Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi |
៥៣៤. មហាហំសជាតកំ (២)
534. Mahāhaṃsajātakaṃ (2)
៨៩.
89.
‘‘ឯតេ ហំសា បក្កមន្តិ, វក្កង្គា ភយមេរិតា;
‘‘Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;
ហរិត្តច ហេមវណ្ណ, កាមំ សុមុខ បក្កម។
Harittaca hemavaṇṇa, kāmaṃ sumukha pakkama.
៩០.
90.
‘‘ឱហាយ មំ ញាតិគណា, ឯកំ បាសវសំ គតំ;
‘‘Ohāya maṃ ñātigaṇā, ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ;
អនបេក្ខមានា គច្ឆន្តិ, កិំ ឯកោ អវហីយសិ។
Anapekkhamānā gacchanti, kiṃ eko avahīyasi.
៩១.
91.
‘‘បតេវ បតតំ សេដ្ឋ, នត្ថិ ពទ្ធេ សហាយតា;
‘‘Pateva patataṃ seṭṭha, natthi baddhe sahāyatā;
មា អនីឃាយ ហាបេសិ, កាមំ សុមុខ បក្កម’’។
Mā anīghāya hāpesi, kāmaṃ sumukha pakkama’’.
៩២.
92.
ជីវិតំ មរណំ វា មេ, តយា សទ្ធិំ ភវិស្សតិ។
Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, tayā saddhiṃ bhavissati.
៩៣.
93.
‘‘នាហំ ទុក្ខបរេតោបិ, ធតរដ្ឋ តុវំ ជហេ;
‘‘Nāhaṃ dukkhaparetopi, dhataraṭṭha tuvaṃ jahe;
ន មំ អនរិយសំយុត្តេ, កម្មេ យោជេតុមរហសិ។
Na maṃ anariyasaṃyutte, kamme yojetumarahasi.
៩៤.
94.
ញាតោ សេនាបតិ ត្យាហំ, ហំសានំ បវរុត្តម។
Ñāto senāpati tyāhaṃ, haṃsānaṃ pavaruttama.
៩៥.
95.
តំ ហិត្វា បតតំ សេដ្ឋ, កិំ តេ វក្ខាមិតោ គតោ;
Taṃ hitvā patataṃ seṭṭha, kiṃ te vakkhāmito gato;
៩៦.
96.
‘‘ឯសោ ហិ ធម្មោ សុមុខ, យំ ត្វំ អរិយបថេ ឋិតោ;
‘‘Eso hi dhammo sumukha, yaṃ tvaṃ ariyapathe ṭhito;
យោ ភត្តារំ សខារំ មំ, ន បរិច្ចត្តុមុស្សហេ។
Yo bhattāraṃ sakhāraṃ maṃ, na pariccattumussahe.
៩៧.
97.
‘‘តញ្ហិ មេ បេក្ខមានស្ស, ភយំ នត្វេវ ជាយតិ;
‘‘Tañhi me pekkhamānassa, bhayaṃ natveva jāyati;
អធិគច្ឆសិ ត្វំ មយ្ហំ, ឯវំ ភូតស្ស ជីវិតំ’’។
Adhigacchasi tvaṃ mayhaṃ, evaṃ bhūtassa jīvitaṃ’’.
៩៨.
98.
៩៩.
99.
១០០.
100.
‘‘មា ភាយិ បតតំ សេដ្ឋ, ន ហិ ភាយន្តិ តាទិសា;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
អហំ យោគំ បយុញ្ជិស្សំ, យុត្តំ ធម្មូបសំហិតំ;
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ;
១០១.
101.
‘‘តស្ស តំ វចនំ សុត្វា, សុមុខស្ស សុភាសិតំ;
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, sumukhassa subhāsitaṃ;
បហដ្ឋលោមោ នេសាទោ, អញ្ជលិស្ស បណាមយិ។
Pahaṭṭhalomo nesādo, añjalissa paṇāmayi.
១០២.
102.
‘‘ន មេ សុតំ វា ទិដ្ឋំ វា, ភាសន្តោ មានុសិំ ទិជោ;
‘‘Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, bhāsanto mānusiṃ dijo;
១០៣.
103.
‘‘កិន្នុ តាយំ ទិជោ ហោតិ, មុត្តោ ពទ្ធំ ឧបាសសិ;
‘‘Kinnu tāyaṃ dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;
ឱហាយ សកុណា យន្តិ, កិំ ឯកោ អវហីយសិ’’។
Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.
១០៤.
104.
‘‘រាជា មេ សោ ទិជាមិត្ត, សេនាបច្ចស្ស ការយិំ;
‘‘Rājā me so dijāmitta, senāpaccassa kārayiṃ;
តមាបទេ បរិច្ចត្តុំ, នុស្សហេ វិហគាធិបំ។
Tamāpade pariccattuṃ, nussahe vihagādhipaṃ.
១០៥.
105.
‘‘មហាគណាយ ភត្តា មេ, មា ឯកោ ព្យសនំ អគា;
‘‘Mahāgaṇāya bhattā me, mā eko byasanaṃ agā;
តថា តំ សម្ម នេសាទ, ភត្តាយំ អភិតោ រមេ’’។
Tathā taṃ samma nesāda, bhattāyaṃ abhito rame’’.
១០៦.
106.
‘‘អរិយវត្តសិ វក្កង្គ, យោ បិណ្ឌមបចាយសិ;
‘‘Ariyavattasi vakkaṅga, yo piṇḍamapacāyasi;
១០៧.
107.
‘‘សចេ អត្តប្បយោគេន, ឱហិតោ ហំសបក្ខិនំ;
‘‘Sace attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
បដិគណ្ហាម តេ សម្ម, ឯតំ អភយទក្ខិណំ។
Paṭigaṇhāma te samma, etaṃ abhayadakkhiṇaṃ.
១០៨.
108.
‘‘នោ ចេ អត្តប្បយោគេន, ឱហិតោ ហំសបក្ខិនំ;
‘‘No ce attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
អនិស្សរោ មុញ្ចមម្ហេ, ថេយ្យំ កយិរាសិ លុទ្ទក’’។
Anissaro muñcamamhe, theyyaṃ kayirāsi luddaka’’.
១០៩.
109.
១១០.
110.
‘‘ឥច្ចេវំ វុត្តោ នេសាទោ, ហេមវណ្ណេ ហរិត្តចេ;
‘‘Iccevaṃ vutto nesādo, hemavaṇṇe harittace;
១១១.
111.
‘‘តេ បញ្ជរគតេ បក្ខី, ឧភោ ភស្សរវណ្ណិនេ;
‘‘Te pañjaragate pakkhī, ubho bhassaravaṇṇine;
សុមុខំ ធតរដ្ឋញ្ច, លុទ្ទោ អាទាយ បក្កមិ’’។
Sumukhaṃ dhataraṭṭhañca, luddo ādāya pakkami’’.
១១២.
112.
‘‘ហរីយមានោ ធតរដ្ឋោ, សុមុខំ ឯតទព្រវិ;
‘‘Harīyamāno dhataraṭṭho, sumukhaṃ etadabravi;
ពាឡ្ហំ ភាយាមិ សុមុខ, សាមាយ លក្ខណូរុយា;
Bāḷhaṃ bhāyāmi sumukha, sāmāya lakkhaṇūruyā;
អស្មាកំ វធមញ្ញាយ, អថត្តានំ វធិស្សតិ។
Asmākaṃ vadhamaññāya, athattānaṃ vadhissati.
១១៣.
113.
‘‘បាកហំសា ច សុមុខ, សុហេមា ហេមសុត្តចា;
‘‘Pākahaṃsā ca sumukha, suhemā hemasuttacā;
កោញ្ចី សមុទ្ទតីរេវ, កបណា នូន រុច្ឆតិ’’។
Koñcī samuddatīreva, kapaṇā nūna rucchati’’.
១១៤.
114.
‘‘ឯវំ មហន្តោ លោកស្ស, អប្បមេយ្យោ មហាគណី;
‘‘Evaṃ mahanto lokassa, appameyyo mahāgaṇī;
ឯកិត្ថិមនុសោចេយ្យ, នយិទំ បញ្ញវតាមិវ។
Ekitthimanusoceyya, nayidaṃ paññavatāmiva.
១១៥.
115.
‘‘វាតោវ គន្ធមាទេតិ, ឧភយំ ឆេកបាបកំ;
‘‘Vātova gandhamādeti, ubhayaṃ chekapāpakaṃ;
ពាលោ អាមកបក្កំវ, លោលោ អន្ធោវ អាមិសំ។
Bālo āmakapakkaṃva, lolo andhova āmisaṃ.
១១៦.
116.
កិច្ចាកិច្ចំ ន ជានាសិ, សម្បត្តោ កាលបរិយាយំ។
Kiccākiccaṃ na jānāsi, sampatto kālapariyāyaṃ.
១១៧.
117.
‘‘អឌ្ឍុម្មត្តោ ឧទីរេសិ, យោ សេយ្យា មញ្ញសិត្ថិយោ;
‘‘Aḍḍhummatto udīresi, yo seyyā maññasitthiyo;
ពហុសាធារណា ហេតា, សោណ្ឌានំវ សុរាឃរំ។
Bahusādhāraṇā hetā, soṇḍānaṃva surāgharaṃ.
១១៨.
118.
‘‘មាយា ចេសា មរីចី ច, សោកោ រោគោ ចុបទ្ទវោ;
‘‘Māyā cesā marīcī ca, soko rogo cupaddavo;
តាសុ យោ វិស្សសេ បោសោ, សោ នរេសុ នរាធមោ’’។
Tāsu yo vissase poso, so naresu narādhamo’’.
១១៩.
119.
‘‘យំ វុទ្ធេហិ ឧបញ្ញាតំ, កោ តំ និន្ទិតុមរហតិ;
‘‘Yaṃ vuddhehi upaññātaṃ, ko taṃ ninditumarahati;
មហាភូតិត្ថិយោ នាម, លោកស្មិំ ឧទបជ្ជិសុំ។
Mahābhūtitthiyo nāma, lokasmiṃ udapajjisuṃ.
១២០.
120.
‘‘ខិឌ្ឌា បណិហិតា ត្យាសុ, រតិ ត្យាសុ បតិដ្ឋិតា;
‘‘Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, rati tyāsu patiṭṭhitā;
ពីជានិ ត្យាសុ រូហន្តិ, យទិទំ សត្តា បជាយរេ;
Bījāni tyāsu rūhanti, yadidaṃ sattā pajāyare;
១២១.
121.
‘‘ត្វមេវ នញ្ញោ សុមុខ, ថីនំ អត្ថេសុ យុញ្ជសិ;
‘‘Tvameva nañño sumukha, thīnaṃ atthesu yuñjasi;
តស្ស ត្យជ្ជ ភយេ ជាតេ, ភីតេន ជាយតេ មតិ។
Tassa tyajja bhaye jāte, bhītena jāyate mati.
១២២.
122.
‘‘សព្ពោ ហិ សំសយំ បត្តោ, ភយំ ភីរុ តិតិក្ខតិ;
‘‘Sabbo hi saṃsayaṃ patto, bhayaṃ bhīru titikkhati;
១២៣.
123.
‘‘ឯតទត្ថាយ រាជានោ, សូរមិច្ឆន្តិ មន្តិនំ;
‘‘Etadatthāya rājāno, sūramicchanti mantinaṃ;
បដិពាហតិ យំ សូរោ, អាបទំ អត្តបរិយាយំ។
Paṭibāhati yaṃ sūro, āpadaṃ attapariyāyaṃ.
១២៤.
124.
‘‘មា នោ អជ្ជ វិកន្តិំសុ, រញ្ញោ សូទា មហានសេ;
‘‘Mā no ajja vikantiṃsu, rañño sūdā mahānase;
តថា ហិ វណ្ណោ បត្តានំ, ផលំ វេឡុំវ តំ វធិ។
Tathā hi vaṇṇo pattānaṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.
១២៥.
125.
សោបជ្ជ សំសយំ បត្តោ, អត្ថំ គណ្ហាហិ មា មុខំ’’។
Sopajja saṃsayaṃ patto, atthaṃ gaṇhāhi mā mukhaṃ’’.
១២៦.
126.
តវ បរិយាបទានេន, មម បាណេសនំ ចរ’’។
Tava pariyāpadānena, mama pāṇesanaṃ cara’’.
១២៧.
127.
‘‘មា ភាយិ បតតំ សេដ្ឋ, ន ហិ ភាយន្តិ តាទិសា;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
មម បរិយាបទានេន, ខិប្បំ បាសា បមោក្ខសិ’’។
Mama pariyāpadānena, khippaṃ pāsā pamokkhasi’’.
១២៨.
128.
បដិវេទេថ មំ រញ្ញោ, ធតរដ្ឋាយមាគតោ’’។
Paṭivedetha maṃ rañño, dhataraṭṭhāyamāgato’’.
១២៩.
129.
ខលុ សំយមនោ រាជា, អមច្ចេ អជ្ឈភាសថ។
Khalu saṃyamano rājā, amacce ajjhabhāsatha.
១៣០.
130.
‘‘ទេថ លុទ្ទស្ស វត្ថានិ, អន្នំ បានញ្ច ភោជនំ;
‘‘Detha luddassa vatthāni, annaṃ pānañca bhojanaṃ;
កាមំ ករោ ហិរញ្ញស្ស, យាវន្តោ ឯស ឥច្ឆតិ’’។
Kāmaṃ karo hiraññassa, yāvanto esa icchati’’.
១៣១.
131.
‘‘ទិស្វា លុទ្ទំ បសន្នត្តំ, កាសិរាជា តទព្រវិ;
‘‘Disvā luddaṃ pasannattaṃ, kāsirājā tadabravi;
១៣២.
132.
‘‘កថំ រុចិមជ្ឈគតំ, បាសហត្ថោ ឧបាគមិ;
‘‘Kathaṃ rucimajjhagataṃ, pāsahattho upāgami;
១៣៣.
133.
បទមេតស្ស អន្វេសំ, អប្បមត្តោ ឃដស្សិតោ។
Padametassa anvesaṃ, appamatto ghaṭassito.
១៣៤.
134.
‘‘អថស្ស បទមទ្ទក្ខិំ, ចរតោ អទនេសនំ;
‘‘Athassa padamaddakkhiṃ, carato adanesanaṃ;
១៣៥.
135.
‘‘លុទ្ទ ទ្វេ ឥមេ សកុណា, អថ ឯកោតិ ភាសសិ;
‘‘Ludda dve ime sakuṇā, atha ekoti bhāsasi;
១៣៦.
136.
‘‘យស្ស លោហិតកា តាលា, តបនីយនិភា សុភា;
‘‘Yassa lohitakā tālā, tapanīyanibhā subhā;
ឧរំ សំហច្ច តិដ្ឋន្តិ, សោ មេ ពន្ធំ ឧបាគមិ។
Uraṃ saṃhacca tiṭṭhanti, so me bandhaṃ upāgami.
១៣៧.
137.
‘‘អថាយំ ភស្សរោ បក្ខី, អពទ្ធោ ពទ្ធមាតុរំ;
‘‘Athāyaṃ bhassaro pakkhī, abaddho baddhamāturaṃ;
អរិយំ ព្រុវានោ អដ្ឋាសិ, ចជន្តោ មានុសិំ គិរំ’’។
Ariyaṃ bruvāno aṭṭhāsi, cajanto mānusiṃ giraṃ’’.
១៣៨.
138.
អទុ មេ បរិសំ បត្តោ, ភយា ភីតោ ន ភាសសិ’’។
Adu me parisaṃ patto, bhayā bhīto na bhāsasi’’.
១៣៩.
139.
‘‘នាហំ កាសិបតិ ភីតោ, ឱគយ្ហ បរិសំ តវ;
‘‘Nāhaṃ kāsipati bhīto, ogayha parisaṃ tava;
នាហំ ភយា ន ភាសិស្សំ, វាក្យំ អត្ថម្ហិ តាទិសេ’’។
Nāhaṃ bhayā na bhāsissaṃ, vākyaṃ atthamhi tādise’’.
១៤០.
140.
‘‘ន តេ អភិសរំ បស្សេ, ន រថេ នបិ បត្តិកេ;
‘‘Na te abhisaraṃ passe, na rathe napi pattike;
នាស្ស ចម្មំ វ កីដំ វា, វម្មិតេ ច ធនុគ្គហេ។
Nāssa cammaṃ va kīṭaṃ vā, vammite ca dhanuggahe.
១៤១.
141.
‘‘ន ហិរញ្ញំ សុវណ្ណំ វា, នគរំ វា សុមាបិតំ;
‘‘Na hiraññaṃ suvaṇṇaṃ vā, nagaraṃ vā sumāpitaṃ;
ឱកិណ្ណបរិខំ ទុគ្គំ, ទឡ្ហមដ្ដាលកោដ្ឋកំ;
Okiṇṇaparikhaṃ duggaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;
យត្ថ បវិដ្ឋោ សុមុខ, ភាយិតព្ពំ ន ភាយសិ’’។
Yattha paviṭṭho sumukha, bhāyitabbaṃ na bhāyasi’’.
១៤២.
142.
‘‘ន មេ អភិសរេនត្ថោ, នគរេន ធនេន វា;
‘‘Na me abhisarenattho, nagarena dhanena vā;
អបថេន បថំ យាម, អន្តលិក្ខេចរា មយំ។
Apathena pathaṃ yāma, antalikkhecarā mayaṃ.
១៤៣.
143.
ភាសេមត្ថវតិំ វាចំ, សច្ចេ ចស្ស បតិដ្ឋិតោ។
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sacce cassa patiṭṭhito.
១៤៤.
144.
‘‘កិញ្ច តុយ្ហំ អសច្ចស្ស, អនរិយស្ស ករិស្សតិ;
‘‘Kiñca tuyhaṃ asaccassa, anariyassa karissati;
មុសាវាទិស្ស លុទ្ទស្ស, ភណិតម្បិ សុភាសិតំ’’។
Musāvādissa luddassa, bhaṇitampi subhāsitaṃ’’.
១៤៥.
145.
អភយញ្ច តយា ឃុដ្ឋំ, ឥមាយោ ទសធា ទិសា។
Abhayañca tayā ghuṭṭhaṃ, imāyo dasadhā disā.
១៤៦.
146.
‘‘ឱគយ្ហ តេ បោក្ខរណិំ, វិប្បសន្នោទកំ សុចិំ;
‘‘Ogayha te pokkharaṇiṃ, vippasannodakaṃ suciṃ;
បហូតំ ចាទនំ តត្ថ, អហិំសា ចេត្ថ បក្ខិនំ។
Pahūtaṃ cādanaṃ tattha, ahiṃsā cettha pakkhinaṃ.
១៤៧.
147.
‘‘ឥទំ សុត្វាន និគ្ឃោសំ, អាគតម្ហ តវន្តិកេ;
‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, āgatamha tavantike;
តេ តេ ពន្ធស្ម បាសេន, ឯតំ តេ ភាសិតំ មុសា។
Te te bandhasma pāsena, etaṃ te bhāsitaṃ musā.
១៤៨.
148.
‘‘មុសាវាទំ បុរក្ខត្វា, ឥច្ឆាលោភញ្ច បាបកំ;
‘‘Musāvādaṃ purakkhatvā, icchālobhañca pāpakaṃ;
ឧភោ សន្ធិមតិក្កម្ម, អសាតំ ឧបបជ្ជតិ’’។
Ubho sandhimatikkamma, asātaṃ upapajjati’’.
១៤៩.
149.
‘‘នាបរជ្ឈាម សុមុខ, នបិ លោភាវ មគ្គហិំ;
‘‘Nāparajjhāma sumukha, napi lobhāva maggahiṃ;
សុតា ច បណ្ឌិតាត្យត្ថ, និបុណា អត្ថចិន្តកា។
Sutā ca paṇḍitātyattha, nipuṇā atthacintakā.
១៥០.
150.
តថា តំ សម្ម នេសាទោ, វុត្តោ សុមុខ មគ្គហិ’’។
Tathā taṃ samma nesādo, vutto sumukha maggahi’’.
១៥១.
151.
ភាសេមត្ថវតិំ វាចំ, សម្បត្តា កាលបរិយាយំ។
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sampattā kālapariyāyaṃ.
១៥២.
152.
‘‘យោ មិគេន មិគំ ហន្តិ, បក្ខិំ វា បន បក្ខិនា;
‘‘Yo migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;
១៥៣.
153.
ឧភោ សោ ធំសតេ លោកា, ឥធ ចេវ បរត្ថ ច។
Ubho so dhaṃsate lokā, idha ceva parattha ca.
១៥៤.
154.
វាយមេថេវ កិច្ចេសុ, សំវរេ វិវរានិ ច។
Vāyametheva kiccesu, saṃvare vivarāni ca.
១៥៥.
155.
‘‘យេ វុទ្ធា អព្ភតិក្កន្តា 89, សម្បត្តា កាលបរិយាយំ;
‘‘Ye vuddhā abbhatikkantā 90, sampattā kālapariyāyaṃ;
១៥៦.
156.
‘‘ឥទំ សុត្វា កាសិបតិ, ធម្មមត្តនិ បាលយ;
‘‘Idaṃ sutvā kāsipati, dhammamattani pālaya;
ធតរដ្ឋញ្ច មុញ្ចាហិ, ហំសានំ បវរុត្តមំ’’។
Dhataraṭṭhañca muñcāhi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
១៥៧.
157.
‘‘អាហរន្តុទកំ បជ្ជំ, អាសនញ្ច មហារហំ;
‘‘Āharantudakaṃ pajjaṃ, āsanañca mahārahaṃ;
បញ្ជរតោ បមោក្ខាមិ, ធតរដ្ឋំ យសស្សិនំ។
Pañjarato pamokkhāmi, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ.
១៥៨.
158.
‘‘តញ្ច សេនាបតិំ ធីរំ, និបុណំ អត្ថចិន្តកំ;
‘‘Tañca senāpatiṃ dhīraṃ, nipuṇaṃ atthacintakaṃ;
១៥៩.
159.
‘‘ឯទិសោ ខោ អរហតិ, បិណ្ឌមស្នាតុ ភត្តុនោ;
‘‘Ediso kho arahati, piṇḍamasnātu bhattuno;
យថាយំ សុមុខោ រញ្ញោ, បាណសាធារណោ សខា’’។
Yathāyaṃ sumukho rañño, pāṇasādhāraṇo sakhā’’.
១៦០.
160.
‘‘បីឋញ្ច សព្ពសោវណ្ណំ, អដ្ឋបាទំ មនោរមំ;
‘‘Pīṭhañca sabbasovaṇṇaṃ, aṭṭhapādaṃ manoramaṃ;
១៦១.
161.
‘‘កោច្ឆញ្ច សព្ពសោវណ្ណំ, វេយ្យគ្ឃបរិសិព្ពិតំ;
‘‘Kocchañca sabbasovaṇṇaṃ, veyyagghaparisibbitaṃ;
១៦២.
162.
‘‘តេសំ កញ្ចនបត្តេហិ, បុថូ អាទាយ កាសិយោ;
‘‘Tesaṃ kañcanapattehi, puthū ādāya kāsiyo;
ហំសានំ អភិហារេសុំ, អគ្គរញ្ញោ បវាសិតំ’’។
Haṃsānaṃ abhihāresuṃ, aggarañño pavāsitaṃ’’.
១៦៣.
163.
‘‘ទិស្វា អភិហដំ អគ្គំ, កាសិរាជេន បេសិតំ;
‘‘Disvā abhihaṭaṃ aggaṃ, kāsirājena pesitaṃ;
កុសលោ ខត្តធម្មានំ, តតោ បុច្ឆិ អនន្តរា។
Kusalo khattadhammānaṃ, tato pucchi anantarā.
១៦៤.
164.
‘‘កច្ចិន្នុ ភោតោ កុសលំ, កច្ចិ ភោតោ អនាមយំ;
‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;
កច្ចិ រដ្ឋមិទំ ផីតំ, ធម្មេន មនុសាសសិ’’។
Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.
១៦៥.
165.
‘‘កុសលញ្ចេវ មេ ហំស, អថោ ហំស អនាមយំ;
‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;
អថោ រដ្ឋមិទំ ផីតំ, ធម្មេនំ មនុសាសហំ។
Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammenaṃ manusāsahaṃ.
១៦៦.
166.
‘‘កច្ចិ ភោតោ អមច្ចេសុ, ទោសោ កោចិ ន វិជ្ជតិ;
‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;
កច្ចិ ច តេ តវត្ថេសុ, នាវកង្ខន្តិ ជីវិតំ’’។
Kacci ca te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
១៦៧.
167.
‘‘អថោបិ មេ អមច្ចេសុ, ទោសោ កោចិ ន វិជ្ជតិ;
‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;
អថោបិ តេ មមត្ថេសុ, នាវកង្ខន្តិ ជីវិតំ’’។
Athopi te mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
១៦៨.
168.
‘‘កច្ចិ តេ សាទិសី ភរិយា, អស្សវា បិយភាណិនី;
‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
បុត្តរូបយសូបេតា, តវ ឆន្ទវសានុគា’’។
Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.
១៦៩.
169.
‘‘អថោ មេ សាទិសី ភរិយា, អស្សវា បិយភាណិនី;
‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
បុត្តរូបយសូបេតា, មម ឆន្ទវសានុគា’’។
Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.
១៧០.
170.
‘‘កច្ចិ រដ្ឋំ អនុប្បីឡំ, អកុតោចិឧបទ្ទវំ;
‘‘Kacci raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
អសាហសេន ធម្មេន, សមេន មនុសាសសិ’’។
Asāhasena dhammena, samena manusāsasi’’.
១៧១.
171.
‘‘អថោ រដ្ឋំ អនុប្បីឡំ, អកុតោចិឧបទ្ទវំ;
‘‘Atho raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
អសាហសេន ធម្មេន, សមេន មនុសាសហំ’’។
Asāhasena dhammena, samena manusāsahaṃ’’.
១៧២.
172.
‘‘កច្ចិ សន្តោ អបចិតា, អសន្តោ បរិវជ្ជិតា;
‘‘Kacci santo apacitā, asanto parivajjitā;
១៧៣.
173.
‘‘សន្តោ ច មេ អបចិតា, អសន្តោ បរិវជ្ជិតា;
‘‘Santo ca me apacitā, asanto parivajjitā;
ធម្មមេវានុវត្តាមិ, អធម្មោ មេ និរង្កតោ’’។
Dhammamevānuvattāmi, adhammo me niraṅkato’’.
១៧៤.
174.
១៧៥.
175.
១៧៦.
176.
‘‘ទានំ សីលំ បរិច្ចាគំ, អជ្ជវំ មទ្ទវំ តបំ;
‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;
១៧៧.
177.
‘‘ឥច្ចេតេ កុសលេ ធម្មេ, ឋិតេ បស្សាមិ អត្តនិ;
‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;
តតោ មេ ជាយតេ បីតិ, សោមនស្សញ្ចនប្បកំ។
Tato me jāyate pīti, somanassañcanappakaṃ.
១៧៨.
178.
ភាវទោសមនញ្ញាយ, អស្មាកាយំ វិហង្គមោ។
Bhāvadosamanaññāya, asmākāyaṃ vihaṅgamo.
១៧៩.
179.
‘‘សោ កុទ្ធោ ផរុសំ វាចំ, និច្ឆារេសិ អយោនិសោ;
‘‘So kuddho pharusaṃ vācaṃ, nicchāresi ayoniso;
១៨០.
180.
‘‘អត្ថិ មេ តំ អតិសារំ, វេគេន មនុជាធិប;
‘‘Atthi me taṃ atisāraṃ, vegena manujādhipa;
ធតរដ្ឋេ ច ពទ្ធស្មិំ, ទុក្ខំ មេ វិបុលំ អហុ។
Dhataraṭṭhe ca baddhasmiṃ, dukkhaṃ me vipulaṃ ahu.
១៨១.
181.
‘‘ត្វំ នោ បិតាវ បុត្តានំ, ភូតានំ ធរណីរិវ;
‘‘Tvaṃ no pitāva puttānaṃ, bhūtānaṃ dharaṇīriva;
អស្មាកំ អធិបន្នានំ, ខមស្សុ រាជកុញ្ជរ’’។
Asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara’’.
១៨២.
182.
ខិលំ បភិន្ទសិ បក្ខិ, ឧជុកោសិ វិហង្គម’’។
Khilaṃ pabhindasi pakkhi, ujukosi vihaṅgama’’.
១៨៣.
183.
‘‘យំ កិញ្ចិ រតនំ អត្ថិ, កាសិរាជ និវេសនេ;
‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, kāsirāja nivesane;
រជតំ ជាតរូបញ្ច, មុត្តា វេឡុរិយា ពហូ។
Rajataṃ jātarūpañca, muttā veḷuriyā bahū.
១៨៤.
184.
‘‘មណយោ សង្ខមុត្តញ្ច, វត្ថកំ ហរិចន្ទនំ;
‘‘Maṇayo saṅkhamuttañca, vatthakaṃ haricandanaṃ;
អជិនំ ទន្តភណ្ឌញ្ច, លោហំ កាឡាយសំ ពហុំ;
Ajinaṃ dantabhaṇḍañca, lohaṃ kāḷāyasaṃ bahuṃ;
ឯតំ ទទាមិ វោ វិត្តំ, ឥស្សរិយំ 119 វិស្សជាមិ វោ’’។
Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 120 vissajāmi vo’’.
១៨៥.
185.
‘‘អទ្ធា អបចិតា ត្យម្ហា, សក្កតា ច រថេសភ;
‘‘Addhā apacitā tyamhā, sakkatā ca rathesabha;
ធម្មេសុ វត្តមានានំ, ត្វំ នោ អាចរិយោ ភវ។
Dhammesu vattamānānaṃ, tvaṃ no ācariyo bhava.
១៨៦.
186.
‘‘អាចរិយ សមនុញ្ញាតា, តយា អនុមតា មយំ;
‘‘Ācariya samanuññātā, tayā anumatā mayaṃ;
១៨៧.
187.
‘‘សព្ពរត្តិំ ចិន្តយិត្វា, មន្តយិត្វា យថាតថំ;
‘‘Sabbarattiṃ cintayitvā, mantayitvā yathātathaṃ;
កាសិរាជា អនុញ្ញាសិ, ហំសានំ បវរុត្តមំ’’។
Kāsirājā anuññāsi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
១៨៨.
188.
១៨៩.
189.
‘‘តេ អរោគេ អនុប្បត្តេ, ទិស្វាន បរមេ ទិជេ;
‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;
កេកាតិ មករុំ ហំសា, បុថុសទ្ទោ អជាយថ។
Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.
១៩០.
190.
‘‘តេ បតីតា បមុត្តេន, ភត្តុនា ភត្តុគារវា;
‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;
សមន្តា បរិកិរិំសុ, អណ្ឌជា លទ្ធបច្ចយា’’។
Samantā parikiriṃsu, aṇḍajā laddhapaccayā’’.
១៩១.
191.
‘‘ឯវំ មិត្តវតំ អត្ថា, សព្ពេ ហោន្តិ បទក្ខិណា;
‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;
ហំសា យថា ធតរដ្ឋា, ញាតិសង្ឃំ ឧបាគមុ’’ន្តិ។
Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.
មហាហំសជាតកំ ទុតិយំ។
Mahāhaṃsajātakaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā / [៥៣៤] ២. មហាហំសជាតកវណ្ណនា • [534] 2. Mahāhaṃsajātakavaṇṇanā