Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi

    ੫੩੪. ਮਹਾਹਂਸਜਾਤਕਂ (੨)

    534. Mahāhaṃsajātakaṃ (2)

    ੮੯.

    89.

    ‘‘ਏਤੇ ਹਂਸਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, વਕ੍ਕਙ੍ਗਾ ਭਯਮੇਰਿਤਾ।

    ‘‘Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;

    ਹਰਿਤ੍ਤਚ ਹੇਮવਣ੍ਣ, ਕਾਮਂ ਸੁਮੁਖ ਪਕ੍ਕਮ॥

    Harittaca hemavaṇṇa, kāmaṃ sumukha pakkama.

    ੯੦.

    90.

    ‘‘ਓਹਾਯ ਮਂ ਞਾਤਿਗਣਾ, ਏਕਂ ਪਾਸવਸਂ ਗਤਂ।

    ‘‘Ohāya maṃ ñātigaṇā, ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ;

    ਅਨਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਏਕੋ ਅવਹੀਯਸਿ॥

    Anapekkhamānā gacchanti, kiṃ eko avahīyasi.

    ੯੧.

    91.

    ‘‘ਪਤੇવ ਪਤਤਂ ਸੇਟ੍ਠ, ਨਤ੍ਥਿ ਬਦ੍ਧੇ ਸਹਾਯਤਾ।

    ‘‘Pateva patataṃ seṭṭha, natthi baddhe sahāyatā;

    ਮਾ ਅਨੀਘਾਯ ਹਾਪੇਸਿ, ਕਾਮਂ ਸੁਮੁਖ ਪਕ੍ਕਮ’’॥

    Mā anīghāya hāpesi, kāmaṃ sumukha pakkama’’.

    ੯੨.

    92.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋਪਿ 1, ਧਤਰਟ੍ਠ ਤੁવਂ 2 ਜਹੇ।

    ‘‘Nāhaṃ dukkhaparetopi 3, dhataraṭṭha tuvaṃ 4 jahe;

    ਜੀવਿਤਂ ਮਰਣਂ વਾ ਮੇ, ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, tayā saddhiṃ bhavissati.

    ੯੩.

    93.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋਪਿ, ਧਤਰਟ੍ਠ ਤੁવਂ ਜਹੇ।

    ‘‘Nāhaṃ dukkhaparetopi, dhataraṭṭha tuvaṃ jahe;

    ਨ ਮਂ ਅਨਰਿਯਸਂਯੁਤ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮੇ ਯੋਜੇਤੁਮਰਹਸਿ॥

    Na maṃ anariyasaṃyutte, kamme yojetumarahasi.

    ੯੪.

    94.

    ‘‘ਸਕੁਮਾਰੋ ਸਖਾ ਤ੍ਯਸ੍ਮਿ, ਸਚਿਤ੍ਤੇ ਚਸ੍ਮਿ ਤੇ 5 ਠਿਤੋ।

    ‘‘Sakumāro sakhā tyasmi, sacitte casmi te 6 ṭhito;

    ਞਾਤੋ ਸੇਨਾਪਤਿ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਹਂਸਾਨਂ ਪવਰੁਤ੍ਤਮ॥

    Ñāto senāpati tyāhaṃ, haṃsānaṃ pavaruttama.

    ੯੫.

    95.

    ‘‘ਕਥਂ ਅਹਂ વਿਕਤ੍ਥਿਸ੍ਸਂ 7, ਞਾਤਿਮਜ੍ਝੇ ਇਤੋ ਗਤੋ।

    ‘‘Kathaṃ ahaṃ vikatthissaṃ 8, ñātimajjhe ito gato;

    ਤਂ ਹਿਤ੍વਾ ਪਤਤਂ ਸੇਟ੍ਠ, ਕਿਂ ਤੇ વਕ੍ਖਾਮਿਤੋ ਗਤੋ।

    Taṃ hitvā patataṃ seṭṭha, kiṃ te vakkhāmito gato;

    ਇਧ ਪਾਣਂ ਚਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਾਨਰਿਯਂ 9 ਕਤ੍ਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ’’॥

    Idha pāṇaṃ cajissāmi, nānariyaṃ 10 kattumussahe’’.

    ੯੬.

    96.

    ‘‘ਏਸੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਮੁਖ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਅਰਿਯਪਥੇ ਠਿਤੋ।

    ‘‘Eso hi dhammo sumukha, yaṃ tvaṃ ariyapathe ṭhito;

    ਯੋ ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਸਖਾਰਂ ਮਂ, ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ॥

    Yo bhattāraṃ sakhāraṃ maṃ, na pariccattumussahe.

    ੯੭.

    97.

    ‘‘ਤਞ੍ਹਿ ਮੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਭਯਂ ਨਤ੍વੇવ ਜਾਯਤਿ।

    ‘‘Tañhi me pekkhamānassa, bhayaṃ natveva jāyati;

    ਅਧਿਗਚ੍ਛਸਿ ਤ੍વਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਏવਂ ਭੂਤਸ੍ਸ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Adhigacchasi tvaṃ mayhaṃ, evaṃ bhūtassa jīvitaṃ’’.

    ੯੮.

    98.

    ‘‘ਇਚ੍ਚੇવਂ 11 ਮਨ੍ਤਯਨ੍ਤਾਨਂ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਰਿਯવੁਤ੍ਤਿਨਂ।

    ‘‘Iccevaṃ 12 mantayantānaṃ, ariyānaṃ ariyavuttinaṃ;

    ਦਣ੍ਡਮਾਦਾਯ ਨੇਸਾਦੋ, ਆਪਤੀ 13 ਤੁਰਿਤੋ ਭੁਸਂ॥

    Daṇḍamādāya nesādo, āpatī 14 turito bhusaṃ.

    ੯੯.

    99.

    ‘‘ਤਮਾਪਤਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਸੁਮੁਖੋ ਅਤਿਬ੍ਰੂਹਯਿ 15

    ‘‘Tamāpatantaṃ disvāna, sumukho atibrūhayi 16;

    ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਪੁਰਤੋ ਰਞ੍ਞੋ, ਹਂਸੋ વਿਸ੍ਸਾਸਯਂ ਬ੍ਯਧਂ 17

    Aṭṭhāsi purato rañño, haṃso vissāsayaṃ byadhaṃ 18.

    ੧੦੦.

    100.

    ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ ਪਤਤਂ ਸੇਟ੍ਠ, ਨ ਹਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਾ।

    ‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;

    ਅਹਂ ਯੋਗਂ ਪਯੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਂ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ।

    Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ;

    ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਪਦਾਨੇਨ 19, ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਸਾ ਪਮੋਕ੍ਖਸਿ’’॥

    Tena pariyāpadānena 20, khippaṃ pāsā pamokkhasi’’.

    ੧੦੧.

    101.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਸੁਮੁਖਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ।

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, sumukhassa subhāsitaṃ;

    ਪਹਟ੍ਠਲੋਮੋ ਨੇਸਾਦੋ, ਅਞ੍ਜਲਿਸ੍ਸ ਪਣਾਮਯਿ॥

    Pahaṭṭhalomo nesādo, añjalissa paṇāmayi.

    ੧੦੨.

    102.

    ‘‘ਨ ਮੇ ਸੁਤਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠਂ વਾ, ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਮਾਨੁਸਿਂ ਦਿਜੋ।

    ‘‘Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, bhāsanto mānusiṃ dijo;

    ਅਰਿਯਂ ਬ੍ਰੁવਾਨੋ 21 વਕ੍ਕਙ੍ਗੋ, ਚਜਨ੍ਤੋ ਮਾਨੁਸਿਂ ਗਿਰਂ॥

    Ariyaṃ bruvāno 22 vakkaṅgo, cajanto mānusiṃ giraṃ.

    ੧੦੩.

    103.

    ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਤਾਯਂ ਦਿਜੋ ਹੋਤਿ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧਂ ਉਪਾਸਸਿ।

    ‘‘Kinnu tāyaṃ dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;

    ਓਹਾਯ ਸਕੁਣਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਏਕੋ ਅવਹੀਯਸਿ’’॥

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.

    ੧੦੪.

    104.

    ‘‘ਰਾਜਾ ਮੇ ਸੋ ਦਿਜਾਮਿਤ੍ਤ, ਸੇਨਾਪਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਾਰਯਿਂ।

    ‘‘Rājā me so dijāmitta, senāpaccassa kārayiṃ;

    ਤਮਾਪਦੇ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੁਂ, ਨੁਸ੍ਸਹੇ વਿਹਗਾਧਿਪਂ॥

    Tamāpade pariccattuṃ, nussahe vihagādhipaṃ.

    ੧੦੫.

    105.

    ‘‘ਮਹਾਗਣਾਯ ਭਤ੍ਤਾ ਮੇ, ਮਾ ਏਕੋ ਬ੍ਯਸਨਂ ਅਗਾ।

    ‘‘Mahāgaṇāya bhattā me, mā eko byasanaṃ agā;

    ਤਥਾ ਤਂ ਸਮ੍ਮ ਨੇਸਾਦ, ਭਤ੍ਤਾਯਂ ਅਭਿਤੋ ਰਮੇ’’॥

    Tathā taṃ samma nesāda, bhattāyaṃ abhito rame’’.

    ੧੦੬.

    106.

    ‘‘ਅਰਿਯવਤ੍ਤਸਿ વਕ੍ਕਙ੍ਗ, ਯੋ ਪਿਣ੍ਡਮਪਚਾਯਸਿ।

    ‘‘Ariyavattasi vakkaṅga, yo piṇḍamapacāyasi;

    ਚਜਾਮਿ ਤੇ ਤਂ ਭਤ੍ਤਾਰਂ, ਗਚ੍ਛਥੂਭੋ 23 ਯਥਾਸੁਖਂ’’॥

    Cajāmi te taṃ bhattāraṃ, gacchathūbho 24 yathāsukhaṃ’’.

    ੧੦੭.

    107.

    ‘‘ਸਚੇ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗੇਨ, ਓਹਿਤੋ ਹਂਸਪਕ੍ਖਿਨਂ।

    ‘‘Sace attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;

    ਪਟਿਗਣ੍ਹਾਮ ਤੇ ਸਮ੍ਮ, ਏਤਂ ਅਭਯਦਕ੍ਖਿਣਂ॥

    Paṭigaṇhāma te samma, etaṃ abhayadakkhiṇaṃ.

    ੧੦੮.

    108.

    ‘‘ਨੋ ਚੇ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗੇਨ, ਓਹਿਤੋ ਹਂਸਪਕ੍ਖਿਨਂ।

    ‘‘No ce attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;

    ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਮੁਞ੍ਚਮਮ੍ਹੇ, ਥੇਯ੍ਯਂ ਕਯਿਰਾਸਿ ਲੁਦ੍ਦਕ’’॥

    Anissaro muñcamamhe, theyyaṃ kayirāsi luddaka’’.

    ੧੦੯.

    109.

    ‘‘ਯਸ੍ਸ ਤ੍વਂ ਭਤਕੋ 25 ਰਞ੍ਞੋ, ਕਾਮਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਪਾਪਯ।

    ‘‘Yassa tvaṃ bhatako 26 rañño, kāmaṃ tasseva pāpaya;

    ਤਤ੍ਥ ਸਂਯਮਨੋ 27 ਰਾਜਾ, ਯਥਾਭਿਞ੍ਞਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥

    Tattha saṃyamano 28 rājā, yathābhiññaṃ karissati’’.

    ੧੧੦.

    110.

    ‘‘ਇਚ੍ਚੇવਂ વੁਤ੍ਤੋ ਨੇਸਾਦੋ, ਹੇਮવਣ੍ਣੇ ਹਰਿਤ੍ਤਚੇ।

    ‘‘Iccevaṃ vutto nesādo, hemavaṇṇe harittace;

    ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹ 29, ਪਞ੍ਜਰੇ ਅਜ੍ਝવੋਦਹਿ॥

    Ubho hatthehi saṅgayha 30, pañjare ajjhavodahi.

    ੧੧੧.

    111.

    ‘‘ਤੇ ਪਞ੍ਜਰਗਤੇ ਪਕ੍ਖੀ, ਉਭੋ ਭਸ੍ਸਰવਣ੍ਣਿਨੇ।

    ‘‘Te pañjaragate pakkhī, ubho bhassaravaṇṇine;

    ਸੁਮੁਖਂ ਧਤਰਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਲੁਦ੍ਦੋ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਿ’’॥

    Sumukhaṃ dhataraṭṭhañca, luddo ādāya pakkami’’.

    ੧੧੨.

    112.

    ‘‘ਹਰੀਯਮਾਨੋ ਧਤਰਟ੍ਠੋ, ਸੁਮੁਖਂ ਏਤਦਬ੍ਰવਿ।

    ‘‘Harīyamāno dhataraṭṭho, sumukhaṃ etadabravi;

    ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਭਾਯਾਮਿ ਸੁਮੁਖ, ਸਾਮਾਯ ਲਕ੍ਖਣੂਰੁਯਾ।

    Bāḷhaṃ bhāyāmi sumukha, sāmāya lakkhaṇūruyā;

    ਅਸ੍ਮਾਕਂ વਧਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਥਤ੍ਤਾਨਂ વਧਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Asmākaṃ vadhamaññāya, athattānaṃ vadhissati.

    ੧੧੩.

    113.

    ‘‘ਪਾਕਹਂਸਾ ਚ ਸੁਮੁਖ, ਸੁਹੇਮਾ ਹੇਮਸੁਤ੍ਤਚਾ।

    ‘‘Pākahaṃsā ca sumukha, suhemā hemasuttacā;

    ਕੋਞ੍ਚੀ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇવ, ਕਪਣਾ ਨੂਨ ਰੁਚ੍ਛਤਿ’’॥

    Koñcī samuddatīreva, kapaṇā nūna rucchati’’.

    ੧੧੪.

    114.

    ‘‘ਏવਂ ਮਹਨ੍ਤੋ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਮਹਾਗਣੀ।

    ‘‘Evaṃ mahanto lokassa, appameyyo mahāgaṇī;

    ਏਕਿਤ੍ਥਿਮਨੁਸੋਚੇਯ੍ਯ, ਨਯਿਦਂ ਪਞ੍ਞવਤਾਮਿવ॥

    Ekitthimanusoceyya, nayidaṃ paññavatāmiva.

    ੧੧੫.

    115.

    ‘‘વਾਤੋવ ਗਨ੍ਧਮਾਦੇਤਿ, ਉਭਯਂ ਛੇਕਪਾਪਕਂ।

    ‘‘Vātova gandhamādeti, ubhayaṃ chekapāpakaṃ;

    ਬਾਲੋ ਆਮਕਪਕ੍ਕਂવ, ਲੋਲੋ ਅਨ੍ਧੋવ ਆਮਿਸਂ॥

    Bālo āmakapakkaṃva, lolo andhova āmisaṃ.

    ੧੧੬.

    116.

    ‘‘ਅવਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਞੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਮਨ੍ਦੋવ ਪਟਿਭਾਸਿ 31 ਮਂ।

    ‘‘Avinicchayaññu atthesu, mandova paṭibhāsi 32 maṃ;

    ਕਿਚ੍ਚਾਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਲਪਰਿਯਾਯਂ॥

    Kiccākiccaṃ na jānāsi, sampatto kālapariyāyaṃ.

    ੧੧੭.

    117.

    ‘‘ਅਡ੍ਢੁਮ੍ਮਤ੍ਤੋ ਉਦੀਰੇਸਿ, ਯੋ ਸੇਯ੍ਯਾ ਮਞ੍ਞਸਿਤ੍ਥਿਯੋ।

    ‘‘Aḍḍhummatto udīresi, yo seyyā maññasitthiyo;

    ਬਹੁਸਾਧਾਰਣਾ ਹੇਤਾ, ਸੋਣ੍ਡਾਨਂવ ਸੁਰਾਘਰਂ॥

    Bahusādhāraṇā hetā, soṇḍānaṃva surāgharaṃ.

    ੧੧੮.

    118.

    ‘‘ਮਾਯਾ ਚੇਸਾ ਮਰੀਚੀ ਚ, ਸੋਕੋ ਰੋਗੋ ਚੁਪਦ੍ਦવੋ।

    ‘‘Māyā cesā marīcī ca, soko rogo cupaddavo;

    ਖਰਾ ਚ ਬਨ੍ਧਨਾ ਚੇਤਾ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ ਗੁਹਾਸਯਾ 33

    Kharā ca bandhanā cetā, maccupāsā guhāsayā 34;

    ਤਾਸੁ ਯੋ વਿਸ੍ਸਸੇ ਪੋਸੋ, ਸੋ ਨਰੇਸੁ ਨਰਾਧਮੋ’’॥

    Tāsu yo vissase poso, so naresu narādhamo’’.

    ੧੧੯.

    119.

    ‘‘ਯਂ વੁਦ੍ਧੇਹਿ ਉਪਞ੍ਞਾਤਂ, ਕੋ ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤੁਮਰਹਤਿ।

    ‘‘Yaṃ vuddhehi upaññātaṃ, ko taṃ ninditumarahati;

    ਮਹਾਭੂਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ, ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਉਦਪਜ੍ਜਿਸੁਂ॥

    Mahābhūtitthiyo nāma, lokasmiṃ udapajjisuṃ.

    ੧੨੦.

    120.

    ‘‘ਖਿਡ੍ਡਾ ਪਣਿਹਿਤਾ ਤ੍ਯਾਸੁ, ਰਤਿ ਤ੍ਯਾਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    ‘‘Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, rati tyāsu patiṭṭhitā;

    ਬੀਜਾਨਿ ਤ੍ਯਾਸੁ ਰੂਹਨ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਸਤ੍ਤਾ ਪਜਾਯਰੇ।

    Bījāni tyāsu rūhanti, yadidaṃ sattā pajāyare;

    ਤਾਸੁ ਕੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦੇ 35 ਪੋਸੋ, ਪਾਣਮਾਸਜ੍ਜ ਪਾਣਿਭਿ 36

    Tāsu ko nibbide 37 poso, pāṇamāsajja pāṇibhi 38.

    ੧੨੧.

    121.

    ‘‘ਤ੍વਮੇવ ਨਞ੍ਞੋ ਸੁਮੁਖ, ਥੀਨਂ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਯੁਞ੍ਜਸਿ।

    ‘‘Tvameva nañño sumukha, thīnaṃ atthesu yuñjasi;

    ਤਸ੍ਸ ਤ੍ਯਜ੍ਜ ਭਯੇ ਜਾਤੇ, ਭੀਤੇਨ ਜਾਯਤੇ ਮਤਿ॥

    Tassa tyajja bhaye jāte, bhītena jāyate mati.

    ੧੨੨.

    122.

    ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਹਿ ਸਂਸਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਭਯਂ ਭੀਰੁ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ।

    ‘‘Sabbo hi saṃsayaṃ patto, bhayaṃ bhīru titikkhati;

    ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚ ਮਹਨ੍ਤਾਨੋ 39, ਅਤ੍ਥੇ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੁਯ੍ਯੁਜੇ॥

    Paṇḍitā ca mahantāno 40, atthe yuñjanti duyyuje.

    ੧੨੩.

    123.

    ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਰਾਜਾਨੋ, ਸੂਰਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤਿਨਂ।

    ‘‘Etadatthāya rājāno, sūramicchanti mantinaṃ;

    ਪਟਿਬਾਹਤਿ ਯਂ ਸੂਰੋ, ਆਪਦਂ ਅਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਂ॥

    Paṭibāhati yaṃ sūro, āpadaṃ attapariyāyaṃ.

    ੧੨੪.

    124.

    ‘‘ਮਾ ਨੋ ਅਜ੍ਜ વਿਕਨ੍ਤਿਂਸੁ, ਰਞ੍ਞੋ ਸੂਦਾ ਮਹਾਨਸੇ।

    ‘‘Mā no ajja vikantiṃsu, rañño sūdā mahānase;

    ਤਥਾ ਹਿ વਣ੍ਣੋ ਪਤ੍ਤਾਨਂ, ਫਲਂ વੇਲ਼ੁਂવ ਤਂ વਧਿ॥

    Tathā hi vaṇṇo pattānaṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.

    ੧੨੫.

    125.

    ‘‘ਮੁਤ੍ਤੋਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿ 41 ਉਡ੍ਡੇਤੁਂ 42, ਸਯਂ ਬਨ੍ਧਂ ਉਪਾਗਮਿ।

    ‘‘Muttopi na icchi 43 uḍḍetuṃ 44, sayaṃ bandhaṃ upāgami;

    ਸੋਪਜ੍ਜ ਸਂਸਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਮਾ ਮੁਖਂ’’॥

    Sopajja saṃsayaṃ patto, atthaṃ gaṇhāhi mā mukhaṃ’’.

    ੧੨੬.

    126.

    ‘‘ਸੋ ਤਂ 45 ਯੋਗਂ ਪਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ 46

    ‘‘So taṃ 47 yogaṃ payuñjassu, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ 48;

    ਤવ ਪਰਿਯਾਪਦਾਨੇਨ, ਮਮ ਪਾਣੇਸਨਂ ਚਰ’’॥

    Tava pariyāpadānena, mama pāṇesanaṃ cara’’.

    ੧੨੭.

    127.

    ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ ਪਤਤਂ ਸੇਟ੍ਠ, ਨ ਹਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਾ।

    ‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;

    ਅਹਂ ਯੋਗਂ ਪਯੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਂ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ 49

    Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ 50;

    ਮਮ ਪਰਿਯਾਪਦਾਨੇਨ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਸਾ ਪਮੋਕ੍ਖਸਿ’’॥

    Mama pariyāpadānena, khippaṃ pāsā pamokkhasi’’.

    ੧੨੮.

    128.

    ‘‘ਸੋ 51 ਲੁਦ੍ਦੋ ਹਂਸਕਾਜੇਨ 52, ਰਾਜਦ੍વਾਰਂ ਉਪਾਗਮਿ।

    ‘‘So 53 luddo haṃsakājena 54, rājadvāraṃ upāgami;

    ਪਟਿવੇਦੇਥ ਮਂ ਰਞ੍ਞੋ, ਧਤਰਟ੍ਠਾਯਮਾਗਤੋ’’॥

    Paṭivedetha maṃ rañño, dhataraṭṭhāyamāgato’’.

    ੧੨੯.

    129.

    ‘‘ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਪੁਞ੍ਞਸਂਕਾਸੇ, ਉਭੋ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਮਤੇ 55

    ‘‘Te disvā puññasaṃkāse, ubho lakkhaṇasammate 56;

    ਖਲੁ ਸਂਯਮਨੋ ਰਾਜਾ, ਅਮਚ੍ਚੇ ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ॥

    Khalu saṃyamano rājā, amacce ajjhabhāsatha.

    ੧੩੦.

    130.

    ‘‘ਦੇਥ ਲੁਦ੍ਦਸ੍ਸ વਤ੍ਥਾਨਿ, ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਞ੍ਚ ਭੋਜਨਂ।

    ‘‘Detha luddassa vatthāni, annaṃ pānañca bhojanaṃ;

    ਕਾਮਂ ਕਰੋ ਹਿਰਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਯਾવਨ੍ਤੋ ਏਸ ਇਚ੍ਛਤਿ’’॥

    Kāmaṃ karo hiraññassa, yāvanto esa icchati’’.

    ੧੩੧.

    131.

    ‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਲੁਦ੍ਦਂ ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਂ, ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਤਦਬ੍ਰવਿ।

    ‘‘Disvā luddaṃ pasannattaṃ, kāsirājā tadabravi;

    ਯਦ੍ਯਾਯਂ 57 ਸਮ੍ਮ ਖੇਮਕ, ਪੁਣ੍ਣਾ ਹਂਸੇਹਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ॥

    Yadyāyaṃ 58 samma khemaka, puṇṇā haṃsehi tiṭṭhati.

    ੧੩੨.

    132.

    ‘‘ਕਥਂ ਰੁਚਿਮਜ੍ਝਗਤਂ, ਪਾਸਹਤ੍ਥੋ ਉਪਾਗਮਿ।

    ‘‘Kathaṃ rucimajjhagataṃ, pāsahattho upāgami;

    ਓਕਿਣ੍ਣਂ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘੇਹਿ, ਨਿਮ੍ਮਜ੍ਝਿਮਂ 59 ਕਥਂ ਗਹਿ’’॥

    Okiṇṇaṃ ñātisaṅghehi, nimmajjhimaṃ 60 kathaṃ gahi’’.

    ੧੩੩.

    133.

    ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਸਤ੍ਤਮਾ ਰਤ੍ਤਿ, ਅਦਨਾਨਿ 61 ਉਪਾਸਤੋ 62

    ‘‘Ajja me sattamā ratti, adanāni 63 upāsato 64;

    ਪਦਮੇਤਸ੍ਸ ਅਨ੍વੇਸਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਘਟਸ੍ਸਿਤੋ॥

    Padametassa anvesaṃ, appamatto ghaṭassito.

    ੧੩੪.

    134.

    ‘‘ਅਥਸ੍ਸ ਪਦਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਚਰਤੋ ਅਦਨੇਸਨਂ।

    ‘‘Athassa padamaddakkhiṃ, carato adanesanaṃ;

    ਤਤ੍ਥਾਹਂ ਓਦਹਿਂ ਪਾਸਂ, ਏવਂ ਤਂ 65 ਦਿਜਮਗ੍ਗਹਿਂ’’॥

    Tatthāhaṃ odahiṃ pāsaṃ, evaṃ taṃ 66 dijamaggahiṃ’’.

    ੧੩੫.

    135.

    ‘‘ਲੁਦ੍ਦ ਦ੍વੇ ਇਮੇ ਸਕੁਣਾ, ਅਥ ਏਕੋਤਿ ਭਾਸਸਿ।

    ‘‘Ludda dve ime sakuṇā, atha ekoti bhāsasi;

    ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੁ ਤੇ વਿਪਰਿਯਤ੍ਤਂ 67, ਅਦੁ ਕਿਨ੍ਨੁ ਜਿਗੀਸਸਿ’’ 68

    Cittaṃ nu te vipariyattaṃ 69, adu kinnu jigīsasi’’ 70.

    ੧੩੬.

    136.

    ‘‘ਯਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਕਾ ਤਾਲਾ, ਤਪਨੀਯਨਿਭਾ ਸੁਭਾ।

    ‘‘Yassa lohitakā tālā, tapanīyanibhā subhā;

    ਉਰਂ ਸਂਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਮੇ ਬਨ੍ਧਂ ਉਪਾਗਮਿ॥

    Uraṃ saṃhacca tiṭṭhanti, so me bandhaṃ upāgami.

    ੧੩੭.

    137.

    ‘‘ਅਥਾਯਂ ਭਸ੍ਸਰੋ ਪਕ੍ਖੀ, ਅਬਦ੍ਧੋ ਬਦ੍ਧਮਾਤੁਰਂ।

    ‘‘Athāyaṃ bhassaro pakkhī, abaddho baddhamāturaṃ;

    ਅਰਿਯਂ ਬ੍ਰੁવਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਚਜਨ੍ਤੋ ਮਾਨੁਸਿਂ ਗਿਰਂ’’॥

    Ariyaṃ bruvāno aṭṭhāsi, cajanto mānusiṃ giraṃ’’.

    ੧੩੮.

    138.

    ‘‘ਅਥ ਕਿਂ 71 ਦਾਨਿ ਸੁਮੁਖ, ਹਨੁਂ ਸਂਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਸਿ।

    ‘‘Atha kiṃ 72 dāni sumukha, hanuṃ saṃhacca tiṭṭhasi;

    ਅਦੁ ਮੇ ਪਰਿਸਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਭਯਾ ਭੀਤੋ ਨ ਭਾਸਸਿ’’॥

    Adu me parisaṃ patto, bhayā bhīto na bhāsasi’’.

    ੧੩੯.

    139.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਕਾਸਿਪਤਿ ਭੀਤੋ, ਓਗਯ੍ਹ ਪਰਿਸਂ ਤવ।

    ‘‘Nāhaṃ kāsipati bhīto, ogayha parisaṃ tava;

    ਨਾਹਂ ਭਯਾ ਨ ਭਾਸਿਸ੍ਸਂ, વਾਕ੍ਯਂ ਅਤ੍ਥਮ੍ਹਿ ਤਾਦਿਸੇ’’॥

    Nāhaṃ bhayā na bhāsissaṃ, vākyaṃ atthamhi tādise’’.

    ੧੪੦.

    140.

    ‘‘ਨ ਤੇ ਅਭਿਸਰਂ ਪਸ੍ਸੇ, ਨ ਰਥੇ ਨਪਿ ਪਤ੍ਤਿਕੇ।

    ‘‘Na te abhisaraṃ passe, na rathe napi pattike;

    ਨਾਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਂ વ ਕੀਟਂ વਾ, વਮ੍ਮਿਤੇ ਚ ਧਨੁਗ੍ਗਹੇ॥

    Nāssa cammaṃ va kīṭaṃ vā, vammite ca dhanuggahe.

    ੧੪੧.

    141.

    ‘‘ਨ ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਸੁવਣ੍ਣਂ વਾ, ਨਗਰਂ વਾ ਸੁਮਾਪਿਤਂ।

    ‘‘Na hiraññaṃ suvaṇṇaṃ vā, nagaraṃ vā sumāpitaṃ;

    ਓਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖਂ ਦੁਗ੍ਗਂ, ਦਲ਼੍ਹਮਟ੍ਟਾਲਕੋਟ੍ਠਕਂ।

    Okiṇṇaparikhaṃ duggaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;

    ਯਤ੍ਥ ਪવਿਟ੍ਠੋ ਸੁਮੁਖ, ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਨ ਭਾਯਸਿ’’॥

    Yattha paviṭṭho sumukha, bhāyitabbaṃ na bhāyasi’’.

    ੧੪੨.

    142.

    ‘‘ਨ ਮੇ ਅਭਿਸਰੇਨਤ੍ਥੋ, ਨਗਰੇਨ ਧਨੇਨ વਾ।

    ‘‘Na me abhisarenattho, nagarena dhanena vā;

    ਅਪਥੇਨ ਪਥਂ ਯਾਮ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਚਰਾ ਮਯਂ॥

    Apathena pathaṃ yāma, antalikkhecarā mayaṃ.

    ੧੪੩.

    143.

    ‘‘ਸੁਤਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਤ੍ਯਮ੍ਹਾ, ਨਿਪੁਣਾ ਅਤ੍ਥਚਿਨ੍ਤਕਾ 73

    ‘‘Sutā ca paṇḍitā tyamhā, nipuṇā atthacintakā 74;

    ਭਾਸੇਮਤ੍ਥવਤਿਂ વਾਚਂ, ਸਚ੍ਚੇ ਚਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ॥

    Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sacce cassa patiṭṭhito.

    ੧੪੪.

    144.

    ‘‘ਕਿਞ੍ਚ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਸਚ੍ਚਸ੍ਸ, ਅਨਰਿਯਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Kiñca tuyhaṃ asaccassa, anariyassa karissati;

    ਮੁਸਾવਾਦਿਸ੍ਸ ਲੁਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਭਣਿਤਮ੍ਪਿ ਸੁਭਾਸਿਤਂ’’॥

    Musāvādissa luddassa, bhaṇitampi subhāsitaṃ’’.

    ੧੪੫.

    145.

    ‘‘ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વਚਨਾ, ਇਮਂ ਖੇਮਮਕਾਰਯਿ 75

    ‘‘Taṃ brāhmaṇānaṃ vacanā, imaṃ khemamakārayi 76;

    ਅਭਯਞ੍ਚ ਤਯਾ ਘੁਟ੍ਠਂ, ਇਮਾਯੋ ਦਸਧਾ ਦਿਸਾ॥

    Abhayañca tayā ghuṭṭhaṃ, imāyo dasadhā disā.

    ੧੪੬.

    146.

    ‘‘ਓਗਯ੍ਹ ਤੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋਦਕਂ ਸੁਚਿਂ।

    ‘‘Ogayha te pokkharaṇiṃ, vippasannodakaṃ suciṃ;

    ਪਹੂਤਂ ਚਾਦਨਂ ਤਤ੍ਥ, ਅਹਿਂਸਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਿਨਂ॥

    Pahūtaṃ cādanaṃ tattha, ahiṃsā cettha pakkhinaṃ.

    ੧੪੭.

    147.

    ‘‘ਇਦਂ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਆਗਤਮ੍ਹ ਤવਨ੍ਤਿਕੇ।

    ‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, āgatamha tavantike;

    ਤੇ ਤੇ ਬਨ੍ਧਸ੍ਮ ਪਾਸੇਨ, ਏਤਂ ਤੇ ਭਾਸਿਤਂ ਮੁਸਾ॥

    Te te bandhasma pāsena, etaṃ te bhāsitaṃ musā.

    ੧੪੮.

    148.

    ‘‘ਮੁਸਾવਾਦਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍વਾ, ਇਚ੍ਛਾਲੋਭਞ੍ਚ ਪਾਪਕਂ।

    ‘‘Musāvādaṃ purakkhatvā, icchālobhañca pāpakaṃ;

    ਉਭੋ ਸਨ੍ਧਿਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਅਸਾਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ’’॥

    Ubho sandhimatikkamma, asātaṃ upapajjati’’.

    ੧੪੯.

    149.

    ‘‘ਨਾਪਰਜ੍ਝਾਮ ਸੁਮੁਖ, ਨਪਿ ਲੋਭਾવ ਮਗ੍ਗਹਿਂ।

    ‘‘Nāparajjhāma sumukha, napi lobhāva maggahiṃ;

    ਸੁਤਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤ੍ਯਤ੍ਥ, ਨਿਪੁਣਾ ਅਤ੍ਥਚਿਨ੍ਤਕਾ॥

    Sutā ca paṇḍitātyattha, nipuṇā atthacintakā.

    ੧੫੦.

    150.

    ‘‘ਅਪ੍ਪੇવਤ੍ਥવਤਿਂ વਾਚਂ, ਬ੍ਯਾਹਰੇਯ੍ਯੁਂ 77 ਇਧਾਗਤਾ।

    ‘‘Appevatthavatiṃ vācaṃ, byāhareyyuṃ 78 idhāgatā;

    ਤਥਾ ਤਂ ਸਮ੍ਮ ਨੇਸਾਦੋ, વੁਤ੍ਤੋ ਸੁਮੁਖ ਮਗ੍ਗਹਿ’’॥

    Tathā taṃ samma nesādo, vutto sumukha maggahi’’.

    ੧੫੧.

    151.

    ‘‘ਨੇવ ਭੀਤਾ 79 ਕਾਸਿਪਤਿ, ਉਪਨੀਤਸ੍ਮਿ ਜੀવਿਤੇ।

    ‘‘Neva bhītā 80 kāsipati, upanītasmi jīvite;

    ਭਾਸੇਮਤ੍ਥવਤਿਂ વਾਚਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਕਾਲਪਰਿਯਾਯਂ॥

    Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sampattā kālapariyāyaṃ.

    ੧੫੨.

    152.

    ‘‘ਯੋ ਮਿਗੇਨ ਮਿਗਂ ਹਨ੍ਤਿ, ਪਕ੍ਖਿਂ વਾ ਪਨ ਪਕ੍ਖਿਨਾ।

    ‘‘Yo migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;

    ਸੁਤੇਨ વਾ ਸੁਤਂ ਕਿਣ੍ਯਾ 81, ਕਿਂ ਅਨਰਿਯਤਰਂ ਤਤੋ॥

    Sutena vā sutaṃ kiṇyā 82, kiṃ anariyataraṃ tato.

    ੧੫੩.

    153.

    ‘‘ਯੋ ਚਾਰਿਯਰੁਦਂ 83 ਭਾਸੇ, ਅਨਰਿਯਧਮ੍ਮવਸ੍ਸਿਤੋ 84

    ‘‘Yo cāriyarudaṃ 85 bhāse, anariyadhammavassito 86;

    ਉਭੋ ਸੋ ਧਂਸਤੇ ਲੋਕਾ, ਇਧ ਚੇવ ਪਰਤ੍ਥ ਚ॥

    Ubho so dhaṃsate lokā, idha ceva parattha ca.

    ੧੫੪.

    154.

    ‘‘ਨ ਮਜ੍ਜੇਥ ਯਸਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਨ ਬ੍ਯਾਧੇ 87 ਪਤ੍ਤਸਂਸਯਂ।

    ‘‘Na majjetha yasaṃ patto, na byādhe 88 pattasaṃsayaṃ;

    વਾਯਮੇਥੇવ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ, ਸਂવਰੇ વਿવਰਾਨਿ ਚ॥

    Vāyametheva kiccesu, saṃvare vivarāni ca.

    ੧੫੫.

    155.

    ‘‘ਯੇ વੁਦ੍ਧਾ ਅਬ੍ਭਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ 89, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਕਾਲਪਰਿਯਾਯਂ।

    ‘‘Ye vuddhā abbhatikkantā 90, sampattā kālapariyāyaṃ;

    ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਏવਂਤੇ 91 ਤਿਦਿવਂ ਗਤਾ॥

    Idha dhammaṃ caritvāna, evaṃte 92 tidivaṃ gatā.

    ੧੫੬.

    156.

    ‘‘ਇਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਕਾਸਿਪਤਿ, ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਨਿ ਪਾਲਯ।

    ‘‘Idaṃ sutvā kāsipati, dhammamattani pālaya;

    ਧਤਰਟ੍ਠਞ੍ਚ ਮੁਞ੍ਚਾਹਿ, ਹਂਸਾਨਂ ਪવਰੁਤ੍ਤਮਂ’’॥

    Dhataraṭṭhañca muñcāhi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.

    ੧੫੭.

    157.

    ‘‘ਆਹਰਨ੍ਤੁਦਕਂ ਪਜ੍ਜਂ, ਆਸਨਞ੍ਚ ਮਹਾਰਹਂ।

    ‘‘Āharantudakaṃ pajjaṃ, āsanañca mahārahaṃ;

    ਪਞ੍ਜਰਤੋ ਪਮੋਕ੍ਖਾਮਿ, ਧਤਰਟ੍ਠਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ॥

    Pañjarato pamokkhāmi, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ.

    ੧੫੮.

    158.

    ‘‘ਤਞ੍ਚ ਸੇਨਾਪਤਿਂ ਧੀਰਂ, ਨਿਪੁਣਂ ਅਤ੍ਥਚਿਨ੍ਤਕਂ।

    ‘‘Tañca senāpatiṃ dhīraṃ, nipuṇaṃ atthacintakaṃ;

    ਯੋ ਸੁਖੇ ਸੁਖਿਤੋ ਰਞ੍ਞੇ 93, ਦੁਕ੍ਖਿਤੇ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ॥

    Yo sukhe sukhito raññe 94, dukkhite hoti dukkhito.

    ੧੫੯.

    159.

    ‘‘ਏਦਿਸੋ ਖੋ ਅਰਹਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਮਸ੍ਨਾਤੁ ਭਤ੍ਤੁਨੋ।

    ‘‘Ediso kho arahati, piṇḍamasnātu bhattuno;

    ਯਥਾਯਂ ਸੁਮੁਖੋ ਰਞ੍ਞੋ, ਪਾਣਸਾਧਾਰਣੋ ਸਖਾ’’॥

    Yathāyaṃ sumukho rañño, pāṇasādhāraṇo sakhā’’.

    ੧੬੦.

    160.

    ‘‘ਪੀਠਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸੋવਣ੍ਣਂ, ਅਟ੍ਠਪਾਦਂ ਮਨੋਰਮਂ।

    ‘‘Pīṭhañca sabbasovaṇṇaṃ, aṭṭhapādaṃ manoramaṃ;

    ਮਟ੍ਠਂ ਕਾਸਿਕਮਤ੍ਥਨ੍ਨਂ 95, ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਉਪਾવਿਸਿ॥

    Maṭṭhaṃ kāsikamatthannaṃ 96, dhataraṭṭho upāvisi.

    ੧੬੧.

    161.

    ‘‘ਕੋਚ੍ਛਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸੋવਣ੍ਣਂ, વੇਯ੍ਯਗ੍ਘਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਂ।

    ‘‘Kocchañca sabbasovaṇṇaṃ, veyyagghaparisibbitaṃ;

    ਸੁਮੁਖੋ ਅਜ੍ਝੁਪਾવੇਕ੍ਖਿ, ਧਤਰਟ੍ਠਸ੍ਸਨਨ੍ਤਰਾ 97

    Sumukho ajjhupāvekkhi, dhataraṭṭhassanantarā 98.

    ੧੬੨.

    162.

    ‘‘ਤੇਸਂ ਕਞ੍ਚਨਪਤ੍ਤੇਹਿ, ਪੁਥੂ ਆਦਾਯ ਕਾਸਿਯੋ।

    ‘‘Tesaṃ kañcanapattehi, puthū ādāya kāsiyo;

    ਹਂਸਾਨਂ ਅਭਿਹਾਰੇਸੁਂ, ਅਗ੍ਗਰਞ੍ਞੋ ਪવਾਸਿਤਂ’’॥

    Haṃsānaṃ abhihāresuṃ, aggarañño pavāsitaṃ’’.

    ੧੬੩.

    163.

    ‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਅਭਿਹਟਂ ਅਗ੍ਗਂ, ਕਾਸਿਰਾਜੇਨ ਪੇਸਿਤਂ।

    ‘‘Disvā abhihaṭaṃ aggaṃ, kāsirājena pesitaṃ;

    ਕੁਸਲੋ ਖਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਤਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾ॥

    Kusalo khattadhammānaṃ, tato pucchi anantarā.

    ੧੬੪.

    164.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿਨ੍ਨੁ ਭੋਤੋ ਕੁਸਲਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਅਨਾਮਯਂ।

    ‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;

    ਕਚ੍ਚਿ ਰਟ੍ਠਮਿਦਂ ਫੀਤਂ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮਨੁਸਾਸਸਿ’’॥

    Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.

    ੧੬੫.

    165.

    ‘‘ਕੁਸਲਞ੍ਚੇવ ਮੇ ਹਂਸ, ਅਥੋ ਹਂਸ ਅਨਾਮਯਂ।

    ‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;

    ਅਥੋ ਰਟ੍ਠਮਿਦਂ ਫੀਤਂ, ਧਮ੍ਮੇਨਂ ਮਨੁਸਾਸਹਂ॥

    Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammenaṃ manusāsahaṃ.

    ੧੬੬.

    166.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ, ਦੋਸੋ ਕੋਚਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;

    ਕਚ੍ਚਿ ਚ ਤੇ ਤવਤ੍ਥੇਸੁ, ਨਾવਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Kacci ca te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    ੧੬੭.

    167.

    ‘‘ਅਥੋਪਿ ਮੇ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ, ਦੋਸੋ ਕੋਚਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;

    ਅਥੋਪਿ ਤੇ ਮਮਤ੍ਥੇਸੁ, ਨਾવਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Athopi te mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    ੧੬੮.

    168.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਸਾਦਿਸੀ ਭਰਿਯਾ, ਅਸ੍ਸવਾ ਪਿਯਭਾਣਿਨੀ।

    ‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ਪੁਤ੍ਤਰੂਪਯਸੂਪੇਤਾ, ਤવ ਛਨ੍ਦવਸਾਨੁਗਾ’’॥

    Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.

    ੧੬੯.

    169.

    ‘‘ਅਥੋ ਮੇ ਸਾਦਿਸੀ ਭਰਿਯਾ, ਅਸ੍ਸવਾ ਪਿਯਭਾਣਿਨੀ।

    ‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ਪੁਤ੍ਤਰੂਪਯਸੂਪੇਤਾ, ਮਮ ਛਨ੍ਦવਸਾਨੁਗਾ’’॥

    Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.

    ੧੭੦.

    170.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਰਟ੍ਠਂ ਅਨੁਪ੍ਪੀਲ਼ਂ, ਅਕੁਤੋਚਿਉਪਦ੍ਦવਂ।

    ‘‘Kacci raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;

    ਅਸਾਹਸੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਸਮੇਨ ਮਨੁਸਾਸਸਿ’’॥

    Asāhasena dhammena, samena manusāsasi’’.

    ੧੭੧.

    171.

    ‘‘ਅਥੋ ਰਟ੍ਠਂ ਅਨੁਪ੍ਪੀਲ਼ਂ, ਅਕੁਤੋਚਿਉਪਦ੍ਦવਂ।

    ‘‘Atho raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;

    ਅਸਾਹਸੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਸਮੇਨ ਮਨੁਸਾਸਹਂ’’॥

    Asāhasena dhammena, samena manusāsahaṃ’’.

    ੧੭੨.

    172.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਸਨ੍ਤੋ ਅਪਚਿਤਾ, ਅਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿવਜ੍ਜਿਤਾ।

    ‘‘Kacci santo apacitā, asanto parivajjitā;

    ਨੋ ਚੇ 99 ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰਂਕਤ੍વਾ, ਅਧਮ੍ਮਮਨੁવਤ੍ਤਸਿ’’॥

    No ce 100 dhammaṃ niraṃkatvā, adhammamanuvattasi’’.

    ੧੭੩.

    173.

    ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਚ ਮੇ ਅਪਚਿਤਾ, ਅਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿવਜ੍ਜਿਤਾ।

    ‘‘Santo ca me apacitā, asanto parivajjitā;

    ਧਮ੍ਮਮੇવਾਨੁવਤ੍ਤਾਮਿ, ਅਧਮ੍ਮੋ ਮੇ ਨਿਰਙ੍ਕਤੋ’’॥

    Dhammamevānuvattāmi, adhammo me niraṅkato’’.

    ੧੭੪.

    174.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨਾਨਾਗਤਂ 101 ਦੀਘਂ, ਸਮવੇਕ੍ਖਸਿ ਖਤ੍ਤਿਯ।

    ‘‘Kacci nānāgataṃ 102 dīghaṃ, samavekkhasi khattiya;

    ਕਚ੍ਚਿ ਮਤ੍ਤੋ 103 ਮਦਨੀਯੇ, ਪਰਲੋਕਂ ਨ ਸਨ੍ਤਸਿ’’॥

    Kacci matto 104 madanīye, paralokaṃ na santasi’’.

    ੧੭੫.

    175.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਅਨਾਗਤਂ 105 ਦੀਘਂ, ਸਮવੇਕ੍ਖਾਮਿ ਪਕ੍ਖਿਮ।

    ‘‘Nāhaṃ anāgataṃ 106 dīghaṃ, samavekkhāmi pakkhima;

    ਠਿਤੋ ਦਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਰਲੋਕਂ ਨ ਸਨ੍ਤਸੇ 107

    Ṭhito dasasu dhammesu, paralokaṃ na santase 108.

    ੧੭੬.

    176.

    ‘‘ਦਾਨਂ ਸੀਲਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ, ਅਜ੍ਜવਂ ਮਦ੍ਦવਂ ਤਪਂ।

    ‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;

    ਅਕ੍ਕੋਧਂ ਅવਿਹਿਂਸਞ੍ਚ, ਖਨ੍ਤਿਞ੍ਚ 109 ਅવਿਰੋਧਨਂ॥

    Akkodhaṃ avihiṃsañca, khantiñca 110 avirodhanaṃ.

    ੧੭੭.

    177.

    ‘‘ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਠਿਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਅਤ੍ਤਨਿ।

    ‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;

    ਤਤੋ ਮੇ ਜਾਯਤੇ ਪੀਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚਨਪ੍ਪਕਂ॥

    Tato me jāyate pīti, somanassañcanappakaṃ.

    ੧੭੮.

    178.

    ‘‘ਸੁਮੁਖੋ ਚ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ, વਿਸਜ੍ਜਿ 111 ਫਰੁਸਂ ਗਿਰਂ।

    ‘‘Sumukho ca acintetvā, visajji 112 pharusaṃ giraṃ;

    ਭਾવਦੋਸਮਨਞ੍ਞਾਯ, ਅਸ੍ਮਾਕਾਯਂ વਿਹਙ੍ਗਮੋ॥

    Bhāvadosamanaññāya, asmākāyaṃ vihaṅgamo.

    ੧੭੯.

    179.

    ‘‘ਸੋ ਕੁਦ੍ਧੋ ਫਰੁਸਂ વਾਚਂ, ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ ਅਯੋਨਿਸੋ।

    ‘‘So kuddho pharusaṃ vācaṃ, nicchāresi ayoniso;

    ਯਾਨਸ੍ਮਾਸੁ 113 ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਯਿਦਂ 114 ਪਞ੍ਞવਤਾਮਿવ’’॥

    Yānasmāsu 115 na vijjanti, nayidaṃ 116 paññavatāmiva’’.

    ੧੮੦.

    180.

    ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤਂ ਅਤਿਸਾਰਂ, વੇਗੇਨ ਮਨੁਜਾਧਿਪ।

    ‘‘Atthi me taṃ atisāraṃ, vegena manujādhipa;

    ਧਤਰਟ੍ਠੇ ਚ ਬਦ੍ਧਸ੍ਮਿਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਮੇ વਿਪੁਲਂ ਅਹੁ॥

    Dhataraṭṭhe ca baddhasmiṃ, dukkhaṃ me vipulaṃ ahu.

    ੧੮੧.

    181.

    ‘‘ਤ੍વਂ ਨੋ ਪਿਤਾવ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਭੂਤਾਨਂ ਧਰਣੀਰਿવ।

    ‘‘Tvaṃ no pitāva puttānaṃ, bhūtānaṃ dharaṇīriva;

    ਅਸ੍ਮਾਕਂ ਅਧਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਖਮਸ੍ਸੁ ਰਾਜਕੁਞ੍ਜਰ’’॥

    Asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara’’.

    ੧੮੨.

    182.

    ‘‘ਏਤਂ 117 ਤੇ ਅਨੁਮੋਦਾਮ, ਯਂ ਭਾવਂ ਨ ਨਿਗੂਹਸਿ।

    ‘‘Etaṃ 118 te anumodāma, yaṃ bhāvaṃ na nigūhasi;

    ਖਿਲਂ ਪਭਿਨ੍ਦਸਿ ਪਕ੍ਖਿ, ਉਜੁਕੋਸਿ વਿਹਙ੍ਗਮ’’॥

    Khilaṃ pabhindasi pakkhi, ujukosi vihaṅgama’’.

    ੧੮੩.

    183.

    ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰਤਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਾਸਿਰਾਜ ਨਿવੇਸਨੇ।

    ‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, kāsirāja nivesane;

    ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਞ੍ਚ, ਮੁਤ੍ਤਾ વੇਲ਼ੁਰਿਯਾ ਬਹੂ॥

    Rajataṃ jātarūpañca, muttā veḷuriyā bahū.

    ੧੮੪.

    184.

    ‘‘ਮਣਯੋ ਸਙ੍ਖਮੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, વਤ੍ਥਕਂ ਹਰਿਚਨ੍ਦਨਂ।

    ‘‘Maṇayo saṅkhamuttañca, vatthakaṃ haricandanaṃ;

    ਅਜਿਨਂ ਦਨ੍ਤਭਣ੍ਡਞ੍ਚ, ਲੋਹਂ ਕਾਲ਼ਾਯਸਂ ਬਹੁਂ।

    Ajinaṃ dantabhaṇḍañca, lohaṃ kāḷāyasaṃ bahuṃ;

    ਏਤਂ ਦਦਾਮਿ વੋ વਿਤ੍ਤਂ, ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ 119 વਿਸ੍ਸਜਾਮਿ વੋ’’॥

    Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 120 vissajāmi vo’’.

    ੧੮੫.

    185.

    ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਪਚਿਤਾ ਤ੍ਯਮ੍ਹਾ, ਸਕ੍ਕਤਾ ਚ ਰਥੇਸਭ।

    ‘‘Addhā apacitā tyamhā, sakkatā ca rathesabha;

    ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ, ਤ੍વਂ ਨੋ ਆਚਰਿਯੋ ਭવ॥

    Dhammesu vattamānānaṃ, tvaṃ no ācariyo bhava.

    ੧੮੬.

    186.

    ‘‘ਆਚਰਿਯ ਸਮਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਤਯਾ ਅਨੁਮਤਾ ਮਯਂ।

    ‘‘Ācariya samanuññātā, tayā anumatā mayaṃ;

    ਤਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਕਤ੍વਾ, ਞਾਤਿਂ 121 ਪਸ੍ਸੇਮੁਰਿਨ੍ਦਮ’’ 122

    Taṃ padakkhiṇato katvā, ñātiṃ 123 passemurindama’’ 124.

    ੧੮੭.

    187.

    ‘‘ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾ, ਮਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾ ਯਥਾਤਥਂ।

    ‘‘Sabbarattiṃ cintayitvā, mantayitvā yathātathaṃ;

    ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਸਿ, ਹਂਸਾਨਂ ਪવਰੁਤ੍ਤਮਂ’’॥

    Kāsirājā anuññāsi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.

    ੧੮੮.

    188.

    ‘‘ਤਤੋ ਰਤ੍ਯਾ વਿવਸਾਨੇ, ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ 125 ਪਤਿ।

    ‘‘Tato ratyā vivasāne, sūriyuggamanaṃ 126 pati;

    ਪੇਕ੍ਖਤੋ ਕਾਸਿਰਾਜਸ੍ਸ, ਭવਨਾ ਤੇ 127 વਿਗਾਹਿਸੁਂ’’॥

    Pekkhato kāsirājassa, bhavanā te 128 vigāhisuṃ’’.

    ੧੮੯.

    189.

    ‘‘ਤੇ ਅਰੋਗੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਪਰਮੇ ਦਿਜੇ।

    ‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;

    ਕੇਕਾਤਿ ਮਕਰੁਂ ਹਂਸਾ, ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋ ਅਜਾਯਥ॥

    Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.

    ੧੯੦.

    190.

    ‘‘ਤੇ ਪਤੀਤਾ ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ, ਭਤ੍ਤੁਨਾ ਭਤ੍ਤੁਗਾਰવਾ।

    ‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;

    ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਕਿਰਿਂਸੁ, ਅਣ੍ਡਜਾ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਾ’’॥

    Samantā parikiriṃsu, aṇḍajā laddhapaccayā’’.

    ੧੯੧.

    191.

    ‘‘ਏવਂ ਮਿਤ੍ਤવਤਂ ਅਤ੍ਥਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਦਕ੍ਖਿਣਾ।

    ‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;

    ਹਂਸਾ ਯਥਾ ਧਤਰਟ੍ਠਾ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਗਮੁ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.

    ਮਹਾਹਂਸਜਾਤਕਂ ਦੁਤਿਯਂ।

    Mahāhaṃsajātakaṃ dutiyaṃ.







    Footnotes:
    1. ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋ’’ਤਿ (ਜਾ॰ ੧.੧੫.੧੩੬) ਅਟ੍ਠਕਥਾਯੋ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ
    2. ਤવਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    3. dukkhapareto’’ti (jā. 1.15.136) aṭṭhakathāyo oloketabbā
    4. tavaṃ (sī. pī.)
    5. ਸਮਿਤੇ (ਪੀ॰), ਤ੍ਯਸ੍ਮਿ ਤੇ (ਕ॰)
    6. samite (pī.), tyasmi te (ka.)
    7. વਿਕਤ੍ਤਿਸ੍ਸਂ (ਪੀ॰)
    8. vikattissaṃ (pī.)
    9. ਨ ਅਨਰਿਯਂ (ਪੀ॰)
    10. na anariyaṃ (pī.)
    11. ਇਚ੍ਚੇવ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    12. icceva (sī. pī.)
    13. ਆਪਦੀ (ਕ॰)
    14. āpadī (ka.)
    15. ਅਪਰਿਬ੍ਰੂਹਯਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    16. aparibrūhayi (sī. pī.)
    17. ਬ੍ਯਥਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    18. byathaṃ (sī. syā. pī.)
    19. ਪਰਿਯਾਦਾਨੇਨ (ਕ॰)
    20. pariyādānena (ka.)
    21. ਬ੍ਰੂਹਨ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    22. brūhanto (syā. ka.)
    23. ਗਚ੍ਛਤੁ ਭੋ (ਪੀ॰)
    24. gacchatu bho (pī.)
    25. ਭਟਕੋ (ਕ॰)
    26. bhaṭako (ka.)
    27. ਸਂਯਮਾਨੋ (ਪੀ॰)
    28. saṃyamāno (pī.)
    29. ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    30. paggayha (syā. ka.)
    31. ਪਟਿਭਾਤਿ (ਕ॰)
    32. paṭibhāti (ka.)
    33. ਪਚ੍ਚੁਪਾਸੋ ਗੁਹਾਸਯੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    34. paccupāso guhāsayo (sī. pī.)
    35. ਨਿਬ੍ਬਿਜੇ (ਕ॰)
    36. ਪਾਣਹਿ (ਸੀ॰)
    37. nibbije (ka.)
    38. pāṇahi (sī.)
    39. ਮਹਤ੍ਤਾਨੋ (ਸੀ॰)
    40. mahattāno (sī.)
    41. ਨਿਚ੍ਛਸਿ (ਕ॰)
    42. ਓਡ੍ਡੇਤੁਂ (ਸੀ॰)
    43. nicchasi (ka.)
    44. oḍḍetuṃ (sī.)
    45. ਤ੍વਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    46. ਧਮ੍ਮੋਪਸਞ੍ਹਿਤਂ (ਕ॰)
    47. tvaṃ (syā. pī.)
    48. dhammopasañhitaṃ (ka.)
    49. ਧਮ੍ਮੋਪਸਞ੍ਹਿਤਂ (ਕ॰)
    50. dhammopasañhitaṃ (ka.)
    51. ਸ (ਸੀ॰)
    52. ਹਂਸਕਾਚੇਨ (ਪੀ॰)
    53. sa (sī.)
    54. haṃsakācena (pī.)
    55. ਲਕ੍ਖਞ੍ਞਾਸਮ੍ਮਤੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    56. lakkhaññāsammate (sī. pī.)
    57. ਯਦਾਯਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    58. yadāyaṃ (sī. syā. pī.)
    59. ਨਿਮਜ੍ਝਿਮਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    60. nimajjhimaṃ (sī. pī. ka.)
    61. ਆਦਾਨਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    62. ਉਪਾਗਤੋ (ਕ॰)
    63. ādānāni (syā. pī. ka.)
    64. upāgato (ka.)
    65. ਏવੇਤਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    66. evetaṃ (sī. pī.)
    67. વਿਪਰਿਯਤ੍ਥਂ (ਪੀ॰)
    68. ਜਿਗਿਂਸਸਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    69. vipariyatthaṃ (pī.)
    70. jigiṃsasi (sī. pī.)
    71. ਅਥ ਕਿਨ੍ਨੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਕਥਂ ਨੁ (ਸ੍ਯਾ॰)
    72. atha kinnu (sī. pī.), kathaṃ nu (syā.)
    73. ਚਤ੍ਥਚਿਨ੍ਤਕਾ (ਕ॰)
    74. catthacintakā (ka.)
    75. ਖੇਮਿਕਾਰਯਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    76. khemikārayi (sī. pī.)
    77. ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯੁਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    78. byākareyyuṃ (sī. pī.)
    79. ਭੂਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    80. bhūtā (syā. ka.)
    81. ਕਿਣੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    82. kiṇe (sī. pī.)
    83. ਚ ਅਰਿਯਰੁਦਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    84. ਅਨਰਿਯਧਮ੍ਮਮવਸ੍ਸਿਤੋ (ਸੀ॰)
    85. ca ariyarudaṃ (sī. pī.)
    86. anariyadhammamavassito (sī.)
    87. ਬ੍ਯਥੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    88. byathe (sī. pī.)
    89. ਨਾਬ੍ਭਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ (ਕ॰)
    90. nābbhacikkhantā (ka.)
    91. ਏવੇਤੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    92. evete (sī. pī.)
    93. ਰਞ੍ਞੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    94. rañño (sī. syā. pī. ka.)
    95. ਕਾਸਿਕਪਤ੍ਥਿਣ੍ਣਂ (ਸੀ॰), ਕਾਸਿਕવਤ੍ਥਿਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    96. kāsikapatthiṇṇaṃ (sī.), kāsikavatthinaṃ (syā. pī.)
    97. ਅਨਨ੍ਤਰਂ (ਸੀ॰)
    98. anantaraṃ (sī.)
    99. ਚ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    100. ca (syā. ka.)
    101. ਕਚ੍ਚਿ ਨੁਨਾਗਤਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    102. kacci nunāgataṃ (syā. ka.)
    103. ਨ ਮਤ੍ਤੋ (ਸੀ॰)
    104. na matto (sī.)
    105. ਅਹਂ ਅਨਾਗਤਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    106. ahaṃ anāgataṃ (syā.)
    107. ਸਨ੍ਤਸਿਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    108. santasiṃ (syā.)
    109. ਖਨ੍ਤੀ ਚ (ਕ॰)
    110. khantī ca (ka.)
    111. વਿਸ੍ਸਜਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    112. vissaji (sī. pī.)
    113. ਯਾਨਸ੍ਮਾਸੁ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ ਪੀ॰)
    114. ਨ ਇਦਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    115. yānasmāsu (sī. syā pī.)
    116. na idaṃ (sī. pī.)
    117. ਏવਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    118. evaṃ (syā. ka.)
    119. ਇਸ੍ਸੇਰਂ (ਸੀ॰), ਇਸ੍ਸਰਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    120. isseraṃ (sī.), issaraṃ (syā. pī. ka.)
    121. ਞਾਤੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    122. ਪਸ੍ਸੇਮਰਿਨ੍ਦਮ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    123. ñātī (sī. syā. pī.)
    124. passemarindama (sī. pī.)
    125. ਸੁਰਿਯਸ੍ਸੁਗ੍ਗਮਨਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰), ਸੁਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ (ਪੀ॰)
    126. suriyassuggamanaṃ (sī. syā.), suriyuggamanaṃ (pī.)
    127. ਭવਨਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    128. bhavanato (syā. ka.)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੩੪] ੨. ਮਹਾਹਂਸਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [534] 2. Mahāhaṃsajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact