Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౩. మహాకచ్చానభద్దేకరత్తసుత్తం
3. Mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ
౨౭౯. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి తపోదారామే. అథ ఖో ఆయస్మా సమిద్ధి రత్తియా పచ్చూససమయం పచ్చుట్ఠాయ యేన తపోదో 1 తేనుపసఙ్కమి గత్తాని పరిసిఞ్చితుం. తపోదే గత్తాని పరిసిఞ్చిత్వా పచ్చుత్తరిత్వా ఏకచీవరో అట్ఠాసి గత్తాని పుబ్బాపయమానో 2. అథ ఖో అఞ్ఞతరా దేవతా అభిక్కన్తాయ రత్తియా అభిక్కన్తవణ్ణా కేవలకప్పం తపోదం ఓభాసేత్వా యేనాయస్మా సమిద్ధి తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితా ఖో సా దేవతా ఆయస్మన్తం సమిద్ధిం ఏతదవోచ – ‘‘ధారేసి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’’తి? ‘‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు, న ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. ధారేసి పన త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి? ‘‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథాతి. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’’తి? ‘‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు న ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథాతి. ఉగ్గణ్హాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; పరియాపుణాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; ధారేహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. అత్థసంహితో, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసో చ విభఙ్గో చ ఆదిబ్రహ్మచరియకో’’తి. ఇదమవోచ సా దేవతా; ఇదం వత్వా తత్థేవన్తరధాయి.
279. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati tapodārāme. Atha kho āyasmā samiddhi rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodo 3 tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno 4. Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yenāyasmā samiddhi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca – ‘‘dhāresi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’’ti? ‘‘Ahampi kho, bhikkhu, na dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Dhāresi pana tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattiyo gāthāti. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’’ti? ‘‘Ahampi kho, bhikkhu na dhāremi bhaddekarattiyo gāthāti. Uggaṇhāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; pariyāpuṇāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; dhārehi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Atthasaṃhito, bhikkhu, bhaddekarattassa uddeso ca vibhaṅgo ca ādibrahmacariyako’’ti. Idamavoca sā devatā; idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi.
౨౮౦. అథ ఖో ఆయస్మా సమిద్ధి తస్సా రత్తియా అచ్చయేన యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా సమిద్ధి భగవన్తం ఏతదవోచ –
280. Atha kho āyasmā samiddhi tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā samiddhi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ఇధాహం, భన్తే, రత్తియా పచ్చూససమయం పచ్చుట్ఠాయ యేన తపోదో తేనుపసఙ్కమిం గత్తాని పరిసిఞ్చితుం. తపోదే గత్తాని పరిసిఞ్చిత్వా పచ్చుత్తరిత్వా ఏకచీవరో అట్ఠాసిం గత్తాని పుబ్బాపయమానో. అథ ఖో భన్తే, అఞ్ఞతరా దేవతా అభిక్కన్తాయ రత్తియా అభిక్కన్తవణ్ణా కేవలకప్పం తపోదం ఓభాసేత్వా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితా ఖో సా దేవతా మం ఏతదవోచ – ‘ధారేసి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’’’తి?
‘‘Idhāhaṃ, bhante, rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodo tenupasaṅkamiṃ gattāni parisiñcituṃ. Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiṃ gattāni pubbāpayamāno. Atha kho bhante, aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā maṃ etadavoca – ‘dhāresi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’’’ti?
‘‘ఏవం వుత్తే అహం, భన్తే, తం దేవతం ఏతదవోచం – ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చా’తి? ‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు, న ధారేమి భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. ధారేసి పన త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తియో గాథా’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథాతి. త్వం పనావుసో, ధారేసి భద్దేకరత్తియో గాథా’తి? ‘అహమ్పి ఖో, భిక్ఖు, న ధారేమి భద్దేకరత్తియో గాథాతి. ఉగ్గణ్హాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; పరియాపుణాహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ; ధారేహి త్వం, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ. అత్థసంహితో, భిక్ఖు, భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసో చ విభఙ్గో చ ఆదిబ్రహ్మచరియకో’తి. ఇదమవోచ, భన్తే, సా దేవతా; ఇదం వత్వా తత్థేవన్తరధాయి. సాధు మే, భన్తే, భగవా భద్దేకరత్తస్స ఉద్దేసఞ్చ విభఙ్గఞ్చ దేసేతూ’’తి. ‘‘తేన హి, భిక్ఖు, సుణాహి, సాధుకం మనసి కరోహి; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా సమిద్ధి భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –
‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, taṃ devataṃ etadavocaṃ – ‘na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañcā’ti? ‘Ahampi kho, bhikkhu, na dhāremi bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Dhāresi pana tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattiyo gāthā’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, dhāremi bhaddekarattiyo gāthāti. Tvaṃ panāvuso, dhāresi bhaddekarattiyo gāthā’ti? ‘Ahampi kho, bhikkhu, na dhāremi bhaddekarattiyo gāthāti. Uggaṇhāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; pariyāpuṇāhi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca; dhārehi tvaṃ, bhikkhu, bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca. Atthasaṃhito, bhikkhu, bhaddekarattassa uddeso ca vibhaṅgo ca ādibrahmacariyako’ti. Idamavoca, bhante, sā devatā; idaṃ vatvā tatthevantaradhāyi. Sādhu me, bhante, bhagavā bhaddekarattassa uddesañca vibhaṅgañca desetū’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhu, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā samiddhi bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
ఇదమవోచ భగవా; ఇదం వత్వాన సుగతో ఉట్ఠాయాసనా విహారం పావిసి. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం , అచిరపక్కన్తస్స భగవతో, ఏతదహోసి – ‘‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
Idamavoca bhagavā; idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ , acirapakkantassa bhagavato, etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యా’’తి?
‘‘Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti?
అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం; పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’’తి.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ; pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’’ti.
౨౮౧. అథ ఖో తే భిక్ఖూ యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మతా మహాకచ్చానేన సద్ధిం సమ్మోదింసు. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో కచ్చాన, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
281. Atha kho te bhikkhū yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho no, āvuso kaccāna, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘తేసం నో, ఆవుసో కచ్చాన, అమ్హాకం, అచిరపక్కన్తస్స భగవతో, ఏతదహోసి – ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
‘‘Tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ, acirapakkantassa bhagavato, etadahosi – idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యాతి? తేసం నో , ఆవుసో కచ్చాన, అమ్హాకం ఏతదహోసి – ‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం. పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’తి. విభజతాయస్మా మహాకచ్చానో’’తి.
‘‘Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti? Tesaṃ no , āvuso kaccāna, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Vibhajatāyasmā mahākaccāno’’ti.
‘‘సేయ్యథాపి, ఆవుసో, పురిసో సారత్థికో సారగవేసీ సారపరియేసనం చరమానో మహతో రుక్ఖస్స తిట్ఠతో సారవతో అతిక్కమ్మేవ మూలం అతిక్కమ్మ ఖన్ధం సాఖాపలాసే సారం పరియేసితబ్బం మఞ్ఞేయ్య; ఏవం సమ్పదమిదం ఆయస్మన్తానం సత్థరి సమ్ముఖీభూతే తం భగవన్తం అతిసిత్వా అమ్హే ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛితబ్బం మఞ్ఞథ 5. సో హావుసో, భగవా జానం జానాతి, పస్సం పస్సతి, చక్ఖుభూతో ఞాణభూతో ధమ్మభూతో బ్రహ్మభూతో వత్తా పవత్తా అత్థస్స నిన్నేతా అమతస్స దాతా ధమ్మస్సామీ తథాగతో. సో చేవ పనేతస్స కాలో అహోసి యం భగవన్తంయేవ ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ, యథా వో భగవా బ్యాకరేయ్య తథా నం ధారేయ్యాథా’’తి.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ atikkamma khandhaṃ sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya; evaṃ sampadamidaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte taṃ bhagavantaṃ atisitvā amhe etamatthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha 6. So hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, yathā vo bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
‘‘అద్ధావుసో కచ్చాన, భగవా జానం జానాతి, పస్సం పస్సతి, చక్ఖుభూతో ఞాణభూతో ధమ్మభూతో బ్రహ్మభూతో వత్తా పవత్తా అత్థస్స నిన్నేతా అమతస్స దాతా ధమ్మస్సామీ తథాగతో. సో చేవ పనేతస్స కాలో అహోసి యం భగవన్తంయేవ ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామ; యథా నో భగవా బ్యాకరేయ్య తథా నం ధారేయ్యామ. అపి చాయస్మా మహాకచ్చానో సత్థుచేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం; పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. విభజతాయస్మా మహాకచ్చానో అగరుం కరిత్వా’’తి 7.
‘‘Addhāvuso kaccāna, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyāma; yathā no bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāma. Api cāyasmā mahākaccāno satthuceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ; pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Vibhajatāyasmā mahākaccāno agaruṃ karitvā’’ti 8.
‘‘తేన హావుసో, సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకచ్చానస్స పచ్చస్సోసుం. ఆయస్మా మహాకచ్చానో ఏతదవోచ –
‘‘Tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuṃ. Āyasmā mahākaccāno etadavoca –
‘‘యం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
ఇమస్స ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స ఏవం విత్థారేన అత్థం ఆజానామి –
Imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi –
౨౮౨. ‘‘కథఞ్చ, ఆవుసో, అతీతం అన్వాగమేతి? ఇతి మే చక్ఖు అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి రూపాతి – తత్థ ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం 9 హోతి విఞ్ఞాణం, ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో అతీతం అన్వాగమేతి. ఇతి మే సోతం అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి సద్దాతి…పే॰… ఇతి మే ఘానం అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి గన్ధాతి… ఇతి మే జివ్హా అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి రసాతి… ఇతి మే కాయో అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి ఫోట్ఠబ్బాతి… ఇతి మే మనో అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి ధమ్మాతి – తత్థ ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో అతీతం అన్వాగమేతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, అతీతం అన్వాగమేతి.
282. ‘‘Kathañca, āvuso, atītaṃ anvāgameti? Iti me cakkhu ahosi atītamaddhānaṃ iti rūpāti – tattha chandarāgappaṭibaddhaṃ 10 hoti viññāṇaṃ, chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa tadabhinandati, tadabhinandanto atītaṃ anvāgameti. Iti me sotaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti saddāti…pe… iti me ghānaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti gandhāti… iti me jivhā ahosi atītamaddhānaṃ iti rasāti… iti me kāyo ahosi atītamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti… iti me mano ahosi atītamaddhānaṃ iti dhammāti – tattha chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa tadabhinandati, tadabhinandanto atītaṃ anvāgameti – evaṃ kho, āvuso, atītaṃ anvāgameti.
‘‘కథఞ్చ , ఆవుసో, అతీతం నాన్వాగమేతి? ఇతి మే చక్ఖు అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి రూపాతి – తత్థ న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో అతీతం నాన్వాగమేతి. ఇతి మే సోతం అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి సద్దాతి…పే॰… ఇతి మే ఘానం అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి గన్ధాతి… ఇతి మే జివ్హా అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి రసాతి… ఇతి మే కాయో అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి ఫోట్ఠబ్బాతి… ఇతి మే మనో అహోసి అతీతమద్ధానం ఇతి ధమ్మాతి – తత్థ న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స, న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో అతీతం నాన్వాగమేతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, అతీతం నాన్వాగమేతి.
‘‘Kathañca , āvuso, atītaṃ nānvāgameti? Iti me cakkhu ahosi atītamaddhānaṃ iti rūpāti – tattha na chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, na chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa na tadabhinandati, na tadabhinandanto atītaṃ nānvāgameti. Iti me sotaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti saddāti…pe… iti me ghānaṃ ahosi atītamaddhānaṃ iti gandhāti… iti me jivhā ahosi atītamaddhānaṃ iti rasāti… iti me kāyo ahosi atītamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti… iti me mano ahosi atītamaddhānaṃ iti dhammāti – tattha na chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, na chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa, na tadabhinandati, na tadabhinandanto atītaṃ nānvāgameti – evaṃ kho, āvuso, atītaṃ nānvāgameti.
౨౮౩. ‘‘కథఞ్చ , ఆవుసో, అనాగతం పటికఙ్ఖతి? ఇతి మే చక్ఖు సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి రూపాతి – అప్పటిలద్ధస్స పటిలాభాయ చిత్తం పణిదహతి, చేతసో పణిధానపచ్చయా తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో అనాగతం పటికఙ్ఖతి. ఇతి మే సోతం సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి సద్దాతి…పే॰… ఇతి మే ఘానం సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి గన్ధాతి… ఇతి మే జివ్హా సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి రసాతి… ఇతి మే కాయో సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి ఫోట్ఠబ్బాతి… ఇతి మే మనో సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి ధమ్మాతి – అప్పటిలద్ధస్స పటిలాభాయ చిత్తం పణిదహతి, చేతసో పణిధానపచ్చయా తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో అనాగతం పటికఙ్ఖతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, అనాగతం పటికఙ్ఖతి.
283. ‘‘Kathañca , āvuso, anāgataṃ paṭikaṅkhati? Iti me cakkhu siyā anāgatamaddhānaṃ iti rūpāti – appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ paṇidahati, cetaso paṇidhānapaccayā tadabhinandati, tadabhinandanto anāgataṃ paṭikaṅkhati. Iti me sotaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti saddāti…pe… iti me ghānaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti gandhāti… iti me jivhā siyā anāgatamaddhānaṃ iti rasāti… iti me kāyo siyā anāgatamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti… iti me mano siyā anāgatamaddhānaṃ iti dhammāti – appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ paṇidahati, cetaso paṇidhānapaccayā tadabhinandati, tadabhinandanto anāgataṃ paṭikaṅkhati – evaṃ kho, āvuso, anāgataṃ paṭikaṅkhati.
‘‘కథఞ్చ, ఆవుసో, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి? ఇతి మే చక్ఖు సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి రూపాతి – అప్పటిలద్ధస్స పటిలాభాయ చిత్తం నప్పణిదహతి , చేతసో అప్పణిధానపచ్చయా న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి. ఇతి మే సోతం సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి సద్దాతి…పే॰… ఇతి మే ఘానం సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి గన్ధాతి… ఇతి మే జివ్హా సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి రసాతి… ఇతి మే కాయో సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి ఫోట్ఠబ్బాతి… ఇతి మే మనో సియా అనాగతమద్ధానం ఇతి ధమ్మాతి – అప్పటిలద్ధస్స పటిలాభాయ చిత్తం నప్పణిదహతి, చేతసో అప్పణిధానపచ్చయా న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, అనాగతం నప్పటికఙ్ఖతి.
‘‘Kathañca, āvuso, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati? Iti me cakkhu siyā anāgatamaddhānaṃ iti rūpāti – appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ nappaṇidahati , cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati, na tadabhinandanto anāgataṃ nappaṭikaṅkhati. Iti me sotaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti saddāti…pe… iti me ghānaṃ siyā anāgatamaddhānaṃ iti gandhāti… iti me jivhā siyā anāgatamaddhānaṃ iti rasāti… iti me kāyo siyā anāgatamaddhānaṃ iti phoṭṭhabbāti… iti me mano siyā anāgatamaddhānaṃ iti dhammāti – appaṭiladdhassa paṭilābhāya cittaṃ nappaṇidahati, cetaso appaṇidhānapaccayā na tadabhinandati, na tadabhinandanto anāgataṃ nappaṭikaṅkhati – evaṃ kho, āvuso, anāgataṃ nappaṭikaṅkhati.
౨౮౪. ‘‘కథఞ్చ, ఆవుసో, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి? యఞ్చావుసో, చక్ఖు యే చ రూపా – ఉభయమేతం పచ్చుప్పన్నం. తస్మిం చే పచ్చుప్పన్నే ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి. యఞ్చావుసో, సోతం యే చ సద్దా…పే॰… యఞ్చావుసో, ఘానం యే చ గన్ధా… యా చావుసో, జివ్హా యే చ రసా… యో చావుసో, కాయో యే చ ఫోట్ఠబ్బా… యో చావుసో, మనో యే చ ధమ్మా – ఉభయమేతం పచ్చుప్పన్నం. తస్మిం చే పచ్చుప్పన్నే ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స తదభినన్దతి, తదభినన్దన్తో పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు సంహీరతి.
284. ‘‘Kathañca, āvuso, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati? Yañcāvuso, cakkhu ye ca rūpā – ubhayametaṃ paccuppannaṃ. Tasmiṃ ce paccuppanne chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa tadabhinandati, tadabhinandanto paccuppannesu dhammesu saṃhīrati. Yañcāvuso, sotaṃ ye ca saddā…pe… yañcāvuso, ghānaṃ ye ca gandhā… yā cāvuso, jivhā ye ca rasā… yo cāvuso, kāyo ye ca phoṭṭhabbā… yo cāvuso, mano ye ca dhammā – ubhayametaṃ paccuppannaṃ. Tasmiṃ ce paccuppanne chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa tadabhinandati, tadabhinandanto paccuppannesu dhammesu saṃhīrati – evaṃ kho, āvuso, paccuppannesu dhammesu saṃhīrati.
‘‘కథఞ్చ , ఆవుసో, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి? యఞ్చావుసో, చక్ఖు యే చ రూపా – ఉభయమేతం పచ్చుప్పన్నం. తస్మిం చే పచ్చుప్పన్నే న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి. యఞ్చావుసో, సోతం యే చ సద్దా…పే॰… యఞ్చావుసో, ఘానం యే చ గన్ధా… యా చావుసో, జివ్హా యే చ రసా… యో చావుసో, కాయో యే చ ఫోట్ఠబ్బా… యో చావుసో, మనో యే చ ధమ్మా – ఉభయమేతం పచ్చుప్పన్నం. తస్మిం చే పచ్చుప్పన్నే న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధం హోతి విఞ్ఞాణం, న ఛన్దరాగప్పటిబద్ధత్తా విఞ్ఞాణస్స న తదభినన్దతి, న తదభినన్దన్తో పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి – ఏవం ఖో, ఆవుసో, పచ్చుప్పన్నేసు ధమ్మేసు న సంహీరతి.
‘‘Kathañca , āvuso, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati? Yañcāvuso, cakkhu ye ca rūpā – ubhayametaṃ paccuppannaṃ. Tasmiṃ ce paccuppanne na chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, na chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa na tadabhinandati, na tadabhinandanto paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati. Yañcāvuso, sotaṃ ye ca saddā…pe… yañcāvuso, ghānaṃ ye ca gandhā… yā cāvuso, jivhā ye ca rasā… yo cāvuso, kāyo ye ca phoṭṭhabbā… yo cāvuso, mano ye ca dhammā – ubhayametaṃ paccuppannaṃ. Tasmiṃ ce paccuppanne na chandarāgappaṭibaddhaṃ hoti viññāṇaṃ, na chandarāgappaṭibaddhattā viññāṇassa na tadabhinandati, na tadabhinandanto paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati – evaṃ kho, āvuso, paccuppannesu dhammesu na saṃhīrati.
౨౮౫. ‘‘యం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
285. ‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘ఇమస్స ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స ఏవం విత్థారేన అత్థం ఆజానామి. ఆకఙ్ఖమానా చ పన తుమ్హే ఆయస్మన్తో భగవన్తంయేవ ఉపసఙ్కమిత్వా ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ, యథా వో భగవా బ్యాకరోతి తథా నం ధారేయ్యాథా’’తి.
‘‘Imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, yathā vo bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకచ్చానస్స భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘యం ఖో నో, భన్తే, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
Atha kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య…పే॰…
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya…pe…
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
తేసం నో, భన్తే, అమ్హాకం, అచిరపక్కన్తస్స భగవతో, ఏతదహోసి – ‘‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో –
Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ, acirapakkantassa bhagavato, etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho –
‘‘అతీతం నాన్వాగమేయ్య, నప్పటికఙ్ఖే అనాగతం;
‘‘Atītaṃ nānvāgameyya, nappaṭikaṅkhe anāgataṃ;
యదతీతం పహీనం తం, అప్పత్తఞ్చ అనాగతం.
Yadatītaṃ pahīnaṃ taṃ, appattañca anāgataṃ.
‘‘పచ్చుప్పన్నఞ్చ యో ధమ్మం, తత్థ తత్థ విపస్సతి;
‘‘Paccuppannañca yo dhammaṃ, tattha tattha vipassati;
అసంహీరం అసంకుప్పం, తం విద్వా మనుబ్రూహయే.
Asaṃhīraṃ asaṃkuppaṃ, taṃ vidvā manubrūhaye.
‘‘అజ్జేవ కిచ్చమాతప్పం, కో జఞ్ఞా మరణం సువే;
‘‘Ajjeva kiccamātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
న హి నో సఙ్గరం తేన, మహాసేనేన మచ్చునా.
Na hi no saṅgaraṃ tena, mahāsenena maccunā.
‘‘ఏవం విహారిం ఆతాపిం, అహోరత్తమతన్దితం;
‘‘Evaṃ vihāriṃ ātāpiṃ, ahorattamatanditaṃ;
తం వే భద్దేకరత్తోతి, సన్తో ఆచిక్ఖతే మునీ’’తి.
Taṃ ve bhaddekarattoti, santo ācikkhate munī’’ti.
‘‘‘కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యా’తి? తేసం నో, భన్తే, అమ్హాకం ఏతదహోసి – ‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం. పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’తి. అథ ఖో మయం, భన్తే, యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమిమ్హ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛిమ్హ. తేసం నో, భన్తే, ఆయస్మతా మహాకచ్చానేన ఇమేహి ఆకారేహి ఇమేహి పదేహి ఇమేహి బ్యఞ్జనేహి అత్థో విభత్తో’’తి.
‘‘‘Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti? Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha. Tesaṃ no, bhante, āyasmatā mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho vibhatto’’ti.
‘‘పణ్డితో, భిక్ఖవే, మహాకచ్చానో; మహాపఞ్ఞో, భిక్ఖవే మహాకచ్చానో. మం చేపి తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ, అహమ్పి తం ఏవమేవం బ్యాకరేయ్యం యథా తం మహాకచ్చానేన బ్యాకతం. ఏసో, చేవేతస్స అత్థో. ఏవఞ్చ నం ధారేథా’’తి.
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, mahākaccāno; mahāpañño, bhikkhave mahākaccāno. Maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ mahākaccānena byākataṃ. Eso, cevetassa attho. Evañca naṃ dhārethā’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
మహాకచ్చానభద్దేకరత్తసుత్తం నిట్ఠితం తతియం.
Mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౩. మహాకచ్చానభద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౩. మహాకచ్చానభద్దేకరత్తసుత్తవణ్ణనా • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā