Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ದೀಘನಿಕಾಯ • Dīghanikāya

    ೬. ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸುತ್ತಂ

    6. Mahāgovindasuttaṃ

    ೨೯೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬಪುತ್ತೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಪಬ್ಬತಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಆರೋಚೇಮಿ ತಂ ಭಗವತೋ’’ತಿ। ‘‘ಆರೋಚೇಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಪಞ್ಚಸಿಖಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

    293. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho pañcasikho gandhabbaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho pañcasikho gandhabbaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yaṃ kho me, bhante, devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ, ārocemi taṃ bhagavato’’ti. ‘‘Ārocehi me tvaṃ, pañcasikhā’’ti bhagavā avoca.

    ದೇವಸಭಾ

    Devasabhā

    ೨೯೪. ‘‘ಪುರಿಮಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ದಿವಸಾನಿ ಪುರಿಮತರಾನಿ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ಪವಾರಣಾಯ ಪುಣ್ಣಾಯ ಪುಣ್ಣಮಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಾ ಚ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ; ಮಹತೀ ಚ ದಿಬ್ಬಪರಿಸಾ ಸಮನ್ತತೋ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಚತುದ್ದಿಸಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ; ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಧತರಟ್ಠೋ ಮಹಾರಾಜಾ ಪಚ್ಛಿಮಾಭಿಮುಖೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ದೇವೇ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ; ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ ವಿರೂಳ್ಹಕೋ ಮಹಾರಾಜಾ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ದೇವೇ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ; ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ವಿರೂಪಕ್ಖೋ ಮಹಾರಾಜಾ ಪುರತ್ಥಾಭಿಮುಖೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ದೇವೇ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ; ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ವೇಸ್ಸವಣೋ ಮಹಾರಾಜಾ ದಕ್ಖಿಣಾಭಿಮುಖೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ದೇವೇ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ। ಯದಾ ಭನ್ತೇ, ಕೇವಲಕಪ್ಪಾ ಚ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ, ಮಹತೀ ಚ ದಿಬ್ಬಪರಿಸಾ ಸಮನ್ತತೋ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಚತುದ್ದಿಸಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಇದಂ ನೇಸಂ ಹೋತಿ ಆಸನಸ್ಮಿಂ; ಅಥ ಪಚ್ಛಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಸನಂ ಹೋತಿ।

    294. ‘‘Purimāni, bhante, divasāni purimatarāni tadahuposathe pannarase pavāraṇāya puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā kevalakappā ca devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā; mahatī ca dibbaparisā samantato nisinnā honti, cattāro ca mahārājāno catuddisā nisinnā honti; puratthimāya disāya dhataraṭṭho mahārājā pacchimābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā; dakkhiṇāya disāya virūḷhako mahārājā uttarābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā; pacchimāya disāya virūpakkho mahārājā puratthābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā; uttarāya disāya vessavaṇo mahārājā dakkhiṇābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā. Yadā bhante, kevalakappā ca devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā, mahatī ca dibbaparisā samantato nisinnā honti, cattāro ca mahārājāno catuddisā nisinnā honti, idaṃ nesaṃ hoti āsanasmiṃ; atha pacchā amhākaṃ āsanaṃ hoti.

    ‘‘ಯೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ಅಧುನೂಪಪನ್ನಾ ತಾವತಿಂಸಕಾಯಂ, ತೇ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ಅತಿರೋಚನ್ತಿ ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ಯಸಸಾ ಚ। ತೇನ ಸುದಂ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಮುದಿತಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ; ‘ದಿಬ್ಬಾ ವತ, ಭೋ, ಕಾಯಾ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಹಾಯನ್ತಿ ಅಸುರಕಾಯಾ’ತಿ।

    ‘‘Ye te, bhante, devā bhagavati brahmacariyaṃ caritvā adhunūpapannā tāvatiṃsakāyaṃ, te aññe deve atirocanti vaṇṇena ceva yasasā ca. Tena sudaṃ, bhante, devā tāvatiṃsā attamanā honti pamuditā pītisomanassajātā; ‘dibbā vata, bho, kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’ti.

    ೨೯೫. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಮ್ಪಸಾದಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅನುಮೋದಿ –

    295. ‘‘Atha kho, bhante, sakko devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sampasādaṃ viditvā imāhi gāthāhi anumodi –

    ‘ಮೋದನ್ತಿ ವತ ಭೋ ದೇವಾ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸಹಿನ್ದಕಾ।

    ‘Modanti vata bho devā, tāvatiṃsā sahindakā;

    ತಥಾಗತಂ ನಮಸ್ಸನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಸುಧಮ್ಮತಂ॥

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammataṃ.

    ನವೇ ದೇವೇ ಚ ಪಸ್ಸನ್ತಾ, ವಣ್ಣವನ್ತೇ ಯಸಸ್ಸಿನೇ।

    Nave deve ca passantā, vaṇṇavante yasassine;

    ಸುಗತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಚರಿತ್ವಾನ ಇಧಾಗತೇ॥

    Sugatasmiṃ brahmacariyaṃ, caritvāna idhāgate.

    ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಅತಿರೋಚನ್ತಿ, ವಣ್ಣೇನ ಯಸಸಾಯುನಾ।

    Te aññe atirocanti, vaṇṇena yasasāyunā;

    ಸಾವಕಾ ಭೂರಿಪಞ್ಞಸ್ಸ, ವಿಸೇಸೂಪಗತಾ ಇಧ॥

    Sāvakā bhūripaññassa, visesūpagatā idha.

    ಇದಂ ದಿಸ್ವಾನ ನನ್ದನ್ತಿ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸಹಿನ್ದಕಾ।

    Idaṃ disvāna nandanti, tāvatiṃsā sahindakā;

    ತಥಾಗತಂ ನಮಸ್ಸನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಸುಧಮ್ಮತ’ನ್ತಿ॥

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammata’nti.

    ‘‘ತೇನ ಸುದಂ , ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಮುದಿತಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ; ‘ದಿಬ್ಬಾ ವತ, ಭೋ, ಕಾಯಾ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಹಾಯನ್ತಿ ಅಸುರಕಾಯಾ’’’ತಿ।

    ‘‘Tena sudaṃ , bhante, devā tāvatiṃsā bhiyyoso mattāya attamanā honti pamuditā pītisomanassajātā; ‘dibbā vata, bho, kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’’’ti.

    ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚವಣ್ಣಾ

    Aṭṭha yathābhuccavaṇṇā

    ೨೯೬. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಮ್ಪಸಾದಂ ವಿದಿತ್ವಾ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಮಾರಿಸಾ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಸೋತು’ನ್ತಿ? ‘ಇಚ್ಛಾಮ ಮಯಂ, ಮಾರಿಸ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಸೋತು’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಪಯಿರುದಾಹಾಸಿ – ‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಭೋನ್ತೋ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ? ಯಾವಞ್ಚ ಸೋ ಭಗವಾ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    296. ‘‘Atha kho, bhante, sakko devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sampasādaṃ viditvā deve tāvatiṃse āmantesi – ‘iccheyyātha no tumhe, mārisā, tassa bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe sotu’nti? ‘Icchāma mayaṃ, mārisa, tassa bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe sotu’nti. Atha kho, bhante, sakko devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe payirudāhāsi – ‘taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā? Yāvañca so bhagavā bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Evaṃ bahujanahitāya paṭipannaṃ bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ಅಕಾಲಿಕೋ ಏಹಿಪಸ್ಸಿಕೋ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕೋ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಞ್ಞೂಹಿ। ಏವಂ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಸೇತಾರಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Svākkhāto kho pana tena bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhi. Evaṃ opaneyyikassa dhammassa desetāraṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಇದಂ ಕುಸಲನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಇದಂ ಅಕುಸಲನ್ತಿ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ। ಇದಂ ಸಾವಜ್ಜಂ ಇದಂ ಅನವಜ್ಜಂ, ಇದಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ ಇದಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಹೀನಂ ಇದಂ ಪಣೀತಂ, ಇದಂ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗನ್ತಿ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ। ಏವಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಸೇವಿತಬ್ಬಾಸೇವಿತಬ್ಬಹೀನ-ಪಣೀತಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಾರಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Idaṃ kusalanti kho pana tena bhagavatā supaññattaṃ, idaṃ akusalanti supaññattaṃ. Idaṃ sāvajjaṃ idaṃ anavajjaṃ, idaṃ sevitabbaṃ idaṃ na sevitabbaṃ, idaṃ hīnaṃ idaṃ paṇītaṃ, idaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāganti supaññattaṃ. Evaṃ kusalākusalasāvajjānavajjasevitabbāsevitabbahīna-paṇītakaṇhasukkasappaṭibhāgānaṃ dhammānaṃ paññapetāraṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸಾವಕಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ, ಸಂಸನ್ದತಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪದಾ ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಙ್ಗೋದಕಂ ಯಮುನೋದಕೇನ ಸಂಸನ್ದತಿ ಸಮೇತಿ, ಏವಮೇವ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸಾವಕಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ, ಸಂಸನ್ದತಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪದಾ ಚ। ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ ಪಞ್ಞಪೇತಾರಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Supaññattā kho pana tena bhagavatā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā, saṃsandati nibbānañca paṭipadā ca. Seyyathāpi nāma gaṅgodakaṃ yamunodakena saṃsandati sameti, evameva supaññattā tena bhagavatā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā, saṃsandati nibbānañca paṭipadā ca. Evaṃ nibbānagāminiyā paṭipadāya paññapetāraṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಅಭಿನಿಪ್ಫನ್ನೋ 1 ಖೋ ಪನ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಲಾಭೋ ಅಭಿನಿಪ್ಫನ್ನೋ ಸಿಲೋಕೋ, ಯಾವ ಮಞ್ಞೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪಿಯಾಯಮಾನರೂಪಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ವಿಗತಮದೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ। ಏವಂ ವಿಗತಮದಂ ಆಹಾರಂ ಆಹರಯಮಾನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Abhinipphanno 2 kho pana tassa bhagavato lābho abhinipphanno siloko, yāva maññe khattiyā sampiyāyamānarūpā viharanti, vigatamado kho pana so bhagavā āhāraṃ āhāreti. Evaṃ vigatamadaṃ āhāraṃ āharayamānaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಲದ್ಧಸಹಾಯೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ಸೇಖಾನಞ್ಚೇವ ಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಖೀಣಾಸವಾನಞ್ಚ ವುಸಿತವತಂ। ತೇ ಭಗವಾ ಅಪನುಜ್ಜ ಏಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಏವಂ ಏಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Laddhasahāyo kho pana so bhagavā sekhānañceva paṭipannānaṃ khīṇāsavānañca vusitavataṃ. Te bhagavā apanujja ekārāmataṃ anuyutto viharati. Evaṃ ekārāmataṃ anuyuttaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಯಥಾವಾದೀ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ತಥಾಕಾರೀ, ಯಥಾಕಾರೀ ತಥಾವಾದೀ, ಇತಿ ಯಥಾವಾದೀ ತಥಾಕಾರೀ, ಯಥಾಕಾರೀ ತಥಾವಾದೀ। ಏವಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Yathāvādī kho pana so bhagavā tathākārī, yathākārī tathāvādī, iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī. Evaṃ dhammānudhammappaṭipannaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ಪರಿಯೋಸಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ। ಏವಂ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ವಿಗತಕಥಂಕಥಂ ಪರಿಯೋಸಿತಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ’ತಿ।

    ‘‘Tiṇṇavicikiccho kho pana so bhagavā vigatakathaṃkatho pariyositasaṅkappo ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ. Evaṃ tiṇṇavicikicchaṃ vigatakathaṃkathaṃ pariyositasaṅkappaṃ ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā’ti.

    ೨೯೭. ‘‘ಇಮೇ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಪಯಿರುದಾಹಾಸಿ। ತೇನ ಸುದಂ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋ ಮತ್ತಾಯ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಮುದಿತಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಸುತ್ವಾ। ತತ್ರ, ಭನ್ತೇ, ಏಕಚ್ಚೇ ದೇವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಹೋ ವತ, ಮಾರಿಸಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ದೇಸೇಯ್ಯುಂ ಯಥರಿವ ಭಗವಾ। ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ದೇವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ತಿಟ್ಠನ್ತು, ಮಾರಿಸಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ಅಹೋ ವತ, ಮಾರಿಸಾ, ತಯೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ದೇಸೇಯ್ಯುಂ ಯಥರಿವ ಭಗವಾ। ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ದೇವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ತಿಟ್ಠನ್ತು, ಮಾರಿಸಾ, ತಯೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ಅಹೋ ವತ, ಮಾರಿಸಾ, ದ್ವೇ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ದೇಸೇಯ್ಯುಂ ಯಥರಿವ ಭಗವಾ। ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ।

    297. ‘‘Ime kho, bhante, sakko devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe payirudāhāsi. Tena sudaṃ, bhante, devā tāvatiṃsā bhiyyoso mattāya attamanā honti pamuditā pītisomanassajātā bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe sutvā. Tatra, bhante, ekacce devā evamāhaṃsu – ‘aho vata, mārisā, cattāro sammāsambuddhā loke uppajjeyyuṃ dhammañca deseyyuṃ yathariva bhagavā. Tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Ekacce devā evamāhaṃsu – ‘tiṭṭhantu, mārisā, cattāro sammāsambuddhā, aho vata, mārisā, tayo sammāsambuddhā loke uppajjeyyuṃ dhammañca deseyyuṃ yathariva bhagavā. Tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Ekacce devā evamāhaṃsu – ‘tiṭṭhantu, mārisā, tayo sammāsambuddhā, aho vata, mārisā, dve sammāsambuddhā loke uppajjeyyuṃ dhammañca deseyyuṃ yathariva bhagavā. Tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti.

    ೨೯೮. ‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ , ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಮಾರಿಸಾ, ಅನವಕಾಸೋ, ಯಂ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಲೋಕಧಾತುಯಾ ದ್ವೇ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಅಪುಬ್ಬಂ ಅಚರಿಮಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಅಹೋ ವತ, ಮಾರಿಸಾ, ಸೋ ಭಗವಾ ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಯೇನತ್ಥೇನ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಸಭಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ, ತಂ ಅತ್ಥಂ ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ಥಂ ಮನ್ತಯಿತ್ವಾ ವುತ್ತವಚನಾಪಿ ತಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಹೋನ್ತಿ। ಪಚ್ಚಾನುಸಿಟ್ಠವಚನಾಪಿ ತಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಹೋನ್ತಿ, ಸಕೇಸು ಸಕೇಸು ಆಸನೇಸು ಠಿತಾ ಅವಿಪಕ್ಕನ್ತಾ।

    298. ‘‘Evaṃ vutte , bhante, sakko devānamindo deve tāvatiṃse etadavoca – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, mārisā, anavakāso, yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Aho vata, mārisā, so bhagavā appābādho appātaṅko ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Atha kho, bhante, yenatthena devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā, taṃ atthaṃ cintayitvā taṃ atthaṃ mantayitvā vuttavacanāpi taṃ cattāro mahārājāno tasmiṃ atthe honti. Paccānusiṭṭhavacanāpi taṃ cattāro mahārājāno tasmiṃ atthe honti, sakesu sakesu āsanesu ṭhitā avipakkantā.

    ತೇ ವುತ್ತವಾಕ್ಯಾ ರಾಜಾನೋ, ಪಟಿಗ್ಗಯ್ಹಾನುಸಾಸನಿಂ।

    Te vuttavākyā rājāno, paṭiggayhānusāsaniṃ;

    ವಿಪ್ಪಸನ್ನಮನಾ ಸನ್ತಾ, ಅಟ್ಠಂಸು ಸಮ್ಹಿ ಆಸನೇತಿ॥

    Vippasannamanā santā, aṭṭhaṃsu samhi āsaneti.

    ೨೯೯. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಉಳಾರೋ ಆಲೋಕೋ ಸಞ್ಜಾಯಿ, ಓಭಾಸೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಯಥಾ ಖೋ, ಮಾರಿಸಾ, ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಳಾರೋ ಆಲೋಕೋ ಸಞ್ಜಾಯತಿ, ಓಭಾಸೋ ಪಾತುಭವತಿ , ಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಾತುಭವಿಸ್ಸತಿ; ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಹೇತಂ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾತುಭಾವಾಯ, ಯದಿದಂ ಆಲೋಕೋ ಸಞ್ಜಾಯತಿ ಓಭಾಸೋ ಪಾತುಭವತೀತಿ।

    299. ‘‘Atha kho, bhante, uttarāya disāya uḷāro āloko sañjāyi, obhāso pāturahosi atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Atha kho, bhante, sakko devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘yathā kho, mārisā, nimittāni dissanti, uḷāro āloko sañjāyati, obhāso pātubhavati , brahmā pātubhavissati; brahmuno hetaṃ pubbanimittaṃ pātubhāvāya, yadidaṃ āloko sañjāyati obhāso pātubhavatīti.

    ‘ಯಥಾ ನಿಮಿತ್ತಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಾತುಭವಿಸ್ಸತಿ।

    ‘Yathā nimittā dissanti, brahmā pātubhavissati;

    ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಹೇತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ, ಓಭಾಸೋ ವಿಪುಲೋ ಮಹಾ’ತಿ॥

    Brahmuno hetaṃ nimittaṃ, obhāso vipulo mahā’ti.

    ಸನಙ್ಕುಮಾರಕಥಾ

    Sanaṅkumārakathā

    ೩೦೦. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಯಥಾಸಕೇಸು ಆಸನೇಸು ನಿಸೀದಿಂಸು – ‘ಓಭಾಸಮೇತಂ ಞಸ್ಸಾಮ, ಯಂವಿಪಾಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾವ ನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಯಥಾಸಕೇಸು ಆಸನೇಸು ನಿಸೀದಿಂಸು – ‘ಓಭಾಸಮೇತಂ ಞಸ್ಸಾಮ, ಯಂವಿಪಾಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾವ ನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಇದಂ ಸುತ್ವಾ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಏಕಗ್ಗಾ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಂಸು – ‘ಓಭಾಸಮೇತಂ ಞಸ್ಸಾಮ, ಯಂವಿಪಾಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾವ ನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ।

    300. ‘‘Atha kho, bhante, devā tāvatiṃsā yathāsakesu āsanesu nisīdiṃsu – ‘obhāsametaṃ ñassāma, yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’ti. Cattāropi mahārājāno yathāsakesu āsanesu nisīdiṃsu – ‘obhāsametaṃ ñassāma, yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’ti. Idaṃ sutvā devā tāvatiṃsā ekaggā samāpajjiṃsu – ‘obhāsametaṃ ñassāma, yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’ti.

    ‘‘ಯದಾ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಪಾತುಭವತಿ, ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಪಾತುಭವತಿ। ಯೋ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪಕತಿವಣ್ಣೋ, ಅನಭಿಸಮ್ಭವನೀಯೋ ಸೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಚಕ್ಖುಪಥಸ್ಮಿಂ। ಯದಾ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಪಾತುಭವತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ಅತಿರೋಚತಿ ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ಯಸಸಾ ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸೋವಣ್ಣೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ಮಾನುಸಂ ವಿಗ್ಗಹಂ ಅತಿರೋಚತಿ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಯದಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಪಾತುಭವತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ಅತಿರೋಚತಿ ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ಯಸಸಾ ಚ। ಯದಾ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಪಾತುಭವತಿ, ನ ತಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ಕೋಚಿ ದೇವೋ ಅಭಿವಾದೇತಿ ವಾ ಪಚ್ಚುಟ್ಠೇತಿ ವಾ ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತಿ। ಸಬ್ಬೇವ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದನ್ತಿ – ‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ದೇವಸ್ಸ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಇಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ, ತಸ್ಸ ದೇವಸ್ಸ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದತಿ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ದೇವೋ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ದೇವೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ಅಧುನಾಭಿಸಿತ್ತೋ ರಜ್ಜೇನ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಯಸ್ಸ ದೇವಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದತಿ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ದೇವೋ ವೇದಪಟಿಲಾಭಂ, ಉಳಾರಂ ಸೋ ಲಭತಿ ದೇವೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ। ಅಥ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಮ್ಪಸಾದಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅನುಮೋದಿ –

    ‘‘Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā pātubhavati. Yo kho pana, bhante, brahmuno pakativaṇṇo, anabhisambhavanīyo so devānaṃ tāvatiṃsānaṃ cakkhupathasmiṃ. Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, so aññe deve atirocati vaṇṇena ceva yasasā ca. Seyyathāpi, bhante, sovaṇṇo viggaho mānusaṃ viggahaṃ atirocati, evameva kho, bhante, yadā brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, so aññe deve atirocati vaṇṇena ceva yasasā ca. Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, na tassaṃ parisāyaṃ koci devo abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti. Sabbeva tuṇhībhūtā pañjalikā pallaṅkena nisīdanti – ‘yassadāni devassa pallaṅkaṃ icchissati brahmā sanaṅkumāro, tassa devassa pallaṅke nisīdissatī’ti. Yassa kho pana, bhante, devassa brahmā sanaṅkumāro pallaṅke nisīdati, uḷāraṃ so labhati devo vedapaṭilābhaṃ, uḷāraṃ so labhati devo somanassapaṭilābhaṃ . Seyyathāpi, bhante, rājā khattiyo muddhāvasitto adhunābhisitto rajjena, uḷāraṃ so labhati vedapaṭilābhaṃ, uḷāraṃ so labhati somanassapaṭilābhaṃ, evameva kho, bhante, yassa devassa brahmā sanaṅkumāro pallaṅke nisīdati, uḷāraṃ so labhati devo vedapaṭilābhaṃ, uḷāraṃ so labhati devo somanassapaṭilābhaṃ. Atha, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sampasādaṃ viditvā antarahito imāhi gāthāhi anumodi –

    ‘ಮೋದನ್ತಿ ವತ ಭೋ ದೇವಾ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸಹಿನ್ದಕಾ।

    ‘Modanti vata bho devā, tāvatiṃsā sahindakā;

    ತಥಾಗತಂ ನಮಸ್ಸನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಸುಧಮ್ಮತಂ॥

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammataṃ.

    ‘ನವೇ ದೇವೇ ಚ ಪಸ್ಸನ್ತಾ, ವಣ್ಣವನ್ತೇ ಯಸಸ್ಸಿನೇ।

    ‘Nave deve ca passantā, vaṇṇavante yasassine;

    ಸುಗತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಚರಿತ್ವಾನ ಇಧಾಗತೇ॥

    Sugatasmiṃ brahmacariyaṃ, caritvāna idhāgate.

    ‘ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಅತಿರೋಚನ್ತಿ, ವಣ್ಣೇನ ಯಸಸಾಯುನಾ।

    ‘Te aññe atirocanti, vaṇṇena yasasāyunā;

    ಸಾವಕಾ ಭೂರಿಪಞ್ಞಸ್ಸ, ವಿಸೇಸೂಪಗತಾ ಇಧ॥

    Sāvakā bhūripaññassa, visesūpagatā idha.

    ‘ಇದಂ ದಿಸ್ವಾನ ನನ್ದನ್ತಿ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸಹಿನ್ದಕಾ।

    ‘Idaṃ disvāna nandanti, tāvatiṃsā sahindakā;

    ತಥಾಗತಂ ನಮಸ್ಸನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಸುಧಮ್ಮತ’ನ್ತಿ॥

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammata’nti.

    ೩೦೧. ‘‘ಇಮಮತ್ಥಂ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಅಭಾಸಿತ್ಥ। ಇಮಮತ್ಥಂ, ಭನ್ತೇ , ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸನಙ್ಕುಮಾರಸ್ಸ ಭಾಸತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸರೋ ಹೋತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠೋ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಚ ಮಞ್ಜು ಚ ಸವನೀಯೋ ಚ ಬಿನ್ದು ಚ ಅವಿಸಾರೀ ಚ ಗಮ್ಭೀರೋ ಚ ನಿನ್ನಾದೀ ಚ। ಯಥಾಪರಿಸಂ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಸರೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ನ ಚಸ್ಸ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಸಾಯ ಘೋಸೋ ನಿಚ್ಛರತಿ। ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸರೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ‘ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರೋ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ಸಾಧು, ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮೇ, ಏತದೇವ ಮಯಂ ಸಙ್ಖಾಯ ಮೋದಾಮ; ಅತ್ಥಿ ಚ ಸಕ್ಕೇನ ದೇವಾನಮಿನ್ದೇನ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ವಣ್ಣಾ ಭಾಸಿತಾ; ತೇ ಚ ಮಯಂ ಸಙ್ಖಾಯ ಮೋದಾಮಾ’ತಿ।

    301. ‘‘Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro abhāsittha. Imamatthaṃ, bhante , brahmuno sanaṅkumārassa bhāsato aṭṭhaṅgasamannāgato saro hoti vissaṭṭho ca viññeyyo ca mañju ca savanīyo ca bindu ca avisārī ca gambhīro ca ninnādī ca. Yathāparisaṃ kho pana, bhante, brahmā sanaṅkumāro sarena viññāpeti, na cassa bahiddhā parisāya ghoso niccharati. Yassa kho pana, bhante, evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgato saro hoti, so vuccati ‘brahmassaro’ti. Atha kho, bhante, devā tāvatiṃsā brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ etadavocuṃ – ‘sādhu, mahābrahme, etadeva mayaṃ saṅkhāya modāma; atthi ca sakkena devānamindena tassa bhagavato aṭṭha yathābhuccā vaṇṇā bhāsitā; te ca mayaṃ saṅkhāya modāmā’ti.

    ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚವಣ್ಣಾ

    Aṭṭha yathābhuccavaṇṇā

    ೩೦೨. ‘‘ಅಥ , ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಸಕ್ಕಂ ದೇವಾನಮಿನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಸಾಧು, ದೇವಾನಮಿನ್ದ, ಮಯಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಸುಣೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ‘ಏವಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮೇ’ತಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸನಙ್ಕುಮಾರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಪಯಿರುದಾಹಾಸಿ।

    302. ‘‘Atha , bhante, brahmā sanaṅkumāro sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca – ‘sādhu, devānaminda, mayampi tassa bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe suṇeyyāmā’ti. ‘Evaṃ mahābrahme’ti kho, bhante, sakko devānamindo brahmuno sanaṅkumārassa bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe payirudāhāsi.

    ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಭವಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ? ಯಾವಞ್ಚ ಸೋ ಭಗವಾ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಏವಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Taṃ kiṃ maññati, bhavaṃ mahābrahmā? Yāvañca so bhagavā bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Evaṃ bahujanahitāya paṭipannaṃ bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ಅಕಾಲಿಕೋ ಏಹಿಪಸ್ಸಿಕೋ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕೋ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಞ್ಞೂಹಿ। ಏವಂ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಸೇತಾರಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Svākkhāto kho pana tena bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhi. Evaṃ opaneyyikassa dhammassa desetāraṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಇದಂ ಕುಸಲ’ನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ, ‘ಇದಂ ಅಕುಸಲ’ನ್ತಿ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ, ‘ಇದಂ ಸಾವಜ್ಜಂ ಇದಂ ಅನವಜ್ಜಂ, ಇದಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ ಇದಂ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಹೀನಂ ಇದಂ ಪಣೀತಂ, ಇದಂ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗ’ನ್ತಿ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಂ। ಏವಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಸೇವಿತಬ್ಬಾಸೇವಿತಬ್ಬಹೀನಪಣೀತಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಾರಂ। ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Idaṃ kusala’nti kho pana tena bhagavatā supaññattaṃ, ‘idaṃ akusala’nti supaññattaṃ, ‘idaṃ sāvajjaṃ idaṃ anavajjaṃ, idaṃ sevitabbaṃ idaṃ na sevitabbaṃ, idaṃ hīnaṃ idaṃ paṇītaṃ, idaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāga’nti supaññattaṃ. Evaṃ kusalākusalasāvajjānavajjasevitabbāsevitabbahīnapaṇītakaṇhasukkasappaṭibhāgānaṃ dhammānaṃ paññāpetāraṃ. Imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ ಖೋ ಪನ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸಾವಕಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ಸಂಸನ್ದತಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪದಾ ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಙ್ಗೋದಕಂ ಯಮುನೋದಕೇನ ಸಂಸನ್ದತಿ ಸಮೇತಿ, ಏವಮೇವ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸಾವಕಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ಸಂಸನ್ದತಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪದಾ ಚ। ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ ಪಞ್ಞಾಪೇತಾರಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Supaññattā kho pana tena bhagavatā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā saṃsandati nibbānañca paṭipadā ca. Seyyathāpi nāma gaṅgodakaṃ yamunodakena saṃsandati sameti, evameva supaññattā tena bhagavatā sāvakānaṃ nibbānagāminī paṭipadā saṃsandati nibbānañca paṭipadā ca. Evaṃ nibbānagāminiyā paṭipadāya paññāpetāraṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಅಭಿನಿಪ್ಫನ್ನೋ ಖೋ ಪನ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಲಾಭೋ ಅಭಿನಿಪ್ಫನ್ನೋ ಸಿಲೋಕೋ, ಯಾವ ಮಞ್ಞೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪಿಯಾಯಮಾನರೂಪಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ವಿಗತಮದೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ। ಏವಂ ವಿಗತಮದಂ ಆಹಾರಂ ಆಹರಯಮಾನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Abhinipphanno kho pana tassa bhagavato lābho abhinipphanno siloko, yāva maññe khattiyā sampiyāyamānarūpā viharanti. Vigatamado kho pana so bhagavā āhāraṃ āhāreti. Evaṃ vigatamadaṃ āhāraṃ āharayamānaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಲದ್ಧಸಹಾಯೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ಸೇಖಾನಞ್ಚೇವ ಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಖೀಣಾಸವಾನಞ್ಚ ವುಸಿತವತಂ, ತೇ ಭಗವಾ ಅಪನುಜ್ಜ ಏಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಏವಂ ಏಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Laddhasahāyo kho pana so bhagavā sekhānañceva paṭipannānaṃ khīṇāsavānañca vusitavataṃ, te bhagavā apanujja ekārāmataṃ anuyutto viharati. Evaṃ ekārāmataṃ anuyuttaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ಯಥಾವಾದೀ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ತಥಾಕಾರೀ, ಯಥಾಕಾರೀ ತಥಾವಾದೀ; ಇತಿ ಯಥಾವಾದೀ ತಥಾಕಾರೀ, ಯಥಾಕಾರೀ ತಥಾವಾದೀ। ಏವಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನಂ ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ।

    ‘‘Yathāvādī kho pana so bhagavā tathākārī, yathākārī tathāvādī; iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī. Evaṃ dhammānudhammappaṭippannaṃ imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā.

    ‘‘ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಭಗವಾ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ಪರಿಯೋಸಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ । ಏವಂ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ವಿಗತಕಥಂಕಥಂ ಪರಿಯೋಸಿತಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ। ಇಮಿನಾಪಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನೇವ ಅತೀತಂಸೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮ, ನ ಪನೇತರಹಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತೇನ ಭಗವತಾ’ತಿ।

    ‘‘Tiṇṇavicikiccho kho pana so bhagavā vigatakathaṃkatho pariyositasaṅkappo ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ . Evaṃ tiṇṇavicikicchaṃ vigatakathaṃkathaṃ pariyositasaṅkappaṃ ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ. Imināpaṅgena samannāgataṃ satthāraṃ neva atītaṃse samanupassāma, na panetarahi, aññatra tena bhagavatā’ti.

    ೩೦೩. ‘‘ಇಮೇ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸನಙ್ಕುಮಾರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಪಯಿರುದಾಹಾಸಿ। ತೇನ ಸುದಂ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪಮುದಿತೋ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಭಗವತೋ ಅಟ್ಠ ಯಥಾಭುಚ್ಚೇ ವಣ್ಣೇ ಸುತ್ವಾ। ಅಥ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಕುಮಾರವಣ್ಣೀ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ದೇವಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಪಾತುರಹೋಸಿ । ಸೋ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸುಪಚ್ಚತ್ಥತೇ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಸಮೇ ವಾ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ದೇವೇ ತಾವತಿಂಸೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ –

    303. ‘‘Ime kho, bhante, sakko devānamindo brahmuno sanaṅkumārassa bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe payirudāhāsi. Tena sudaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro attamano hoti pamudito pītisomanassajāto bhagavato aṭṭha yathābhucce vaṇṇe sutvā. Atha, bhante, brahmā sanaṅkumāro oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā kumāravaṇṇī hutvā pañcasikho devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pāturahosi . So vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīdi. Seyyathāpi, bhante, balavā puriso supaccatthate vā pallaṅke same vā bhūmibhāge pallaṅkena nisīdeyya, evameva kho, bhante, brahmā sanaṅkumāro vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā deve tāvatiṃse āmantesi –

    ಗೋವಿನ್ದಬ್ರಾಹ್ಮಣವತ್ಥು

    Govindabrāhmaṇavatthu

    ೩೦೪. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಭೋನ್ತೋ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ, ಯಾವ ದೀಘರತ್ತಂ ಮಹಾಪಞ್ಞೋವ ಸೋ ಭಗವಾ ಅಹೋಸಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭೋ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ದಿಸಮ್ಪತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಗೋವಿನ್ದೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುರೋಹಿತೋ ಅಹೋಸಿ। ದಿಸಮ್ಪತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ರೇಣು ನಾಮ ಕುಮಾರೋ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಜೋತಿಪಾಲೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ಇತಿ ರೇಣು ಚ ರಾಜಪುತ್ತೋ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಚ ಮಾಣವೋ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ಸಹಾಯಾ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಅಹೋರತ್ತಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಗೋವಿನ್ದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಪರಿದೇವೇಸಿ – ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ವತ, ಭೋ, ಮಯಂ ಸಮಯೇ ಗೋವಿನ್ದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಸಮ್ಮಾ ವೋಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾ ಪರಿಚಾರೇಮ, ತಸ್ಮಿಂ ನೋ ಸಮಯೇ ಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಭೋ ರೇಣು ರಾಜಪುತ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ದಿಸಮ್ಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ ಖೋ ತ್ವಂ, ದೇವ, ಗೋವಿನ್ದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ಅತಿಬಾಳ್ಹಂ ಪರಿದೇವೇಸಿ। ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಜೋತಿಪಾಲೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಪುತ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತತರೋ ಚೇವ ಪಿತರಾ, ಅಲಮತ್ಥದಸತರೋ ಚೇವ ಪಿತರಾ; ಯೇಪಿಸ್ಸ ಪಿತಾ ಅತ್ಥೇ ಅನುಸಾಸಿ, ತೇಪಿ ಜೋತಿಪಾಲಸ್ಸೇವ ಮಾಣವಸ್ಸ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಕುಮಾರಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ದೇವಾ’’ತಿ।

    304. ‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāva dīgharattaṃ mahāpaññova so bhagavā ahosi. Bhūtapubbaṃ, bho, rājā disampati nāma ahosi. Disampatissa rañño govindo nāma brāhmaṇo purohito ahosi. Disampatissa rañño reṇu nāma kumāro putto ahosi. Govindassa brāhmaṇassa jotipālo nāma māṇavo putto ahosi. Iti reṇu ca rājaputto jotipālo ca māṇavo aññe ca cha khattiyā iccete aṭṭha sahāyā ahesuṃ. Atha kho, bho, ahorattānaṃ accayena govindo brāhmaṇo kālamakāsi. Govinde brāhmaṇe kālaṅkate rājā disampati paridevesi – ‘‘yasmiṃ vata, bho, mayaṃ samaye govinde brāhmaṇe sabbakiccāni sammā vossajjitvā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārema, tasmiṃ no samaye govindo brāhmaṇo kālaṅkato’’ti. Evaṃ vutte bho reṇu rājaputto rājānaṃ disampatiṃ etadavoca – ‘‘mā kho tvaṃ, deva, govinde brāhmaṇe kālaṅkate atibāḷhaṃ paridevesi. Atthi, deva, govindassa brāhmaṇassa jotipālo nāma māṇavo putto paṇḍitataro ceva pitarā, alamatthadasataro ceva pitarā; yepissa pitā atthe anusāsi, tepi jotipālasseva māṇavassa anusāsaniyā’’ti. ‘‘Evaṃ kumārā’’ti? ‘‘Evaṃ devā’’ti.

    ಮಹಾಗೋವಿನ್ದವತ್ಥು

    Mahāgovindavatthu

    ೩೦೫. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯೇನ ಜೋತಿಪಾಲೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಭವಮತ್ಥು ಭವನ್ತಂ ಜೋತಿಪಾಲಂ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಭವನ್ತಂ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ಆಮನ್ತಯತಿ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಭೋತೋ ಜೋತಿಪಾಲಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ದಸ್ಸನಕಾಮೋ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಸೋ ಪುರಿಸೋ ದಿಸಮ್ಪತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಮಾಣವೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಭವಮತ್ಥು ಭವನ್ತಂ ಜೋತಿಪಾಲಂ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಭವನ್ತಂ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ಆಮನ್ತಯತಿ , ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಭೋತೋ ಜೋತಿಪಾಲಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ದಸ್ಸನಕಾಮೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಭೋ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಮಾಣವೋ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ದಿಸಮ್ಪತಿನಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ; ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ, ಭೋ, ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅನುಸಾಸತು ನೋ ಭವಂ ಜೋತಿಪಾಲೋ, ಮಾ ನೋ ಭವಂ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ ಪಚ್ಚಬ್ಯಾಹಾಸಿ। ಪೇತ್ತಿಕೇ ತಂ ಠಾನೇ ಠಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಗೋವಿನ್ದಿಯೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಸೋ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಮಾಣವೋ ದಿಸಮ್ಪತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಮಾಣವಂ ಗೋವಿನ್ದಿಯೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ, ತಂ ಪೇತ್ತಿಕೇ ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ। ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಜೋತಿಪಾಲೋ ಮಾಣವೋ ಗೋವಿನ್ದಿಯೇ ಪೇತ್ತಿಕೇ ಠಾನೇ ಠಪಿತೋ ಯೇಪಿಸ್ಸ ಪಿತಾ ಅತ್ಥೇ ಅನುಸಾಸಿ ತೇಪಿ ಅತ್ಥೇ ಅನುಸಾಸತಿ, ಯೇಪಿಸ್ಸ ಪಿತಾ ಅತ್ಥೇ ನಾನುಸಾಸಿ, ತೇಪಿ ಅತ್ಥೇ ಅನುಸಾಸತಿ; ಯೇಪಿಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಅಭಿಸಮ್ಭೋಸಿ, ತೇಪಿ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಅಭಿಸಮ್ಭೋತಿ, ಯೇಪಿಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ನಾಭಿಸಮ್ಭೋಸಿ, ತೇಪಿ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಅಭಿಸಮ್ಭೋತಿ। ತಮೇನಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಗೋವಿನ್ದೋ ವತ, ಭೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ವತ, ಭೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ’’ತಿ। ಇಮಿನಾ ಖೋ ಏವಂ, ಭೋ, ಪರಿಯಾಯೇನ ಜೋತಿಪಾಲಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಗೋವಿನ್ದೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋತ್ವೇವ ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ।

    305. ‘‘Atha kho, bho, rājā disampati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yena jotipālo nāma māṇavo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā jotipālaṃ māṇavaṃ evaṃ vadehi – ‘bhavamatthu bhavantaṃ jotipālaṃ, rājā disampati bhavantaṃ jotipālaṃ māṇavaṃ āmantayati, rājā disampati bhoto jotipālassa māṇavassa dassanakāmo’’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho, bho, so puriso disampatissa rañño paṭissutvā yena jotipālo māṇavo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jotipālaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘‘bhavamatthu bhavantaṃ jotipālaṃ, rājā disampati bhavantaṃ jotipālaṃ māṇavaṃ āmantayati , rājā disampati bhoto jotipālassa māṇavassa dassanakāmo’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho bho jotipālo māṇavo tassa purisassa paṭissutvā yena rājā disampati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā disampatinā raññā saddhiṃ sammodi; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho, bho, jotipālaṃ māṇavaṃ rājā disampati etadavoca – ‘‘anusāsatu no bhavaṃ jotipālo, mā no bhavaṃ jotipālo anusāsaniyā paccabyāhāsi. Pettike taṃ ṭhāne ṭhapessāmi, govindiye abhisiñcissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho, bho, so jotipālo māṇavo disampatissa rañño paccassosi. Atha kho, bho, rājā disampati jotipālaṃ māṇavaṃ govindiye abhisiñci, taṃ pettike ṭhāne ṭhapesi. Abhisitto jotipālo māṇavo govindiye pettike ṭhāne ṭhapito yepissa pitā atthe anusāsi tepi atthe anusāsati, yepissa pitā atthe nānusāsi, tepi atthe anusāsati; yepissa pitā kammante abhisambhosi, tepi kammante abhisambhoti, yepissa pitā kammante nābhisambhosi, tepi kammante abhisambhoti. Tamenaṃ manussā evamāhaṃsu – ‘‘govindo vata, bho, brāhmaṇo, mahāgovindo vata, bho, brāhmaṇo’’ti. Iminā kho evaṃ, bho, pariyāyena jotipālassa māṇavassa govindo mahāgovindotveva samaññā udapādi.

    ರಜ್ಜಸಂವಿಭಜನಂ

    Rajjasaṃvibhajanaṃ

    ೩೦೬. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಂ? ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ದಿಸಮ್ಪತಿಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ರಾಜಕತ್ತಾರೋ ರೇಣುಂ ರಾಜಪುತ್ತಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಆಯನ್ತು, ಭೋನ್ತೋ, ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಥ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಪುತ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಥ – ‘‘ಮಯಂ ಖೋ ಭೋತೋ ರೇಣುಸ್ಸ ಸಹಾಯಾ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ, ಯಂಸುಖೋ ಭವಂ ತಂಸುಖಾ ಮಯಂ, ಯಂದುಕ್ಖೋ ಭವಂ ತಂದುಕ್ಖಾ ಮಯಂ। ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಂ? ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ದಿಸಮ್ಪತಿಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ರಾಜಕತ್ತಾರೋ ಭವನ್ತಂ ರೇಣುಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಸಚೇ ಭವಂ ರೇಣು ರಜ್ಜಂ ಲಭೇಥ, ಸಂವಿಭಜೇಥ ನೋ ರಜ್ಜೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಭೋ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಮಯಂ ಖೋ ಭೋತೋ ರೇಣುಸ್ಸ ಸಹಾಯಾ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ; ಯಂಸುಖೋ ಭವಂ ತಂಸುಖಾ ಮಯಂ, ಯಂದುಕ್ಖೋ ಭವಂ ತಂದುಕ್ಖಾ ಮಯಂ। ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ ಭೋ ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಂ? ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ದಿಸಮ್ಪತಿಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ರಾಜಕತ್ತಾರೋ ಭವನ್ತಂ ರೇಣುಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯುಂ। ಸಚೇ ಭವಂ ರೇಣು ರಜ್ಜಂ ಲಭೇಥ, ಸಂವಿಭಜೇಥ ನೋ ರಜ್ಜೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ, ಅಞ್ಞೋ ಮಮ ವಿಜಿತೇ ಸುಖೋ ಭವೇಥ 3, ಅಞ್ಞತ್ರ ಭವನ್ತೇಭಿ? ಸಚಾಹಂ, ಭೋ, ರಜ್ಜಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಂವಿಭಜಿಸ್ಸಾಮಿ ವೋ ರಜ್ಜೇನಾ’’’ತಿ।

    306. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca – ‘‘disampati kho, bho, rājā jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitaṃ? Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ disampatimhi raññe kālaṅkate rājakattāro reṇuṃ rājaputtaṃ rajje abhisiñceyyuṃ. Āyantu, bhonto, yena reṇu rājaputto tenupasaṅkamatha; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājaputtaṃ evaṃ vadetha – ‘‘mayaṃ kho bhoto reṇussa sahāyā piyā manāpā appaṭikūlā, yaṃsukho bhavaṃ taṃsukhā mayaṃ, yaṃdukkho bhavaṃ taṃdukkhā mayaṃ. Disampati kho, bho, rājā jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitaṃ? Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ disampatimhi raññe kālaṅkate rājakattāro bhavantaṃ reṇuṃ rajje abhisiñceyyuṃ. Sace bhavaṃ reṇu rajjaṃ labhetha, saṃvibhajetha no rajjenā’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho, bho, te cha khattiyā mahāgovindassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena reṇu rājaputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘mayaṃ kho bhoto reṇussa sahāyā piyā manāpā appaṭikūlā ; yaṃsukho bhavaṃ taṃsukhā mayaṃ, yaṃdukkho bhavaṃ taṃdukkhā mayaṃ. Disampati kho, bho, rājā jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, ko nu kho pana bho jānāti jīvitaṃ? Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ disampatimhi raññe kālaṅkate rājakattāro bhavantaṃ reṇuṃ rajje abhisiñceyyuṃ. Sace bhavaṃ reṇu rajjaṃ labhetha, saṃvibhajetha no rajjenā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bho, añño mama vijite sukho bhavetha 4, aññatra bhavantebhi? Sacāhaṃ, bho, rajjaṃ labhissāmi, saṃvibhajissāmi vo rajjenā’’’ti.

    ೩೦೭. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಅಹೋರತ್ತಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ರಾಜಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ದಿಸಮ್ಪತಿಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ರಾಜಕತ್ತಾರೋ ರೇಣುಂ ರಾಜಪುತ್ತಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು। ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ರೇಣು ರಜ್ಜೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ರೇಣು ರಜ್ಜೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇತಿ। ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ, ಮದನೀಯಾ ಕಾಮಾ? ಆಯನ್ತು, ಭೋನ್ತೋ, ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಥ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಾನಂ ಏವಂ ವದೇಥ – ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಭವಂ ರೇಣು ರಜ್ಜೇನ, ಸರತಿ ಭವಂ ತಂ ವಚನ’’’ನ್ತಿ?

    307. ‘‘Atha kho, bho, ahorattānaṃ accayena rājā disampati kālamakāsi. Disampatimhi raññe kālaṅkate rājakattāro reṇuṃ rājaputtaṃ rajje abhisiñciṃsu. Abhisitto reṇu rajjena pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca – ‘‘disampati kho, bho, rājā kālaṅkato. Abhisitto reṇu rajjena pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Ko nu kho pana, bho, jānāti, madanīyā kāmā? Āyantu, bhonto, yena reṇu rājā tenupasaṅkamatha; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājānaṃ evaṃ vadetha – disampati kho, bho, rājā kālaṅkato, abhisitto bhavaṃ reṇu rajjena, sarati bhavaṃ taṃ vacana’’’nti?

    ೩೦೮. ‘‘‘ಏವಂ , ಭೋ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ದಿಸಮ್ಪತಿ ಖೋ, ಭೋ, ರಾಜಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಭವಂ ರೇಣು ರಜ್ಜೇನ, ಸರತಿ ಭವಂ ತಂ ವಚನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸರಾಮಹಂ, ಭೋ, ತಂ ವಚನಂ 5। ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ, ಪಹೋತಿ ಇಮಂ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಉತ್ತರೇನ ಆಯತಂ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಸಕಟಮುಖಂ ಸತ್ತಧಾ ಸಮಂ ಸುವಿಭತ್ತಂ ವಿಭಜಿತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ, ಅಞ್ಞೋ ಪಹೋತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನಾ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ರೇಣು ರಾಜಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ರಾಜಾ ತಂ, ಭನ್ತೇ, ರೇಣು ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಸೋ ಪುರಿಸೋ ರೇಣುಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ರಾಜಾ ತಂ, ಭನ್ತೇ, ರೇಣು ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುನಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ರೇಣು ರಾಜಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತು, ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ, ಇಮಂ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಉತ್ತರೇನ ಆಯತಂ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಸಕಟಮುಖಂ ಸತ್ತಧಾ ಸಮಂ ಸುವಿಭತ್ತಂ ವಿಭಜತೂ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ರೇಣುಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಇಮಂ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಉತ್ತರೇನ ಆಯತಂ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಸಕಟಮುಖಂ ಸತ್ತಧಾ ಸಮಂ ಸುವಿಭತ್ತಂ ವಿಭಜಿ। ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಕಟಮುಖಾನಿ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ 6। ತತ್ರ ಸುದಂ ಮಜ್ಝೇ ರೇಣುಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಜನಪದೋ ಹೋತಿ।

    308. ‘‘‘Evaṃ , bho’’ti kho, bho, te cha khattiyā mahāgovindassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena reṇu rājā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājānaṃ etadavocuṃ – ‘‘disampati kho, bho, rājā kālaṅkato, abhisitto bhavaṃ reṇu rajjena, sarati bhavaṃ taṃ vacana’’nti? ‘‘Sarāmahaṃ, bho, taṃ vacanaṃ 7. Ko nu kho, bho, pahoti imaṃ mahāpathaviṃ uttarena āyataṃ dakkhiṇena sakaṭamukhaṃ sattadhā samaṃ suvibhattaṃ vibhajitu’’nti? ‘‘Ko nu kho, bho, añño pahoti, aññatra mahāgovindena brāhmaṇenā’’ti? Atha kho, bho, reṇu rājā aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yena mahāgovindo brāhmaṇo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ evaṃ vadehi – ‘rājā taṃ, bhante, reṇu āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ devā’’ti kho, bho, so puriso reṇussa rañño paṭissutvā yena mahāgovindo brāhmaṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘rājā taṃ, bhante, reṇu āmantetī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo tassa purisassa paṭissutvā yena reṇu rājā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā reṇunā raññā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho, bho, mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ reṇu rājā etadavoca – ‘‘etu, bhavaṃ govindo, imaṃ mahāpathaviṃ uttarena āyataṃ dakkhiṇena sakaṭamukhaṃ sattadhā samaṃ suvibhattaṃ vibhajatū’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho mahāgovindo brāhmaṇo reṇussa rañño paṭissutvā imaṃ mahāpathaviṃ uttarena āyataṃ dakkhiṇena sakaṭamukhaṃ sattadhā samaṃ suvibhattaṃ vibhaji. Sabbāni sakaṭamukhāni paṭṭhapesi 8. Tatra sudaṃ majjhe reṇussa rañño janapado hoti.

    ೩೦೯. ದನ್ತಪುರಂ ಕಲಿಙ್ಗಾನಂ 9, ಅಸ್ಸಕಾನಞ್ಚ ಪೋತನಂ।

    309. Dantapuraṃ kaliṅgānaṃ 10, assakānañca potanaṃ.

    ಮಹೇಸಯಂ 11 ಅವನ್ತೀನಂ, ಸೋವೀರಾನಞ್ಚ ರೋರುಕಂ॥

    Mahesayaṃ 12 avantīnaṃ, sovīrānañca rorukaṃ.

    ಮಿಥಿಲಾ ಚ ವಿದೇಹಾನಂ, ಚಮ್ಪಾ ಅಙ್ಗೇಸು ಮಾಪಿತಾ।

    Mithilā ca videhānaṃ, campā aṅgesu māpitā;

    ಬಾರಾಣಸೀ ಚ ಕಾಸೀನಂ, ಏತೇ ಗೋವಿನ್ದಮಾಪಿತಾತಿ॥

    Bārāṇasī ca kāsīnaṃ, ete govindamāpitāti.

    ೩೧೦. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಯಥಾಸಕೇನ ಲಾಭೇನ ಅತ್ತಮನಾ ಅಹೇಸುಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪಾ – ‘‘ಯಂ ವತ ನೋ ಅಹೋಸಿ ಇಚ್ಛಿತಂ, ಯಂ ಆಕಙ್ಖಿತಂ, ಯಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ಯಂ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಂ, ತಂ ನೋ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ।

    310. ‘‘Atha kho, bho, te cha khattiyā yathāsakena lābhena attamanā ahesuṃ paripuṇṇasaṅkappā – ‘‘yaṃ vata no ahosi icchitaṃ, yaṃ ākaṅkhitaṃ, yaṃ adhippetaṃ, yaṃ abhipatthitaṃ, taṃ no laddha’’nti.

    ‘‘ಸತ್ತಭೂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಚ, ವೇಸ್ಸಭೂ ಭರತೋ ಸಹ।

    ‘‘Sattabhū brahmadatto ca, vessabhū bharato saha;

    ರೇಣು ದ್ವೇ ಧತರಟ್ಠಾ ಚ, ತದಾಸುಂ ಸತ್ತ ಭಾರಧಾ’ತಿ॥

    Reṇu dve dhataraṭṭhā ca, tadāsuṃ satta bhāradhā’ti.

    ಪಠಮಭಾಣವಾರೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।

    Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.

    ಕಿತ್ತಿಸದ್ದಅಬ್ಭುಗ್ಗಮನಂ

    Kittisaddaabbhuggamanaṃ

    ೩೧೧. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಯಥಾ ಖೋ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ರೇಣುಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸಹಾಯೋ ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೋ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸಹಾಯೋ ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲೋ, ಅನುಸಾಸತು ನೋ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ; ಮಾ ನೋ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ ಪಚ್ಚಬ್ಯಾಹಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸತ್ತ ಚ ರಾಜಾನೋ ಖತ್ತಿಯೇ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೇ ರಜ್ಜೇ 13 ಅನುಸಾಸಿ, ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲೇ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇಸಿ।

    311. ‘‘Atha kho, bho, te cha khattiyā yena mahāgovindo brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ – ‘‘yathā kho bhavaṃ govindo reṇussa rañño sahāyo piyo manāpo appaṭikūlo. Evameva kho bhavaṃ govindo amhākampi sahāyo piyo manāpo appaṭikūlo, anusāsatu no bhavaṃ govindo; mā no bhavaṃ govindo anusāsaniyā paccabyāhāsī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho mahāgovindo brāhmaṇo tesaṃ channaṃ khattiyānaṃ paccassosi. Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo satta ca rājāno khattiye muddhāvasitte rajje 14 anusāsi, satta ca brāhmaṇamahāsāle satta ca nhātakasatāni mante vācesi.

    ೩೧೨. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛಿ 15 – ‘‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ , ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮಿ। ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯೇಯ್ಯಂ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।

    312. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa aparena samayena evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchi 16 – ‘‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’’ti. Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘mayhaṃ kho evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. Na kho panāhaṃ brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi , na brahmunā mantemi. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. Yaṃnūnāhaṃ vassike cattāro māse paṭisallīyeyyaṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyeyya’’nti.

    ೩೧೩. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭೋ, ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭೋ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮಿ। ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತುಂ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯಿತುಂ; ನಮ್ಹಿ ಕೇನಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ।

    313. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena reṇu rājā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājānaṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. Icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. ‘‘Yassadāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’ti.

    ೩೧೪. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭೋ, ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭೋ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮಿ। ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ, ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತುಂ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯಿತುಂ; ನಮ್ಹಿ ಕೇನಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’’ತಿ।

    314. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ, ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. Icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. ‘‘Yassadāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’’ti.

    ೩೧೫. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲೇ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭೋ, ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭೋ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮಿ। ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭೋ, ಯಥಾಸುತೇ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತೇ ಮನ್ತೇ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋಥ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇಥ; ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತುಂ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯಿತುಂ; ನಮ್ಹಿ ಕೇನಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸ ದಾನಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ।

    315. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te satta ca brāhmaṇamahāsālā satta ca nhātakasatāni tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te satta ca brāhmaṇamahāsāle satta ca nhātakasatāni etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bho, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. Na kho panāhaṃ, bho, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti, brahmunā sallapati, brahmunā mantetī’ti. Tena hi, bho, yathāsute yathāpariyatte mante vitthārena sajjhāyaṃ karotha, aññamaññañca mante vācetha; icchāmahaṃ, bho, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. ‘‘Yassa dāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’ti.

    ೩೧೬. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭೋತೀ, ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖಿ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭೋತೀ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮಿ। ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀತಿ, ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋತೀ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತುಂ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯಿತುಂ; ನಮ್ಹಿ ಕೇನಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸ ದಾನಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’’ತಿ।

    316. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena cattārīsā bhariyā sādisiyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā cattārīsā bhariyā sādisiyo etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bhotī, evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ passati, sakkhi mahāgovindo brāhmaṇo brahmunā sākaccheti sallapati mantetī’ti. Na kho panāhaṃ, bhotī, brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi, na brahmunā sallapāmi, na brahmunā mantemi. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti, brahmunā sallapati, brahmunā mantetīti, icchāmahaṃ, bhotī, vassike cattāro māse paṭisallīyituṃ, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyituṃ; namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena bhattābhihārenā’’ti. ‘‘Yassa dāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’’ti.

    ೩೧೭. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುರತ್ಥಿಮೇನ ನಗರಸ್ಸ ನವಂ ಸನ್ಧಾಗಾರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯಿ; ನಾಸ್ಸುಧ ಕೋಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ 17 ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಭತ್ತಾಭಿಹಾರೇನ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಅಹುದೇವ ಉಕ್ಕಣ್ಠನಾ ಅಹು ಪರಿತಸ್ಸನಾ – ‘‘ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವುದ್ಧಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯತಿ, ಕರುಣಂ ಝಾನಂ ಝಾಯತಿ, ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛೇಮಿ ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಲ್ಲಪಾಮಿ ನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಮನ್ತೇಮೀ’’’ತಿ।

    317. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo puratthimena nagarassa navaṃ sandhāgāraṃ kārāpetvā vassike cattāro māse paṭisallīyi, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyi; nāssudha koci upasaṅkamati 18 aññatra ekena bhattābhihārena. Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa catunnaṃ māsānaṃ accayena ahudeva ukkaṇṭhanā ahu paritassanā – ‘‘sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo vassike cattāro māse paṭisallīyati, karuṇaṃ jhānaṃ jhāyati, so brahmānaṃ passati, brahmunā sākaccheti brahmunā sallapati brahmunā mantetī’ti. Na kho panāhaṃ brahmānaṃ passāmi, na brahmunā sākacchemi na brahmunā sallapāmi na brahmunā mantemī’’’ti.

    ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸಾಕಚ್ಛಾ

    Brahmunā sākacchā

    ೩೧೮. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಹುದೇವ ಭಯಂ ಅಹು ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಅಹು ಲೋಮಹಂಸೋ ಯಥಾ ತಂ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭೀತೋ ಸಂವಿಗ್ಗೋ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

    318. ‘‘Atha kho, bho, brahmā sanaṅkumāro mahāgovindassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva, brahmaloke antarahito mahāgovindassa brāhmaṇassa sammukhe pāturahosi. Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa ahudeva bhayaṃ ahu chambhitattaṃ ahu lomahaṃso yathā taṃ adiṭṭhapubbaṃ rūpaṃ disvā. Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘‘ವಣ್ಣವಾ ಯಸವಾ ಸಿರಿಮಾ, ಕೋ ನು ತ್ವಮಸಿ ಮಾರಿಸ।

    ‘‘‘Vaṇṇavā yasavā sirimā, ko nu tvamasi mārisa;

    ಅಜಾನನ್ತಾ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯ’’ನ್ತಿ॥

    Ajānantā taṃ pucchāma, kathaṃ jānemu taṃ maya’’nti.

    ‘‘ಮಂ ವೇ ಕುಮಾರಂ ಜಾನನ್ತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಸನನ್ತನಂ 19

    ‘‘Maṃ ve kumāraṃ jānanti, brahmaloke sanantanaṃ 20;

    ಸಬ್ಬೇ ಜಾನನ್ತಿ ಮಂ ದೇವಾ, ಏವಂ ಗೋವಿನ್ದ ಜಾನಹಿ’’॥

    Sabbe jānanti maṃ devā, evaṃ govinda jānahi’’.

    ‘‘‘ಆಸನಂ ಉದಕಂ ಪಜ್ಜಂ, ಮಧುಸಾಕಞ್ಚ 21 ಬ್ರಹ್ಮುನೋ।

    ‘‘‘Āsanaṃ udakaṃ pajjaṃ, madhusākañca 22 brahmuno;

    ಅಗ್ಘೇ ಭವನ್ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮ, ಅಗ್ಘಂ ಕುರುತು ನೋ ಭವಂ’’॥

    Agghe bhavantaṃ pucchāma, agghaṃ kurutu no bhavaṃ’’.

    ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ ತೇ ಅಗ್ಘಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ಗೋವಿನ್ದ ಭಾಸಸಿ।

    ‘‘Paṭiggaṇhāma te agghaṃ, yaṃ tvaṃ govinda bhāsasi;

    ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಹಿತತ್ಥಾಯ, ಸಮ್ಪರಾಯ ಸುಖಾಯ ಚ।

    Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāya sukhāya ca;

    ಕತಾವಕಾಸೋ ಪುಚ್ಛಸ್ಸು, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಭಿಪತ್ಥಿತ’’ನ್ತಿ॥

    Katāvakāso pucchassu, yaṃ kiñci abhipatthita’’nti.

    ೩೧೯. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕತಾವಕಾಸೋ ಖೋಮ್ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೇನ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಂ ವಾ ಅತ್ಥಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ವಾ’ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕುಸಲೋ ಖೋ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಅತ್ಥಾನಂ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ಮಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಂ ಅತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಞ್ಞೇವ ಅತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

    319. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘katāvakāso khomhi brahmunā sanaṅkumārena. Kiṃ nu kho ahaṃ brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ puccheyyaṃ diṭṭhadhammikaṃ vā atthaṃ samparāyikaṃ vā’ti? Atha kho, bho, mahāgovindassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘kusalo kho ahaṃ diṭṭhadhammikānaṃ atthānaṃ, aññepi maṃ diṭṭhadhammikaṃ atthaṃ pucchanti. Yaṃnūnāhaṃ brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ samparāyikaññeva atthaṃ puccheyya’nti. Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸನಙ್ಕುಮಾರಂ,

    ‘‘Pucchāmi brahmānaṃ sanaṅkumāraṃ,

    ಕಙ್ಖೀ ಅಕಙ್ಖಿಂ ಪರವೇದಿಯೇಸು।

    Kaṅkhī akaṅkhiṃ paravediyesu;

    ಕತ್ಥಟ್ಠಿತೋ ಕಿಮ್ಹಿ ಚ ಸಿಕ್ಖಮಾನೋ,

    Katthaṭṭhito kimhi ca sikkhamāno,

    ಪಪ್ಪೋತಿ ಮಚ್ಚೋ ಅಮತಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕ’’ನ್ತಿ॥

    Pappoti macco amataṃ brahmaloka’’nti.

    ‘‘ಹಿತ್ವಾ ಮಮತ್ತಂ ಮನುಜೇಸು ಬ್ರಹ್ಮೇ,

    ‘‘Hitvā mamattaṃ manujesu brahme,

    ಏಕೋದಿಭೂತೋ ಕರುಣೇಧಿಮುತ್ತೋ 23

    Ekodibhūto karuṇedhimutto 24;

    ನಿರಾಮಗನ್ಧೋ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಸ್ಮಾ,

    Nirāmagandho virato methunasmā,

    ಏತ್ಥಟ್ಠಿತೋ ಏತ್ಥ ಚ ಸಿಕ್ಖಮಾನೋ।

    Etthaṭṭhito ettha ca sikkhamāno;

    ಪಪ್ಪೋತಿ ಮಚ್ಚೋ ಅಮತಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕ’’ನ್ತಿ॥

    Pappoti macco amataṃ brahmaloka’’nti.

    ೩೨೦. ‘‘ಹಿತ್ವಾ ಮಮತ್ತ’ನ್ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ‘ಇತಿ ಹಿತ್ವಾ ಮಮತ್ತ’ನ್ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ‘ಏಕೋದಿಭೂತೋ’ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ, ಇತಿ ಏಕೋದಿಭೂತೋ’ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ‘ಕರುಣೇಧಿಮುತ್ತೋ’ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಇತಿ ‘ಕರುಣೇಧಿಮುತ್ತೋ’ತಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಜಾನಾಮಿ। ಆಮಗನ್ಧೇ ಚ ಖೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ನ ಆಜಾನಾಮಿ।

    320. ‘‘Hitvā mamatta’nti ahaṃ bhoto ājānāmi. Idhekacco appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, ‘iti hitvā mamatta’nti ahaṃ bhoto ājānāmi. ‘Ekodibhūto’ti ahaṃ bhoto ājānāmi. Idhekacco vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ, iti ekodibhūto’ti ahaṃ bhoto ājānāmi. ‘Karuṇedhimutto’ti ahaṃ bhoto ājānāmi. Idhekacco karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadhotiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Iti ‘karuṇedhimutto’ti ahaṃ bhoto ājānāmi. Āmagandhe ca kho ahaṃ bhoto bhāsamānassa na ājānāmi.

    ‘‘ಕೇ ಆಮಗನ್ಧಾ ಮನುಜೇಸು ಬ್ರಹ್ಮೇ,

    ‘‘Ke āmagandhā manujesu brahme,

    ಏತೇ ಅವಿದ್ವಾ ಇಧ ಬ್ರೂಹಿ ಧೀರ।

    Ete avidvā idha brūhi dhīra;

    ಕೇನಾವಟಾ 25 ವಾತಿ ಪಜಾ ಕುರುತು 26,

    Kenāvaṭā 27 vāti pajā kurutu 28,

    ಆಪಾಯಿಕಾ ನಿವುತಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ’’ತಿ॥

    Āpāyikā nivutabrahmalokā’’ti.

    ‘‘ಕೋಧೋ ಮೋಸವಜ್ಜಂ ನಿಕತಿ ಚ ದುಬ್ಭೋ,

    ‘‘Kodho mosavajjaṃ nikati ca dubbho,

    ಕದರಿಯತಾ ಅತಿಮಾನೋ ಉಸೂಯಾ।

    Kadariyatā atimāno usūyā;

    ಇಚ್ಛಾ ವಿವಿಚ್ಛಾ ಪರಹೇಠನಾ ಚ,

    Icchā vivicchā paraheṭhanā ca,

    ಲೋಭೋ ಚ ದೋಸೋ ಚ ಮದೋ ಚ ಮೋಹೋ।

    Lobho ca doso ca mado ca moho;

    ಏತೇಸು ಯುತ್ತಾ ಅನಿರಾಮಗನ್ಧಾ,

    Etesu yuttā anirāmagandhā,

    ಆಪಾಯಿಕಾ ನಿವುತಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ’’ತಿ॥

    Āpāyikā nivutabrahmalokā’’ti.

    ‘‘ಯಥಾ ಖೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ಆಜಾನಾಮಿ। ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ। ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ।

    ‘‘Yathā kho ahaṃ bhoto āmagandhe bhāsamānassa ājānāmi. Te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā. Pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Yassadāni bhavaṃ govindo kālaṃ maññatī’’ti.

    ರೇಣುರಾಜಆಮನ್ತನಾ

    Reṇurājaāmantanā

    ೩೨೧. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ರೇಣು ರಾಜಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೇಣುಂ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಞ್ಞಂ ದಾನಿ ಭವಂ ಪುರೋಹಿತಂ ಪರಿಯೇಸತು, ಯೋ ಭೋತೋ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಿಸ್ಸತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ , ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ। ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ।

    321. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena reṇu rājā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā reṇuṃ rājānaṃ etadavoca – ‘‘aññaṃ dāni bhavaṃ purohitaṃ pariyesatu, yo bhoto rajjaṃ anusāsissati. Icchāmahaṃ, bho , agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā. Pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti.

    ‘‘ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ರಾಜಾನಂ, ರೇಣುಂ ಭೂಮಿಪತಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Āmantayāmi rājānaṃ, reṇuṃ bhūmipatiṃ ahaṃ;

    ತ್ವಂ ಪಜಾನಸ್ಸು ರಜ್ಜೇನ, ನಾಹಂ ಪೋರೋಹಿಚ್ಚೇ ರಮೇ’’॥

    Tvaṃ pajānassu rajjena, nāhaṃ porohicce rame’’.

    ‘‘ಸಚೇ ತೇ ಊನಂ ಕಾಮೇಹಿ, ಅಹಂ ಪರಿಪೂರಯಾಮಿ ತೇ।

    ‘‘Sace te ūnaṃ kāmehi, ahaṃ paripūrayāmi te;

    ಯೋ ತಂ ಹಿಂಸತಿ ವಾರೇಮಿ, ಭೂಮಿಸೇನಾಪತಿ ಅಹಂ।

    Yo taṃ hiṃsati vāremi, bhūmisenāpati ahaṃ;

    ತುವಂ ಪಿತಾ ಅಹಂ ಪುತ್ತೋ, ಮಾ ನೋ ಗೋವಿನ್ದ ಪಾಜಹಿ’’ 29

    Tuvaṃ pitā ahaṃ putto, mā no govinda pājahi’’ 30.

    ‘‘ನಮತ್ಥಿ ಊನಂ ಕಾಮೇಹಿ, ಹಿಂಸಿತಾ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।

    ‘‘Namatthi ūnaṃ kāmehi, hiṃsitā me na vijjati;

    ಅಮನುಸ್ಸವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾಹಂ ನ ಗಹೇ ರಮೇ’’॥

    Amanussavaco sutvā, tasmāhaṃ na gahe rame’’.

    ‘‘ಅಮನುಸ್ಸೋ ಕಥಂವಣ್ಣೋ, ಕಿಂ ತೇ ಅತ್ಥಂ ಅಭಾಸಥ।

    ‘‘Amanusso kathaṃvaṇṇo, kiṃ te atthaṃ abhāsatha;

    ಯಞ್ಚ ಸುತ್ವಾ ಜಹಾಸಿ ನೋ, ಗೇಹೇ ಅಮ್ಹೇ ಚ ಕೇವಲೀ’’॥

    Yañca sutvā jahāsi no, gehe amhe ca kevalī’’.

    ‘‘ಉಪವುತ್ಥಸ್ಸ ಮೇ ಪುಬ್ಬೇ, ಯಿಟ್ಠುಕಾಮಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ।

    ‘‘Upavutthassa me pubbe, yiṭṭhukāmassa me sato;

    ಅಗ್ಗಿ ಪಜ್ಜಲಿತೋ ಆಸಿ, ಕುಸಪತ್ತಪರಿತ್ಥತೋ’’॥

    Aggi pajjalito āsi, kusapattaparitthato’’.

    ‘‘ತತೋ ಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಾತುರಹು, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಸನನ್ತನೋ।

    ‘‘Tato me brahmā pāturahu, brahmalokā sanantano;

    ಸೋ ಮೇ ಪಞ್ಹಂ ವಿಯಾಕಾಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ನ ಗಹೇ ರಮೇ’’॥

    So me pañhaṃ viyākāsi, taṃ sutvā na gahe rame’’.

    ‘‘ಸದ್ದಹಾಮಿ ಅಹಂ ಭೋತೋ, ಯಂ ತ್ವಂ ಗೋವಿನ್ದ ಭಾಸಸಿ।

    ‘‘Saddahāmi ahaṃ bhoto, yaṃ tvaṃ govinda bhāsasi;

    ಅಮನುಸ್ಸವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಕಥಂ ವತ್ತೇಥ ಅಞ್ಞಥಾ॥

    Amanussavaco sutvā, kathaṃ vattetha aññathā.

    ‘‘ತೇ ತಂ ಅನುವತ್ತಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ಥಾ ಗೋವಿನ್ದ ನೋ ಭವಂ।

    ‘‘Te taṃ anuvattissāma, satthā govinda no bhavaṃ;

    ಮಣಿ ಯಥಾ ವೇಳುರಿಯೋ, ಅಕಾಚೋ ವಿಮಲೋ ಸುಭೋ।

    Maṇi yathā veḷuriyo, akāco vimalo subho;

    ಏವಂ ಸುದ್ಧಾ ಚರಿಸ್ಸಾಮ, ಗೋವಿನ್ದಸ್ಸಾನುಸಾಸನೇ’’ತಿ॥

    Evaṃ suddhā carissāma, govindassānusāsane’’ti.

    ‘‘‘ಸಚೇ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ। ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    ‘‘‘Sace bhavaṃ govindo agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma. Atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ಛ ಖತ್ತಿಯಆಮನ್ತನಾ

    Cha khattiyaāmantanā

    ೩೨೨. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಞ್ಞಂ ದಾನಿ ಭವನ್ತೋ ಪುರೋಹಿತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತು, ಯೋ ಭವನ್ತಾನಂ ರಜ್ಜೇ ಅನುಸಾಸಿಸ್ಸತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ। ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಧನಲುದ್ಧಾ; ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಧನೇನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ತೇ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಇಮೇಸು ಸತ್ತಸು ರಜ್ಜೇಸು ಪಹೂತಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ, ತತೋ ಭೋತೋ ಯಾವತಕೇನ ಅತ್ಥೋ, ತಾವತಕಂ ಆಹರೀಯತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಅಲಂ, ಭೋ, ಮಮಪಿದಂ ಪಹೂತಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ಭವನ್ತಾನಂಯೇವ ವಾಹಸಾ। ತಮಹಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಹಾಯ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ತೇ ಛ ಖತ್ತಿಯಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಇತ್ಥಿಲುದ್ಧಾ; ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಇತ್ಥೀಹಿ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ತೇ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ, ಭೋ, ಇಮೇಸು ಸತ್ತಸು ರಜ್ಜೇಸು ಪಹೂತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ, ತತೋ ಭೋತೋ ಯಾವತಿಕಾಹಿ ಅತ್ಥೋ, ತಾವತಿಕಾ ಆನೀಯತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಅಲಂ, ಭೋ, ಮಮಪಿಮಾ 31 ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ। ತಾಪಾಹಂ ಸಬ್ಬಾ ಪಹಾಯ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯನ್ತಿ’’।

    322. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te cha khattiyā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te cha khattiye etadavoca – ‘‘aññaṃ dāni bhavanto purohitaṃ pariyesantu, yo bhavantānaṃ rajje anusāsissati. Icchāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā. Pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. Atha kho, bho, te cha khattiyā ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ – ‘‘ime kho brāhmaṇā nāma dhanaluddhā; yaṃnūna mayaṃ mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ dhanena sikkheyyāmā’’ti. Te mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘‘saṃvijjati kho, bho, imesu sattasu rajjesu pahūtaṃ sāpateyyaṃ, tato bhoto yāvatakena attho, tāvatakaṃ āharīyata’’nti. ‘‘Alaṃ, bho, mamapidaṃ pahūtaṃ sāpateyyaṃ bhavantānaṃyeva vāhasā. Tamahaṃ sabbaṃ pahāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. Atha kho, bho, te cha khattiyā ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ – ‘‘ime kho brāhmaṇā nāma itthiluddhā; yaṃnūna mayaṃ mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ itthīhi sikkheyyāmā’’ti. Te mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘‘saṃvijjanti kho, bho, imesu sattasu rajjesu pahūtā itthiyo, tato bhoto yāvatikāhi attho, tāvatikā ānīyata’’nti. ‘‘Alaṃ, bho, mamapimā 32 cattārīsā bhariyā sādisiyo. Tāpāhaṃ sabbā pahāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriyanti’’.

    ೩೨೩. ‘‘ಸಚೇ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ।

    323. ‘‘Sace bhavaṃ govindo agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatīti.

    ‘‘ಸಚೇ ಜಹಥ ಕಾಮಾನಿ, ಯತ್ಥ ಸತ್ತೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋ।

    ‘‘Sace jahatha kāmāni, yattha satto puthujjano;

    ಆರಮ್ಭವ್ಹೋ ದಳ್ಹಾ ಹೋಥ, ಖನ್ತಿಬಲಸಮಾಹಿತಾ॥

    Ārambhavho daḷhā hotha, khantibalasamāhitā.

    ‘‘ಏಸ ಮಗ್ಗೋ ಉಜುಮಗ್ಗೋ, ಏಸ ಮಗ್ಗೋ ಅನುತ್ತರೋ।

    ‘‘Esa maggo ujumaggo, esa maggo anuttaro;

    ಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಸಬ್ಭಿ ರಕ್ಖಿತೋ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾತಿ॥

    Saddhammo sabbhi rakkhito, brahmalokūpapattiyāti.

    ‘‘ತೇನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು। ಸತ್ತನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    ‘‘Tena hi bhavaṃ govindo satta vassāni āgametu. Sattannaṃ vassānaṃ accayena mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ‘‘‘ಅತಿಚಿರಂ ಖೋ, ಭೋ, ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ, ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಭವನ್ತೇ, ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತುಂ। ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಾನಂ! ಗಮನೀಯೋ ಸಮ್ಪರಾಯೋ, ಮನ್ತಾಯಂ 33 ಬೋದ್ಧಬ್ಬಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ, ಚರಿತಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಜಾತಸ್ಸ ಅಮರಣಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’’ನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು…ಪೇ॰… ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ಚತ್ತಾರಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ಏಕಂ ವಸ್ಸಂ ಆಗಮೇತು, ಏಕಸ್ಸ ವಸ್ಸಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    ‘‘‘Aticiraṃ kho, bho, satta vassāni, nāhaṃ sakkomi, bhavante, satta vassāni āgametuṃ. Ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitānaṃ! Gamanīyo samparāyo, mantāyaṃ 34 boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’’nti. ‘‘Tena hi bhavaṃ govindo chabbassāni āgametu…pe… pañca vassāni āgametu… cattāri vassāni āgametu… tīṇi vassāni āgametu… dve vassāni āgametu… ekaṃ vassaṃ āgametu, ekassa vassassa accayena mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ‘‘‘ಅತಿಚಿರಂ ಖೋ, ಭೋ, ಏಕಂ ವಸ್ಸಂ, ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಭವನ್ತೇ ಏಕಂ ವಸ್ಸಂ ಆಗಮೇತುಂ। ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಾನಂ! ಗಮನೀಯೋ ಸಮ್ಪರಾಯೋ, ಮನ್ತಾಯಂ ಬೋದ್ಧಬ್ಬಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ , ಚರಿತಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಜಾತಸ್ಸ ಅಮರಣಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಸತ್ತ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು, ಸತ್ತನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    ‘‘‘Aticiraṃ kho, bho, ekaṃ vassaṃ, nāhaṃ sakkomi bhavante ekaṃ vassaṃ āgametuṃ. Ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitānaṃ! Gamanīyo samparāyo, mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ , caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Tena hi bhavaṃ govindo satta māsāni āgametu, sattannaṃ māsānaṃ accayena mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ‘‘‘ಅತಿಚಿರಂ ಖೋ, ಭೋ, ಸತ್ತ ಮಾಸಾನಿ, ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಭವನ್ತೇ ಸತ್ತ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತುಂ। ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಾನಂ। ಗಮನೀಯೋ ಸಮ್ಪರಾಯೋ, ಮನ್ತಾಯಂ ಬೋದ್ಧಬ್ಬಂ , ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ, ಚರಿತಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಜಾತಸ್ಸ ಅಮರಣಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘‘Aticiraṃ kho, bho, satta māsāni, nāhaṃ sakkomi bhavante satta māsāni āgametuṃ. Ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitānaṃ. Gamanīyo samparāyo, mantāyaṃ boddhabbaṃ , kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti.

    ‘‘‘ತೇನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಛ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು…ಪೇ॰… ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ಚತ್ತಾರಿ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ತೀಣಿ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ದ್ವೇ ಮಾಸಾನಿ ಆಗಮೇತು… ಏಕಂ ಮಾಸಂ ಆಗಮೇತು… ಅದ್ಧಮಾಸಂ ಆಗಮೇತು, ಅದ್ಧಮಾಸಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    ‘‘‘Tena hi bhavaṃ govindo cha māsāni āgametu…pe… pañca māsāni āgametu… cattāri māsāni āgametu… tīṇi māsāni āgametu… dve māsāni āgametu… ekaṃ māsaṃ āgametu… addhamāsaṃ āgametu, addhamāsassa accayena mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ‘‘‘ಅತಿಚಿರಂ ಖೋ, ಭೋ, ಅದ್ಧಮಾಸೋ, ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಭವನ್ತೇ ಅದ್ಧಮಾಸಂ ಆಗಮೇತುಂ। ಕೋ ನು ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ಜಾನಾತಿ ಜೀವಿತಾನಂ! ಗಮನೀಯೋ ಸಮ್ಪರಾಯೋ, ಮನ್ತಾಯಂ ಬೋದ್ಧಬ್ಬಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ, ಚರಿತಬ್ಬಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಜಾತಸ್ಸ ಅಮರಣಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಆಗಮೇತು, ಯಾವ ಮಯಂ ಸಕೇ ಪುತ್ತಭಾತರೋ ರಜ್ಜೇನ 35 ಅನುಸಾಸಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ತಾಹಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ನ ಚಿರಂ ಖೋ, ಭೋ, ಸತ್ತಾಹಂ, ಆಗಮೇಸ್ಸಾಮಹಂ ಭವನ್ತೇ ಸತ್ತಾಹ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘‘Aticiraṃ kho, bho, addhamāso, nāhaṃ sakkomi bhavante addhamāsaṃ āgametuṃ. Ko nu kho pana, bho, jānāti jīvitānaṃ! Gamanīyo samparāyo, mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Tena hi bhavaṃ govindo sattāhaṃ āgametu, yāva mayaṃ sake puttabhātaro rajjena 36 anusāsissāma, sattāhassa accayena mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti. ‘‘Na ciraṃ kho, bho, sattāhaṃ, āgamessāmahaṃ bhavante sattāha’’nti.

    ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾದೀನಂ ಆಮನ್ತನಾ

    Brāhmaṇamahāsālādīnaṃ āmantanā

    ೩೨೪. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ತೇ ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲೇ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಞ್ಞಂ ದಾನಿ ಭವನ್ತೋ ಆಚರಿಯಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತು, ಯೋ ಭವನ್ತಾನಂ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇಸ್ಸತಿ। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ। ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಮಾ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಭೋ, ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ ಚ ಅಪ್ಪಲಾಭಾ ಚ; ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಂ ಮಹೇಸಕ್ಖಞ್ಚ ಮಹಾಲಾಭಞ್ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಮಾ ಭವನ್ತೋ ಏವಂ ಅವಚುತ್ಥ – ‘‘ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ ಚ ಅಪ್ಪಲಾಭಾ ಚ, ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಂ ಮಹೇಸಕ್ಖಞ್ಚ ಮಹಾಲಾಭಞ್ಚಾ’’ತಿ। ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಯಾ ಮಹೇಸಕ್ಖತರೋ ವಾ ಮಹಾಲಾಭತರೋ ವಾ! ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ, ಏತರಹಿ ರಾಜಾವ ರಞ್ಞಂ ಬ್ರಹ್ಮಾವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ 37 ದೇವತಾವ ಗಹಪತಿಕಾನಂ। ತಮಹಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಹಾಯ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ। ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    324. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena te satta ca brāhmaṇamahāsālā satta ca nhātakasatāni tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te satta ca brāhmaṇamahāsāle satta ca nhātakasatāni etadavoca – ‘‘aññaṃ dāni bhavanto ācariyaṃ pariyesantu, yo bhavantānaṃ mante vācessati. Icchāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa. Te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā, pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Mā bhavaṃ govindo agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. Pabbajjā, bho, appesakkhā ca appalābhā ca; brahmaññaṃ mahesakkhañca mahālābhañcā’’ti. ‘‘Mā bhavanto evaṃ avacuttha – ‘‘pabbajjā appesakkhā ca appalābhā ca, brahmaññaṃ mahesakkhañca mahālābhañcā’’ti. Ko nu kho, bho, aññatra mayā mahesakkhataro vā mahālābhataro vā! Ahañhi, bho, etarahi rājāva raññaṃ brahmāva brāhmaṇānaṃ 38 devatāva gahapatikānaṃ. Tamahaṃ sabbaṃ pahāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā. Pabbajissāmahaṃ, bho, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Sace bhavaṃ govindo agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ಭರಿಯಾನಂ ಆಮನ್ತನಾ

    Bhariyānaṃ āmantanā

    ೩೨೫. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಾ ಭೋತೀನಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಸಕಾನಿ ವಾ ಞಾತಿಕುಲಾನಿ ಗಚ್ಛತು ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಯೇಸತು। ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋತೀ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಸುತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಮಗನ್ಧೇ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ, ತೇ ನ ಸುನಿಮ್ಮದಯಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ। ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭೋತೀ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಞಾತಿ ಞಾತಿಕಾಮಾನಂ, ತ್ವಂ ಪನ ಭತ್ತಾ ಭತ್ತುಕಾಮಾನಂ। ಸಚೇ ಭವಂ ಗೋವಿನ್ದೋ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ಯಾ ತೇ ಗತಿ, ಸಾ ನೋ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    325. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo yena cattārīsā bhariyā sādisiyo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā cattārīsā bhariyā sādisiyo etadavoca – ‘‘yā bhotīnaṃ icchati, sakāni vā ñātikulāni gacchatu aññaṃ vā bhattāraṃ pariyesatu. Icchāmahaṃ, bhotī, agārasmā anagāriyaṃ pabbajituṃ. Yathā kho pana me sutaṃ brahmuno āmagandhe bhāsamānassa, te na sunimmadayā agāraṃ ajjhāvasatā. Pabbajissāmahaṃ, bhotī, agārasmā anagāriya’’nti. ‘‘Tvaññeva no ñāti ñātikāmānaṃ, tvaṃ pana bhattā bhattukāmānaṃ. Sace bhavaṃ govindo agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, mayampi agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāma, atha yā te gati, sā no gati bhavissatī’’ti.

    ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಪಬ್ಬಜ್ಜಾ

    Mahāgovindapabbajjā

    ೩೨೬. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭೋ, ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸ ಸತ್ತಾಹಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿ। ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಪನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸತ್ತ ಚ ರಾಜಾನೋ ಖತ್ತಿಯಾ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಾ ಸತ್ತ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಸತ್ತ ಚ ನ್ಹಾತಕಸತಾನಿ ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಚ ಭರಿಯಾ ಸಾದಿಸಿಯೋ ಅನೇಕಾನಿ ಚ ಖತ್ತಿಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಚ ಗಹಪತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಚ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ ಇತ್ಥಿಯೋ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಅನುಪಬ್ಬಜಿಂಸು। ತಾಯ ಸುದಂ, ಭೋ, ಪರಿಸಾಯ ಪರಿವುತೋ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನೀಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರತಿ। ಯಂ ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ತತ್ಥ ರಾಜಾವ ಹೋತಿ ರಞ್ಞಂ, ಬ್ರಹ್ಮಾವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ, ದೇವತಾವ ಗಹಪತಿಕಾನಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಖಿಪನ್ತಿ ವಾ ಉಪಕ್ಖಲನ್ತಿ ವಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ನಮತ್ಥು ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ, ನಮತ್ಥು ಸತ್ತ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸಾ’’’ತಿ।

    326. ‘‘Atha kho, bho, mahāgovindo brāhmaṇo tassa sattāhassa accayena kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. Pabbajitaṃ pana mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ satta ca rājāno khattiyā muddhāvasittā satta ca brāhmaṇamahāsālā satta ca nhātakasatāni cattārīsā ca bhariyā sādisiyo anekāni ca khattiyasahassāni anekāni ca brāhmaṇasahassāni anekāni ca gahapatisahassāni anekehi ca itthāgārehi itthiyo kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā mahāgovindaṃ brāhmaṇaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajitaṃ anupabbajiṃsu. Tāya sudaṃ, bho, parisāya parivuto mahāgovindo brāhmaṇo gāmanigamarājadhānīsu cārikaṃ carati. Yaṃ kho pana, bho, tena samayena mahāgovindo brāhmaṇo gāmaṃ vā nigamaṃ vā upasaṅkamati, tattha rājāva hoti raññaṃ, brahmāva brāhmaṇānaṃ, devatāva gahapatikānaṃ. Tena kho pana samayena manussā khipanti vā upakkhalanti vā te evamāhaṃsu – ‘‘namatthu mahāgovindassa brāhmaṇassa, namatthu satta purohitassā’’’ti.

    ೩೨೭. ‘‘ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ, ಭೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ ಸಾವಕಾನಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇಸಿ।

    327. ‘‘Mahāgovindo, bho, brāhmaṇo mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā vihāsi, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā vihāsi. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā…pe… abyāpajjena pharitvā vihāsi sāvakānañca brahmalokasahabyatāya maggaṃ desesi.

    ೩೨೮. ‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಭೋ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನಿಂಸು। ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು। ಯೇ ನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನಿಂಸು, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನಿಮ್ಮಾನರತೀನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಸಿತಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯಾಮಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂಸು; ಯೇ ಸಬ್ಬನಿಹೀನಂ ಕಾಯಂ ಪರಿಪೂರೇಸುಂ ತೇ ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯಂ ಪರಿಪೂರೇಸುಂ। ಇತಿ ಖೋ, ಭೋ 39, ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ತೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಅಮೋಘಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಅಹೋಸಿ ಅವಞ್ಝಾ ಸಫಲಾ ಸಉದ್ರಯಾ’’’ತಿ।

    328. ‘‘Ye kho pana, bho, tena samayena mahāgovindassa brāhmaṇassa sāvakā sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjiṃsu. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appekacce paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; appekacce nimmānaratīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; appekacce tusitānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; appekacce yāmānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; appekacce tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; appekacce cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu; ye sabbanihīnaṃ kāyaṃ paripūresuṃ te gandhabbakāyaṃ paripūresuṃ. Iti kho, bho 40, sabbesaṃyeva tesaṃ kulaputtānaṃ amoghā pabbajjā ahosi avañjhā saphalā saudrayā’’’ti.

    ೩೨೯. ‘‘ಸರತಿ ತಂ ಭಗವಾ’’ತಿ? ‘‘ಸರಾಮಹಂ, ಪಞ್ಚಸಿಖ। ಅಹಂ ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮಹಾಗೋವಿನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಹೋಸಿಂ। ಅಹಂ ತೇಸಂ ಸಾವಕಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇಸಿಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ।

    329. ‘‘Sarati taṃ bhagavā’’ti? ‘‘Sarāmahaṃ, pañcasikha. Ahaṃ tena samayena mahāgovindo brāhmaṇo ahosiṃ. Ahaṃ tesaṃ sāvakānaṃ brahmalokasahabyatāya maggaṃ desesiṃ. Taṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva brahmalokūpapattiyā.

    ಇದಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಕತಮಞ್ಚ ತಂ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ? ಅಯಮೇವ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ। ಇದಂ ಖೋ ತಂ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

    Idaṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Katamañca taṃ, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Idaṃ kho taṃ, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

    ೩೩೦. ‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಸಾವಕಾ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಿ; ಯೇ ನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೋ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಯೇ ನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ತನುತ್ತಾ ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ಹೋನ್ತಿ ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ 41। ಯೇ ನ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ। ಇತಿ ಖೋ, ಪಞ್ಚಸಿಖ, ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಅಮೋಘಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ 42 ಅವಞ್ಝಾ ಸಫಲಾ ಸಉದ್ರಯಾ’’ತಿ।

    330. ‘‘Ye kho pana me, pañcasikha, sāvakā sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājānanti, te āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti; ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājānanti, te pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā honti tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājānanti, appekacce tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino honti sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti 43. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājānanti, appekacce tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā honti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā. Iti kho, pañcasikha, sabbesaṃyeva imesaṃ kulaputtānaṃ amoghā pabbajjā 44 avañjhā saphalā saudrayā’’ti.

    ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ಧಬ್ಬಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯೀತಿ।

    Idamavoca bhagavā. Attamano pañcasikho gandhabbaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.

    ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

    Mahāgovindasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ಅಭಿನಿಪ್ಪನ್ನೋ (ಪೀ॰ ಕ॰)
    2. abhinippanno (pī. ka.)
    3. ಸುಖಾ ಭವೇಯ್ಯಾಥ (ಕ॰), ಸುಖಂ ಭವೇಯ್ಯಾಥ, ಸುಖಮೇಧೇಯ್ಯಾಥ (ಸೀ॰ ಪೀ॰),ಸುಖ ಮೇಧೇಥ (?)
    4. sukhā bhaveyyātha (ka.), sukhaṃ bhaveyyātha, sukhamedheyyātha (sī. pī.),sukha medhetha (?)
    5. ವಚನನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)
    6. ಅಟ್ಠಪೇಸಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    7. vacananti (syā. ka.)
    8. aṭṭhapesi (sī. pī.)
    9. ಕಾಲಿಙ್ಗಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)
    10. kāliṅgānaṃ (syā. pī. ka.)
    11. ಮಾಹಿಸ್ಸತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    12. māhissati (sī. syā. pī.)
    13. ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತೇ ರಜ್ಜೇನ (ಸ್ಯಾ॰)
    14. muddhābhisitte rajjena (syā.)
    15. ಅಬ್ಭುಗ್ಗಞ್ಛಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    16. abbhuggañchi (sī. pī.)
    17. ಉಪಸಙ್ಕಮಿ (ಪೀ॰)
    18. upasaṅkami (pī.)
    19. ಸನನ್ತಿಚ (ಕ॰)
    20. sanantica (ka.)
    21. ಮಧುಪಾಕಞ್ಚ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    22. madhupākañca (sī. syā. pī.)
    23. ಕರುಣಾಧಿಮುತ್ತೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    24. karuṇādhimutto (sī. syā. pī.)
    25. ಕೇನಾವುಟಾ (ಸ್ಯಾ॰)
    26. ಕುರುರೂ (ಸ್ಯಾ॰), ಕುರುಟ್ಠರೂ (ಪೀ॰), ಕುರೂರು (?)
    27. kenāvuṭā (syā.)
    28. kururū (syā.), kuruṭṭharū (pī.), kurūru (?)
    29. ಪಾಜೇಹಿ (ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಸಂವಣ್ಣಿತಪಾಠನ್ತರಂ)
    30. pājehi (aṭṭhakathāyaṃ saṃvaṇṇitapāṭhantaraṃ)
    31. ಮಮಪಿತಾ (ಕ॰), ಮಮಪಿ (ಸೀ॰)
    32. mamapitā (ka.), mamapi (sī.)
    33. ಮನ್ತಾಯ (ಬಹೂಸು)
    34. mantāya (bahūsu)
    35. ರಜ್ಜೇ (ಸ್ಯಾ॰)
    36. rajje (syā.)
    37. ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)
    38. brahmānaṃ (sī. pī. ka.)
    39. ಪನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)
    40. pana (syā. ka.)
    41. ಕರೋನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    42. ಪಬ್ಬಜಾ ಅಹೋಸಿ (ಕ॰)
    43. karonti (sī. pī.)
    44. pabbajā ahosi (ka.)



    Related texts:



    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ದೀಘ ನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Mahāgovindasuttavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ದೀಘನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ೬. ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Mahāgovindasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact