassa rūpagataṃ viya paññāyati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘vacasā paricitā manasānupekkhitā’’ti. Diṭṭhiyā suppaṭividdhāti atthato ca kāraṇato ca paññāya suppaṭividdhā. Parimaṇḍalehipadabyañjanehīti ettha padameva atthassa byañjanato padabyañjanaṃ, taṃ akkharapāripūriṃ katvā dasavidhabyañjanabuddhiyo aparihāpetvā vuttaṃ parimaṇḍalaṃ nāma hoti, evarūpehi padabyañjanehīti attho. Apica yo bhikkhu parisati dhammaṃ desento suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhapitvā aññaṃ upārambhakaraṃ suttaṃ āharati, tassa upamaṃ katheti, tadatthaṃ ohāreti, evamidaṃ gahetvā ettha khipanto ekapasseneva pariharanto kālaṃ ñatvā vuṭṭhahati. Nikkhittasuttaṃ pana nikkhattamattameva hoti, tassa kathā aparimaṇḍalā nāma hoti. Yo pana suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhipitvā bahi ekapadampi agantvā pāḷiyā anusandhiñca pubbāparañca amakkhento ācariyehi dinnanaye ṭhatvā tulikāya paricchindanto viya, gambhīramātikāya udakaṃ pesento viya, padaṃ koṭṭento sindhavājānīyo viya gacchati, tassa kathā parimaṇḍalā nāma hoti. Evarūpiṃ kathaṃ sandhāya – ‘‘parimaṇḍalehi padabyañjanehī’’ti vuttaṃ.

    ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਤ੍ਤਂ વਾ ਜਾਤਕਂ વਾ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਆਰਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਅਰਣਿਂ ਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਉਣ੍ਹਖਾਦਨੀਯਂ ਖਾਦਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਪੁਬ੍ਬਾਪਰੇਸੁ ਗਹਿਤਂ ਗਹਿਤਮੇવ ਅਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਚ ਕਤ੍વਾ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਨ੍ਤਰੇਸੁ ਚਰਮਾਨਂ ਗੋਧਂ ਉਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਓਸਾਪੇਨ੍ਤੋ ਓਹਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਯੋਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਕਾਲੇਨ ਸੀਘਂ ਕਾਲੇਨ ਦਨ੍ਧਂ ਕਾਲੇਨ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਾਲੇਨ ਖੁਦ੍ਦਕਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ। ਯਥਾ ਪੇਤਗ੍ਗਿ ਕਾਲੇਨ ਜਲਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਏવਮੇવ ਇਧ ਪੇਤਗ੍ਗਿਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਰਭਤਿ। ਯੋਪਿ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਤ੍ਥਾਯਤਿ, ਨਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ વਿਯ ਕਥੇਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਕਥਾ ਅਪ੍ਪਬਨ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਿਤੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਧਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਨਦੀਸੋਤਂ વਿਯ ਪવਤ੍ਤੇਤਿ, ਆਕਾਸਗਙ੍ਗਤੋ ਭਸ੍ਸਮਾਨਂ ਉਦਕਂ વਿਯ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਕਥਂ ਪવਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਾ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇਹੀ’’ਤਿ। ਅਨੁਸਯਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯਾਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਤ੍ਥਾਯ। ਏવਰੂਪੇਨਾਤਿ ਏવਰੂਪੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਥਾਰੂਪੇਨੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸੇਨ વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਣ੍ਣੇਨ વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਣ੍ਣਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ વਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਹਚ੍ਚ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬવਾਰੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Anuppabandhehīti ettha yo bhikkhu dhammaṃ kathento suttaṃ vā jātakaṃ vā ārabhitvā āraddhakālato paṭṭhāya turitaturito araṇiṃ manthento viya, uṇhakhādanīyaṃ khādanto viya, pāḷiyā anusandhipubbāparesu gahitaṃ gahitameva aggahitaṃ aggahitameva ca katvā purāṇapaṇṇantaresu caramānaṃ godhaṃ uṭṭhapento viya tattha tattha paharanto osāpento ohāya gacchati. Yopi dhammaṃ kathento kālena sīghaṃ kālena dandhaṃ kālena mahāsaddaṃ kālena khuddakasaddaṃ karoti. Yathā petaggi kālena jalati, kālena nibbāyati, evameva idha petaggidhammakathiko nāma hoti, parisāya uṭṭhātukāmāya punappunaṃ ārabhati. Yopi kathento tattha tattha vitthāyati, nitthunanto kandanto viya katheti, imesaṃ sabbesampi kathā appabandhā nāma hoti. Yo pana suttaṃ ārabhitvā ācariyehi dinnanaye ṭhito acchinnadhāraṃ katvā nadīsotaṃ viya pavatteti, ākāsagaṅgato bhassamānaṃ udakaṃ viya nirantaraṃ kathaṃ pavatteti, tassa kathā anuppabandhā hoti. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘anuppabandhehī’’ti. Anusayasamugghātāyāti sattannaṃ anusayānaṃ samugghātatthāya. Evarūpenāti evarūpena bahussutena bhikkhunā tathārūpeneva bhikkhusatena bhikkhusahassena vā saṅghāṭikaṇṇena vā saṅghāṭikaṇṇaṃ, pallaṅkena vā pallaṅkaṃ āhacca nisinnena gosiṅgasālavanaṃ sobheyya. Iminā nayena sabbavāresu attho veditabbo.

    ੩੩੪. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਅਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾਰਾਮੋ। ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨੇ ਰਤੋਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਰਤੋ

    334. Paṭisallānaṃ assa ārāmoti paṭisallānārāmo. Paṭisallāne ratoti paṭisallānarato.

    ੩੩੫. ਸਹਸ੍ਸਂ ਲੋਕਾਨਨ੍ਤਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲੋਕਧਾਤੂਨਂ। ਏਤ੍ਤਕਞ੍ਹਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧੁવਸੇવਨਂ ਆવਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਂ, ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਪਨ ਥੇਰੋ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વੋਲੋਕੇਤਿਯੇવ। ਉਪਰਿਪਾਸਾਦવਰਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਭੂਮਕਸ੍ਸ વਾ ਨવਭੂਮਕਸ੍ਸ વਾ ਪਾਸਾਦવਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਗਤੋ। ਸਹਸ੍ਸਂ ਨੇਮਿਮਣ੍ਡਲਾਨਂ વੋਲੋਕੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਸਾਦਪਰਿવੇਣੇ ਨਾਭਿਯਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਨੇਮਿવਟ੍ਟਿਯਾ ਨੇਮਿવਟ੍ਟਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਾਨਂ ਨੇਮਿਮਣ੍ਡਲਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਂ વਾਤਪਾਨਂ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਭਿਯੋਪਿ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਾਪਿ ਅਰਨ੍ਤਰਾਨਿਪਿ ਨੇਮਿਯੋਪਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਆવੁਸੋਤਿ, ਆવੁਸੋ, ਏવਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲੋਕਾਨਂ વੋਲੋਕੇਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦੇ ਠਿਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਨਾਭਿਯੋ વਿਯ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਸਿਨੇਰੁਸਹਸ੍ਸਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ਅਰਾ વਿਯ ਦੀਪਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਰਨ੍ਤਰਾਨਿ વਿਯ ਦੀਪਟ੍ਠਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨੇਮਿਯੋ વਿਯ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    335.Sahassaṃlokānanti sahassaṃ lokadhātūnaṃ. Ettakañhi therassa dhuvasevanaṃ āvajjanapaṭibaddhaṃ, ākaṅkhamāno pana thero anekānipi cakkavāḷasahassāni voloketiyeva. Uparipāsādavaragatoti sattabhūmakassa vā navabhūmakassa vā pāsādavarassa upari gato. Sahassaṃ nemimaṇḍalānaṃ volokeyyāti pāsādapariveṇe nābhiyā patiṭṭhitānaṃ nemivaṭṭiyā nemivaṭṭiṃ āhacca ṭhitānaṃ nemimaṇḍalānaṃ sahassaṃ vātapānaṃ vivaritvā olokeyya, tassa nābhiyopi pākaṭā honti, arāpi arantarānipi nemiyopi. Evameva kho, āvusoti, āvuso, evaṃ ayampi dibbacakkhuko bhikkhu dibbena cakkhunā atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Tassa pāsāde ṭhitapurisassa cakkanābhiyo viya cakkavāḷasahasse sinerusahassaṃ pākaṭaṃ hoti. Arā viya dīpā pākaṭā honti. Arantarāni viya dīpaṭṭhitamanussā pākaṭā honti. Nemiyo viya cakkavāḷapabbatā pākaṭā honti.

    ੩੩੬. ਆਰਞ੍ਞਿਕੋਤਿ ਸਮਾਦਿਣ੍ਣਅਰਞ੍ਞਧੁਤਙ੍ਗੋ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।

    336.Āraññikoti samādiṇṇaaraññadhutaṅgo. Sesapadesupi eseva nayo.

    ੩੩੭. ਨੋ ਚ ਸਂਸਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਓਸਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਸਹੇਤੁਕਞ੍ਹਿ ਸਕਾਰਣਂ ਕਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਸਂਸਾਦੇਤਿ ਨਾਮ। ਏવਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪવਤ੍ਤਿਨੀ ਹੋਤੀਤਿ ਨਦੀਸੋਤੋਦਕਂ વਿਯ ਪવਤ੍ਤਤਿ।

    337.No ca saṃsādentīti na osādenti. Sahetukañhi sakāraṇaṃ katvā pañhaṃ pucchituṃ vissajjitumpi asakkonto saṃsādeti nāma. Evaṃ na karontīti attho. Pavattinī hotīti nadīsotodakaṃ viya pavattati.

    ੩੩੮. ਯਾਯ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਯਾਯ ਲੋਕਿਯਾਯ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਯਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ।

    338.Yāyavihārasamāpattiyāti yāya lokiyāya vihārasamāpattiyā, yāya lokuttarāya vihārasamāpattiyā.

    ੩੩੯. ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਸਾਧੁਕਾਰੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗવਾ ਆਲਪਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਯਥਾ ਤਂ ਆਨਨ੍ਦੋવਾਤਿ ਯਥਾ ਆਨਨ੍ਦੋવ ਸਮ੍ਮਾ ਬ੍ਯਾਕਰਣਮਾਨੋ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਤਂ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਮੇવ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਮੇવ ਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਅਜ੍ਝਾਸਯੋਪਿਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਾਸਨੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਭવੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਂ ਸਾવਜ੍ਜਾਨવਜ੍ਜਂ, ਗਰੁਕਲਹੁਕਂ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛਾਤੇਕਿਚ੍ਛਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨੀਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੀਲਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਾਧਿਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਏਕਂ વਾ ਦ੍વੇ વਾ ਤਯੋ વਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਾ ਪਞ੍ਚ વਾ ਨਿਕਾਯੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍વਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੇਸવਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।

    339.Sādhu sādhu sāriputtāti ayaṃ sādhukāro ānandattherassa dinno. Sāriputtattherena pana saddhiṃ bhagavā ālapati. Esa nayo sabbattha. Yathā taṃ ānandovāti yathā ānandova sammā byākaraṇamāno byākareyya, evaṃ byākataṃ ānandena attano anucchavikameva, ajjhāsayānurūpameva byākatanti attho. Ānandatthero hi attanāpi bahussuto, ajjhāsayopissa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sāsane sabrahmacārī bahussutā bhaveyyu’’nti. Kasmā? Bahussutassa hi kappiyākappiyaṃ sāvajjānavajjaṃ, garukalahukaṃ satekicchātekicchaṃ pākaṭaṃ hoti. Bahussuto uggahitabuddhavacanaṃ āvajjitvā imasmiṃ ṭhāne sīlaṃ kathitaṃ, imasmiṃ samādhi, imasmiṃ vipassanā, imasmiṃ maggaphalanibbānānīti sīlassa āgataṭṭhāne sīlaṃ pūretvā, samādhissa āgataṭṭhāne samādhiṃ pūretvā vipassanāya āgataṭṭhāne vipassanāgabbhaṃ gaṇhāpetvā maggaṃ bhāvetvā phalaṃ sacchikaroti. Tasmā therassa evaṃ ajjhāsayo hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ekaṃ vā dve vā tayo vā cattāro vā pañca vā nikāye uggahetvā āvajjantā sīlādīnaṃ āgataṭṭhānesu sīlādīni paripūretvā anukkamena maggaphalanibbānāni sacchikareyyu’’nti. Sesavāresupi eseva nayo.

    ੩੪੦. ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਰੇવਤੋ ਝਾਨਜ੍ਝਾਸਯੋ ਝਾਨਾਭਿਰਤੋ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਏਕਿਕਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਝਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।

    340. Āyasmā hi revato jhānajjhāsayo jhānābhirato, tasmāssa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ekikā nisīditvā kasiṇaparikammaṃ katvā aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā jhānapadaṭṭhānaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ੩੪੧. ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਆਲੋਕਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨੇਕੇਸੁ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਚવਮਾਨੇ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਸਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ વਟ੍ਟਭਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂવੇਜੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।

    341. Āyasmā anuruddho dibbacakkhuko, tassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ālokaṃ vaḍḍhetvā dibbena cakkhunā anekesu cakkavāḷasahassesu cavamāne ca upapajjamāne ca satte disvā vaṭṭabhayena cittaṃ saṃvejetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ੩੪੨. ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਧੁਤવਾਦੋ, ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਧੁਤવਾਦਾ ਹੁਤ੍વਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨੁਭਾવੇਨ ਪਚ੍ਚਯਤਣ੍ਹਂ ਮਿਲਾਪੇਤ੍વਾ ਅਪਰੇਪਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਿਲੇਸੇ ਧੁਨਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।

    342. Āyasmā mahākassapo dhutavādo, tassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī dhutavādā hutvā dhutaṅgānubhāvena paccayataṇhaṃ milāpetvā aparepi nānappakāre kilese dhunitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ੩੪੩. ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਸਮਾਧਿਪਾਰਮਿਯਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਸੁਖੁਮਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਰਂ ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਧਾਤ੍વਨ੍ਤਰਂ ਆਯਤਨਨ੍ਤਰਂ ਝਾਨੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਂ ਅਙ੍ਗવવਤ੍ਥਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣવવਤ੍ਥਾਨਂ ਅਙ੍ਗਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋવਡ੍ਢਨਂ ਉਭਤੋવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸੇવ ਪਾਕਟਂ। ਅਨਾਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਯਂ ਸਕવਾਦੋ ਅਯਂ ਪਰવਾਦੋ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਸਕવਾਦਂ ਦੀਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਰવਾਦਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਪਰવਾਦਂ ਦੀਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਕવਾਦਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ વਿਸਂવਾਦੇਤਿ। ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ ਸਕવਾਦਂ ਸਕવਾਦਨਿਯਾਮੇਨੇવ , ਪਰવਾਦਂ ਪਰવਾਦਨਿਯਾਮੇਨੇવ ਦੀਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ ਨ વਿਸਂવਾਦੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸੁਖੁਮੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।

    343. Āyasmā mahāmoggallāno samādhipāramiyā matthakaṃ patto, sukhumaṃ pana cittantaraṃ khandhantaraṃ dhātvantaraṃ āyatanantaraṃ jhānokkantikaṃ ārammaṇokkantikaṃ aṅgavavatthānaṃ ārammaṇavavatthānaṃ aṅgasaṅkanti ārammaṇasaṅkanti ekatovaḍḍhanaṃ ubhatovaḍḍhananti ābhidhammikadhammakathikasseva pākaṭaṃ. Anābhidhammiko hi dhammaṃ kathento – ‘‘ayaṃ sakavādo ayaṃ paravādo’’ti na jānāti. Sakavādaṃ dīpessāmīti paravādaṃ dīpeti, paravādaṃ dīpessāmīti sakavādaṃ dīpeti, dhammantaraṃ visaṃvādeti. Ābhidhammiko sakavādaṃ sakavādaniyāmeneva , paravādaṃ paravādaniyāmeneva dīpeti, dhammantaraṃ na visaṃvādeti. Tasmā therassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ābhidhammikā hutvā sukhumesu ṭhānesu ñāṇaṃ otāretvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ੩੪੪. ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਪਾਰਮਿਯਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਞવਾਯੇવ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇ વਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ। ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਸੇ વਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ વਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤ੍વਾਪਿ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇવ ਗਿਹਿਭਾવਂ ਪਤ੍વਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਚਿਤ੍ਤવਸਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇ વਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ વਿਸੇવਿਤવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਾਨਿ ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।

    344. Āyasmā sāriputto paññāpāramiyā matthakaṃ patto, paññavāyeva ca cittaṃ attano vase vattetuṃ sakkoti, na duppañño. Duppañño hi uppannassa cittassa vase vattetvā ito cito ca vipphanditvāpi katipāheneva gihibhāvaṃ patvā anayabyasanaṃ pāpuṇāti. Tasmā therassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī acittavasikā hutvā cittaṃ attano vase vattetvā sabbānassa visevitavipphanditāni bhañjitvā īsakampi bahi nikkhamituṃ adentā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ੩੪੫. ਸਬ੍ਬੇਸਂ વੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿਪਿ ਸੋਭਨਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਝਾਨਾਭਿਰਤੇਹਿਪਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੇਹਿਪਿ, ਧੁਤવਾਦੇਹਿਪਿ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੇਹਿਪਿ, ਅਚਿਤ੍ਤવਸਿਕੇਹਿਪਿ ਸੋਭਨਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ વੋ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਭਾਸਿਤਮੇવ, ਨੋ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ। ਅਪਿਚ ਮਮਪਿ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਅਪਿਚ ਮਮਪਿ વਚਨਂ ਸੁਣਾਥ। ਨ ਤਾવਾਹਂ ਇਮਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨ ਤਾવ ਅਹਂ ਇਮਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗવੀਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਆਭੁਜਿਤਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਂ ਕਿਰ ਭਗવਾ ਪਰਿਪਾਕਗਤੇ ਞਾਣੇ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਪਹਾਯ ਕਤਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਚਤੁਰਙ੍ਗવੀਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਦਲ਼੍ਹਸਮਾਦਾਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਉਨ੍ਨਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਾਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏવਮਾਹ। ਅਪਿਚ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਪਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਾਰਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ। ਪਸ੍ਸਤਿ ਹਿ ਭਗવਾ – ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਏવਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ‘ਭਗવਾ ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਏવਰੂਪੇਨ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹ, ਮਯਂ ਭਗવਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗવੀਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਦਲ਼੍ਹਸਮਾਦਾਨਾ ਹੁਤ੍વਾ ‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾ ਇਮਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਏવਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇવ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਇਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਾਰਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ। ਏવਰੂਪੇਨ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏવਰੂਪੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨੇવ ਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲવਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾવ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ।

    345.Sabbesaṃ vo, sāriputta, subhāsitaṃ pariyāyenāti sāriputta, yasmā saṅghārāmassa nāma bahussutabhikkhūhipi sobhanakāraṇaṃ atthi, jhānābhiratehipi, dibbacakkhukehipi, dhutavādehipi, ābhidhammikehipi, acittavasikehipi sobhanakāraṇaṃ atthi. Tasmā sabbesaṃ vo subhāsitaṃ pariyāyena, tena tena kāraṇena subhāsitameva, no dubbhāsitaṃ. Apica mamapi suṇāthāti apica mamapi vacanaṃ suṇātha. Na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmīti na tāva ahaṃ imaṃ caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya ābhujitaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi, na mocessāmīti attho. Idaṃ kira bhagavā paripākagate ñāṇe rajjasiriṃ pahāya katābhinikkhamano anupubbena bodhimaṇḍaṃ āruyha caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya aparājitapallaṅkaṃ ābhujitvā daḷhasamādāno hutvā nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ bhinditvā paccūsasamaye dasasahassilokadhātuṃ unnādento sabbaññutaññāṇaṃ paṭivijjhi, taṃ attano mahābodhipallaṅkaṃ sandhāya evamāha. Apica pacchimaṃ janataṃ anukampamānopi paṭipattisāraṃ puthujjanakalyāṇakaṃ dassento evamāha. Passati hi bhagavā – ‘‘anāgate evaṃ ajjhāsayā kulaputtā iti paṭisañcikkhissanti, ‘bhagavā mahāgosiṅgasuttaṃ kathento idha, sāriputta, bhikkhu pacchābhattaṃ…pe… evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti āha, mayaṃ bhagavato ajjhāsayaṃ gaṇhissāmā’ti pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya daḷhasamādānā hutvā ‘arahattaṃ appatvā imaṃ pallaṅkaṃ na bhindissāmā’ti samaṇadhammaṃ kātabbaṃ maññissanti, te evaṃ paṭipannā katipāheneva jātijarāmaraṇassa antaṃ karissantī’’ti, imaṃ pacchimaṃ janataṃ anukampamāno paṭipattisāraṃ puthujjanakalyāṇakaṃ dassento evamāha. Evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti, sāriputta, evarūpena bhikkhunā nippariyāyeneva gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesīti.

    ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੨. ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Mahāgosiṅgasuttaṃ

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੨. ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact