| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationမဇ္ဈိမ နိကာယ ၁၃၃
The Middle-Length Suttas Collection 133
မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ
Mahākaccāna and One Fine Night
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ တပေါဒါရာမေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha in the Hot Springs Monastery.
အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန တပေါဒေါ တေနုပသင်္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ၊ တပေါဒေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော၊
Then Venerable Samiddhi rose at the crack of dawn and went to the hot springs to bathe. When he had bathed and emerged from the water he stood in one robe drying himself.
အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ တပေါဒံ ဩဘာသေတွာ ယေနာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ အာယသ္မန္တံ သမိဒ္ဓိံ ဧတဒဝေါစ:
Then, late at night, a glorious deity, lighting up the entire hot springs, went up to Samiddhi, stood to one side, and said to Samiddhi:
“ဓာရေသိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ”တိ?
“Bhikkhu, do you remember the recitation passage and analysis of One Fine Night?”
“န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ”တိ?
“No, friend, I do not. Do you?”
“အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ ဓာရေသိ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ?
“I also do not. But do you remember just the verses on One Fine Night?”
“န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာတိ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ”တိ?
“I do not. Do you?”
“အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာတိ၊ ဥဂ္ဂဏှာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ပရိယာပုဏာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ဓာရေဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ အတ္ထသံဟိတော, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသော စ ဝိဘင်္ဂေါ စ အာဒိဗြဟ္မစရိယကော”တိ၊
“I also do not. Learn the recitation passage and analysis of One Fine Night, bhikkhu, memorize it, and remember it. It is beneficial and relates to the fundamentals of the spiritual life.”
ဣဒမဝေါစ သာ ဒေဝတာ၊ ဣဒံ ဝတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ၊
That’s what that deity said, before vanishing right there.
အထ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ:
Then, when the night had passed, Samiddhi went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened. Then he added:
“ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ယေန တပေါဒေါ တေနုပသင်္ကမိံ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ၊ တပေါဒေ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိံ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော၊ အထ ခေါ ဘန္တေ, အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ တပေါဒံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဓာရေသိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ'တိ?
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဒေဝတံ ဧတဒဝေါစံ: ‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စာ'တိ? ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ ဓာရေသိ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ? ‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာတိ၊ တွံ ပနာဝုသော, ဓာရေသိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာ'တိ? ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, န ဓာရေမိ ဘဒ္ဒေကရတ္တိယော ဂါထာတိ၊ ဥဂ္ဂဏှာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ပရိယာပုဏာဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ; ဓာရေဟိ တွံ, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ အတ္ထသံဟိတော, ဘိက္ခု, ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသော စ ဝိဘင်္ဂေါ စ အာဒိဗြဟ္မစရိယကော'တိ၊
ဣဒမဝေါစ, ဘန္တေ, သာ ဒေဝတာ၊ ဣဒံ ဝတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ၊ သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘဒ္ဒေကရတ္တဿ ဥဒ္ဒေသဉ္စ ဝိဘင်္ဂဉ္စ ဒေသေတူ”တိ၊
“Sir, please teach me the recitation passage and analysis of One Fine night.”
“တေန ဟိ, ဘိက္ခု, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“Well then, bhikkhu, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ အာယသ္မာ သမိဒ္ဓိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:
“Yes, sir,” Samiddhi replied. The Buddha said this:
“အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
“Don’t run back to the past, don’t hope for the future. What’s past is left behind; the future has not arrived;
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
and phenomena in the present are clearly seen in every case. Knowing this, foster it—unfaltering, unshakable.
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
Today’s the day to keenly work—who knows, tomorrow may bring death! For there is no bargain to be struck with Death and his mighty hordes.
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ”တိ၊
The peaceful sage explained it’s those who keenly meditate like this, tireless all night and day, who truly have that one fine night.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ; ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ၊
That is what the Buddha said. When he had spoken, the Holy One got up from his seat and entered his dwelling.
အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ, အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော, ဧတဒဟောသိ: “ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
Soon after the Buddha left, those bhikkhus considered, “The Buddha gave this brief passage for recitation, then entered his dwelling without explaining the meaning in detail. …
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ”တိ?
Who can explain in detail the meaning of this brief summary given by the Buddha?”
အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ:
Then those bhikkhus thought:
“အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ; ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ၊ ယန္နူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ”တိ၊
“This Venerable Mahākaccāna is praised by the Buddha and esteemed by his sensible spiritual companions. He is capable of explaining in detail the meaning of this brief passage for recitation given by the Buddha. Let’s go to him, and ask him about this matter.”
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစုံ: “ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
Then those bhikkhus went to Mahākaccāna, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, they sat down to one side. They told him what had happened, and said:
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
တေသံ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, အမှာကံ, အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော, ဧတဒဟောသိ—ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာတိ? တေသံ နော, အာဝုသော ကစ္စာန, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ: ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ၊ ယန္နူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ'တိ၊ ဝိဘဇတာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော”တိ၊
“May Venerable Mahākaccāna please explain this.”
“သေယျထာပိ, အာဝုသော, ပုရိသော သာရတ္ထိကော သာရဂဝေသီ သာရပရိယေသနံ စရမာနော မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော အတိက္ကမ္မေဝ မူလံ အတိက္ကမ္မ ခန္ဓံ သာခါပလာသေ သာရံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ မညေယျ; ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ အာယသ္မန္တာနံ သတ္ထရိ သမ္မုခီဘူတေ တံ ဘဂဝန္တံ အတိသိတွာ အမှေ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ မညထ၊ သော ဟာဝုသော, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပဿံ ပဿတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော ဝတ္တာ ပဝတ္တာ အတ္ထဿ နိန္နေတာ အမတဿ ဒါတာ ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော၊ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ ယံ ဘဂဝန္တံယေဝ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ, ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓာရေယျာထာ”တိ၊
“Friends, suppose there was a person in need of heartwood. And while wandering in search of heartwood he’d come across a large tree standing with heartwood. But he’d pass over the roots and trunk, imagining that the heartwood should be sought in the branches and leaves. Such is the consequence for the venerables. Though you were face to face with the Buddha, you overlooked him, imagining that you should ask me about this matter. For he is the Buddha, who knows and sees. He is vision, he is knowledge, he is the manifestation of principle, he is the manifestation of divinity. He is the teacher, the proclaimer, the elucidator of meaning, the bestower of the deathless, the lord of truth, the Realized One. That was the time to approach the Buddha and ask about this matter. You should have remembered it in line with the Buddha’s answer.”
“အဒ္ဓါဝုသော ကစ္စာန, ဘဂဝါ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပဿံ ပဿတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗြဟ္မဘူတော ဝတ္တာ ပဝတ္တာ အတ္ထဿ နိန္နေတာ အမတဿ ဒါတာ ဓမ္မဿာမီ တထာဂတော၊ သော စေဝ ပနေတဿ ကာလော အဟောသိ ယံ ဘဂဝန္တံယေဝ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမ; ယထာ နော ဘဂဝါ ဗျာကရေယျ တထာ နံ ဓာရေယျာမ၊ အပိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ; ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ၊ ဝိဘဇတာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော အဂရုံ ကရိတွာ”တိ၊
“Certainly he is the Buddha, who knows and sees. He is vision, he is knowledge, he is the manifestation of principle, he is the manifestation of divinity. He is the teacher, the proclaimer, the elucidator of meaning, the bestower of the deathless, the lord of truth, the Realized One. That was the time to approach the Buddha and ask about this matter. We should have remembered it in line with the Buddha’s answer. Still, Venerable Mahākaccāna is praised by the Buddha and esteemed by his sensible spiritual companions. He is capable of explaining in detail the meaning of this brief passage for recitation given by the Buddha. Please explain this, if it’s no trouble.”
“တေန ဟာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“Well then, friends, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝမာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ပစ္စဿောသုံ၊ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဧတဒဝေါစ:
“Yes, friend,” they replied. Venerable Mahākaccāna said this:
“ယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
“Friends, the Buddha gave this brief passage for recitation, then entered his dwelling without explaining the meaning in detail:
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
‘Don’t run back to the past … tireless all night and day, who truly have that one fine night.’
ဣမဿ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ—
And this is how I understand the detailed meaning of this passage for recitation.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, အတီတံ အနွာဂမေတိ? ဣတိ မေ စက္ခု အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရူပါတိ—တတ္ထ ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော အတီတံ အနွာဂမေတိ၊
And how do you run back to the past? Consciousness gets tied up there with desire and lust, thinking: ‘In the past I had such eyes and such sights.’ So you take pleasure in that, and that’s when you run back to the past.
ဣတိ မေ သောတံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ သဒ္ဒါတိ …ပေ… ဣတိ မေ ဃာနံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဂန္ဓာတိ … ဣတိ မေ ဇိဝှါ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရသာတိ … ဣတိ မေ ကာယော အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာတိ … ဣတိ မေ မနော အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဓမ္မာတိ—တတ္ထ ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော အတီတံ အနွာဂမေတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အတီတံ အနွာဂမေတိ၊
Consciousness gets tied up there with desire and lust, thinking: ‘In the past I had such ears and such sounds … such a nose and such smells … such a tongue and such tastes … such a body and such touches … such a mind and such thoughts.’ So you take pleasure in that, and that’s when you run back to the past. That’s how you run back to the past.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, အတီတံ နာနွာဂမေတိ? ဣတိ မေ စက္ခု အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရူပါတိ—တတ္ထ န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော အတီတံ နာနွာဂမေတိ၊
And how do you not run back to the past? Consciousness doesn’t get tied up there with desire and lust, thinking: ‘In the past I had such eyes and such sights.’ So you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer run back to the past.
ဣတိ မေ သောတံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ သဒ္ဒါတိ …ပေ… ဣတိ မေ ဃာနံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဂန္ဓာတိ … ဣတိ မေ ဇိဝှါ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရသာတိ … ဣတိ မေ ကာယော အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာတိ … ဣတိ မေ မနော အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဓမ္မာတိ—တတ္ထ န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ, န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော အတီတံ နာနွာဂမေတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အတီတံ နာနွာဂမေတိ၊
Consciousness doesn’t get tied up there with desire and lust, thinking: ‘In the past I had such ears and such sounds … such a nose and such smells … such a tongue and such tastes … such a body and such touches … such a mind and such thoughts.’ So you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer run back to the past. That’s how you don’t run back to the past.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ? ဣတိ မေ စက္ခု သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရူပါတိ—အပ္ပဋိလဒ္ဓဿ ပဋိလာဘာယ စိတ္တံ ပဏိဒဟတိ, စေတသော ပဏိဓာနပစ္စယာ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ၊ ဣတိ မေ သောတံ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ သဒ္ဒါတိ …ပေ… ဣတိ မေ ဃာနံ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဂန္ဓာတိ … ဣတိ မေ ဇိဝှါ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရသာတိ … ဣတိ မေ ကာယော သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာတိ … ဣတိ မေ မနော သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဓမ္မာတိ—အပ္ပဋိလဒ္ဓဿ ပဋိလာဘာယ စိတ္တံ ပဏိဒဟတိ, စေတသော ပဏိဓာနပစ္စယာ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အနာဂတံ ပဋိကင်္ခတိ၊
And how do you hope for the future? The heart is set on getting what it does not have, thinking: ‘May I have such eyes and such sights in the future.’ So you take pleasure in that, and that’s when you hope for the future. The heart is set on getting what it does not have, thinking: ‘May I have such ears and such sounds … such a nose and such smells … such a tongue and such tastes … such a body and such touches … such a mind and such thoughts in the future.’ So you take pleasure in that, and that’s when you hope for the future. That’s how you hope for the future.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ? ဣတိ မေ စက္ခု သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရူပါတိ—အပ္ပဋိလဒ္ဓဿ ပဋိလာဘာယ စိတ္တံ နပ္ပဏိဒဟတိ, စေတသော အပ္ပဏိဓာနပစ္စယာ န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ၊ ဣတိ မေ သောတံ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ သဒ္ဒါတိ …ပေ… ဣတိ မေ ဃာနံ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဂန္ဓာတိ … ဣတိ မေ ဇိဝှါ သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ရသာတိ … ဣတိ မေ ကာယော သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာတိ … ဣတိ မေ မနော သိယာ အနာဂတမဒ္ဓါနံ ဣတိ ဓမ္မာတိ—အပ္ပဋိလဒ္ဓဿ ပဋိလာဘာယ စိတ္တံ နပ္ပဏိဒဟတိ, စေတသော အပ္ပဏိဓာနပစ္စယာ န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, အနာဂတံ နပ္ပဋိကင်္ခတိ၊
And how do you not hope for the future? The heart is not set on getting what it does not have, thinking: ‘May I have such eyes and such sights in the future.’ So you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer hope for the future. The heart is not set on getting what it does not have, thinking: ‘May I have such ears and such sounds … such a nose and such smells … such a tongue and such tastes … such a body and such touches … such a mind and such thoughts in the future.’ So you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer hope for the future. That’s how you don’t hope for the future.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ? ယဉ္စာဝုသော, စက္ခု ယေ စ ရူပါ—ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ တသ္မိဉ္စေ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ၊ ယဉ္စာဝုသော, သောတံ ယေ စ သဒ္ဒါ …ပေ… ယဉ္စာဝုသော, ဃာနံ ယေ စ ဂန္ဓာ … ယာ စာဝုသော, ဇိဝှါ ယေ စ ရသာ … ယော စာဝုသော, ကာယော ယေ စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ … ယော စာဝုသော, မနော ယေ စ ဓမ္မာ—ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ တသ္မိဉ္စေ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ တဒဘိနန္ဒတိ, တဒဘိနန္ဒန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ၊
And how do you falter amid presently arisen phenomena? Both the eye and sights are presently arisen. If consciousness gets tied up there in the present with desire and lust, you take pleasure in that, and that’s when you falter amid presently arisen phenomena. Both the ear and sounds … nose and smells … tongue and tastes … body and touches … mind and thoughts are presently arisen. If consciousness gets tied up there in the present with desire and lust, you take pleasure in that, and that’s when you falter amid presently arisen phenomena. That’s how you falter amid presently arisen phenomena.
ကထဉ္စ, အာဝုသော, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ? ယဉ္စာဝုသော, စက္ခု ယေ စ ရူပါ—ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ တသ္မိဉ္စေ ပစ္စုပ္ပန္နေ န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ၊ ယဉ္စာဝုသော, သောတံ ယေ စ သဒ္ဒါ …ပေ… ယဉ္စာဝုသော, ဃာနံ ယေ စ ဂန္ဓာ … ယာ စာဝုသော, ဇိဝှါ ယေ စ ရသာ … ယော စာဝုသော, ကာယော ယေ စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ … ယော စာဝုသော, မနော ယေ စ ဓမ္မာ—ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ တသ္မိဉ္စေ ပစ္စုပ္ပန္နေ န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ ဝိညာဏံ, န ဆန္ဒရာဂပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ဝိညာဏဿ န တဒဘိနန္ဒတိ, န တဒဘိနန္ဒန္တော ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ—ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု န သံဟီရတိ၊
And how do you not falter amid presently arisen phenomena? Both the eye and sights are presently arisen. If consciousness doesn’t get tied up there in the present with desire and lust, you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer falter amid presently arisen phenomena. Both the ear and sounds … nose and smells … tongue and tastes … body and touches … mind and thoughts are presently arisen. If consciousness doesn’t get tied up there in the present with desire and lust, you don’t take pleasure in that, and that’s when you no longer falter amid presently arisen phenomena. That’s how you don’t falter amid presently arisen phenomena.
ယံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
This is how I understand the detailed meaning of that brief passage for recitation given by the Buddha.
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
ဣမဿ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမိ၊ အာကင်္ခမာနာ စ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ, ယထာ ဝေါ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓာရေယျာထာ”တိ၊
If you wish, you may go to the Buddha and ask him about this. You should remember it in line with the Buddha’s answer.”
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ: “ယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
“Yes, friend,” said those bhikkhus, approving and agreeing with what Mahākaccāna said. Then they rose from their seats and went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened, adding:
‘အတီတံ နာနွာဂမေယျ, …ပေ… တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ'တိ၊
တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ, အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော, ဧတဒဟောသိ: ‘ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, ဘဂဝါ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌော:
“အတီတံ နာနွာဂမေယျ, နပ္ပဋိကင်္ခေ အနာဂတံ; ယဒတီတံ ပဟီနံ တံ, အပ္ပတ္တဉ္စ အနာဂတံ၊
ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတိ; အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, တံ ဝိဒွါ မနုဗြူဟယေ၊
အဇ္ဇေဝ ကိစ္စမာတပ္ပံ, ကော ဇညာ မရဏံ သုဝေ; န ဟိ နော သင်္ဂရံ တေန, မဟာသေနေန မစ္စုနာ၊
ဧဝံဝိဟာရိံ အာတာပိံ, အဟောရတ္တမတန္ဒိတံ; တံ ဝေ ဘဒ္ဒေကရတ္တောတိ, သန္တော အာစိက္ခတေ မုနီ”တိ၊
ကော နု ခေါ ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇေယျာ'တိ? တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ: ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ ပဟောတိ စာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဣမဿ ဘဂဝတာ သင်္ခိတ္တေန ဥဒ္ဒေသဿ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အဝိဘတ္တဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇိတုံ၊ ယန္နူန မယံ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမေယျာမ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာမာ'တိ၊ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိမှ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆိမှ၊ တေသံ နော, ဘန္တေ, အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန ဣမေဟိ အာကာရေဟိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဣမေဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ အတ္ထော ဝိဘတ္တော”တိ၊
“Mahākaccāna clearly explained the meaning to us in this manner, with these words and phrases.”
“ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, မဟာကစ္စာနော; မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ မဟာကစ္စာနော၊ မဉ္စေပိ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတမတ္ထံ ပဋိပုစ္ဆေယျာထ, အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝံ ဗျာကရေယျံ ယထာ တံ မဟာကစ္စာနေန ဗျာကတံ၊ ဧသော စေဝေတဿ အတ္ထော၊ ဧဝဉ္စ နံ ဓာရေထာ”တိ၊
“Mahākaccāna is astute, bhikkhus, he has great wisdom. If you came to me and asked this question, I would answer it in exactly the same way as Mahākaccāna. That is what it means, and that’s how you should remember it.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
