Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation

    මජ්ඣිම නිකාය 28

    The Middle-Length Suttas Collection 28

    මහාහත්ථිපදෝපමසුත්ත

    The Longer Simile of the Elephant’s Footprint

    ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. තත්‍ර ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භික්ඛූ ආමන්තේසි: “ආවුසෝ භික්ඛවේ”ති.

    So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There Sāriputta addressed the bhikkhus, “Friends, bhikkhus!”

    “ආවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සෝසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ඒතදවෝච:

    “Friend,” they replied. Sāriputta said this:

    “සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, යානි කානිචි ජඞ්ගලානං පාණානං පදජාතානි සබ්බානි තානි හත්ථිපදේ සමෝධානං ගච්ඡන්ති, හත්ථිපදං තේසං අග්ගමක්ඛායති යදිදං මහන්තත්තේන; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, යේ කේචි කුසලා ධම්මා සබ්බේතේ චතූසු අරියසච්චේසු සඞ්ගහං ගච්ඡන්ති. කතමේසු චතූසු? දුක්ඛේ අරියසච්චේ, දුක්ඛසමුදයේ අරියසච්චේ, දුක්ඛනිරෝධේ අරියසච්චේ, දුක්ඛනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය අරියසච්චේ.

    “The footprints of all creatures that walk can fit inside an elephant’s footprint, so an elephant’s footprint is said to be the biggest of them all. In the same way, all skillful qualities can be included in the four noble truths. What four? The noble truths of suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering.

    කතමඤ්චාවුසෝ, දුක්ඛං අරියසච්චං? ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසාපි දුක්ඛා, යම්පිච්ඡං න ලභති තම්පි දුක්ඛං; සඞ්ඛිත්තේන, පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා. කතමේ චාවුසෝ, පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා? සේය්‍යථිදං—රූපුපාදානක්ඛන්ධෝ, වේදනුපාදානක්ඛන්ධෝ, සඤ්ඤුපාදානක්ඛන්ධෝ, සඞ්ඛාරුපාදානක්ඛන්ධෝ, විඤ්ඤාණුපාදානක්ඛන්ධෝ.

    And what is the noble truth of suffering? Rebirth is suffering; old age is suffering; death is suffering; sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress are suffering; not getting what you wish for is suffering. In brief, the five grasping aggregates are suffering. And what are the five grasping aggregates? They are as follows: the grasping aggregates of form, feeling, perception, choices, and consciousness.

    කතමෝ චාවුසෝ, රූපුපාදානක්ඛන්ධෝ? චත්තාරි ච මහාභූතානි, චතුන්නඤ්ච මහාභූතානං උපාදාය රූපං.

    And what is the grasping aggregate of form? The four primary elements, and form derived from the four primary elements.

    කතමා චාවුසෝ, චත්තාරෝ මහාභූතා? පථවීධාතු, ආපෝධාතු, තේජෝධාතු, වායෝධාතු.

    And what are the four primary elements? The elements of earth, water, fire, and air.

    කතමා චාවුසෝ, පථවීධාතු? පථවීධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා, සියා බාහිරා. කතමා චාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං කක්ඛළං ඛරිගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—කේසා ලෝමා නඛා දන්තා තචෝ මංසං න්හාරු අට්ඨි අට්ඨිමිඤ්ජං වක්කං හදයං යකනං කිලෝමකං පිහකං පප්ඵාසං අන්තං අන්තගුණං උදරියං කරීසං, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං කක්ඛළං ඛරිගතං උපාදින්නං. අයං වුච්චතාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා පථවීධාතු, යා ච බාහිරා පථවීධාතු, පථවීධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති—ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා පථවීධාතුයා නිබ්බින්දති, පථවීධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the earth element? The earth element may be interior or exterior. And what is the interior earth element? Anything hard, solid, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes: head hair, body hair, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, mesentery, undigested food, feces, or anything else hard, solid, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior earth element. The interior earth element and the exterior earth element are just the earth element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you grow disillusioned with the earth element, detaching the mind from the earth element.

    හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං බාහිරා ආපෝධාතු පකුප්පති. අන්තරහිතා තස්මිං සමයේ බාහිරා පථවීධාතු හෝති. තස්සා හි නාම, ආවුසෝ, බාහිරාය පථවීධාතුයා තාව මහල්ලිකාය අනිච්චතා පඤ්ඤායිස්සති, ඛයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, වයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, විපරිණාමධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති. කිං පනිමස්ස මත්තට්ඨකස්ස කායස්ස තණ්හුපාදින්නස්ස ‘අහන්ති වා මමන්ති වා අස්මී(අ)ති වා? අථ ඛ්වාස්ස නෝතේවේත්ථ හෝති.

    There comes a time when the exterior water element flares up. At that time the exterior earth element vanishes. So for all its great age, the earth element will be revealed as impermanent, liable to end, vanish, and perish. What then of this ephemeral body appropriated by craving? Rather than take it to be ‘I’ or ‘mine’ or ‘I am’, they still just consider it to be none of these things.

    තඤ්චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුං පරේ අක්කෝසන්ති පරිභාසන්ති රෝසේන්ති විහේසේන්ති, සෝ ඒවං පජානාති: ‘උප්පන්නා ඛෝ මේ අයං සෝතසම්ඵස්සජා දුක්ඛවේදනා. සා ච ඛෝ පටිච්ච, නෝ අපටිච්ච. කිං පටිච්ච? ඵස්සං පටිච්ච(අ). සෝ ඵස්සෝ අනිච්චෝති පස්සති, වේදනා අනිච්චාති පස්සති, සඤ්ඤා අනිච්චාති පස්සති, සඞ්ඛාරා අනිච්චාති පස්සති, විඤ්ඤාණං අනිච්චන්ති පස්සති. තස්ස ධාතාරම්මණමේව චිත්තං පක්ඛන්දති පසීදති සන්තිට්ඨති අධිමුච්චති.

    If others abuse, attack, harass, and trouble that bhikkhu, they understand: ‘This painful feeling born of ear contact has arisen in me. That’s dependent, not independent. Dependent on what? Dependent on contact.’ They see that contact, feeling, perception, choices, and consciousness are impermanent. Based on that element alone, their mind becomes eager, confident, settled, and decided.

    තඤ්චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුං පරේ අනිට්ඨේහි අකන්තේහි අමනාපේහි සමුදාචරන්ති—පාණිසම්ඵස්සේනපි ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සේනපි දණ්ඩසම්ඵස්සේනපි සත්ථසම්ඵස්සේනපි. සෝ ඒවං පජානාති: ‘තථාභූතෝ ඛෝ අයං කායෝ යථාභූතස්මිං කායේ පාණිසම්ඵස්සාපි කමන්ති, ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සාපි කමන්ති, දණ්ඩසම්ඵස්සාපි කමන්ති, සත්ථසම්ඵස්සාපි කමන්ති. වුත්තං ඛෝ පනේතං භගවතා කකචූපමෝවාදේ:

    Others might treat that bhikkhu with disliking, loathing, and detestation, striking them with fists, stones, sticks, and swords. They understand: ‘This body is such that fists, stones, sticks, and swords strike it. But the Buddha has said in the Simile of the Saw:

    “උභතෝදණ්ඩකේන චේපි, භික්ඛවේ, කකචේන චෝරා ඕචරකා අඞ්ගමඞ්ගානි ඕකන්තේය්‍යුං, තත්‍රාපි යෝ මනෝ පදූසේය්‍ය න මේ සෝ තේන සාසනකරෝ”ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ වීරියං භවිස්සති අසල්ලීනං, උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා, පස්සද්ධෝ කායෝ අසාරද්ධෝ, සමාහිතං චිත්තං ඒකග්ගං. කාමං දානි ඉමස්මිං කායේ පාණිසම්ඵස්සාපි කමන්තු, ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සාපි කමන්තු, දණ්ඩසම්ඵස්සාපි කමන්තු, සත්ථසම්ඵස්සාපි කමන්තු, කරීයති හිදං බුද්ධානං සාසනන්(අ)ති.

    “Even if low-down bandits were to sever you limb from limb, anyone who had a malevolent thought on that account would not be following my instructions.” My energy shall be roused up and unflagging, my mindfulness established and lucid, my body tranquil and undisturbed, and my mind immersed in samādhi. Gladly now, let fists, stones, sticks, and swords strike this body! For this is how the instructions of the Buddhas are followed.’

    තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාති. සෝ තේන සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති: ‘අලාභා වත මේ, න වත මේ ලාභා; දුල්ලද්ධං වත මේ, න වත මේ සුලද්ධං, යස්ස මේ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාතී(අ)ති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, සුණිසා සසුරං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාති, සෝ තේන සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති: ‘අලාභා වත මේ, න වත මේ ලාභා; දුල්ලද්ධං වත මේ, න වත මේ සුලද්ධං, යස්ස මේ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාතී(අ)ති. තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා සණ්ඨාති, සෝ තේන අත්තමනෝ හෝති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝති.

    While recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful may not become stabilized in them. In that case they stir up a sense of urgency: ‘It’s my loss, my misfortune, that while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does not become stabilized in me.’ They’re like a daughter-in-law who stirs up a sense of urgency when they see their father-in-law. But if, while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does become stabilized in them, they’re happy with that. At this point, much has been done by that bhikkhu.

    කතමා චාවුසෝ, ආපෝධාතු? ආපෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා, සියා බාහිරා. කතමා චාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආපෝ ආපෝගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—පිත්තං සේම්හං පුබ්බෝ ලෝහිතං සේදෝ මේදෝ අස්සු වසා ඛේළෝ සිඞ්ඝාණිකා ලසිකා මුත්තං, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං ආපෝ ආපෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චතාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා ආපෝධාතු යා ච බාහිරා ආපෝධාතු, ආපෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා ආපෝධාතුයා නිබ්බින්දති, ආපෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the water element? The water element may be interior or exterior. And what is the interior water element? Anything that’s water, watery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes: bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, synovial fluid, urine, or anything else that’s water, watery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior water element. The interior water element and the exterior water element are just the water element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you grow disillusioned with the water element, detaching the mind from the water element.

    හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං බාහිරා ආපෝධාතු පකුප්පති. සා ගාමම්පි වහති, නිගමම්පි වහති, නගරම්පි වහති, ජනපදම්පි වහති, ජනපදපදේසම්පි වහති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං මහාසමුද්දේ යෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, ද්වියෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, තියෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, චතුයෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, පඤ්චයෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, ඡයෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති, සත්තයෝජනසතිකානිපි උදකානි ඕගච්ඡන්ති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං මහාසමුද්දේ සත්තතාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, ඡත්තාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, පඤ්චතාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, චතුත්තාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, තිතාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, ද්විතාලම්පි උදකං සණ්ඨාති, තාලමත්තම්පි උදකං සණ්ඨාති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං මහාසමුද්දේ සත්තපෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, ඡප්පෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, පඤ්චපෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, චතුප්පෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, තිපෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, ද්විපෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, පෝරිසමත්තම්පි උදකං සණ්ඨාති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං මහාසමුද්දේ අඩ්ඪපෝරිසම්පි උදකං සණ්ඨාති, කටිමත්තම්පි උදකං සණ්ඨාති, ජාණුකමත්තම්පි උදකං සණ්ඨාති, ගෝප්ඵකමත්තම්පි උදකං සණ්ඨාති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ, යං මහාසමුද්දේ අඞ්ගුලිපබ්බතේමනමත්තම්පි උදකං න හෝති. තස්සා හි නාම, ආවුසෝ, බාහිරාය ආපෝධාතුයා තාව මහල්ලිකාය අනිච්චතා පඤ්ඤායිස්සති, ඛයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, වයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, විපරිණාමධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති. කිං පනිමස්ස මත්තට්ඨකස්ස කායස්ස තණ්හුපාදින්නස්ස ‘අහන්ති වා මමන්ති වා අස්මී(අ)ති වා? අථ ඛ්වාස්ස නෝතේවේත්ථ හෝති …පේ… තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා සණ්ඨාති. සෝ තේන අත්තමනෝ හෝති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝති.

    There comes a time when the exterior water element flares up. It sweeps away villages, towns, cities, countries, and regions. There comes a time when the water in the ocean sinks down a hundred leagues, or two, three, four, five, six, up to seven hundred leagues. There comes a time when the water in the ocean stands just seven palm trees deep, or six, five, four, three, two, or even just one palm tree deep. There comes a time when the water in the ocean stands just seven fathoms deep, or six, five, four, three, two, or even just one fathom deep. There comes a time when the water in the ocean stands just half a fathom deep, or waist deep, or knee deep, or even just ankle deep. There comes a time when there isn’t enough water in the ocean even to wet the tip of your finger. So for all its great age, the water element will be revealed as impermanent, liable to end, vanish, and perish. What then of this ephemeral body appropriated by craving? Rather than take it to be ‘I’ or ‘mine’ or ‘I am’, they still just consider it to be none of these things. … If, while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does become stabilized in them, they’re happy with that. At this point, much has been done by that bhikkhu.

    කතමා චාවුසෝ, තේජෝධාතු? තේජෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා, සියා බාහිරා. කතමා චාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං තේජෝ තේජෝගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—යේන ච සන්තප්පති, යේන ච ජීරීයති, යේන ච පරිඩය්හති, යේන ච අසිතපීතඛායිතසායිතං සම්මා පරිණාමං ගච්ඡති, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං තේජෝ තේජෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චතාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා තේජෝධාතු යා ච බාහිරා තේජෝධාතු, තේජෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම, නේසෝහමස්මි, න මේසෝ අත්තා(අ)ති ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා තේජෝධාතුයා නිබ්බින්දති, තේජෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the fire element? The fire element may be interior or exterior. And what is the interior fire element? Anything that’s fire, fiery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes: that which warms, that which ages, that which heats you up when feverish, that which properly digests food and drink, or anything else that’s fire, fiery, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior fire element. The interior fire element and the exterior fire element are just the fire element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you grow disillusioned with the fire element, detaching the mind from the fire element.

    හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං බාහිරා තේජෝධාතු පකුප්පති. සා ගාමම්පි දහති, නිගමම්පි දහති, නගරම්පි දහති, ජනපදම්පි දහති, ජනපදපදේසම්පි දහති. සා හරිතන්තං වා පන්ථන්තං වා සේලන්තං වා උදකන්තං වා රමණීයං වා භූමිභාගං ආගම්ම අනාහාරා නිබ්බායති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං කුක්කුටපත්තේනපි න්හාරුදද්දුලේනපි අග්ගිං ගවේසන්ති. තස්සා හි නාම, ආවුසෝ, බාහිරාය තේජෝධාතුයා තාව මහල්ලිකාය අනිච්චතා පඤ්ඤායිස්සති, ඛයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, වයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, විපරිණාමධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති. කිං පනිමස්ස මත්තට්ඨකස්ස කායස්ස තණ්හුපාදින්නස්ස ‘අහන්ති වා මමන්ති වා අස්මී(අ)ති වා?

    There comes a time when the exterior fire element flares up. It burns up villages, towns, cities, countries, and regions until it reaches a green field, a roadside, a cliff’s edge, a body of water, or cleared parkland, where it’s extinguished for lack of fuel. There comes a time when they go looking for a fire, taking just a chicken feather or a scrap of sinew as kindling. So for all its great age, the fire element will be revealed as impermanent, liable to end, vanish, and perish. What then of this ephemeral body appropriated by craving? Rather than take it to be ‘I’ or ‘mine’ or ‘I am’, they still just consider it to be none of these things. …

    අථ ඛ්වාස්ස නෝතේවේත්ථ හෝති …පේ… තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා සණ්ඨාති, සෝ තේන අත්තමනෝ හෝති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝති.

    If, while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does become stabilized in them, they’re happy with that. At this point, much has been done by that bhikkhu.

    කතමා චාවුසෝ, වායෝධාතු? වායෝධාතු සියා අජ්ඣත්තිකා, සියා බාහිරා. කතමා චාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු? යං අජ්ඣත්තං පච්චත්තං වායෝ වායෝගතං උපාදින්නං, සේය්‍යථිදං—උද්ධඞ්ගමා වාතා, අධෝගමා වාතා, කුච්ඡිසයා වාතා, කෝට්ඨාසයා වාතා, අඞ්ගමඞ්ගානුසාරිනෝ වාතා, අස්සාසෝ පස්සාසෝ ඉති, යං වා පනඤ්ඤම්පි කිඤ්චි අජ්ඣත්තං පච්චත්තං වායෝ වායෝගතං උපාදින්නං—අයං වුච්චතාවුසෝ, අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු. යා චේව ඛෝ පන අජ්ඣත්තිකා වායෝධාතු, යා ච බාහිරා වායෝධාතු, වායෝධාතුරේවේසා. ‘තං නේතං මම නේසෝහමස්මි න මේසෝ අත්තා(අ)ති ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දට්ඨබ්බං. ඒවමේතං යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය දිස්වා වායෝධාතුයා නිබ්බින්දති වායෝධාතුයා චිත්තං විරාජේති.

    And what is the air element? The air element may be interior or exterior. And what is the interior air element? Anything that’s wind, windy, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This includes: winds that go up or down, winds in the belly or the bowels, winds that flow through the limbs, in-breaths and out-breaths, or anything else that’s wind, windy, and appropriated that’s internal, pertaining to an individual. This is called the interior air element. The interior air element and the exterior air element are just the air element. This should be truly seen with right understanding like this: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self.’ When you truly see with right understanding, you reject the air element, detaching the mind from the air element.

    හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං බාහිරා වායෝධාතු පකුප්පති. සා ගාමම්පි වහති, නිගමම්පි වහති, නගරම්පි වහති, ජනපදම්පි වහති, ජනපදපදේසම්පි වහති. හෝති ඛෝ සෝ, ආවුසෝ, සමයෝ යං ගිම්හානං පච්ඡිමේ මාසේ තාලවණ්ටේනපි විධූපනේනපි වාතං පරියේසන්ති, ඕස්සවනේපි තිණානි න ඉච්ඡන්ති. තස්සා හි නාම, ආවුසෝ, බාහිරාය වායෝධාතුයා තාව මහල්ලිකාය අනිච්චතා පඤ්ඤායිස්සති, ඛයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, වයධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති, විපරිණාමධම්මතා පඤ්ඤායිස්සති. කිං පනිමස්ස මත්තට්ඨකස්ස කායස්ස තණ්හුපාදින්නස්ස ‘අහන්ති වා මමන්ති වා අස්මී(අ)ති වා? අථ ඛ්වාස්ස නෝතේවේත්ථ හෝති.

    There comes a time when the exterior air element flares up. It sweeps away villages, towns, cities, countries, and regions. There comes a time, in the last month of summer, when they look for wind by using a palm-leaf or fan, and even the grasses in the drip-fringe of a thatch roof don’t stir. So for all its great age, the air element will be revealed as impermanent, liable to end, vanish, and perish. What then of this ephemeral body appropriated by craving? Rather than take it to be ‘I’ or ‘mine’ or ‘I am’, they still just consider it to be none of these things. …

    තඤ්චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුං පරේ අක්කෝසන්ති පරිභාසන්ති රෝසේන්ති විහේසේන්ති. සෝ ඒවං පජානාති, උප්පන්නා ඛෝ මේ අයං සෝතසම්ඵස්සජා දුක්ඛා වේදනා. සා ච ඛෝ පටිච්ච, නෝ අපටිච්ච. කිං පටිච්ච? ඵස්සං පටිච්ච. සෝපි ඵස්සෝ අනිච්චෝති පස්සති, වේදනා අනිච්චාති පස්සති, සඤ්ඤා අනිච්චාති පස්සති, සඞ්ඛාරා අනිච්චාති පස්සති, විඤ්ඤාණං අනිච්චන්ති පස්සති. තස්ස ධාතාරම්මණමේව චිත්තං පක්ඛන්දති පසීදති සන්තිට්ඨති අධිමුච්චති.

    If others abuse, attack, harass, and trouble that bhikkhu, they understand: ‘This painful feeling born of ear contact has arisen in me. That’s dependent, not independent. Dependent on what? Dependent on contact. They see that contact, feeling, perception, choices, and consciousness are impermanent. Based on that element alone, their mind becomes eager, confident, settled, and decided.

    තඤ්චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුං පරේ අනිට්ඨේහි අකන්තේහි අමනාපේහි සමුදාචරන්ති, පාණිසම්ඵස්සේනපි ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සේනපි දණ්ඩසම්ඵස්සේනපි සත්ථසම්ඵස්සේනපි. සෝ ඒවං පජානාති ‘තථාභූතෝ ඛෝ අයං කායෝ යථාභූතස්මිං කායේ පාණිසම්ඵස්සාපි කමන්ති, ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සාපි කමන්ති, දණ්ඩසම්ඵස්සාපි කමන්ති, සත්ථසම්ඵස්සාපි කමන්ති. වුත්තං ඛෝ පනේතං භගවතා කකචූපමෝවාදේ “උභතෝදණ්ඩකේන චේපි, භික්ඛවේ, කකචේන චෝරා ඕචරකා අඞ්ගමඞ්ගානි ඕකන්තේය්‍යුං. තත්‍රාපි යෝ මනෝ පදූසේය්‍ය, න මේ සෝ තේන සාසනකරෝ”ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ වීරියං භවිස්සති අසල්ලීනං, උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා, පස්සද්ධෝ කායෝ අසාරද්ධෝ, සමාහිතං චිත්තං ඒකග්ගං. කාමං දානි ඉමස්මිං කායේ පාණිසම්ඵස්සාපි කමන්තු, ලේඩ්ඩුසම්ඵස්සාපි කමන්තු, දණ්ඩසම්ඵස්සාපි කමන්තු, සත්ථසම්ඵස්සාපි කමන්තු. කරීයති හිදං බුද්ධානං සාසනන්(අ)ති.

    Others might treat that bhikkhu with disliking, loathing, and detestation, striking them with fists, stones, sticks, and swords. They understand: ‘This body is such that fists, stones, sticks, and swords strike it. But the Buddha has said in the Simile of the Saw: “Even if low-down bandits were to sever you limb from limb, anyone who had a thought of hate on that account would not be following my instructions.” My energy shall be roused up and unflagging, my mindfulness established and lucid, my body tranquil and undisturbed, and my mind immersed in samādhi. Gladly now, let fists, stones, sticks, and swords strike this body! For this is how the instructions of the Buddhas are followed.’

    තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාති. සෝ තේන සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති: ‘අලාභා වත මේ, න වත මේ ලාභා; දුල්ලද්ධං වත මේ, න වත මේ සුලද්ධං. යස්ස මේ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාතී(අ)ති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, සුණිසා සසුරං දිස්වා සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, තස්ස චේ භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාති. සෝ තේන සංවිජ්ජති සංවේගං ආපජ්ජති: ‘අලාභා වත මේ, න වත මේ ලාභා; දුල්ලද්ධං වත මේ, න වත මේ සුලද්ධං. යස්ස මේ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා න සණ්ඨාතී(අ)ති. තස්ස චේ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ ඒවං බුද්ධං අනුස්සරතෝ, ඒවං ධම්මං අනුස්සරතෝ, ඒවං සඞ්ඝං අනුස්සරතෝ, උපේක්ඛා කුසලනිස්සිතා සණ්ඨාති, සෝ තේන අත්තමනෝ හෝති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝති.

    While recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful may not become stabilized in them. In that case they stir up a sense of urgency: ‘It’s my loss, my misfortune, that while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does not become stabilized in me.’ They’re like a daughter-in-law who stirs up a sense of urgency when they see their father-in-law. But if, while recollecting the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in this way, equanimity based on the skillful does become stabilized in them, they’re happy with that. At this point, much has been done by that bhikkhu.

    සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ, කට්ඨඤ්ච පටිච්ච වල්ලිඤ්ච පටිච්ච තිණඤ්ච පටිච්ච මත්තිකඤ්ච පටිච්ච ආකාසෝ පරිවාරිතෝ අගාරන්ත්වේව සඞ්ඛං ගච්ඡති; ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ, අට්ඨිඤ්ච පටිච්ච න්හාරුඤ්ච පටිච්ච මංසඤ්ච පටිච්ච චම්මඤ්ච පටිච්ච ආකාසෝ පරිවාරිතෝ රූපන්ත්වේව සඞ්ඛං ගච්ඡති.

    When a space is enclosed by sticks, creepers, grass, and mud it becomes known as a ‘building’. In the same way, when a space is enclosed by bones, sinews, flesh, and skin it becomes known as a ‘form’.

    අජ්ඣත්තිකඤ්චේව, ආවුසෝ, චක්ඛුං අපරිභින්නං හෝති, බාහිරා ච රූපා න ආපාථං ආගච්ඡන්ති, නෝ ච තජ්ජෝ සමන්නාහාරෝ හෝති, නේව තාව තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති. අජ්ඣත්තිකඤ්චේව, ආවුසෝ, චක්ඛුං අපරිභින්නං හෝති බාහිරා ච රූපා ආපාථං ආගච්ඡන්ති, නෝ ච තජ්ජෝ සමන්නාහාරෝ හෝති, නේව තාව තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති. යතෝ ච ඛෝ, ආවුසෝ, අජ්ඣත්තිකඤ්චේව චක්ඛුං අපරිභින්නං හෝති, බාහිරා ච රූපා ආපාථං ආගච්ඡන්ති, තජ්ජෝ ච සමන්නාහාරෝ හෝති. ඒවං තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති.

    Friends, though the eye is intact internally, so long as exterior sights don’t come into range and there’s no corresponding engagement, there’s no manifestation of the corresponding type of consciousness. Though the eye is intact internally and exterior sights come into range, so long as there’s no corresponding engagement, there’s no manifestation of the corresponding type of consciousness. But when the eye is intact internally and exterior sights come into range and there is corresponding engagement, there is the manifestation of the corresponding type of consciousness.

    යං තථාභූතස්ස රූපං තං රූපුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යා තථාභූතස්ස වේදනා සා වේදනුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යා තථාභූතස්ස සඤ්ඤා සා සඤ්ඤුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යේ තථාභූතස්ස සඞ්ඛාරා තේ සඞ්ඛාරුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡන්ති, යං තථාභූතස්ස විඤ්ඤාණං තං විඤ්ඤාණුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති.

    The form produced in this way is included in the grasping aggregate of form. The feeling, perception, choices, and consciousness produced in this way are each included in the corresponding grasping aggregate.

    සෝ ඒවං පජානාති: ‘ඒවඤ්හි කිර ඉමේසං පඤ්චන්නං උපාදානක්ඛන්ධානං සඞ්ගහෝ සන්නිපාතෝ සමවායෝ හෝති. වුත්තං ඛෝ පනේතං භගවතා: “යෝ පටිච්චසමුප්පාදං පස්සති සෝ ධම්මං පස්සති; යෝ ධම්මං පස්සති සෝ පටිච්චසමුප්පාදං පස්සතී”ති. පටිච්චසමුප්පන්නා ඛෝ පනිමේ යදිදං පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා. යෝ ඉමේසු පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධේසු ඡන්දෝ ආලයෝ අනුනයෝ අජ්ඣෝසානං සෝ දුක්ඛසමුදයෝ. යෝ ඉමේසු පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධේසු ඡන්දරාගවිනයෝ ඡන්දරාගප්පහානං, සෝ දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝති.

    They understand: ‘So this is how there comes to be inclusion, gathering together, and joining together into these five grasping aggregates. But the Buddha has said: “One who sees dependent origination sees the teaching. One who sees the teaching sees dependent origination.” And these five grasping aggregates are indeed dependently originated. The desire, clinging, attraction, and attachment for these five grasping aggregates is the origin of suffering. Giving up and getting rid of desire and greed for these five grasping aggregates is the cessation of suffering.’ At this point, much has been done by that bhikkhu.

    අජ්ඣත්තිකඤ්චේව, ආවුසෝ, සෝතං අපරිභින්නං හෝති …පේ… ඝානං අපරිභින්නං හෝති … ජිව්හා අපරිභින්නා හෝති … කායෝ අපරිභින්නෝ හෝති … මනෝ අපරිභින්නෝ හෝති, බාහිරා ච ධම්මා න ආපාථං ආගච්ඡන්ති නෝ ච තජ්ජෝ සමන්නාහාරෝ හෝති, නේව තාව තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති.

    Though the ear … nose … tongue … body … mind is intact internally, so long as exterior thoughts don’t come into range and there’s no corresponding engagement, there’s no manifestation of the corresponding type of consciousness.

    අජ්ඣත්තිකෝ චේව, ආවුසෝ, මනෝ අපරිභින්නෝ හෝති, බාහිරා ච ධම්මා ආපාථං ආගච්ඡන්ති, නෝ ච තජ්ජෝ සමන්නාහාරෝ හෝති, නේව තාව තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති. යතෝ ච ඛෝ, ආවුසෝ, අජ්ඣත්තිකෝ චේව මනෝ අපරිභින්නෝ හෝති, බාහිරා ච ධම්මා ආපාථං ආගච්ඡන්ති, තජ්ජෝ ච සමන්නාහාරෝ හෝති, ඒවං තජ්ජස්ස විඤ්ඤාණභාගස්ස පාතුභාවෝ හෝති.

    Though the mind is intact internally and exterior thoughts come into range, so long as there’s no corresponding engagement, there’s no manifestation of the corresponding type of consciousness. But when the mind is intact internally and exterior thoughts come into range and there is corresponding engagement, there is the manifestation of the corresponding type of consciousness.

    යං තථාභූතස්ස රූපං තං රූපුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යා තථාභූතස්ස වේදනා සා වේදනුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යා තථාභූතස්ස සඤ්ඤා සා සඤ්ඤුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති, යේ තථාභූතස්ස සඞ්ඛාරා තේ සඞ්ඛාරුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡන්ති, යං තථාභූතස්ස විඤ්ඤාණං තං විඤ්ඤාණුපාදානක්ඛන්ධේ සඞ්ගහං ගච්ඡති. සෝ ඒවං පජානාති: ‘ඒවඤ්හි කිර ඉමේසං පඤ්චන්නං උපාදානක්ඛන්ධානං සඞ්ගහෝ සන්නිපාතෝ සමවායෝ හෝති.

    The form produced in this way is included in the grasping aggregate of form. The feeling, perception, choices, and consciousness produced in this way are each included in the corresponding grasping aggregate. They understand: ‘So this is how there comes to be inclusion, gathering together, and joining together into these five grasping aggregates.

    වුත්තං ඛෝ පනේතං භගවතා: “යෝ පටිච්චසමුප්පාදං පස්සති සෝ ධම්මං පස්සති; යෝ ධම්මං පස්සති සෝ පටිච්චසමුප්පාදං පස්සතී”ති. පටිච්චසමුප්පන්නා ඛෝ පනිමේ යදිදං පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා. යෝ ඉමේසු පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධේසු ඡන්දෝ ආලයෝ අනුනයෝ අජ්ඣෝසානං සෝ දුක්ඛසමුදයෝ. යෝ ඉමේසු පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධේසු ඡන්දරාගවිනයෝ ඡන්දරාගප්පහානං සෝ දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, භික්ඛුනෝ බහුකතං හෝතී”ති.

    But the Buddha has also said: “One who sees dependent origination sees the teaching. One who sees the teaching sees dependent origination.” And these five grasping aggregates are indeed dependently originated. The desire, clinging, attraction, and attachment for these five grasping aggregates is the origin of suffering. Giving up and getting rid of desire and greed for these five grasping aggregates is the cessation of suffering.’ At this point, much has been done by that bhikkhu.”

    ඉදමවෝච ආයස්මා සාරිපුත්තෝ. අත්තමනා තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දුන්ති.

    That’s what Venerable Sāriputta said. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.

    මහාහත්ථිපදෝපමසුත්තං නිට්ඨිතං අට්ඨමං.





    The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]


    © 1991-2024 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact