Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi |
534. මහාහංසජාතකං (2)
534. Mahāhaṃsajātakaṃ (2)
89.
89.
‘‘එතෙ හංසා පක්කමන්ති, වක්කඞ්ගා භයමෙරිතා;
‘‘Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;
හරිත්තච හෙමවණ්ණ, කාමං සුමුඛ පක්කම.
Harittaca hemavaṇṇa, kāmaṃ sumukha pakkama.
90.
90.
‘‘ඔහාය මං ඤාතිගණා, එකං පාසවසං ගතං;
‘‘Ohāya maṃ ñātigaṇā, ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ;
අනපෙක්ඛමානා ගච්ඡන්ති, කිං එකො අවහීයසි.
Anapekkhamānā gacchanti, kiṃ eko avahīyasi.
91.
91.
‘‘පතෙව පතතං සෙට්ඨ, නත්ථි බද්ධෙ සහායතා;
‘‘Pateva patataṃ seṭṭha, natthi baddhe sahāyatā;
මා අනීඝාය හාපෙසි, කාමං සුමුඛ පක්කම’’.
Mā anīghāya hāpesi, kāmaṃ sumukha pakkama’’.
92.
92.
ජීවිතං මරණං වා මෙ, තයා සද්ධිං භවිස්සති.
Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, tayā saddhiṃ bhavissati.
93.
93.
‘‘නාහං දුක්ඛපරෙතොපි, ධතරට්ඨ තුවං ජහෙ;
‘‘Nāhaṃ dukkhaparetopi, dhataraṭṭha tuvaṃ jahe;
න මං අනරියසංයුත්තෙ, කම්මෙ යොජෙතුමරහසි.
Na maṃ anariyasaṃyutte, kamme yojetumarahasi.
94.
94.
‘‘සකුමාරො සඛා ත්යස්මි, සචිත්තෙ චස්මි තෙ 5 ඨිතො;
‘‘Sakumāro sakhā tyasmi, sacitte casmi te 6 ṭhito;
ඤාතො සෙනාපති ත්යාහං, හංසානං පවරුත්තම.
Ñāto senāpati tyāhaṃ, haṃsānaṃ pavaruttama.
95.
95.
තං හිත්වා පතතං සෙට්ඨ, කිං තෙ වක්ඛාමිතො ගතො;
Taṃ hitvā patataṃ seṭṭha, kiṃ te vakkhāmito gato;
96.
96.
‘‘එසො හි ධම්මො සුමුඛ, යං ත්වං අරියපථෙ ඨිතො;
‘‘Eso hi dhammo sumukha, yaṃ tvaṃ ariyapathe ṭhito;
යො භත්තාරං සඛාරං මං, න පරිච්චත්තුමුස්සහෙ.
Yo bhattāraṃ sakhāraṃ maṃ, na pariccattumussahe.
97.
97.
‘‘තඤ්හි මෙ පෙක්ඛමානස්ස, භයං නත්වෙව ජායති;
‘‘Tañhi me pekkhamānassa, bhayaṃ natveva jāyati;
අධිගච්ඡසි ත්වං මය්හං, එවං භූතස්ස ජීවිතං’’.
Adhigacchasi tvaṃ mayhaṃ, evaṃ bhūtassa jīvitaṃ’’.
98.
98.
‘‘ඉච්චෙවං 11 මන්තයන්තානං, අරියානං අරියවුත්තිනං;
‘‘Iccevaṃ 12 mantayantānaṃ, ariyānaṃ ariyavuttinaṃ;
99.
99.
අට්ඨාසි පුරතො රඤ්ඤො, හංසො විස්සාසයං බ්යධං 17.
Aṭṭhāsi purato rañño, haṃso vissāsayaṃ byadhaṃ 18.
100.
100.
‘‘මා භායි පතතං සෙට්ඨ, න හි භායන්ති තාදිසා;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
අහං යොගං පයුඤ්ජිස්සං, යුත්තං ධම්මූපසංහිතං;
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ;
101.
101.
‘‘තස්ස තං වචනං සුත්වා, සුමුඛස්ස සුභාසිතං;
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, sumukhassa subhāsitaṃ;
පහට්ඨලොමො නෙසාදො, අඤ්ජලිස්ස පණාමයි.
Pahaṭṭhalomo nesādo, añjalissa paṇāmayi.
102.
102.
‘‘න මෙ සුතං වා දිට්ඨං වා, භාසන්තො මානුසිං දිජො;
‘‘Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, bhāsanto mānusiṃ dijo;
අරියං බ්රුවානො 21 වක්කඞ්ගො, චජන්තො මානුසිං ගිරං.
Ariyaṃ bruvāno 22 vakkaṅgo, cajanto mānusiṃ giraṃ.
103.
103.
‘‘කින්නු තායං දිජො හොති, මුත්තො බද්ධං උපාසසි;
‘‘Kinnu tāyaṃ dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;
ඔහාය සකුණා යන්ති, කිං එකො අවහීයසි’’.
Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.
104.
104.
‘‘රාජා මෙ සො දිජාමිත්ත, සෙනාපච්චස්ස කාරයිං;
‘‘Rājā me so dijāmitta, senāpaccassa kārayiṃ;
තමාපදෙ පරිච්චත්තුං, නුස්සහෙ විහගාධිපං.
Tamāpade pariccattuṃ, nussahe vihagādhipaṃ.
105.
105.
‘‘මහාගණාය භත්තා මෙ, මා එකො බ්යසනං අගා;
‘‘Mahāgaṇāya bhattā me, mā eko byasanaṃ agā;
තථා තං සම්ම නෙසාද, භත්තායං අභිතො රමෙ’’.
Tathā taṃ samma nesāda, bhattāyaṃ abhito rame’’.
106.
106.
‘‘අරියවත්තසි වක්කඞ්ග, යො පිණ්ඩමපචායසි;
‘‘Ariyavattasi vakkaṅga, yo piṇḍamapacāyasi;
චජාමි තෙ තං භත්තාරං, ගච්ඡථූභො 23 යථාසුඛං’’.
Cajāmi te taṃ bhattāraṃ, gacchathūbho 24 yathāsukhaṃ’’.
107.
107.
‘‘සචෙ අත්තප්පයොගෙන, ඔහිතො හංසපක්ඛිනං;
‘‘Sace attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
පටිගණ්හාම තෙ සම්ම, එතං අභයදක්ඛිණං.
Paṭigaṇhāma te samma, etaṃ abhayadakkhiṇaṃ.
108.
108.
‘‘නො චෙ අත්තප්පයොගෙන, ඔහිතො හංසපක්ඛිනං;
‘‘No ce attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
අනිස්සරො මුඤ්චමම්හෙ, ථෙය්යං කයිරාසි ලුද්දක’’.
Anissaro muñcamamhe, theyyaṃ kayirāsi luddaka’’.
109.
109.
‘‘යස්ස ත්වං භතකො 25 රඤ්ඤො, කාමං තස්සෙව පාපය;
‘‘Yassa tvaṃ bhatako 26 rañño, kāmaṃ tasseva pāpaya;
110.
110.
‘‘ඉච්චෙවං වුත්තො නෙසාදො, හෙමවණ්ණෙ හරිත්තචෙ;
‘‘Iccevaṃ vutto nesādo, hemavaṇṇe harittace;
111.
111.
‘‘තෙ පඤ්ජරගතෙ පක්ඛී, උභො භස්සරවණ්ණිනෙ;
‘‘Te pañjaragate pakkhī, ubho bhassaravaṇṇine;
සුමුඛං ධතරට්ඨඤ්ච, ලුද්දො ආදාය පක්කමි’’.
Sumukhaṃ dhataraṭṭhañca, luddo ādāya pakkami’’.
112.
112.
‘‘හරීයමානො ධතරට්ඨො, සුමුඛං එතදබ්රවි;
‘‘Harīyamāno dhataraṭṭho, sumukhaṃ etadabravi;
බාළ්හං භායාමි සුමුඛ, සාමාය ලක්ඛණූරුයා;
Bāḷhaṃ bhāyāmi sumukha, sāmāya lakkhaṇūruyā;
අස්මාකං වධමඤ්ඤාය, අථත්තානං වධිස්සති.
Asmākaṃ vadhamaññāya, athattānaṃ vadhissati.
113.
113.
‘‘පාකහංසා ච සුමුඛ, සුහෙමා හෙමසුත්තචා;
‘‘Pākahaṃsā ca sumukha, suhemā hemasuttacā;
කොඤ්චී සමුද්දතීරෙව, කපණා නූන රුච්ඡති’’.
Koñcī samuddatīreva, kapaṇā nūna rucchati’’.
114.
114.
‘‘එවං මහන්තො ලොකස්ස, අප්පමෙය්යො මහාගණී;
‘‘Evaṃ mahanto lokassa, appameyyo mahāgaṇī;
එකිත්ථිමනුසොචෙය්ය, නයිදං පඤ්ඤවතාමිව.
Ekitthimanusoceyya, nayidaṃ paññavatāmiva.
115.
115.
‘‘වාතොව ගන්ධමාදෙති, උභයං ඡෙකපාපකං;
‘‘Vātova gandhamādeti, ubhayaṃ chekapāpakaṃ;
බාලො ආමකපක්කංව, ලොලො අන්ධොව ආමිසං.
Bālo āmakapakkaṃva, lolo andhova āmisaṃ.
116.
116.
‘‘අවිනිච්ඡයඤ්ඤු අත්ථෙසු, මන්දොව පටිභාසි 31 මං;
‘‘Avinicchayaññu atthesu, mandova paṭibhāsi 32 maṃ;
කිච්චාකිච්චං න ජානාසි, සම්පත්තො කාලපරියායං.
Kiccākiccaṃ na jānāsi, sampatto kālapariyāyaṃ.
117.
117.
‘‘අඩ්ඪුම්මත්තො උදීරෙසි, යො සෙය්යා මඤ්ඤසිත්ථියො;
‘‘Aḍḍhummatto udīresi, yo seyyā maññasitthiyo;
බහුසාධාරණා හෙතා, සොණ්ඩානංව සුරාඝරං.
Bahusādhāraṇā hetā, soṇḍānaṃva surāgharaṃ.
118.
118.
‘‘මායා චෙසා මරීචී ච, සොකො රොගො චුපද්දවො;
‘‘Māyā cesā marīcī ca, soko rogo cupaddavo;
තාසු යො විස්සසෙ පොසො, සො නරෙසු නරාධමො’’.
Tāsu yo vissase poso, so naresu narādhamo’’.
119.
119.
‘‘යං වුද්ධෙහි උපඤ්ඤාතං, කො තං නින්දිතුමරහති;
‘‘Yaṃ vuddhehi upaññātaṃ, ko taṃ ninditumarahati;
මහාභූතිත්ථියො නාම, ලොකස්මිං උදපජ්ජිසුං.
Mahābhūtitthiyo nāma, lokasmiṃ udapajjisuṃ.
120.
120.
‘‘ඛිඩ්ඩා පණිහිතා ත්යාසු, රති ත්යාසු පතිට්ඨිතා;
‘‘Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, rati tyāsu patiṭṭhitā;
බීජානි ත්යාසු රූහන්ති, යදිදං සත්තා පජායරෙ;
Bījāni tyāsu rūhanti, yadidaṃ sattā pajāyare;
121.
121.
‘‘ත්වමෙව නඤ්ඤො සුමුඛ, ථීනං අත්ථෙසු යුඤ්ජසි;
‘‘Tvameva nañño sumukha, thīnaṃ atthesu yuñjasi;
තස්ස ත්යජ්ජ භයෙ ජාතෙ, භීතෙන ජායතෙ මති.
Tassa tyajja bhaye jāte, bhītena jāyate mati.
122.
122.
‘‘සබ්බො හි සංසයං පත්තො, භයං භීරු තිතික්ඛති;
‘‘Sabbo hi saṃsayaṃ patto, bhayaṃ bhīru titikkhati;
පණ්ඩිතා ච මහන්තානො 39, අත්ථෙ යුඤ්ජන්ති දුය්යුජෙ.
Paṇḍitā ca mahantāno 40, atthe yuñjanti duyyuje.
123.
123.
‘‘එතදත්ථාය රාජානො, සූරමිච්ඡන්ති මන්තිනං;
‘‘Etadatthāya rājāno, sūramicchanti mantinaṃ;
පටිබාහති යං සූරො, ආපදං අත්තපරියායං.
Paṭibāhati yaṃ sūro, āpadaṃ attapariyāyaṃ.
124.
124.
‘‘මා නො අජ්ජ විකන්තිංසු, රඤ්ඤො සූදා මහානසෙ;
‘‘Mā no ajja vikantiṃsu, rañño sūdā mahānase;
තථා හි වණ්ණො පත්තානං, ඵලං වෙළුංව තං වධි.
Tathā hi vaṇṇo pattānaṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.
125.
125.
සොපජ්ජ සංසයං පත්තො, අත්ථං ගණ්හාහි මා මුඛං’’.
Sopajja saṃsayaṃ patto, atthaṃ gaṇhāhi mā mukhaṃ’’.
126.
126.
තව පරියාපදානෙන, මම පාණෙසනං චර’’.
Tava pariyāpadānena, mama pāṇesanaṃ cara’’.
127.
127.
‘‘මා භායි පතතං සෙට්ඨ, න හි භායන්ති තාදිසා;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
අහං යොගං පයුඤ්ජිස්සං, යුත්තං ධම්මූපසංහිතං 49;
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ 50;
මම පරියාපදානෙන, ඛිප්පං පාසා පමොක්ඛසි’’.
Mama pariyāpadānena, khippaṃ pāsā pamokkhasi’’.
128.
128.
පටිවෙදෙථ මං රඤ්ඤො, ධතරට්ඨායමාගතො’’.
Paṭivedetha maṃ rañño, dhataraṭṭhāyamāgato’’.
129.
129.
ඛලු සංයමනො රාජා, අමච්චෙ අජ්ඣභාසථ.
Khalu saṃyamano rājā, amacce ajjhabhāsatha.
130.
130.
‘‘දෙථ ලුද්දස්ස වත්ථානි, අන්නං පානඤ්ච භොජනං;
‘‘Detha luddassa vatthāni, annaṃ pānañca bhojanaṃ;
කාමං කරො හිරඤ්ඤස්ස, යාවන්තො එස ඉච්ඡති’’.
Kāmaṃ karo hiraññassa, yāvanto esa icchati’’.
131.
131.
‘‘දිස්වා ලුද්දං පසන්නත්තං, කාසිරාජා තදබ්රවි;
‘‘Disvā luddaṃ pasannattaṃ, kāsirājā tadabravi;
132.
132.
‘‘කථං රුචිමජ්ඣගතං, පාසහත්ථො උපාගමි;
‘‘Kathaṃ rucimajjhagataṃ, pāsahattho upāgami;
ඔකිණ්ණං ඤාතිසඞ්ඝෙහි, නිම්මජ්ඣිමං 59 කථං ගහි’’.
Okiṇṇaṃ ñātisaṅghehi, nimmajjhimaṃ 60 kathaṃ gahi’’.
133.
133.
පදමෙතස්ස අන්වෙසං, අප්පමත්තො ඝටස්සිතො.
Padametassa anvesaṃ, appamatto ghaṭassito.
134.
134.
‘‘අථස්ස පදමද්දක්ඛිං, චරතො අදනෙසනං;
‘‘Athassa padamaddakkhiṃ, carato adanesanaṃ;
135.
135.
‘‘ලුද්ද ද්වෙ ඉමෙ සකුණා, අථ එකොති භාසසි;
‘‘Ludda dve ime sakuṇā, atha ekoti bhāsasi;
136.
136.
‘‘යස්ස ලොහිතකා තාලා, තපනීයනිභා සුභා;
‘‘Yassa lohitakā tālā, tapanīyanibhā subhā;
උරං සංහච්ච තිට්ඨන්ති, සො මෙ බන්ධං උපාගමි.
Uraṃ saṃhacca tiṭṭhanti, so me bandhaṃ upāgami.
137.
137.
‘‘අථායං භස්සරො පක්ඛී, අබද්ධො බද්ධමාතුරං;
‘‘Athāyaṃ bhassaro pakkhī, abaddho baddhamāturaṃ;
අරියං බ්රුවානො අට්ඨාසි, චජන්තො මානුසිං ගිරං’’.
Ariyaṃ bruvāno aṭṭhāsi, cajanto mānusiṃ giraṃ’’.
138.
138.
අදු මෙ පරිසං පත්තො, භයා භීතො න භාසසි’’.
Adu me parisaṃ patto, bhayā bhīto na bhāsasi’’.
139.
139.
‘‘නාහං කාසිපති භීතො, ඔගය්හ පරිසං තව;
‘‘Nāhaṃ kāsipati bhīto, ogayha parisaṃ tava;
නාහං භයා න භාසිස්සං, වාක්යං අත්ථම්හි තාදිසෙ’’.
Nāhaṃ bhayā na bhāsissaṃ, vākyaṃ atthamhi tādise’’.
140.
140.
‘‘න තෙ අභිසරං පස්සෙ, න රථෙ නපි පත්තිකෙ;
‘‘Na te abhisaraṃ passe, na rathe napi pattike;
නාස්ස චම්මං ව කීටං වා, වම්මිතෙ ච ධනුග්ගහෙ.
Nāssa cammaṃ va kīṭaṃ vā, vammite ca dhanuggahe.
141.
141.
‘‘න හිරඤ්ඤං සුවණ්ණං වා, නගරං වා සුමාපිතං;
‘‘Na hiraññaṃ suvaṇṇaṃ vā, nagaraṃ vā sumāpitaṃ;
ඔකිණ්ණපරිඛං දුග්ගං, දළ්හමට්ටාලකොට්ඨකං;
Okiṇṇaparikhaṃ duggaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;
යත්ථ පවිට්ඨො සුමුඛ, භායිතබ්බං න භායසි’’.
Yattha paviṭṭho sumukha, bhāyitabbaṃ na bhāyasi’’.
142.
142.
‘‘න මෙ අභිසරෙනත්ථො, නගරෙන ධනෙන වා;
‘‘Na me abhisarenattho, nagarena dhanena vā;
අපථෙන පථං යාම, අන්තලික්ඛෙචරා මයං.
Apathena pathaṃ yāma, antalikkhecarā mayaṃ.
143.
143.
‘‘සුතා ච පණ්ඩිතා ත්යම්හා, නිපුණා අත්ථචින්තකා 73;
‘‘Sutā ca paṇḍitā tyamhā, nipuṇā atthacintakā 74;
භාසෙමත්ථවතිං වාචං, සච්චෙ චස්ස පතිට්ඨිතො.
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sacce cassa patiṭṭhito.
144.
144.
‘‘කිඤ්ච තුය්හං අසච්චස්ස, අනරියස්ස කරිස්සති;
‘‘Kiñca tuyhaṃ asaccassa, anariyassa karissati;
මුසාවාදිස්ස ලුද්දස්ස, භණිතම්පි සුභාසිතං’’.
Musāvādissa luddassa, bhaṇitampi subhāsitaṃ’’.
145.
145.
අභයඤ්ච තයා ඝුට්ඨං, ඉමායො දසධා දිසා.
Abhayañca tayā ghuṭṭhaṃ, imāyo dasadhā disā.
146.
146.
‘‘ඔගය්හ තෙ පොක්ඛරණිං, විප්පසන්නොදකං සුචිං;
‘‘Ogayha te pokkharaṇiṃ, vippasannodakaṃ suciṃ;
පහූතං චාදනං තත්ථ, අහිංසා චෙත්ථ පක්ඛිනං.
Pahūtaṃ cādanaṃ tattha, ahiṃsā cettha pakkhinaṃ.
147.
147.
‘‘ඉදං සුත්වාන නිග්ඝොසං, ආගතම්හ තවන්තිකෙ;
‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, āgatamha tavantike;
තෙ තෙ බන්ධස්ම පාසෙන, එතං තෙ භාසිතං මුසා.
Te te bandhasma pāsena, etaṃ te bhāsitaṃ musā.
148.
148.
‘‘මුසාවාදං පුරක්ඛත්වා, ඉච්ඡාලොභඤ්ච පාපකං;
‘‘Musāvādaṃ purakkhatvā, icchālobhañca pāpakaṃ;
උභො සන්ධිමතික්කම්ම, අසාතං උපපජ්ජති’’.
Ubho sandhimatikkamma, asātaṃ upapajjati’’.
149.
149.
‘‘නාපරජ්ඣාම සුමුඛ, නපි ලොභාව මග්ගහිං;
‘‘Nāparajjhāma sumukha, napi lobhāva maggahiṃ;
සුතා ච පණ්ඩිතාත්යත්ථ, නිපුණා අත්ථචින්තකා.
Sutā ca paṇḍitātyattha, nipuṇā atthacintakā.
150.
150.
තථා තං සම්ම නෙසාදො, වුත්තො සුමුඛ මග්ගහි’’.
Tathā taṃ samma nesādo, vutto sumukha maggahi’’.
151.
151.
භාසෙමත්ථවතිං වාචං, සම්පත්තා කාලපරියායං.
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sampattā kālapariyāyaṃ.
152.
152.
‘‘යො මිගෙන මිගං හන්ති, පක්ඛිං වා පන පක්ඛිනා;
‘‘Yo migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;
153.
153.
උභො සො ධංසතෙ ලොකා, ඉධ චෙව පරත්ථ ච.
Ubho so dhaṃsate lokā, idha ceva parattha ca.
154.
154.
‘‘න මජ්ජෙථ යසං පත්තො, න බ්යාධෙ 87 පත්තසංසයං;
‘‘Na majjetha yasaṃ patto, na byādhe 88 pattasaṃsayaṃ;
වායමෙථෙව කිච්චෙසු, සංවරෙ විවරානි ච.
Vāyametheva kiccesu, saṃvare vivarāni ca.
155.
155.
‘‘යෙ වුද්ධා අබ්භතික්කන්තා 89, සම්පත්තා කාලපරියායං;
‘‘Ye vuddhā abbhatikkantā 90, sampattā kālapariyāyaṃ;
156.
156.
‘‘ඉදං සුත්වා කාසිපති, ධම්මමත්තනි පාලය;
‘‘Idaṃ sutvā kāsipati, dhammamattani pālaya;
ධතරට්ඨඤ්ච මුඤ්චාහි, හංසානං පවරුත්තමං’’.
Dhataraṭṭhañca muñcāhi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
157.
157.
‘‘ආහරන්තුදකං පජ්ජං, ආසනඤ්ච මහාරහං;
‘‘Āharantudakaṃ pajjaṃ, āsanañca mahārahaṃ;
පඤ්ජරතො පමොක්ඛාමි, ධතරට්ඨං යසස්සිනං.
Pañjarato pamokkhāmi, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ.
158.
158.
‘‘තඤ්ච සෙනාපතිං ධීරං, නිපුණං අත්ථචින්තකං;
‘‘Tañca senāpatiṃ dhīraṃ, nipuṇaṃ atthacintakaṃ;
යො සුඛෙ සුඛිතො රඤ්ඤෙ 93, දුක්ඛිතෙ හොති දුක්ඛිතො.
Yo sukhe sukhito raññe 94, dukkhite hoti dukkhito.
159.
159.
‘‘එදිසො ඛො අරහති, පිණ්ඩමස්නාතු භත්තුනො;
‘‘Ediso kho arahati, piṇḍamasnātu bhattuno;
යථායං සුමුඛො රඤ්ඤො, පාණසාධාරණො සඛා’’.
Yathāyaṃ sumukho rañño, pāṇasādhāraṇo sakhā’’.
160.
160.
‘‘පීඨඤ්ච සබ්බසොවණ්ණං, අට්ඨපාදං මනොරමං;
‘‘Pīṭhañca sabbasovaṇṇaṃ, aṭṭhapādaṃ manoramaṃ;
161.
161.
‘‘කොච්ඡඤ්ච සබ්බසොවණ්ණං, වෙය්යග්ඝපරිසිබ්බිතං;
‘‘Kocchañca sabbasovaṇṇaṃ, veyyagghaparisibbitaṃ;
162.
162.
‘‘තෙසං කඤ්චනපත්තෙහි, පුථූ ආදාය කාසියො;
‘‘Tesaṃ kañcanapattehi, puthū ādāya kāsiyo;
හංසානං අභිහාරෙසුං, අග්ගරඤ්ඤො පවාසිතං’’.
Haṃsānaṃ abhihāresuṃ, aggarañño pavāsitaṃ’’.
163.
163.
‘‘දිස්වා අභිහටං අග්ගං, කාසිරාජෙන පෙසිතං;
‘‘Disvā abhihaṭaṃ aggaṃ, kāsirājena pesitaṃ;
කුසලො ඛත්තධම්මානං, තතො පුච්ඡි අනන්තරා.
Kusalo khattadhammānaṃ, tato pucchi anantarā.
164.
164.
‘‘කච්චින්නු භොතො කුසලං, කච්චි භොතො අනාමයං;
‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;
කච්චි රට්ඨමිදං ඵීතං, ධම්මෙන මනුසාසසි’’.
Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.
165.
165.
‘‘කුසලඤ්චෙව මෙ හංස, අථො හංස අනාමයං;
‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;
අථො රට්ඨමිදං ඵීතං, ධම්මෙනං මනුසාසහං.
Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammenaṃ manusāsahaṃ.
166.
166.
‘‘කච්චි භොතො අමච්චෙසු, දොසො කොචි න විජ්ජති;
‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;
කච්චි ච තෙ තවත්ථෙසු, නාවකඞ්ඛන්ති ජීවිතං’’.
Kacci ca te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
167.
167.
‘‘අථොපි මෙ අමච්චෙසු, දොසො කොචි න විජ්ජති;
‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;
අථොපි තෙ මමත්ථෙසු, නාවකඞ්ඛන්ති ජීවිතං’’.
Athopi te mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
168.
168.
‘‘කච්චි තෙ සාදිසී භරියා, අස්සවා පියභාණිනී;
‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
පුත්තරූපයසූපෙතා, තව ඡන්දවසානුගා’’.
Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.
169.
169.
‘‘අථො මෙ සාදිසී භරියා, අස්සවා පියභාණිනී;
‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
පුත්තරූපයසූපෙතා, මම ඡන්දවසානුගා’’.
Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.
170.
170.
‘‘කච්චි රට්ඨං අනුප්පීළං, අකුතොචිඋපද්දවං;
‘‘Kacci raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
අසාහසෙන ධම්මෙන, සමෙන මනුසාසසි’’.
Asāhasena dhammena, samena manusāsasi’’.
171.
171.
‘‘අථො රට්ඨං අනුප්පීළං, අකුතොචිඋපද්දවං;
‘‘Atho raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
අසාහසෙන ධම්මෙන, සමෙන මනුසාසහං’’.
Asāhasena dhammena, samena manusāsahaṃ’’.
172.
172.
‘‘කච්චි සන්තො අපචිතා, අසන්තො පරිවජ්ජිතා;
‘‘Kacci santo apacitā, asanto parivajjitā;
173.
173.
‘‘සන්තො ච මෙ අපචිතා, අසන්තො පරිවජ්ජිතා;
‘‘Santo ca me apacitā, asanto parivajjitā;
ධම්මමෙවානුවත්තාමි, අධම්මො මෙ නිරඞ්කතො’’.
Dhammamevānuvattāmi, adhammo me niraṅkato’’.
174.
174.
175.
175.
176.
176.
‘‘දානං සීලං පරිච්චාගං, අජ්ජවං මද්දවං තපං;
‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;
177.
177.
‘‘ඉච්චෙතෙ කුසලෙ ධම්මෙ, ඨිතෙ පස්සාමි අත්තනි;
‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;
තතො මෙ ජායතෙ පීති, සොමනස්සඤ්චනප්පකං.
Tato me jāyate pīti, somanassañcanappakaṃ.
178.
178.
‘‘සුමුඛො ච අචින්තෙත්වා, විසජ්ජි 111 ඵරුසං ගිරං;
‘‘Sumukho ca acintetvā, visajji 112 pharusaṃ giraṃ;
භාවදොසමනඤ්ඤාය, අස්මාකායං විහඞ්ගමො.
Bhāvadosamanaññāya, asmākāyaṃ vihaṅgamo.
179.
179.
‘‘සො කුද්ධො ඵරුසං වාචං, නිච්ඡාරෙසි අයොනිසො;
‘‘So kuddho pharusaṃ vācaṃ, nicchāresi ayoniso;
180.
180.
‘‘අත්ථි මෙ තං අතිසාරං, වෙගෙන මනුජාධිප;
‘‘Atthi me taṃ atisāraṃ, vegena manujādhipa;
ධතරට්ඨෙ ච බද්ධස්මිං, දුක්ඛං මෙ විපුලං අහු.
Dhataraṭṭhe ca baddhasmiṃ, dukkhaṃ me vipulaṃ ahu.
181.
181.
‘‘ත්වං නො පිතාව පුත්තානං, භූතානං ධරණීරිව;
‘‘Tvaṃ no pitāva puttānaṃ, bhūtānaṃ dharaṇīriva;
අස්මාකං අධිපන්නානං, ඛමස්සු රාජකුඤ්ජර’’.
Asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara’’.
182.
182.
ඛිලං පභින්දසි පක්ඛි, උජුකොසි විහඞ්ගම’’.
Khilaṃ pabhindasi pakkhi, ujukosi vihaṅgama’’.
183.
183.
‘‘යං කිඤ්චි රතනං අත්ථි, කාසිරාජ නිවෙසනෙ;
‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, kāsirāja nivesane;
රජතං ජාතරූපඤ්ච, මුත්තා වෙළුරියා බහූ.
Rajataṃ jātarūpañca, muttā veḷuriyā bahū.
184.
184.
‘‘මණයො සඞ්ඛමුත්තඤ්ච, වත්ථකං හරිචන්දනං;
‘‘Maṇayo saṅkhamuttañca, vatthakaṃ haricandanaṃ;
අජිනං දන්තභණ්ඩඤ්ච, ලොහං කාළායසං බහුං;
Ajinaṃ dantabhaṇḍañca, lohaṃ kāḷāyasaṃ bahuṃ;
එතං දදාමි වො විත්තං, ඉස්සරියං 119 විස්සජාමි වො’’.
Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 120 vissajāmi vo’’.
185.
185.
‘‘අද්ධා අපචිතා ත්යම්හා, සක්කතා ච රථෙසභ;
‘‘Addhā apacitā tyamhā, sakkatā ca rathesabha;
ධම්මෙසු වත්තමානානං, ත්වං නො ආචරියො භව.
Dhammesu vattamānānaṃ, tvaṃ no ācariyo bhava.
186.
186.
‘‘ආචරිය සමනුඤ්ඤාතා, තයා අනුමතා මයං;
‘‘Ācariya samanuññātā, tayā anumatā mayaṃ;
187.
187.
‘‘සබ්බරත්තිං චින්තයිත්වා, මන්තයිත්වා යථාතථං;
‘‘Sabbarattiṃ cintayitvā, mantayitvā yathātathaṃ;
කාසිරාජා අනුඤ්ඤාසි, හංසානං පවරුත්තමං’’.
Kāsirājā anuññāsi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
188.
188.
189.
189.
‘‘තෙ අරොගෙ අනුප්පත්තෙ, දිස්වාන පරමෙ දිජෙ;
‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;
කෙකාති මකරුං හංසා, පුථුසද්දො අජායථ.
Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.
190.
190.
‘‘තෙ පතීතා පමුත්තෙන, භත්තුනා භත්තුගාරවා;
‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;
සමන්තා පරිකිරිංසු, අණ්ඩජා ලද්ධපච්චයා’’.
Samantā parikiriṃsu, aṇḍajā laddhapaccayā’’.
191.
191.
‘‘එවං මිත්තවතං අත්ථා, සබ්බෙ හොන්ති පදක්ඛිණා;
‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;
හංසා යථා ධතරට්ඨා, ඤාතිසඞ්ඝං උපාගමු’’න්ති.
Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.
මහාහංසජාතකං දුතියං.
Mahāhaṃsajātakaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā / [534] 2. මහාහංසජාතකවණ්ණනා • [534] 2. Mahāhaṃsajātakavaṇṇanā